Ko e Hā Kuo Hoko ki he Anga Fakaetangatá?

“Ko e hā ʻoku ʻi ai ai ʻa e anga-fakamamahi ki he fānaú ʻi he kuonga ni? Ko e hā ʻoku ʻi ai ai ʻa e anga-fakamamahi ki he fanga manú? Ko e hā ʻoku ʻi ai ai ʻa e fakamālohí? . . . Ko e hā ʻoku tautoitoi ai ʻa e kakaí? Ko e hā ʻoku ngāueʻaki ai ʻe he kakaí ʻa e ngaahi faitoʻo kona tapú? . . . Ko e hā ʻa e ʻuhinga, ʻi he maʻu ʻe he kakaí ʻa e meʻa hono kotoa pē, kae tafoki ʻa e kakai ʻe niʻihi ia ki he ngaahi meʻa tefito ʻa ia ʻokú ne fakavaivaiʻi ʻa e nofo fakasivilaisé fakakātoa?”

NAʻE ʻeke leʻo lahi ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻe he palēmia ʻo Pilitāniá. Mahalo kuó ke ʻeke ʻa e ngaahi fehuʻi meimei tatau pē ʻo tā tuʻolahi. Kuó ke maʻu ha ngaahi tali fakafiemālie?

ʻI hono ʻai ʻene ngaahi fehuʻí ki he fetalanoaʻaki naʻe faí, naʻe pehē ʻe he palēmiá: “ʻI he ngaahi taʻu lahi ʻi heʻeku kei talavoú pea kau ki he ngaahi meʻa fakapolitikalé mo ʻeku ngaahi ʻamanakí mo e ngaahi fakaʻānaua mo e ngaahi loto-feinga kotoa, naʻe hā ngalingali kiate au pea pehē ki he tokolahi he taimi ko iá, kapau te tau aʻu ki ha kuonga ʻa ia te tau maʻu ai ha ngaahi fale lelei, ako lelei, ha tuʻunga lelei ʻo e moʻuí, pea ʻe lelei ʻa e meʻa hono kotoa pē pea totonu ke maʻu ha kahaʻu lelei mo faingofua ange. ʻOku tau ʻilo ʻi he taimí ni ʻoku ʻikai ke pehē ia. ʻOku tau fehangahangai mo e ngaahi palopalema moʻoni ʻo e anga fakaetangatá.”​—Fakaʻitali ʻamautolu.

ʻE lava ke fakaʻuhingaʻi ʻa e anga fakaetangatá ko e “ngaahi tefitoʻi anga mo e ngaahi fasi-ʻa-anga ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá.” ʻOku hā mahino, ʻoku malava ke fakatupunga ʻe he ngaahi anga mo e ngaahi fasi-ʻa-anga ʻoku fepakí ha ngaahi palopalema ʻi he tuʻunga fakafoʻituituí, fakafonuá, pea aʻu ki he fakavahaʻapuleʻangá. Ka ko e hā hano lahi ʻo hano taau ke tukuakiʻi ʻa e anga fakaetangata ki he ngaahi ʻalunga fakatuʻutāmaki ʻo e ʻahó ni ʻi he fakamālohí, tautoitoí, feʻaveʻaki ʻo e faitoʻo kona tapú, mo e ngaahi meʻa peheé?

Ko e anga fakaetangatá pē ʻe tukuakiʻi ki he ngaahi tuʻunga ʻokú ne fakamanamanaʻi ke “fakavaivaiʻi ʻa e nofo fakasivilaise fakakātoá”? Pe ʻoku ʻi ai ha ngaahi meʻa kehe ʻe totonu ke tau lave ki ai ke fakamatalaʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku faingofua fau ai ki he kakaí ke huʻu ki he ngaahi tōʻonga ololalo mo siokitá neongo ʻoku malava ke nau aʻu ki he ngaahi meʻa māʻolunga mo fakaʻeiʻeiki angé? Tau sio angé.