Kau Kalisitiane Taʻumotuʻa—ʻOku Fakamahuʻingaʻi ʻe Sihova Hoʻomou Mateakí
ʻOKU koloaʻaki ʻe he kau mātuʻa takatakai ʻi he foʻi kolopé ʻa e ngaahi monū ʻo e ngāue ʻoku nau maʻu ʻi he lotolotonga ʻo e kakai ʻa e ʻOtuá. He tāpuaki ē ko kinautolu kiate kitautolu kotoa! Kae kehe, ʻikai fuʻu fuoloa ʻi he kuohilí naʻe fai ai ha liliu. Naʻe fiemaʻu ki he kau mātuʻa taʻumotuʻá ke nau ʻoange ʻa e niʻihi ʻo honau ngaahi fatongia mamafá ki he kau mātuʻa kei siʻi angé. ʻI he founga fē?
Ko e fokotuʻutuʻu foʻoú ki he kau ʻovasia sēketi mo e kau faiako ʻi he ngaahi ako fakateokalatí ke ʻikai ke nau toe hoko atu ʻi he ngāue tefito ko iá ʻi heʻenau aʻu ʻo taʻu 70. ʻIkai ko ia pē, ko e kau mātuʻa ʻoku nau taʻu 80 te nau ʻoange ki he kau mātuʻa kei siʻi angé ʻa e ngaahi vāhenga-ngāue kehekehe, hangē ko e hoko ko ha sea ʻo ha Kōmiti Vaʻa pe ko e hoko ko ha sea ʻo e kulupu ʻo e kau mātuʻá ʻi ha fakatahaʻanga fakalotofonua. Kuo anga-fēfē ʻa e fakafeangai ʻa e kau mātuʻa ʻofeina taʻumotuʻá ki he liliu ko ení? Kuo nau fakahāhā ʻa e mateaki kia Sihova mo ʻene kautahá!
“Naʻá ku mātuʻaki tali lelei ʻa e fili ko iá,” ko e fakamatala ia ʻa Ken, ʻa ia naʻe ngāue ko e sea ʻo ha Kōmiti Vaʻa ʻi he meimei taʻu ʻe 49. “Ko hono moʻoní, ʻi he pongipongi pē ko ia naʻá ku ʻiloʻi aí, naʻá ku lotu kia Sihova, ʻo fakahaaʻi ʻa e fiemaʻu ke ngāue ʻi he tuʻunga ko e seá ha tokoua kei siʻi ange.” Ko e tali ʻa Ken ʻoku meimei tatau pē mo e fakakaukau naʻe fakahāhā ʻe he faʻahinga taʻumotuʻa faitōnunga ʻi māmani lahí. Ko e moʻoni, koeʻuhi naʻa nau ʻofa ʻi he ngāue maʻa honau fanga tokouá, naʻa nau muʻaki loto-mamahi.
“Naʻá ku kiʻi loto-mamahi,” ko e lau ia ʻa Esperandio, ʻa ia naʻá ne hoko ko e sea ʻo e kulupu ʻo e kau mātuʻa ʻi heʻene fakatahaʻangá. Ka ʻokú ne fakahaaʻi, “Naʻá ku fiemaʻu ha taimi lahi ange ke tokangaʻi ʻa hoku tuʻunga mahamahakí.” Hangē ko ia ʻoku tau ʻamanekiná, ʻoku hokohoko atu ʻa e ngāue faitōnunga ʻa Esperandio kia Sihová peá ne hoko ko ha tāpuaki ki heʻene fakatahaʻangá.
Fēfē ʻa e kau ʻovasia fefonongaʻaki ʻi ha taimi fuoloa kuo nau liliu ʻo fai ʻa e ngaahi ngāue kehé? Ko Allan, ʻa ia naʻe ngāue ko ha ʻovasia fefonongaʻaki ʻi he taʻu ʻe 38, ʻokú ne fakahaaʻi, “ʻI he taimi naʻá ku ʻilo ai ki he liliú, naʻá ku ʻohovale.” Kae kehe, naʻá ne lāuʻilo ki he ngaahi ʻaonga ʻo hono akoʻi ha kau tangata kei siʻi ange ki he ngāué, pea ʻoku hokohoko atu ʻene ngāue faitōnungá.
