ʻOkú Ke Mateuteu ki ha Fakatamaki Fakanatula?
1. Ko e hā ʻoku fakapotopoto ai ke mateuteu ki he ngaahi fakatamakí?
1 ʻI he taʻu taki taha, ʻoku uesia ai ʻa e laui miliona ʻo e kakai takatakai ʻi he māmaní, ʻo kau ai ʻa e tokolahi ʻo hotau fanga tokouá mo e tuofāfiné, ʻi he ngaahi mofuike, peau kula, faʻahitaʻu ʻuha lōvai, afā, ʻahiohio mo e tāfea. Koeʻuhi ʻoku hoko taʻeʻamanekina ʻa e ngaahi fakatamaki fakanatulá pea ʻe lava ke uesia ai ha taha pē ʻia kitautolu, ko e ʻalunga fakapotopotó ke mateuteu ki ai.—Pal. 21:5.
2. Ko e hā ʻoku totonu ai ke tau fakahā ki he kau mātuʻá ʻa hotau tuʻasilá mo e (ngaahi) fika telefoni lolotongá?
2 Tokamuʻa: ʻI he taimi ʻe niʻihi ʻoku malava ke fakatokanga mai ai ʻe he kau maʻu mafaí ha fakatamaki ʻoku tuʻunuku mai. ʻOku mahuʻinga ke tokanga ki he ngaahi fakatokanga ko iá. (Pal. 22:3) ʻI he ngaahi tuʻunga peheé, ʻe feinga ai ʻa e kau mātuʻá ke fetuʻutaki ki he tokotaha kotoa ʻi he fakatahaʻangá ke tokoniʻi kinautolu ke nau fai ʻa e ngaahi teuteu ʻoku fiemaʻú. Hili ʻa e fakatamakí, ʻe toe feinga ai ʻa e kau mātuʻá ke fetuʻutaki ki he faʻahinga kotoa ʻoku feohi mo e fakatahaʻangá ke vakaiʻi pe ʻoku nau malu pea ke ʻiloʻi ha tokoni nai ʻoku fiemaʻu. ʻE lava ke mole ha taimi mahuʻinga kapau heʻikai ke maʻu ʻe he kau mātuʻá ha fakamatala ʻoku lolotonga ngāueʻaki ki he fetuʻutakí. Ko ia, ʻoku mahuʻinga ki he kau malangá ke fakahā ki he sekelitalí mo ʻenau ʻovasia ako tohí ʻa honau tuʻasilá mo ʻenau (ngaahi) fika telefoni lolotongá.
3. ʻE lava fēfē ke tau ngāue fāitaha mo e kau mātuʻá kapau ʻoku tau nofo ʻi he feituʻu ʻoku hoko lahi ai ʻa e fakatamakí?
3 Kapau ʻoku tuʻu ha fakatahaʻanga ʻi ha feituʻu ʻoku hoko lahi ai ʻa e fakatamakí, ʻe kole nai ʻe he kau mātuʻá ki he kau malangá ke ʻoange ʻa e hingoa mo e fika telefoni ʻo ha kāinga pe ko ha kaumeʻa ʻoku ʻikai ke nofo ʻi he feituʻú pea mo ha niʻihi ke fetuʻutaki ki ai ʻi he hoko ha meʻa fakavavevave. ʻE malava ai heni ʻa e kau mātuʻá ke ʻiloʻi ʻa e faʻahinga kuo fetukutukú. ʻE toe fakaʻamu nai ʻa e kau mātuʻá ke fai ha palani ki ha meʻa nai ʻe hoko fakafokifā ki he fakatahaʻangá ʻa ia ʻe kau ai ʻa e ngaahi meʻa hangē ko ha lisi ʻo ha ngaahi meʻa ki he tokoni fakavavevavé ke ala maʻu, ngaahi fokotuʻutuʻu ki he fetukutukú mo e ngaahi palani ki hono tokoniʻi ha faʻahinga ʻoku ʻi ai haʻanau ngaahi fiemaʻu makehe. ʻOku mahuʻinga ʻa e ngāue fāitaha mo e ngaahi fokotuʻutuʻu anga-ʻofa ko ʻení.—Hep. 13:17.
4. Ko e hā ʻoku totonu ke tau fai ʻi he hoko ha fakatamaki ʻi hotau feituʻú?
4 Hili ha Fakatamaki: Ko e hā ʻoku totonu ke ke fai ʻi he hoko ha fakatamaki ʻi ho feituʻú? Fakapapauʻi kuo ʻosi tokangaʻi ʻa e ngaahi fiemaʻu fakamatelie ʻa e fāmilí ki he taimi pē ko iá. Fakatatau ki hoʻo malavá, fai ha tokoni ki he niʻihi kehe kuo uesiá. Feinga ke fetuʻutaki ʻi he vave tahá ki hoʻo ʻovasia ako tohí pe ko ha toe mātuʻa kehe. ʻOku totonu ke fai ʻeni ʻo tatau ai pē pe ʻokú ke hao pē koe ʻo ʻikai fiemaʻu ha tokoni. Kapau te ke fiemaʻu ha tokoni, fakapapauʻi ʻoku fai ʻe ho fanga tokouá ʻa e feinga kotoa pē ke tokoniʻi koe. (1 Kol. 13:4, 7) Manatuʻi ʻoku ʻafioʻi ʻe Sihova ʻa ho tuʻungá; falala kiate ia te ne tokoniʻi koe. (Sāme 37:39; 62:8) Tokanga ki he ngaahi faingamālie ke fai ha tokoni fakalaumālie mo fakaeongo ki he niʻihi kehé. (2 Kol. 1:3, 4) Toe hoko atu ʻi he vave tahá ʻi hoʻo founga-tuʻumaʻu fakateokalatí.—Mt. 6:33.
5. ʻOku anga-fēfē hono uesia kitautolu Kalisitiané ʻe he fakamanamana ʻo e fakatamakí?
5 Lolotonga ʻoku fakatupunga ʻe he fakamanamana ʻo e fakatamakí ʻa e loto-moʻua lahi ki he māmaní, ʻoku lava ke tau hanga atu ki he kahaʻú mo e loto-falala. ʻOku vavé ni ke hoko ʻa e fakatamakí kotoa ko ha meʻa pē ia ʻo e kuohilí. (Fkh. 21:4) ʻI he lolotonga ní, ʻe lava ke tau fou ʻi he ngaahi sitepu lelei ke teuteu ai ki he ngaahi taimi ʻo e faingataʻá ʻi heʻetau tauhi maʻu ʻetau faivelenga ʻi hono talaki ʻa e ongoongo leleí ki he niʻihi kehé.