Ikuna ʻi he Fakamaauʻanga ʻIulope ki he Ngaahi Totonu ʻa e Tangatá
ʻI SANUALI 11, 2007, naʻe fai ai ʻe he Fakamaauʻanga ʻIulope ki he Ngaahi Totonu ʻa e Tangatá ʻi Strasbourg, Falanisē, ha tuʻutuʻuni loto-taha maʻá e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova ʻi Lūsiá ʻi heʻenau hopo mo e Puleʻanga Fakavahefonua Lūsiá. Naʻe poupouʻi ʻe he tuʻutuʻuní ʻa e tauʻatāina ʻo e lotú ki he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová mo ʻenau totonu ke fai ha fanongo taʻefilifilimānako kia kinautolú. Tau lāulea angé ki he meʻa naʻe iku atu ki he hopó.
Ko ha fakatahaʻanga ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihova ʻi he kolo lahi ko Chelyabinsk, Lūsia, ʻoku meimei ko hono tokolahi tahá ko e kau tuli. Ko ʻenau faiʻanga fakatahá ko ha holo naʻa nau totongi mei ha kolisi ako ngāue. ʻI he Sāpate, ʻEpeleli 16, 2000, naʻe fakahohaʻasi ai ʻenau fakatahá ʻe he fefine taki, pe Komisiona ʻo e Komisoni ki he Ngaahi Totonu ʻa e Tangatá ʻi he fonuá pea pehē ki ha ongo ʻōfisa polisi māʻolunga mo ha tangata polisi teunga kehe pē. Koeʻuhi ko e tomuʻa fehiʻá, tautefito mei he tafaʻaki ʻa e Komisioná, naʻe taʻofi ai ʻa e ʻasemipilií ʻi ha ngaahi tukuakiʻi loi mo fasituʻu ki hono fai ʻo e ngaahi fakatahá taʻeʻiai ha makatuʻunga fakalao. Pea ko e lisi ki he faiʻanga fakatahá naʻe ngata ia ʻi Mē 1, 2000.
Naʻe faile ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ha lāunga ki he talatalaaki ʻi Chelyabinsk, ka naʻe ʻikai hano ola. Ko e Konisitūtone mo e Konivēsio Lūsia ki he Maluʻi ʻo e Ngaahi Totonu ʻa e Tangatá mo e Ngaahi Tauʻatāina Tefitó ʻoku fakapapauʻi ai ʻa e tauʻatāina ʻo e lotú mo e tauʻatāina ʻo e feohí. Ko ia naʻe faile ai ha fakaʻilo sivile ki ha fakamaauʻanga fakavahe pea hoko atu ai ha tangi ki ha fakamaauʻanga fakafonua. Ki muʻá, ʻi Siulai 30, 1999, naʻe tuʻutuʻuni ai ʻe he fakamaauʻanga lahí ʻi ha hopo ʻe taha ʻo pehē “fakatatau ki he Lao ʻa Lūsia ki he tauʻatāina ʻo e konisēnisí pea mo e ngaahi feohi fakalotú, ko e kupuʻi lea ‘taʻeʻiai ha fakafaingataʻaʻiaʻangá’ ʻoku ʻuhinga iá ʻoku ʻikai ha ngofua, pe fakaʻatā mei he kau maʻu mafai fakapuleʻangá ʻe fiemaʻu ki hono fakahoko ʻo e ngaahi ouau fakalotú ʻi he ngaahi feituʻu kuo tokonaki [ki he taumuʻa ko iá].” (Haʻi ʻanautolu.) Neongo ʻa e meʻa ko ʻeni naʻe hoko ki muʻá, ko e ongo lāunga ki he ongo fakamaauʻanga fakavahé mo e fakafonuá naʻe fakataʻeʻaongaʻi ia.
ʻI Tīsema 17, 2001, naʻe ʻomai ai ʻa e keisí ki he ʻao ʻo e Fakamaauʻanga ʻIulope ki he Ngaahi Totonu ʻa e Tangatá. Naʻe fai ʻa e hopó ʻi Sepitema 9, 2004. Ko e ngaahi meʻa ko ʻeni ʻi laló ko e toʻo mei he fakamaau tuku ʻa e Fakamaauʻangá:
ʻOku ʻiloʻi ʻe he Fakamaauʻangá naʻe ʻi ai ʻa e kaunoaʻia ʻi he totonu ʻa e kau lāungá ki he tauʻatāina ʻo e lotú, ʻa ia, ʻi he ʻaho 16 ʻo ʻEpeleli 2000, naʻe fakatupunga ai ʻe he kau maʻu mafai ʻo e Puleʻangá ke taʻofi tōmuʻa ʻenau ʻasemipilī fakalotú.”
“Ko e makatuʻunga fakalao ki hono taʻofi ha meʻa fakalotu naʻe fai ʻi he feituʻu naʻe totongi fakalao kakato ki he taumuʻa ko iá naʻe hā mahino ʻene taʻefeʻungá.”
“ʻOku fakatokangaʻi [ʻe he Fakamaauʻangá] ʻa e lao tuʻumaʻu fakaefakamaauʻanga ʻa e Fakamaauʻanga Lahi ʻa Lūsiá ki he ʻuhinga ʻoku ʻikai fiemaʻu ai ki he ngaahi ʻasemipilī fakalotú ha fakamafai ki muʻa mei he, pe fakahā ki he, kau maʻu mafaí.”
“Ko ia ai kuo maumauʻi ʻa e Kupu 9 [tauʻatāina ʻo e lotú] ʻo e Konivēsió tupu mei hono fakahohaʻasi ʻo e fakataha fakalotu ʻa e kau lāungá ʻi he ʻaho 16 ʻo ʻEpeleli 2000 ʻe he Komisioná mo hono kau tokoní.”
“ʻOku ʻiloʻi ʻe he Fakamaauʻangá naʻe ʻikai lava ʻe he ongo fakamaauʻanga fakalotofonuá ʻo fakahoko hona ngafá . . . ke fakahaaʻi ne fai ha fanongo ki he kau lāungá ʻi ha tuʻunga taau mo totonu. Kuo . . . maumauʻi ʻa e Kupu 6 [totonu ke fai ha fanongo taʻefilifilimānako kia kinautolu] ʻo e Konivēsió.”
ʻOku fakamālō lahi ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ki he ʻOtuá ki hono ʻoange kiate kinautolu ha ikuna ʻi he Fakamaauʻanga ʻIulope ki he Ngaahi Totonu ʻa e Tangatá. (Sāme 98:1) Kuo mafolalahia fēfē ʻa e ola ʻo e tuʻutuʻuni ʻa e Fakamaauʻangá? ʻOku pehē ʻe Joseph K. Grieboski, ko e palesiteni ʻo e ʻApiako ki he Lotú mo e Founga-Ngāue Fakapuleʻangá: “Ko ha toe tuʻutuʻuni mahuʻinga ʻaupito ʻeni ʻoku kaunga ki he tauʻatāina ʻo e lotú ʻi he kotoa ʻo ʻIulopé, he ʻe hanga ʻe he tuʻutuʻuni ko ʻení ʻo fakamālohiʻi ʻa e ngaahi totonu fakalotú ʻi he ngaahi puleʻanga fakavahefonua kotoa ʻoku ʻi he malumalu ʻo e Fakamaauʻanga ʻIulope ki he Ngaahi Totonu ʻa e Tangatá.”