Fakamafola ʻa e ʻIlo ʻA Ia ʻOku Taki Atu ki he Moʻui Taʻengatá
1 Ko Sihova ʻa e “Tokotaha ʻokú ne akoʻi ʻa e ʻiló ki he tangatá.” (Sāme 94:10, NW) ʻOkú ne ngāueʻaki kitautolu ke fakamafola atu ʻa e ʻilo fakahaofi moʻui ʻo kau kiate iá ki he faʻahinga ʻoku nau taʻeʻilo ki he founga ke tauhi ai kiate ia ʻi he tuʻunga ʻokú ne hōifua ki aí. Ko e tohi ko e ʻIlo ʻA Ia ʻOku Taki Atu ki he Moʻui Taʻengatá ko ha meʻangāue lelei ia ʻe lava ke maʻu ai ʻe he faʻahinga loto-totonú ha ʻilo kānokano ʻo e ʻOtuá mei heʻene Folofola kuo tohí, ko e Tohitapú. (1 Tīm. 2:3, 4) Ko e mahino mo e māʻalaʻala maeʻeeʻa ʻo e moʻoní ʻi he tohi ko e ʻIlo ʻe lava ke tokoniʻi ai ʻa e kakaí ke nau maʻu ʻa e meʻa ʻoku kumi ʻe Sihova ke akoʻi kiate kinautolú. Ko e māhiná ni ʻoku tau loto ke fakakau ʻa e kakaí ʻi he ngaahi fetalanoaʻaki ʻa ia te ne ueʻi ai kinautolu ke nau fie lau ʻa e tohí. Ko e ngaahi fokotuʻu ʻeni ʻe niʻihi. ʻI he ʻikai ke feinga ke maʻuloto kinautolú, feinga ke fakahā ʻa e ngaahi tefitoʻi fakakaukaú ʻi he lea pē ʻaʻau mo fakaenatula pē hono fai ʻo e fetalanoaʻakí.
2 Koeʻuhi ko e kakai tokolahi taha kuo mole honau ʻofaʻanga ʻi he maté, ʻe lava ke ke fakakau ʻa e ʻamanaki ʻo e toetuʻú ʻi ha fetalanoaʻaki ʻi hoʻo ʻuluaki leaʻaki ha meʻa hangē ko ʻení:
◼ “Ko e tokolahi taha ʻiate kitautolu kuo mole atu ha taha ʻoku tau ʻofa ai ʻi he maté. Kuó ke fifili pe te ke toe sio ki ha taha peheé? [Tuku ke ne tali.] Ko e maté naʻe ʻikai ko e konga ia ʻo e ʻuluaki taumuʻa ʻa e ʻOtuá ki he tangatá. Naʻe fakamoʻoniʻi ʻe Sīsū ko hotau ngaahi ʻofaʻangá ʻe lava pē ke haofakiʻi mei he maté. [Lau ʻa e Sione 11:11, 25, 44.] Neongo naʻe hoko ʻeni ʻi he ngaahi senituli ki muʻá, ʻokú ne fakahāhaaʻi ʻa e meʻa kuo palōmesi ʻa e ʻOtuá te ne fai maʻatautolú. [Fakaava ʻa e tohi ko e ʻIlo ki he fakatātā ʻi he peesi 85 pea lau ʻa e fakamatala ʻo e fakatātaá. Pea toki fakahā ange ʻa e fakatātā ʻi he peesi 86 ʻo fakamatala ki ai.] Kapau te ke saiʻia ke lau ha meʻa lahi ange ʻo kau ki he ʻamanaki fakafiemālié ni ʻo e toetuʻú, te u saiʻia ke tuku ʻa e tohí ni maʻau.”
