LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w05 3/1 p. 4-7
  • Ko e Ngaahi ʻAonga ʻo e Fakamelinó

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Ko e Ngaahi ʻAonga ʻo e Fakamelinó
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2005
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Feinga ke Fakamelino
  • Ikuʻi ʻa e Ngaahi Fakafaingataʻaʻiaʻangá
  • Fai Pē ʻa e Meʻa Fehangahangaí
  • Ko e Totongi ʻo e Pōlepolé—ʻOku Lahi Fēfē?
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1999
  • ʻE Lava Fēfē ke Ke Fakahāhā ʻa e Anga-Fakatōkilalo Moʻoní?
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1999
  • Fakatupulekina ʻa e Anga-Fakatōkilalo Moʻoní
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2005
  • Ngaahi Faʻifaʻitakiʻanga ʻi he Anga-Fakatōkilaló ke Faʻifaʻitaki ki Ai
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1994
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2005
w05 3/1 p. 4-7

Ko e Ngaahi ʻAonga ʻo e Fakamelinó

NAʻE meimei mate ʻa Ed pea naʻe fehiʻa ʻa Bill ʻiate ia. ʻI he hongofuluʻi taʻu ʻe ua ki muʻá, naʻe fai ai ʻe Ed ha fili ʻa ia naʻe fakatupunga ai ke mole ʻa e ngāue ʻa Bill, pea naʻe fakamavahevaheʻi ʻe he meʻa ko iá ʻa e ongo meʻa ko eni naʻá na kaungāmeʻa vāofi ki muʻá. Naʻe feinga he taimi ko ení ʻa Ed ke kole fakamolemole koeʻuhi kae lava ke ne mate fiemālie. Kae kehe, naʻe fakafisi ʻa Bill ke fanongo ki ai.

ʻI he meimei taʻu ʻe 30 ki mui ʻi he fakaofiofi ʻa Bill ke maté, naʻá ne fakamatalaʻi ai ʻa e ʻuhinga naʻe ʻikai te ne fakaaʻu atu ai ha fakamolemolé. “Naʻe ʻikai totonu ke fai ʻe Ed ʻa e meʻa naʻá ne faí ki hono kaumeʻa lelei tahá. Naʻe ʻikai pē te u loto ke fai ha vālelei hili ia ʻa e taʻu ʻe uofulu. . . . Mahalo pē naʻá ku hala, ka ko e anga ia ʻa ʻeku ongoʻí.”a

Ko e ngaahi faikehekehe fakafoʻituituí ʻoku ʻikai ke faʻa hoko ki ha ikuʻanga fakamamahi pehē, ka ʻoku nau faʻa ʻai ke ongoʻi mamahi pe loto-ʻita ʻa e kakaí. Fakakaukau angé ki he tokotaha ʻokú ne ongoʻi ʻo hangē ko e ongoʻi ʻa Ed. ʻI hono ʻiloʻi naʻe fakatupu maumau ʻa ʻene filí, ko ha tokotaha pehē ʻoku nofo nai ia mo ha konisēnisi halaia mo ha ongoʻi ʻo e mole lahi fakaʻulia. Neongo ia, ʻokú ne ongoʻi mamahi ʻi heʻene fakakaukau atu ki he anga hono liʻaki ʻe hono kaumeʻa loto-mamahí ʻa hona tuʻunga kaumeʻá ʻo hangē tofu pē ha vevé.

Kae kehe, ko ha taha ʻoku ongoʻi hangē ko Bill, ʻokú ne sio kiate ia ko ha taha maʻukovia tonuhia peá ne ongoʻi mamahi mo tāufehiʻa lahi nai. Kiate iá, naʻe ʻikai tonuhia ʻa hono kaumeʻa ki muʻá pea naʻá ne fakatupunga ʻosi fakataumuʻa nai ha maumau. ʻOku faʻa hoko, ʻi he taimi ʻoku ʻi ai ai ha faikehekehe ʻi he vahaʻa ʻo e ongo meʻa ʻe toko uá, ʻoku tuipau ʻa e tokotaha taki taha ʻokú ne tonu pea ko e tokotaha ʻe tahá ke tukuakiʻí. Ko ia ai, hangē ko e laú ʻoku faitau ai ʻa e ongo kaumeʻa ki muʻá.

