LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w02 12/15 p. 23-25
  • Vakai ki he Ngaahi Meʻá mei he Anga ʻo e Vakai ʻa e ʻOtuá

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Vakai ki he Ngaahi Meʻá mei he Anga ʻo e Vakai ʻa e ʻOtuá
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2002
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Vakai ki he Ngaahi Meʻá mei he Anga ʻo e Fakakaukau ʻa e ʻOtuá
  • Fakahinohino ʻAonga ʻi he Vakai ki he Ngaahi Meʻá mei he Anga ʻo e Vakai ʻa e ʻOtuá
  • Hoko ʻo Fiefia ʻi he ʻAmanaki ʻo e Puleʻangá!
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2001
  • Ko ha Laumālie Loto-Lelei ʻOkú Ne ʻOmai ʻa e Kakaí ki Kiliati
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2001
  • Mavava ʻia Sihova pea Fiefia
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1999
  • Ueʻi ke Ngāue
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2000
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2002
w02 12/15 p. 23-25

Vakai ki he Ngaahi Meʻá mei he Anga ʻo e Vakai ʻa e ʻOtuá

ʻI NIU ʻIOKE, U.S.A., ʻi Sepitema 14, 2002, ko ha ʻaho māfana mo laʻalaʻā ia. ʻI he ʻaho ko iá, naʻe fakataha ai ha fuʻu kakai fakavahaʻapuleʻanga ko e toko 6,521 ʻi he Senitā Fakaeako ʻi Patterson mo e ongo fale kehe ʻe ua ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi he feituʻú. Naʻe fakatahataha ʻa e fuʻu kakaí ke sio tonu ʻi he maʻu tohi fakamoʻoni ako ʻa e kalasi hono 113 ʻo e Akoʻanga Tohitapu Taua Leʻo ko Kiliatí. Ko e kau akó naʻa nau haʻu mei he fonua ʻe 14 pea naʻa nau fakamoleki ʻa e māhina ʻe nima kuohilí ʻi he teuteu ki he ngāue fakamisinale ʻi he fonua ʻe 19 ʻa ia naʻe vaheʻi kinautolu ki aí.

Ko Carey Barber, ʻi he taʻu hono 98 ʻo ʻene moʻuí pea ko ha mēmipa ʻo e Kulupu Pule ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, naʻe hoko ko e sea ʻo e polokalamá. Naʻá ne fakahanga ʻa e tokangá ki he tukuʻau mai meimei taʻu ʻe 60 ʻa e Akoʻanga Kiliatí, ʻa ia kuo teuʻi ai ʻa e laui afe ke nau ʻalu atu ʻi he malaʻe fakamisinalé. Naʻe fakamatala ʻa Tokoua Barber: “ʻOku ʻikai ko ha taukaveʻi fakalahiʻi ʻa hono maʻu ʻa e ngaahi ola maʻongoʻonga mei honau toe akoʻí. Ko hono moʻoní, ko e laui kilu ʻo e faʻahinga anga-vaivai ʻi he kotoa ʻo e māmaní kuo nau fakatapui ʻenau moʻuí kia Sihova pea kuo nau ohi ʻene lotu moʻoní mo e ngāue toputapú koeʻuhi ko e tokoni kuo ʻoange kia kinautolu ʻe he kau misinale kuo akoʻí.”

Ki muʻa ke kau ki Kiliatí, ko e tokolahi ʻo e kau akó naʻa nau fakahāhā ʻa e mahuʻingaʻia ʻi hono fakalahi ʻenau ngāue fakafaifekaú. Ko e ongo meʻa ʻe taha naʻá na fakamoleki ʻo laka hake ʻi ha taʻu ʻa e ngaahi kalasi ʻi he lea faka-Meniteliní ʻi ha feinga ke aʻu ki ha fuʻu matakali ʻo e kakai Siaina tokolahi ʻi honau feituʻu nofoʻangá ʻi Kānata. Naʻe kamata ako ha ongo meʻa ʻe taha ʻa e lea faka-ʻAlipēniá ʻia kinaua pē pea faifai pē ʻo na hiki ki ʻAlipēnia ke tokangaʻi ʻa e mahuʻingaʻia fakautuutu ʻi he Tohitapú ʻi aí. Ko e niʻihi ʻi he kalasí naʻa nau haʻu ki Kiliati mei Hungali, Kuatemala, mo e Lepupilika Tominiká, ko e ngaahi fonua ʻa ia naʻa nau hiki ki ai ke ngāue ʻi he feituʻu naʻe fiemaʻu lahi ki ai ha kau faiako ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá.