Ko Russell, ʻa ia naʻe ngāue ko ha ʻovasia fefonongaʻaki mo faiako ʻi he ngaahi ako fakateokalatí ʻi he taʻu fakakātoa ʻe 40, ʻokú ne pehē ko ia mo hono uaifí naʻá na muʻaki loto-mamahi. “Naʻá ma houngaʻia lahi ʻi homa monuú pea ongoʻi naʻá ma kei maʻu pē ʻa e ivi ke hokohoko atu.” ʻOku ngāueʻaki ʻe Russell mo hono uaifí ʻa e meʻa naʻá na akó mo ʻena taukeí ʻi he fakatahaʻanga fakalotofonuá, ʻo fiefia ai ʻa e kau malanga ʻoku ngāue mo kinauá.
Neongo kapau kuo ʻikai te ke hokosia tonu ʻa e ngaahi ongoʻi hangē ko ia naʻe lave ki aí, ʻe tokoniʻi nai koe ʻe ha talanoa ʻi he 2 Sāmiuelá ke ke mahinoʻi ʻa e faʻahinga kuo nau hokosia iá.
TANGATA ANGA-FAKANĀNĀ MO TALI ʻA E TUʻUNGA TOTONÚ
Fakakaukau angé ki he taimi naʻe angatuʻu ai ʻa e foha ʻo Tuʻi Tēvita ko ʻApisalomé. Naʻe hola ʻa Tēvita mei Selusalema ki Mehanemi, ʻi he hahake ʻo e Vaitafe Sioataní. Ko Tēvita mo e faʻahinga ʻi aí naʻa nau fiemaʻu ha ngaahi meʻa tefito ki he moʻuí. ʻOkú ke manatuʻi ʻa e meʻa naʻe hokó?
Naʻe nima-homo ha kau tangata ʻe toko tolu ʻi he feituʻú ʻo ʻomai ha ngaahi mohenga, meʻakai kehekehe, mo e ngaahi naunau kai naʻe fiemaʻú. Ko e taha ʻo e kau tangata ko ení ko Pāsiliai. (2 Sām. 17:27-29) ʻI hono taʻofi pē ʻa e angatuʻu ʻa ʻApisalomé, naʻe lava ke toe foki ʻa Tēvita ki Selusalema, pea naʻe fakafeʻao ia ʻe Pāsiliai ki Sioatani. Naʻe fakaʻaiʻai ia ʻe Tēvita ke ne haʻu ki Selusalema. Ko ia ai, naʻe tala ange ʻe he tuʻí te ne tokonaki ʻa ʻene meʻakaí, neongo ko Pāsiliaí “ko ha tangata naʻe koloaʻia ʻaupito” pea heʻikai te ne fiemaʻu ʻa e meʻakai naʻe tala angé. (2 Sām. 19:31-33) Ka ʻoku ngalingali naʻe houngaʻia ʻa Tēvita ʻi he ngaahi ʻulungaanga ʻo Pāsiliaí mo ha fokotuʻu pē nai te ne fai ange. Naʻe mei hoko moʻoni ko ha monū fisifisimuʻa ke nofo mo ngāue ʻi he lotoʻā fakatuʻí!
ʻI heʻene tali ʻa e tuʻunga totonú mo anga-fakanānaá, naʻe fakahaaʻi ʻe Pāsiliai ʻokú ne taʻu 80. Naʻá ne toe pehē: “ʻE lava koā ke u tala ʻa e leleí mei he koví?” Ko e hā ʻene ʻuhingá? Kuo pau pē naʻe maʻu ʻe Pāsiliai ʻa e poto lolotonga ʻene moʻui fuoloá. Pea ʻe kei lava ke ne fai ha faleʻi lelei, hangē pē ko ia naʻe fai ki mui ai ʻe ha “kau tangata taʻumotuʻa” kia Tuʻi Lehopoame. (1 Tuʻi 12:6, 7; Saame 92:12-14; Pal. 16:31) Ko ia ko e fakamatala ʻa Pāsiliai fekauʻaki mo hono tala ʻa e leleí mo e koví ʻoku ʻuhinga nai ia ki he ngaahi nunuʻa pe fakangatangata fakaesino ʻoku hoko kiate ia ʻi he taʻumotuʻá. Naʻá ne fakahaaʻi ko e taʻumotuʻá kuó ne ʻosi uesia ʻa hono uʻá mo ʻene fanongó. (Tml. 12:4, 5) Ko ia naʻe fakaʻaiʻai tonu ai ʻe Pāsiliai ʻa Tēvita ke ne ʻave ki Selusalema ha talavou ko Kīmami, ngalingali ko e foha ʻo Pāsiliai.—2 Sām. 19:35-40.