ʻOkú na fakahoko ha tau ʻaki ha ngaahi meʻatau fakalongolongo—ʻoku hanga kehe ʻa e tokotahá ʻi he taimi ʻoku lue mai ai ʻa e tokotaha ʻe tahá pea ʻoku ʻikai te na feleaʻaki ʻi he taimi ʻokú na fetaulaki ai ʻi ha kulupú. Mei he mamaʻó, ʻokú na taki taha fefakasioʻaki ʻaki ʻa e ngaahi hila kaihaʻasi pe fesiofaki ʻi ha ngaahi sio anga-momoko mo fakamamaʻu mataʻi fehiʻa. ʻI he taimi ʻokú na feleaʻaki aí, ʻokú na lea māsila pe fai ha ngaahi lea ʻita ʻoku māsila hangē ha ngaahi helé.

Neongo ia, lolotonga ʻokú na hā ngali fakafepaki fakaʻaufuli fakaekinaua, ngalingali ʻokú na loto-tatau ʻi he ngaahi meʻa ʻe niʻihi. Te na fakahaaʻi nai ʻoku ʻi ai ʻena ngaahi palopalema mafatukituki pea ko e motu mo ha kaumeʻa ofí ʻoku fakamamahi. ʻOku ngalingali ʻokú na ongoʻi taki taha ʻa e mamahi ʻi he lavea kuo ʻalu ke koná peá na fakatou ʻiloʻi ʻoku totonu ke fai ha meʻa ke fakamoʻui ia. Ka ko hai te ne fou ʻi he ʻuluaki sitepú ke fakaleleiʻi ʻa e vahaʻangatae maumaú pea fakamelino? ʻOku ʻikai ha loto-lelei ki ai.

ʻI he taʻu ʻe ua afe kuohilí, naʻe hoko ai ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻa e kau ʻapositolo ʻa Sīsū Kalaisí ki ha ngaahi fakakikihi loto-ʻita. (Maake 10:​35-​41; Luke 9:​46; 22:24) ʻI he hili e taha ʻo ʻenau ngaahi fakakikihí, naʻe ʻeke ange ai ʻe Sīsū: “Ko e ha ʻa e meʻa naʻa mou fakakikihi ki ai ʻi he hala?” ʻI he fakalongolongo ʻi he maá, naʻe ʻikai ha taha ʻo kinautolu te ne tali. (Maake 9:​33, 34) Naʻe tokoniʻi kinautolu ʻe he ngaahi akonaki ʻa Sīsuú ke nau toe foki ʻo vālelei. Ko ʻene akonakí pea mo e akonaki ʻe niʻihi ʻa ʻene kau ākongá, ʻoku hokohoko atu ʻa ʻene tokoniʻi ʻa e kakaí ke nau solova ʻa e ngaahi fepakí pea fakaleleiʻi ʻa e ngaahi vahaʻangatae maumaú. Tau sio angé ki he foungá.

Feinga ke Fakamelino

“ʻOku ʻikai te u loto ke lea ki he tokotaha ko iá. ʻOku ʻikai ʻaupito te u loto ke toe sio kiate ia.” Kapau kuó ke leaʻaki ha ngaahi lea pehē fekauʻaki mo ha taha, ʻoku fiemaʻu ke ke fai ha meʻa, hangē ko ia ʻoku fakahaaʻi ʻe he ngaahi kupu Fakatohitapu hokó.