Sai, ki muʻa ke mavahe ki he ngaahi vāhenga-ngāue ʻi ʻAfilika, ʻIulope Hahake, ʻAmelika Lotoloto mo ʻAmelika Tonga, pea mo e Hahake Mamaʻó, ko e kau maʻu tohi fakamoʻoni akó kotoa naʻe fakalototoʻaʻi ke nau tokanga ki he ʻOtuá ʻi he meʻa kotoa ʻoku nau faí.

Vakai ki he Ngaahi Meʻá mei he Anga ʻo e Fakakaukau ʻa e ʻOtuá

Hoko atu ʻi heʻene lea kamatá, naʻe fakafeʻiloaki mai ai ʻe Tokoua Barber ʻa Maxwell Lloyd, ko ha mēmipa ʻo e Kōmiti Vaʻa ʻi he ʻIunaite Seteté. Naʻá ne fakamamafaʻi ʻa e kaveinga ko e “Vakai ki he Meʻa Kotoa Pē mei he Anga ʻo e Vakai ʻa e ʻOtuá.” Naʻe fakahanga ʻe Tokoua Lloyd ʻa e tokangá ki he ngaahi faʻifaʻitakiʻanga ʻa Tēvita pea mo e ʻAlo ʻo e ʻOtuá, ʻa Sīsū. (1 Samiuela 24:6; 26:11; Luke 22:42) Hili hono fakamanatu ki he kau akó ko ʻenau ako māhina ʻe nima ʻo e Tohitapú kuo ʻoange ai kia kinautolu ʻa e ako ki he vakai ki he ngaahi meʻá mei he anga ʻo e vakai ʻa e ʻOtuá, naʻe ʻeke ʻe he tokotaha malangá: “ʻI he fai ʻa e ngaahi ako Tohitapú mo e kakai ʻi homou vāhenga-ngāue foʻoú, te mou tokoniʻi kinautolu ke nau fakaʻuhinga ʻi he ngaahi meʻá mei he anga ʻo e vakai ʻa e ʻOtuá?” Pea ʻi he fekauʻaki mo e faleʻi ki he niʻihi kehé, naʻá ne fakahinohino ki he kau akó: “ʻOua ʻe pehē, ‘mei he anga ʻeku vakaí, ʻoku ou ongoʻi . . .’ Kae, tokoniʻi kinautolu ke nau mahinoʻi ʻa e vakai ʻa e ʻOtuá. Hoko atu ʻi he ʻalunga ko ení, ʻe fakamoʻoniʻi ai ʻa hoʻomou hoko ko ha tāpuaki moʻoni ki he faʻahinga ʻa ia ʻoku mou feohi mo ia ʻi homou vāhenga-ngāué.”

Naʻe hoko mai ʻi he polokalamá ʻa Gerrit Lösch, ko ha mēmipa ʻo e Kulupu Pulé. ʻI he lea he kaveinga “ʻOku Ou ʻIate Koe,” naʻá ne fakahanga ʻa e tokangá ki he ngaahi taimi lahi naʻe folofola ai ʻa Sihova ki heʻene kau sevāniti loto-tōnungá, “ʻOku ou ʻiate koe.” (Senesi 26:​23, 24; 28:15; Siosiua 1:5; Selemaia 1:​7, 8) ʻI hotau ʻahó, ʻe lava ke tau maʻu ʻa e tuipau tatau kia Sihova kapau te tau loto-tōnunga ai pē. Naʻe fakahaaʻi ʻe Tokoua Lösch: “ʻOku mou hohaʻa pe te mou ʻiloʻi ha kakai ke ako Tohitapu mo ia? Manatuʻi naʻe folofola ʻa Sihova ‘ʻOku ou ʻiate kimoutolu.’ ʻOku mou hohaʻa fekauʻaki mo hono maʻu ha meʻa feʻunga ʻi he founga fakamatelié? Naʻe folofola ʻa Sihova: ‘ʻE ʻikai siʻi te u mahuʻi meiate kimoutolu, kaeʻumaʻa haʻaku momoʻi liʻaki kimoutolu.’” (Hepelu 13:5) Naʻe fakaʻosiʻaki ʻe Tokoua Lösch ʻene fakamanatu ki he kau akó naʻe palōmesi ʻa Sīsū te ne ʻi hono kau muimui loto-tōnungá ʻi he ngāue ngaohi-ākongá.​—Mātiu 28:20.

