LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • be p. 27-p. 32 pal. 4
  • ʻOku ʻAonga ʻa e Akó

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • ʻOku ʻAonga ʻa e Akó
  • Maʻu ʻAonga mei he Ako Fakafaifekau Fakateokalatí
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Aʻu ki he Tuʻunga Totonu ʻo e Fakakaukaú
  • Founga Hono Fai ʻo e Akó
  • Meʻa ke Akó
  • “Laga Ho Fale”
  • Utu ʻa e Ngaahi ʻAongá
  • Fakaleleiʻi Hoʻo Founga Akó!
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2019
  • Ako Tuʻumaʻu ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá ʻi he Tuʻunga ko ha Fāmili
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1999
  • Ngaahi Fāmili, Fakahīkihikiʻi ʻa e ʻOtuá ʻi he Hoko ko e Konga ʻo ʻEne Fakatahaʻangá
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1999
  • Muimui ʻi he Sīpinga Fakatuʻí
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2002
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Maʻu ʻAonga mei he Ako Fakafaifekau Fakateokalatí
be p. 27-p. 32 pal. 4

ʻOku ʻAonga ʻa e Akó

KUÓ KE siofi ʻi ha taimi ʻa e kakaí ʻi heʻenau fili fuaʻiʻakaú? Ko e tokolahi tahá ʻoku nau siofi hono lanú mo hono fuolahí ke fakapapauʻi ai ʻa ʻene momohó. ʻOku fakananamu ʻa e fuaʻiʻakaú ʻe he niʻihi. ʻOku ala ki ai ʻa e niʻihi, naʻa mo hono fotaʻi ia. Neongo ia ʻoku fua ʻa hono mamafá ʻe he niʻihi, ʻo tuku ʻa e konga ʻe taha ʻi he nima taki taha ke ʻiloʻi ai pe ko fē ʻoku mamafa ange ʻi hono huhuʻá. Ko e hā ʻoku fakakaukau ki ai ʻa e kakaí ni? ʻOku nau ʻanalaiso ʻa e ngaahi fakaikiikí, fakafuofuaʻi ʻa e ngaahi faikehekehé, fakamanatuʻi ʻa e ngaahi fili ki muʻá, pea fakahoa ʻa e meʻa ʻoku nau sio ki ai he taimi ko ení pea mo e meʻa kuo nau ʻosi ʻiló. ʻOku tatali mai ha pale fakaʻofoʻofa kiate kinautolu koeʻuhi ko ʻenau fai ha tokanga lelei ki he meʻá ni.

Ko e moʻoni, ko e ngaahi ʻaonga ʻi hono ako ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá ʻoku lahi mamaʻo ange ia. ʻI hono fakafemoʻuekinaʻi ʻe he ako peheé ha konga mahuʻinga ʻi heʻetau moʻuí, ʻoku hoko ai ʻetau tuí ʻo mālohi ange, loloto ange ai ʻetau ʻofá, hoko ai ʻetau ngāue fakafaifekaú ʻo fua lahi ange, pea ko e ngaahi fili ʻoku tau faí ʻokú ne ʻomai ʻa e fakamoʻoni lahi ange ʻo e ʻiloʻilo mo e poto fakaʻotua. ʻI he fekauʻaki mo e ngaahi ʻaonga ko iá, ʻoku pehē ʻe he Palovepi 3:​15: “Neongo pe ko e ha ho manako ʻe ʻikai ala fakatatau ki ai.” ʻOkú ke aʻusia ʻa e ngaahi ʻaonga ko iá? Ko e founga ʻo hoʻo akó ʻe hoko nai ia ko ha meʻa tefito.​—Kol. 1:​9, 10.

Fakatātā ‘i he peesi 30

Vaheʻi ha taimi ke fakalaulauloto ai

Ko e hā ʻa e ako? Ko e meʻa lahi ange ia ʻi he lau leleakiʻi peé. ʻOku kau ki ai ʻa hoʻo ngāueʻaki hoʻo ngaahi malava fakaeʻatamaí ʻi he fakakaukau tokanga pe fakalahi fekauʻaki mo ha tuʻunga-lea. ʻOku kau ki ai ʻa hono ʻanalaiso ʻa e meʻa ʻokú ke laú, ʻo fakahoa ia mo e meʻa kuó ke ʻosi ʻiló, pea fakatokangaʻi ʻa e ngaahi ʻuhinga ʻoku ʻomai ki ha ngaahi fakamatala kuo fai. ʻI he akó, fakakaukau lahi ki ha ngaahi fakakaukau pē ʻoku fakahaaʻi ʻa ia ʻoku foʻou nai kiate koe. Toe fakakaukau foki ki he founga te ke ngāueʻaki fakafoʻituitui nai ai ʻa e akonaki Fakatohitapú ʻo toe kakato ange. ʻI he tuʻunga ko ha tokotaha Fakamoʻoni ʻa Sihová, te ke toe loto ke fakakaukau fekauʻaki mo e ngaahi faingamālie ke ngāueʻaki ai ʻa e fakamatalá ke tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé. ʻOku hā mahino, ʻoku kau ki he akó ʻa e fakalaulauloto.