Naʻe akoʻi ʻe Sīsū: “Ko ia, ka kuo ke haʻu mo koe ha feilaulau ki he ʻolita, ʻo ke toki manatuʻi ai ʻoku ai ha meʻa ʻoku koviʻia ai ho kainga kiate koe: tuku pe hena hoʻo feilaulau ʻi he veʻe olita, pea ke mole atu muʻa ʻo fakalelei ho kainga.” (Mātiu 5:​23, 24) Naʻá ne toe pehē: “Kapau ʻe fai hala ʻe ho tokoua, mole pe koe ʻo fakamahino kiate ia, fakaekimoua pe.” (Mātiu 18:15) Pe kuó ke fakaʻitaʻi ha taha pe kuo fakaʻitaʻi koe ʻe ha taha, ʻoku fakamamafaʻi ʻi he ngaahi lea ʻa Sīsuú ʻa e fiemaʻu kiate koe ke talanoa vave ki he meʻá mo e tokotaha ʻe tahá. ʻOku totonu ke ke fai eni “ʻi ha laumālie ʻo e anga-mokomoko.” (Kaletia 6:​1, NW) Ko e taumuʻa ʻo e fetalanoaʻaki ko iá ʻoku ʻikai koeʻuhí ke maluʻi ho ongoongó ʻaki hono fai ha ngaahi kalofanga pe ke fakamālohiʻi ʻa ho filí ke ne kole fakamolemole, ka ke fakamelino. ʻOku ʻaonga ʻa e akonaki Fakatohitapu ko ení?

Ko ʻĒnesí ko ha supavaisa ia ʻi ha fuʻu ʻōfisi lahi.b ʻI he ngaahi taʻu lahi, kuo fiemaʻu ai ʻi heʻene ngāué ke ne fakaleleiʻi ha ngaahi meʻa fakatupu mamahingofua mo e faʻahinga kakai kehekehe pea ke tauhi maʻu ai ha ngaahi vā fakaengāue lelei mo kinautolu. Kuó ne sio ai ki he faingofua ke tupu ha ngaahi fepaki fakafoʻituituí. ʻOkú ne pehē: “Kuo ʻi ai ʻeku ngaahi fefaikehekeheʻaki mo e niʻihi kehé ʻi he taimi ʻe niʻihi. Ka ʻi he taimi ʻoku hoko ai ení, ʻoku ou tangutu hifo mo e tokotahá ʻo fetalanoaʻaki ki he palopalemá. ʻAlu hangatonu kia kinautolu. Fehangahangai mo kinautolu, fakataha mo e taumuʻa ko e fakamelino. ʻE ʻikai ʻaupito taʻelavameʻa ia.”

ʻOku ʻi ai ʻa e ngaahi kaumeʻa ʻo ʻAlisia mei he ngaahi tōʻonga fakafonua lahi kehekehe, pea ʻokú ne leaʻaki eni: “ʻI he taimi ʻe niʻihi ʻoku ou leaʻaki ai ha meʻa peá u toki ʻiloʻi kuó u fakaʻitaʻi nai ai ha taha. ʻOku ou ʻalu ʻo kole fakamolemole ki he tokotaha ko iá. Mahalo pē ʻoku ou faʻa kole fakamolemole lahi ange ʻi he tuʻunga naʻe tonu ke ʻi aí koeʻuhi he neongo kapau naʻe ʻikai ke fakaʻitaʻi ʻa e tokotaha ʻe tahá, ʻoku ou ongoʻi lelei ange ai. ʻOku ou ʻiloʻi leva ʻoku ʻikai ha taʻefemahinoʻaki.”

Ikuʻi ʻa e Ngaahi Fakafaingataʻaʻiaʻangá

Kae kehe, ko e hala ki he melino ʻi he ngaahi fakakikihí, ʻoku faʻa taʻofi ia ʻe he ngaahi fakafaingataʻaʻiaʻanga. Kuó ke pehē ʻi ha taimi: “Ko e hā kuo pau ai ke u hoko ko e ʻuluaki tokotaha ke fakamelinó? Ko ia naʻá ne fakatupunga ʻa e palopalemá.” Pe kuo faifai ange peá ke ʻalu ki ha taha ke fakaleleiʻi ha palopalema ʻo fanongo ai pē ki he pehē atu ʻe he tokotaha ko iá: “ʻOku halaʻatā haʻaku fie lea atu kia koe”? ʻOku tali ʻa e kakai ʻe niʻihi ʻi he ngaahi founga ko iá koeʻuhi ko e mamahi fakaeongo kuo nau fuesiá. ʻOku pehē ʻe he Palovepi 18:19: “Ko e kainga kuo te hia ki ai, ʻoku faingataʻa ange ʻi ha kolo malohi, pea ko e alā kē pehē ʻoku hange ko e songo ʻo ha palasi.” Ko ia fakakaukauʻi ʻa e ngaahi ongoʻi ʻa e tokotaha ʻe tahá. Kapau ʻokú ne talitekeʻi koe, tatali ʻi ha taimi nounou pea toe ʻahiʻahi. ʻE fakaava nai leva ai ʻa e “kolo malohi” pea ʻe fakaava nai ai ʻa e “songo” ʻo e matapaá ki he fakalelei.