“Te Ke Maʻu Hao Maluʻanga ʻi he ʻAhiʻahi Kakahá?” ko e kaveinga ia ʻa e faiako Kiliati ko Lawrence Bowen. Naʻá ne pehē koeʻuhi ko e ngaahi ʻīsiu naʻe langaʻi hake ʻi ʻĪtení, ko e faʻahinga kotoa ʻoku nau holi ke ʻoange kia Sihova ʻa e anga-līʻoa maʻataʻataá kuo nau fehangahangai mo e ngaahi faingataʻa, pea ʻi he taimi ʻe niʻihi, ko e ngaahi ʻahiʻahi kakaha. Naʻá ne fakalototoʻaʻi ʻa e kau maʻu tohi fakamoʻoni akó ke nau muimui ʻi he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sīsuú, ʻa ia naʻá ne maʻu ʻa e maluʻanga moʻoní ʻi he falala kakato kia Sihova pea ʻi hono tali ʻa e ngaahi ʻahiʻahi kakaha naʻe fakaʻatā ʻe Sihova ke fakahaohaoaʻi ai ʻa e talangofua ʻa hono ʻAló. (Hepelu 5:​8, 9) ʻOku lava ke fakahoa ʻa Sihova ki ha tokotaha sivi koula ʻa ia ʻokú ne ngāueʻaki ʻa e lahi tonu ko ia ʻo e mafaná ke toʻoʻaki ʻa e ʻulí. Ko e moʻoni, ko e tui ʻoku ʻahiʻahiʻi ʻaki ʻa e afí ʻoku ʻomai ai ʻa e maluʻanga lahi mamaʻo ange ia ʻi he koula kuo siví. Ko e hā hono ʻuhingá? “Koeʻuhi ko e tui kuo siví ʻe lava ke ne matuʻuaki ha tenge pē,” ko e lau ia ʻa Tokoua Bowen, “pea ʻokú ne teuʻi kitautolu ke kātaki ai pē ki he ‘ngataʻangá.’”​—Mātiu 24:13.

Ko e faiako Kiliati ʻe taha, ko Mark Noumair, naʻá ne ʻeke: “Te Ke Hoko ʻo ʻOfeina?” Ko ʻene kaveingá naʻe fakatefito ia ʻi he ngaahi lea ʻo e 1 Samiuela 2:​26, ʻa ia ʻoku fakamatalaʻi ai ʻa Sāmiuela naʻe “ʻofeina ʻia Sihova mo e kakai foki.” Hili ʻa e lāulea ki he faʻifaʻitakiʻanga ʻa Sāmiuelá, ko Tokoua Noumair, ʻa ia naʻá ne fakamoleki laka hake ʻi ha hongofuluʻi taʻu ʻi he ngāue fakamisinale ʻi ʻAfiliká, naʻá ne pehē: “Ko kimoutolu foki ʻe lava ke mou hoko ʻo mātuʻaki ʻofeina ʻi he ʻafio mai ʻa e ʻOtuá ʻi he pipiki mateaki ki he ngāue kuo ʻoatu ʻe he ʻOtuá kia kimoutolu ke faí. Kuó ne ʻoatu kia kimoutolu ha vāhenga-ngāue fakamisinale mahuʻinga.” Naʻe fakalototoʻaʻi leva ʻe Tokoua Noumair ʻa e kalasi maʻu tohi fakamoʻoni akó ke nau vakai ki honau vāhenga-ngāué ko ha fatongia toputapu mei he ʻOtuá pea ke ohi ʻa e fakakaukau ʻa e ʻOtuá ʻi hono fakahoko ʻenau ngaahi vāhenga-ngāué.