3 ʻI he hili ʻa e ʻuluaki fetalanoaʻaki ʻo kau ki he ʻamanaki ʻo e toetuʻú, ʻe lava ke ke kamata ʻa e fetalanoaʻaki hono hokó mo e tokotaha tatau pē ʻi he foungá ni:
◼ “Te ke manatuʻi nai ʻeku fakamatala ko e maté naʻe ʻikai ko e konga ia ʻo e ʻuluaki taumuʻa ʻa e ʻOtuá ki he tangatá. Kapau ko e moʻoni ia, ko e hā ʻoku tau tupu ai ʻo motuʻa pea maté? ʻOku moʻui ʻa e fanga fonu ia ʻe niʻihi ʻo laka hake he taʻu ʻe 100, pea ʻoku ʻi ai mo e ʻulu ʻakau ia kuo nau moʻui ʻi he ngaahi taʻu ʻe laui afe. Ko e hā ʻoku moʻui ai pē ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá ia ʻi he taʻu pē ʻe 70 pe 80? [Tuku ke ne tali.] ʻOku tau maté koeʻuhi ko e ʻuluaki ongo meʻa ʻi he faʻahinga ʻo e tangatá naʻá na talangataʻa ki he ʻOtuá.” Lau ʻa e Loma 5:12. Huke ki he peesi 53 ʻi he tohi ko e ʻIlo pea lau ʻa e kaveinga ʻo e vahé. Fakatokangaʻi ʻa e ʻuluaki palakalafi ʻe tolú, fakahinohino ange ʻa e ngaahi tali ki he ngaahi fehuʻi kuo pulusí. Fai ha fokotuʻutuʻu ke toe foki ange ʻamui ke fakamatalaʻi ʻa e toenga ʻo e vahé. Fakalototoʻaʻi ʻa e tokotahá ke fakaʻosi hono lau iá ki muʻa.
4 Kapau te ke lea ki ha taha ʻoku ngalingali ko e tokotaha maʻulotu, te ke lea pehē nai:
◼ “Ko e moʻoni ʻoku laui teau ʻa e faʻahinga-tui kehekehe ʻi he ʻahó ni. ʻOku nau akoʻi ʻa e tui fepakipaki kehekehe. Ko e kakai ʻe niʻihi ʻoku nau pehē ʻoku lelei ʻa e lotu kotoa pē pea ʻoku ʻikai ha faikehekehe ia mo e meʻa ʻoku tau tui ki aí. Ko e hā hoʻo fakakaukaú? [Tuku ke ne tali.] Naʻe akoʻi ʻe Sīsū ʻa e faʻahinga-tui moʻoní, pea fakahā ko e ngaahi founga-lotu kehé ʻoku ʻikai ke tali ʻe he ʻOtuá. [Lau ʻa e Mātiu 7:21-23.] Kapau ʻoku tau loto ke fakahōifuaʻi ʻa e ʻOtuá, kuo pau ke tau lotu kiate ia ʻo fakatatau ki hono finangaló.” Fakaava ʻa e tohi ko e ʻIlo ki he vahe 5, ʻo lau ʻa e kaveingá, pea tuhu ki he ngaahi kaveinga tokoni ʻe niʻihi. Fakamatalaʻi ko e fakamatalá ni te ne tokoniʻi ha taha ke ako ʻa e founga ke fakahōifua ai ki he ʻOtuá. Tuʻuaki ke tuku ʻa e tohí kapau ʻoku loto ʻa e tokotaha-ʻapí ke lau ia, pea talaange te ke talitali lelei ha tokoni ki heʻetau ngāue ʻi māmani lahí.
5 Ko e kakai ʻoku nau puputuʻu koeʻuhi ko e lahi ʻa e faʻahinga-tuí te nau houngaʻia nai ʻi he tali ki he fehuʻí ni ʻi hoʻo toe ʻaʻahi atú:
◼ “Koeʻuhi ko e lahi ʻa e ngaahi faʻahinga-tuí ʻi he ʻaho ní, ʻe lava fēfē ke tau fakapapauʻi pe ko fē ʻa e taha ʻoku tonú? Ko e hā ʻa e meʻa te ke kumi ki aí? [Tuku ke ne tali.] Naʻe talamai ʻe Sīsū kiate kitautolu ʻa e founga ke ʻilo fakapapau ai ʻa hono kau muimui moʻoní.” Lau ʻa e Sione 13:35. Vakai ki he palakalafi 18 mo e 19 ʻi he vahe 5 ʻo e tohi ko e ʻIlo. Fakahinohino ange ko hono ngāueʻaki ʻa e ngaahi tataki Fakatohitapú ni mo hono toʻo atu ʻo ha meʻa ʻoku halá, ʻe lava ke ʻiloʻi ai ʻe ha tokotaha ʻa e faʻahinga-tui moʻoní. Lave ki he founga ʻoku ʻiloa ai ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi māmani lahi ʻi heʻenau ʻofa moʻoní mo e māʻolunga ʻo e tuʻunga fakaeʻulungaangá. Fakamatalaʻi ko hono ako ʻa e Tohitapú, ʻo ngāueʻaki ʻa e tohi ko e ʻIlo, te ne fakapapauʻi mahino ai ʻa e founga-lotu ʻoku hōifua ki ai ʻa e ʻOtuá.