Ko e fakafaingataʻaʻiaʻanga ʻe taha ki he melinó ʻoku kau nai ki ai ʻa e tokaʻi-kita ʻa ha taha. Ki he kakai ʻe niʻihi, ko e kole fakamolemolé pe naʻa mo e lea ki ha filí ko ha meʻa fakamā. Ko e tokanga ki he tokaʻi-kitá ʻoku totonu, ka ʻoku fakaleleiʻi ʻe he fakafisi ke fakamelinó ha tokaʻi-kita ʻa ha taha pe ʻokú ne fakasiʻisiʻi ia? ʻE lava ke pehē ko e hohaʻa ko eni ki he tokaʻi-kitá ʻoku ʻufiʻufiʻi ai ʻa e pōlepolé?

ʻOku fakahaaʻi ʻe he tokotaha-tohi Tohi Tapu ko Sēmisí ʻoku ʻi ai ha fehokotaki ʻi he vahaʻa ʻo ha laumālie fakakikihi mo e pōlepolé. Hili hono fakaeʻa ʻo e “ngaahi tau” mo e “ngaahi fetuʻusi” ʻoku fakahoko ʻe he kau Kalisitiane ʻe niʻihi ʻi honau lotolotongá, ʻokú ne hoko atu ʻo pehē: “ʻOku talitekeʻi ʻe he ʻOtua ʻa e ʻafungi, ka ʻoku ne foaki kelesi ki he angavaivai.” (Semisi 4:​1-3, 6) ʻOku anga-fēfē hono taʻofi ʻe he ʻafungí, pe pōlepolé ʻa e fakamelinó?

ʻOku hanga ʻe he pōlepolé ʻo kākaaʻi ʻa e kakaí, ʻi hono ʻai ke nau tui ʻoku nau lelei ange ʻi he niʻihi kehé. Ko e faʻahinga ʻafungí ʻoku nau ongoʻi ʻoku nau maʻu ʻa e mafai ke fakamāuʻi ʻa e tuʻunga fakaeʻulungāanga ʻo honau kaungā faʻahinga ʻo e tangatá. ʻI he founga fē? ʻI he taimi ʻoku malanga hake ai ʻa e ngaahi taʻefelotoí, ʻoku nau faʻa vakai ki honau ngaahi filí ʻe ʻikai lava ke nau liliu, ʻo ʻikai ha ʻamanaki ki ha fakalakalaka. ʻOku ueʻi ʻe he pōlepolé ʻa e kakai ʻe niʻihi ke nau fakamāuʻi ʻa e faʻahinga ʻoku kehe meia kinautolu ʻi he tuʻunga ʻoku ʻikai te nau tuha mo e tokangá, ʻo ʻikai te nau tuha ai mo ha kole fakamolemole loto-moʻoni. Ko ia ai, ko e faʻahinga ʻoku tataki ʻe he pōlepole fakafoʻituituí ʻoku nau faʻa fakaʻatā ʻa e ngaahi fepakí ke hokohoko atu kae ʻikai ke fakaleleiʻi fakalelei.