PALANI KI HE KAHAʻÚ
Ko e liliu fekauʻaki mo e taʻumotuʻá naʻe lave ki ai ʻi he kamatá ʻoku tapua atu ai ha fakakaukau meimei tatau mo ia naʻe fakahāhā ʻe Pāsiliaí. ʻOku lava ke mahino ʻi hotau taimí, ko e meʻa naʻe pau ke fai ki ai ʻa e fakakaukaú naʻe mahulu atu ia ʻi he ngaahi tuʻunga mo e malava ʻa ha tokotaha pē, hangē ko e tuʻunga ʻo Pāsiliaí. Naʻe ʻi ai ha fiemaʻu ke fai ha fakakaukau ki he tuʻunga totonu ʻe lelei taha ki he kau mātuʻa faitōnunga ʻoku nau ngāue ʻi māmani lahí.
Ko e kau tangata Kalisitiane taʻumotuʻa anga-fakanānā ko ení ʻoku lava ke nau ʻiloʻi ʻe fakaivimālohiʻi ʻa e kautaha ʻa Sihová ki ha tupulaki ʻi he kahaʻú kapau ʻe lava ke fakahoko ʻe he fanga tokoua kei siʻi angé ʻa e ngaahi fatongia naʻe fuoloa ʻenau tokangaʻí. ʻI he tuʻunga lahi tahá, ko e fanga tokoua taʻumotuʻá naʻa nau akoʻi ʻa e faʻahinga kei siʻi angé, hangē pē ko hono akoʻi nai ʻe Pāsiliai ʻa hono fohá mo e meʻa naʻe fai ʻe he ʻapositolo ko Paulá kia Tīmoté. (1 Kol. 4:17; Fil. 2:20-22) Ko e fanga tokoua kei siʻi ko ení kuo fakamoʻoniʻi he taimí ni ko kinautolú ko e “ngaahi meʻaʻofa ko e kau tangata,” ʻoku nau malava ke tokoni ki hono “langa hake ʻa e sino ʻo e Kalaisí.”—ʻEf. 4:8-12; fakafehoanaki mo e Nōmipa 11:16, 17, 29.
FAINGAMĀLIE KEHEKEHE KE KAU KI AI
Ko e tokolahi ʻi he fakatahaʻanga ʻi māmani lahi ʻa e kakai ʻa e ʻOtuá ʻa ē kuo nau tuku ange ha ngaahi fatongia pau ʻoku nau malava ke ngāueʻaongaʻaki ʻa e ngaahi faingamālie foʻou pe fakalahi atu ʻenau ngāue kia Sihová.
“Ko hoku ngaahi tuʻunga foʻoú ʻoku ou ʻatā ai ke kakapa atu ki he ngaahi husepāniti taʻetui ʻo e fanga tuofāfine ʻi heʻemau fakatahaʻanga fakalotofonuá,” ko e lau ia ʻa Marco, ʻa ia naʻá ne hoko ko ha ʻovasia fefonongaʻaki ʻi he taʻu ʻe 19.
“Ko ʻema ngaahi taumuʻa foʻoú ʻoku kau ai hono tokoniʻi ʻa e faʻahinga ʻikai longomoʻuí mo hono fai ʻa e ngaahi ako Tohi Tapu lahi ange,” ko e lau ia ʻa Geraldo, ʻa ia naʻe kau ʻi he ngāue fefonongaʻakí ʻi he taʻu ʻe 28. ʻOkú ne fakamatala ko ia mo hono uaifí ʻoku aʻu ʻo na fai ha ako Tohi Tapu ʻe 15 pea ko e tokolahi ʻo e faʻahinga ʻoku ʻikai longomoʻuí ʻoku nau maʻu he taimí ni ʻa e ngaahi fakatahá.