Lolotonga ʻa e teemi akó, naʻe maʻu ʻe he kau akó ʻa e ngaahi faingamālie lahi ʻi he ngaahi fakaʻosinga ʻo e uiké ke vahevahe atu ai ki he kakai ʻi he feituʻú “ʻa e ngaahi meʻa lalahi ʻa e ʻOtua” ʻoku fokotuʻu mai ʻi he Tohitapú. (Ngāue 2:11) Ko hono moʻoní, naʻa nau malava ke lea fekauʻaki mo e ngaahi meʻá ni ʻi he lea kehekehe ʻe hongofulu. Ko Wallace Liverance, ko ha toe faiako ʻe taha ʻi Kiliati, naʻá ne fakaʻekeʻeke ha kulupu ʻo e kau akó ʻa ia naʻa nau fakamatala ki he ngaahi meʻa naʻa nau hokosia ʻi he kaveinga “‘Ko e Ngaahi Meʻa Lalahi ʻa e ʻOtuá’ ʻOkú Ne Ueʻi ʻa e Kakaí ki he Ngāue.” Naʻá ne fakahaaʻi: “Naʻe ueʻi ʻe he laumālié ʻa e faʻahinga ʻi he loki ʻi ʻolungá ʻi he Penitekosí ke nau lea fekauʻaki mo e ‘ngaahi meʻa lalahi ʻa e ʻOtuá.’ Ko e laumālie tatau ʻoku ngāue ia he ʻahó ni ʻi he kotoa ʻo e kau sevāniti loto-tōnunga ʻa e ʻOtuá.” Ko e niʻihi kuo aʻu ʻo ueʻi kinautolu ke nau ako ʻa e ngaahi lea foʻou fakataha mo ha vakai atu ke faifakamoʻoni ki he kakai tokolahi ange.

Fakahinohino ʻAonga ʻi he Vakai ki he Ngaahi Meʻá mei he Anga ʻo e Vakai ʻa e ʻOtuá

Hoko atu ʻi he ngaahi malanga kamatá, ko Gary Breaux mo William Young, ko e ongo mēmipa ʻo e kau ngāue ʻi he vaʻa ʻi he ʻIunaite Seteté, naʻá na fakaʻekeʻeke ʻa e kau mēmipa ʻo e ngaahi kōmiti vaʻa kehekehe ʻi he ngaahi fonua ʻoku lolotonga ngāue ai ʻa e kau misinalé pea pehē ki ha ongo meʻa naʻá na fakamoleki ʻa e taʻu ʻe 41 ʻi he ngāue fakamisinalé. Ko e fakamatala ʻe taha eni naʻe faí: “Ko e faʻahinga ʻoku ʻikai te nau fiemaʻu ʻa e meʻa lahi angé ʻoku nau nofo fuoloa ange. ʻOku nau fakahanga ʻa e tokangá ki he ʻuhinga naʻa nau haʻu aí. ʻOku nau ʻiloʻi naʻa nau haʻú ke malangaʻi ʻa e ongoongo leleí pea ke tokoniʻi ʻa e kakaí ke nau hoko ʻo ʻiloʻi ʻa Sihova.”