ʻI he hangē ha ʻā vahevahe ʻokú ne taʻofi ha meʻalele ʻi ha hala lahí, ʻoku faʻa taʻofi ʻe he pōlepolé ʻa e ngaahi sitepu ʻoku taki atu ki he melinó. Ko ia kapau ʻokú ke ʻiloʻi ʻokú ke talitekeʻi ʻa e ngaahi feinga ke fakamelino mo ha taha, ʻokú ke fāinga nai mo e pōlepolé. ʻE lava fēfē ke ke ikuʻi ʻa e pōlepolé? ʻAki hono fakatupulekina ʻa hono tuʻunga fehangahangaí—ko e anga-fakatōkilaló.

Fai Pē ʻa e Meʻa Fehangahangaí

ʻOku fakaongoongoleleiʻi lahi ʻe he Tohi Tapú ʻa e anga-fakatōkilaló. “Koe totogi oe agavaivai [pe anga-fakatōkilaló] moe manavahe kia Jihova koe koloa, moe ogoogolelei, moe moui.” (Palovepi 22:​4, PM) ʻI he Sāme 138:​6, ʻoku tau lau ai ʻa e vakai ʻa e ʻOtuá ki he faʻahinga fakatōkilaló tāutaha pea mo e faʻahinga pōlepolé: “Ko e maʻolunga ʻa Sihova, ka ʻoku ne tokaʻi ʻa e maʻulalo [pe anga-fakatōkilaló]: ka ko e mahiki ʻoku nau feʻiloaki mamaʻo.”

ʻOku fakatatau ʻe he kakai tokolahi ʻa e anga-fakatōkilaló ki he anga-maá. ʻOku hā ngali ongoʻi peheni ʻa e kau pule ʻo e māmaní. Neongo ʻoku fakamoʻulaloa ha ngaahi puleʻanga fakakātoa ki honau lotó, ʻoku momou ʻa e kau taki fakapolitikalé mei he pole ko hono fakahaaʻi anga-fakatōkilalo ʻenau ngaahi halá. Ko e fanongo ki he lea ʻa ha pule “ʻoku ou kole fakamolemole atú” ʻoku mahuʻinga ia ki he kakaí. ʻI he taimi naʻe kole fakamolemole ai ki muí ni ha ʻōfisa fakapuleʻanga ki muʻa ʻi heʻene taʻelavameʻa ʻi ha fakatamaki fakatupu maté, naʻe ʻuluʻi kaveinga ʻaki ʻene ngaahi leá.

Fakatokangaʻi ʻa e anga hono fakamatalaʻi ʻe he tikisinale ʻe taha ʻa e anga-fakatōkilaló: “Ko e tuʻunga ʻo e hoko ʻo anga-fakatōkilalo pe maʻu ha fakakaukau māʻulalo kia kitá . . . ʻa e fehangahangai ʻo e pōlepolé mo e ʻafungí.” Ko ia ʻoku fakamatalaʻi ʻe he anga-fakatōkilaló ʻa e vakai ʻoku maʻu ʻe ha taha kiate iá, ʻo ʻikai ko e fakakaukau ʻoku maʻu ʻe he niʻihi kehé fekauʻaki mo iá. Ko hono fakahaaʻi fakatōkilalo ʻa ʻene ngaahi fehālaakí pea kole fakamolemole loto-moʻoní ʻoku ʻikai te ne fakamaaʻi ha tangata; ʻi hono kehé, ʻokú ne fakalahiʻi hono ongoongó. ʻOku fakahaaʻi ʻe he Tohi Tapú: “Oku muomua i he fakaauha ae fielahi i he loto ae tagata, bea oku muomua ae agavaivai [pe anga-fakatōkilaló] i he hakeakiʻi.”—Palovepi 18:​12, PM.