6 Kapau ʻokú ke fetaulaki mo ha mātuʻa tauhi-fānau, ko e fakaofiofi atu ko ʻení ʻe ola lelei nai:
◼ “ʻI he ʻaho kotoa pē, ʻoku tau fanongo ai ki he ngaahi fakamatala ʻo kau ki he ʻulungaanga puleʻingataʻa ʻo e kau talavoú ʻoku hā ngalingali ʻoku ʻikai ke ʻi ai haʻanau mahuʻingaʻia ʻanautolu ʻe taha ʻi he ʻulungaanga maʻá. Ko e kakai lalahi ʻe niʻihi ʻoku nau tukuakiʻi ʻa e tuʻunga ʻi he ʻapiakó ʻi he ʻikai te nau akoʻi ʻa e fānaú ki he faikehekehe ʻo e meʻa ʻoku tonú mo ia ʻoku halá. Ko hai ʻokú ke fakakaukau ʻoku totonu ke ne tokonaki ʻa e akó ni? [Tuku ke ne tali.] Fanongo ki he meʻa ʻoku leaʻaki ʻe he Tohitapu ʻo kau ki he fehuʻí ni. [Lau ʻa e ʻEfesō 6:4.] ʻOku talamai ai kiate kitautolu ko hono tō ʻo e ʻulungaanga leleí ki he fānaú ko e fatongia ia ʻo e mātuʻá.” Fakaava ʻa e tohi ko e ʻIlo ki he peesi 145, lau ʻa e palakalafi 16, pea fakamatala ki he ngaahi fakatātā ʻi he peesi 147. Fakamatalaʻi ʻoku faʻu ʻa e tohí ki he fāmilí fakalūkufua ke ako ia. Ngāueʻaki ʻa e palakalafi 17 mo e 18 ʻi he peesi 146, ʻo fakaʻaliʻali ange ʻa e founga ʻoku tau fai ai ha ako pehē mo e ngaahi fāmilí.
7 Kapau naʻá ke kamata ha ako mo ha mātuʻa naʻe tokanga ʻi he ʻuluaki ʻaʻahí, ʻe lava ke ke hoko atu ʻa e akó ʻi he toe ʻaʻahí ʻaki hoʻo pehē:
◼ “ʻI he ʻahó ni ʻoku tuku mai ʻe he māmaní ʻa e ngaahi ʻahiʻahi ki heʻetau fānaú. ʻOku ʻai ʻe he meʻá ni ʻo fuʻu faingataʻa kiate kinautolu ke nau hoko ʻo manavahē ki he ʻOtuá ʻi heʻenau tupu haké. Mahalo pē ʻokú ke manatuʻi ʻi heʻeta fetalanoaʻaki fakamuimuí, naʻá ta lave ai ki he tefitoʻi moʻoni ʻe ua. ʻI he hoko ko e ngaahi mātuʻa anga-fakaʻotuá, ʻoku fiemaʻu ke tau fokotuʻu ha faʻifaʻitakiʻanga lelei ki heʻetau fānaú, pea ʻoku totonu ke tau fakahāhā maʻu pē ʻa ʻetau ʻofa kiate kinautolú. ʻOku ʻi ai ʻa e meʻa ʻe taha ʻoku lave ki ai ʻa e Tohitapú ʻoku fiemaʻu ʻe he fānaú mei heʻenau ngaahi mātuʻá.” Lau ʻa e Palōvepi 1:8. Huke ki he peesi 148 ʻi he tohi ko e ʻIlo pea hoko atu ʻa e akó, ʻo fakaʻosi ʻa e palakalafi 19-23. Fokotuʻu ange te ke toe foki atu ke ako mo e fāmilí kotoa, ʻo kamata ʻi he vahe 1.