Uesia Kitautolu Kotoa ʻe he Taú mo e Fakamālohí
“ʻOku fehangahangai ʻa e māmaní mo e fetāʻaki anga-fakamālohi lahi taha talu mei he Tau Ua ʻa Māmaní pea ko e kakai ʻe toko 2 piliona—ʻa ia ko e vahe fā ʻe taha ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá—ʻoku nau nofo ʻi he ngaahi feituʻu ʻoku uesia ʻe he fetāʻaki peheé.”
Tokoni Sekelitali Seniale ʻa e Ngaahi Puleʻanga Fakatahatahá ko Amina J. Mohammed, Sanuali 26, 2023.
Ko e taú mo e fakamālohí ʻe lava ke mapuna hake ʻi he ngaahi feituʻu ʻoku lolotonga nongá. Naʻa mo e faʻahinga ʻoku nau nofo mamaʻo mei ha fetāʻaki te nau faingataʻaʻia nai koeʻuhí ko e māmaní ʻoku nau toe fekaukauʻaki ange ʻi ha toe taimi ki muʻa. Pea ko e maumau ʻoku tupu mei aí ʻoku tolonga atu ia hili ʻa e ngataʻanga ʻo e taú. Fakakaukau ki ha fakatātā ʻe niʻihi:
Nounou fakameʻatokoni. Fakatatau ki he Polokalama Fakameʻatokoni ʻa Māmaní, “ko e fetāʻakí ʻoku kei hoko pē ko e tupuʻanga lahi taha ʻo e fiekaiá, pea ko e pēseti ʻe 70 ʻo e kakai fiekaia ʻi he māmaní ʻoku nau nofo ʻi he ngaahi feituʻu ʻoku uesia ʻe he taú mo e fakamālohí.”
Palopalema fakaesino mo e fakaʻatamai. Ko e fakamanamana ʻo e taú mo e ʻikai malu ʻa e moʻui ʻa e kakaí ʻoku lava ke ne fakatupunga ke nau loto-mafasia mo loto-moʻua. Ko e faʻahinga ʻoku nau nofo ʻi he ngaahi feituʻu ʻoku hoko ai ʻa e fetāʻakí ʻoku ʻikai ngata pē ʻenau tuʻu laveangofua ange ki ha lavea fakaesinó ka te nau toe tofanga ʻi he ngaahi palopalema fakaʻatamaí. Neongo ia, ʻoku faʻa fakangatangata pē ʻenau maʻu ʻa e ngaahi tokoni fakafaitoʻó.
Fakamālohiʻi ke nau hiki. ʻI he aʻu mai ki Sepitema 2023, laka hake ʻi he kakai ʻe toko 114 miliona takatakai he māmaní kuo fakamālohiʻi ke nau hola mei honau ngaahi ʻapí, fakatatau ki he Komisiona Māʻolunga ʻa e Ngaahi Puleʻanga Fakatahatahá ki he Kau Kumi Hūfangá. Ko ha ʻuhinga tefito ki he fakatamaki ko ení ko e taú mo e fakamālohí.
Faingataʻa fakaʻekonōmiká. ʻOku faʻa hokosia ʻe he kakaí ʻa e palopalema fakaʻekonōmiká ko e fakatupunga ʻe he taú, hangē ko e hiki tō ʻa e koloá. Te nau faingataʻaʻia nai ʻi he taimi ʻoku vaheʻi ai ʻa e paʻanga ʻa e puleʻangá mei he ngaahi sēvesi hangē ko e tokangaekina ʻo e moʻui leleí mo e akó ʻo tokoni ki hono fakapaʻanga ʻo e ngāue fakakautaú. Pea ko e fakamole ki he toe langa hili ʻa e maumau tupu mei he taú ʻoku lahi fau.
Palopalema ʻi he ʻātakaí. ʻOku uesia ʻa e kakaí ʻi he taimi ʻoku maumauʻi ʻiloʻilo pau ai ʻa e ngaahi koloa fakanatula ʻoku nau fakafalala ki aí. Ko hono ʻuliʻi ʻa e vaí, ʻeá mo e kelekelé ʻe lava ke ne fakatupunga ʻa e ngaahi mahaki kehekehe, pea ko e ngaahi maina ʻoku tanu he kelekelé ʻoku kei hoko pē ko ha fakamanamana ʻi he hili ha taimi fuoloa mei he taú.
ʻOku ʻikai ha veiveiua, ʻoku fakatupu maumau mo fakamole lahi ʻa e taú.