ʻI he fekauʻaki mo e kau politiki ʻoku ʻikai te nau kole fakamolemole ʻi heʻenau ngaahi halá, naʻe pehē ʻe ha tokotaha mamata: “Ko hono pangó ʻoku hā ngali ʻoku nau fakakaukau ko e fakahaaʻi ko ia ʻo e halá ko ha fakaʻilonga ia ʻo e vaivai. Ko e kakai vaivai mo veiveiuá ʻoku ʻikai ʻaupito faifai ange pea nau pehē ‘Kātaki.’ Ko e kakai kaungāongoʻi mo loto-toʻá ia ʻoku ʻikai siʻi honau mahuʻingá ʻi he lea, ‘Naʻá ku fai ha hala.’” ʻOku hoko ʻa e meʻa tatau ki he faʻahinga ʻoku ʻikai hanau mafai fakapolitikalé. Kapau ʻokú ke feinga ke fetongi ʻa e pōlepolé ʻaki ʻa e anga-fakatōkilaló, ko hoʻo ngaahi ʻamanaki ki he melino ʻi ha fakakikihi fakafoʻituituí ʻoku fakaleleiʻi lahi ai. Fakatokangaʻi ange ʻa e anga hono ʻiloʻi ʻe ha fāmili ʻa e foʻi moʻoni ko ení.

Naʻe fakatupunga ʻe ha taʻefemahinoʻaki ʻa e ngaahi faingataʻa ʻi he vahaʻa ʻo Suli mo hono tuongaʻane ko Viliami. Naʻe hoko ai ʻa Viliami ʻo ʻita lahi ʻia Suli mo hono husepānití ko Siosefa, ʻo ne motuhi ai ʻa e fetuʻutaki kotoa pē mo kinauá. Naʻe aʻu ʻo ne fakafoki ʻa e meʻaʻofa kotoa naʻe ʻoange kiate ia ʻe Suli mo Siosefa ʻi he faai mai ʻa e ngaahi taʻú. ʻI he faai atu ʻa e ngaahi māhiná, naʻe fetongi ʻe he ongoʻi mamahí ʻa e vāofi naʻe maʻu ki muʻa ʻe he tuofefine mo e tuongaʻane ko ení.

Kae kehe, naʻe fili ʻa Siosefa ke ne ngāueʻaki ʻa e Mātiu 5:​23, 24. Naʻá ne ʻahiʻahi fakaofiofi ki hono tokoua-ʻi-he-fonó ʻi ha laumālie ʻo e anga-malū ʻo ne ʻave ʻa e ngaahi tohi fakafoʻituitui kiate ia ʻa ia naʻá ne kole fakamolemole ai ʻi heʻene fakaʻitaʻi iá. Naʻe fakalototoʻaʻi ʻe Siosefa ʻa hono uaifí ke ne fakamolemoleʻi ʻa hono tuongaʻané. ʻI he faai mai ʻa e taimí, naʻe sio ai ʻa Viliami naʻe fakaʻamu loto-moʻoni ʻa Suli mo Siosefa ke fakamelino pea naʻe molū hifo ai ʻene fakakaukaú. Naʻe feʻiloaki ʻa Viliami mo hono uaifí pea mo Suli mo Siosefa; naʻa nau tauʻaki kole fakamolemole kotoa, ʻo fāʻofua pea toe fakafoʻou ai honau tuʻunga kaumeʻá.

Kapau ʻokú ke fakaʻamu ke fakaleleiʻi ha fepaki fakafoʻituitui mo ha taha, ngāueʻaki anga-kātaki ʻa e ngaahi akonaki ʻa e Tohi Tapú pea feinga ke fakamelino mo e tokotaha ko iá. ʻE tokoniʻi koe ʻe Sihova. Ko e meʻa naʻe leaʻaki ʻe he ʻOtuá ki ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá ʻe fakamoʻoniʻi ʻa ʻene moʻoní ʻi ho tuʻungá: “Taumaiā naʻa ke tokanga ki heʻeku ngaahi tuʻutuʻuni! pehe kuo hange ha vaitafe hoʻo fiemalie.”—Aisea 48:18.

[Fakamatala ʻi lalo]

a Makatuʻunga ʻi he Murrow Boys​—Pioneers on the Front Lines of Broadcast Journalism, ʻa Stanley Cloud mo Lynne Olson.

b Kuo liliu ʻa e ngaahi hingoa ʻe niʻihi.

[Fakatātā ʻi he peesi 7]

Ko e kole fakamolemolé ʻoku faʻa toe fakafoʻou ai ki ha vahaʻangatae melino

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share