Ko Allan, naʻe lave ki ai ki muʻá, ʻokú ne fakamatala: “ʻOkú ma maʻu he taimí ni ʻa e faingamālie ke ma ngāue kakato ʻi he ngāue fakamalangá. ʻOkú ma fiefia ʻi he faifakamoʻoni ʻi he feituʻu kakaí, ngāue ʻi he feituʻu pisinisí, mo e faifakamoʻoni ki homa ngaahi kaungāʻapí, ko e toko ua ai kuó na omi ki he Fale Fakatahaʻangá.”
Kapau ko ha tokoua lavameʻa mo mateaki koe pea kuó ke maʻu ha vāhenga-ngāue foʻou ʻi he lotolotonga ʻo e kakai ʻa e ʻOtuá, ʻoku toe ʻi ai ha founga makehe ʻe lava ke ke tokoni ai. ʻE lava ke ke poupou ki he ngāue ʻa Sihová ʻaki hono vahevahe atu hoʻo taukei mahuʻingá ki he kau tangata kei siʻi ange ʻi he fakatahaʻangá. “ʻOku akoʻi ʻe Sihova mo ngāueʻaki ʻa e faʻahinga kei siʻi fakaʻofoʻofa, mo talēnitiʻia,” ko e lau ia ʻa Russell, naʻe lave ki ai ki muʻá. “ʻOku maʻu ʻaonga ʻa e fetokouaʻakí mei heʻenau faiako mo e tauhi-sipi longomoʻuí!”—Sio ki he puha “Tokoniʻi ʻa e Kau Tangata Kei Siʻi Angé Ke Nau Aʻusia Kakato ʻa e Meʻa ʻOku Nau Malavá.”
FAKAMAHUʻINGAʻI ʻE SIHOVA HOʻO MATEAKÍ
Kapau kuó ke toki kau ki muí ni ki ha vāhenga-ngāue ʻe taha, hanganaki fakakaukau pau. Kuó ke ʻosi ʻai ke maongo ʻa hoʻo ngāue ʻaufuatoó ki he moʻui ʻa e kakai tokolahi taʻefaʻalaua, pea ʻe lava ke hokohoko atu hoʻo fai peheé. Kuo ʻofaʻi koe pea ko e moʻoni ʻe hokohoko atu hono ʻofaʻi koé.
Ko e meʻa ʻoku mahuʻinga angé, kuó ke ʻai ke maongo tuʻuloa ʻa hoʻo ngāué ʻi he loto ʻo Sihová. Heʻikai te ne “fakangaloʻi hoʻomou ngāué pea mo e ʻofa naʻa mou fakahaaʻi ki hono huafá, ʻi he tauhi mo e tokoni hokohoko kuo mou fai ki he kakai tapú.” (Hep. 6:10) Ko e veesi fakamānavaʻi ko iá ʻoku fakapapauʻi ai ki he tokotaha kotoa ʻoku fakalaka atu ʻene talaʻofá ʻi heʻetau ngaahi ngāue ʻi he kuohilí. ʻOkú ke fuʻu mahuʻinga kia Sihova ke ne fakangaloʻi ʻa hoʻo ngaahi feinga ʻi he kuohilí pea hokohoko atu ke fakahōifuaʻi iá!
Fēfē kapau ʻoku ʻikai ko koe kuo liliu hoʻo vāhenga-ngāué ʻo hangē ko ia naʻe lāulea ki ai ki muʻá? Ko e meʻá ni ʻe kei kaunga hangatonu nai kiate koe. ʻI he founga fē?
Kapau ʻokú ke fetuʻutaki he taimí ni mo ha tokotaha taʻumotuʻa faitōnunga kuo liliu hono vāhenga-ngāué, ʻe lava ke ke maʻu ʻaonga mei heʻene matuʻotuʻá mo e ngaahi taʻu ʻo e taukeí. Kumi ki heʻene faleʻí. Kole ke ne ʻomai ha fokotuʻu. Pea siofi ʻene ngāueʻaki mateaki ʻa ʻene taukeí ʻi hono vāhenga-ngāue lolotongá.
Tatau ai pē pe ʻokú ke taʻumotuʻa ʻo ngāue ʻi ha founga foʻou pe ko ha tokoua pe tuofefine ʻokú ke ʻi ha tuʻunga ke maʻu ʻaonga mei ai, manatuʻi ʻoku fakamahuʻingaʻi ʻe Sihova ʻa e mateaki ʻa e faʻahinga kuo nau ngāue fuoloa kiate ia pea hokohoko atu ʻenau fai iá.