Ko David Splane, ko ha mēmipa ʻe taha ʻo e Kulupu Pulé, naʻá ne fakaʻosi ʻa e polokalamá ʻaki ha malanga ʻi he kaveinga “ʻOku ʻIkai Te Mou Ō Mamaʻo!” Ko e hā ʻene ʻuhinga ki aí, ʻi he vakai atu ki he moʻoniʻi meʻa ko ia ko e kau maʻu tohi fakamoʻoni ako ʻe toko 46 naʻe fekauʻi atu he taimi ko ení ki he ngaahi fonua takatakai ʻi he kolopé? Naʻá ne fakamatala: “Tatau ai pē pe ko fē ʻoku mou ʻi ai ʻi he māmaní, te mou ʻi he fale ʻo e ʻOtuá maʻu pē kehe pē ʻoku mou loto-tōnunga.” ʻIo, ko e kau Kalisitiane loto-tōnunga kotoa pē, tatau ai pē pe ko fē nai ʻoku nau nofo aí, ʻoku nau ngāue ʻi ha konga ʻo e temipale lahi fakalaumālie, pe fale ʻo e ʻOtuá, ʻa ia naʻe hoko ʻo ʻi ai ʻi he taimi ʻo e papitaiso ʻo Sīsū ʻi he ʻuluaki senitulí. (Hepelu 9:9) He fakafiemālie ē ki he faʻahinga ʻoku kau ki aí ke ʻiloʻi ʻoku ofi ʻa Sihova ki he kotoa ʻo ʻene kau sevāniti loto-tōnunga ʻi he māmaní! Hangē ko e mahuʻingaʻia ʻa Sihova ʻia Sīsū ʻi heʻene ʻi he māmaní, ʻoku pehē pē ʻene mahuʻingaʻia ʻia kitautolu kotoa mo ʻetau ngāue kiate Iá, ʻo tatau ai pē pe ko fē nai ʻoku tau ʻi aí. Ko ia ʻi he ngaahi meʻa fekauʻaki mo e lotú, ʻoku ʻikai ʻaupito te tau femamaʻoʻaki ʻia kitautolu pea meia Sihova pea mo Sīsū.

Hili hono fakahaaʻi ʻa e ngaahi talamonū naʻe maʻu mei he māmaní takatakai, ko e fanongonongo ʻo e ngaahi vāhenga-ngāué mo hono lau ʻo ha tohi mei he kalasí naʻe fakahaaʻi ai ʻa e houngaʻia ki he ako naʻe maʻu ʻi Kiliatí, naʻe fakaʻosi lavameʻa ai ʻe he seá ʻa e polokalamá. Naʻá ne fakalototoʻaʻi ʻa e kau misinale foʻoú ke hokohoko atu ʻenau ngāue leleí pea ke nau fiefia ʻi he ngāue ʻa Sihová.​—Filipai 3:1.

[Puha ʻi he peesi 23]

ʻŪ FIKA ʻO E KALASÍ

Lahi ʻo e ngaahi fonua naʻe fakafofongaʻí: 14

Lahi ʻo e ngaahi fonua naʻe vaheʻi ki aí: 19

Tokolahi ʻo e kau akó: 46

ʻAvalisi ʻo e taʻumotuʻá: 35.0

ʻAvalisi ʻo e ngaahi taʻu ʻi he moʻoní: 17.2

ʻAvalisi ʻo e ngaahi taʻu ʻi he ngāue fakafaifekau taimi-kakató: 13.7

[Fakatātā ʻi he peesi 24]

Kalasi Maʻu Tohi Fakamoʻoni Ako Hono 113 ʻa e Akoʻanga Tohitapu Taua Leʻo ko Kiliatí

ʻI he lisi ʻi laló, ko e ngaahi ʻotú ʻoku fakafika ia mei muʻa ki mui, pea ko e ngaahi hingoá ʻoku fakahokohoko ia mei he toʻohemá ki he toʻomataʻú ʻi he ʻotu taki taka.

(1) Ligthart, M.; Hosoi, S.; Berktold, A.; Liem, C.; Aoki, J. (2) Baglyas, J.; Bouqué, S.; Bossi, A.; Alton, J.; Escobar, I.; Escobar, F. (3) Stoica, A.; Stoica, D.; Freimuth, S.; Karlsson, M.; LeBlanc, R. (4) Bianchi, R.; Bianchi, S.; Kaminski, L.; Joseph, L.; Paris, S.; LeBlanc, L. (5) Paris, M.; Skidmore, B.; Horton, J.; Horton, L.; Skidmore, G. (6) Liem, B.; Alton, G.; Quirici, E.; Langlois, M.; Steininger, S.; Aoki, H. (7) Langlois, J.; Steininger, M.; Bossi, F.; Kaminski, J.; Bouqué, J.; Ligthart, E.; Hosoi, K. (8) Baglyas, J.; Quirici, M.; Karlsson, L.; Freimuth, C.; Berktold, W.; Joseph, R.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share