Aʻu ki he Tuʻunga Totonu ʻo e Fakakaukaú

Fakatātā ‘i he peesi 30

Ke maʻu ʻaonga kakato mei hoʻo ako fakafoʻituituí, teuteuʻi ho lotó

ʻI he teuteu ki he akó, ʻokú ke fokotuʻutuʻu ʻa e ngaahi meʻa hangē ko ia ko hoʻo Tohitapú, ko e ngaahi tohi pē ʻokú ke palani ke ngāueʻakí, ko ha peni-vahevahe pe peni, pea mo ha kiʻi pepa hiki nouti nai. Ka ʻokú ke toe teuteu ho lotó? ʻOku tala mai ʻe he Tohitapú kiate kitautolu ko ʻĒselá naʻá ne “teuteuʻi hono loto . . . ke kumi i he fono a Jihova, bea ke fai ia, bea ke akonaki i Isileli ae gaahi tuutuuni, moe gaahi fakamau.” (Esela 7:​10, PM) Ko e hā ʻoku kau ki he teuteuʻi ko ia ʻo e lotó?

ʻOku fakamafeia kitautolu ʻe he lotú ke vakai ki he ako ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá ʻaki ʻa e fakakaukau totonu. ʻOku tau fiemaʻu hotau lotó, ʻa e taupotu taha ʻo hotau lotó, ke hoko ʻo ongongofua ki he fakahinohino ʻoku ʻomai ʻe Sihova kiate kitautolú. ʻI he kamataʻanga ʻo e taimi ako taki taha, kole kia Sihova ki he tokoni ʻa hono laumālié. (Luke 11:13) Kole kiate ia ke ne tokoniʻi koe ke ke mahinoʻi ʻa e ʻuhinga ʻo e meʻa te ke akó, ko e anga ʻo e felāveʻi ʻa e meʻa ko iá mo ʻene taumuʻá, founga ʻe lava ke ne tokoniʻi koe ke ke ʻiloʻi ʻa e faikehekehe ʻo e leleí mo e koví, pea mo e founga ʻe lava ke ke ngāueʻaki ai ʻene ngaahi tefitoʻi moʻoní ʻi hoʻo moʻuí, pea mo e anga ʻo e kaunga ʻa e fakamatalá ki ho vahaʻangatae mo iá. (Pal. 9:​10) ʻI hoʻo akó, “hanganaki kole ki he ʻOtuá” ki he potó. (Sem. 1:​5, NW) Faitotonu ʻi hono fakafuofuaʻi ʻa koe tonu ʻo fakatuʻunga ʻi he meʻa ʻokú ke akó ʻi hoʻo kumi ki he tokoni ʻa Sihová ki hono toʻo ʻosi ʻa e ngaahi fakakaukau fehālaakí pe ko e ngaahi holi fakalotomamahí. “Tali ʻaki [maʻu pē] ʻa e fakafetaʻi kia Sihova” ki he ngaahi meʻa ʻokú ne fakahāʻí. (Sāme 147:7) Ko e fakakaukau fakamātoato ko eni ki he akó ʻoku taki atu ia ki he fekoekoeʻi mo Sihova, koeʻuhí ʻoku fakamafeia ai kitautolu ke tau fai ha tali kiate ia ʻi heʻene folofola mai kiate kitautolu fakafou ʻi heʻene Folofolá.​—Sāme 145:18.

Ko e ongongofua peheé ʻokú ne fakafaikehekeheʻi ai ʻa e kakai ʻa Sihová mei he kau ako kehé. ʻI he lotolotonga ʻo e faʻahinga ʻoku ʻikai te nau anga-līʻoa fakaʻotuá, ko ha ākenga manakoa ia ke lotolotoua mo poleʻi ʻa e meʻa kuo tohí. Ka ʻoku ʻikai ko ʻetau fakakaukaú ia. ʻOku tau falala kia Sihova. (Pal. 3:​5-7) Kapau ʻoku ʻikai ke mahino kiate kitautolu ha meʻa, ʻoku ʻikai ke tau fakaʻosiʻaki ʻi he ʻafungi ʻo pehē kuo pau pē ʻoku hala ia. Lolotonga ʻa e kumi mo e ngāue mālohi ke maʻu ʻa e ngaahi talí, ʻoku tau tatali kia Sihova. (Mai. 7:7) ʻI he hangē ko ʻĒselá, ʻoku tau maʻu ʻa e taumuʻa ko e ngāue mo akoʻaki ʻa e meʻa ʻoku tau akó. ʻI he hehema ko eni ʻo e lotó, ʻoku tau ʻi ha tuʻunga ai ke utu ha ngaahi ʻaonga lahi mei heʻetau akó.

Founga Hono Fai ʻo e Akó

ʻI he ʻikai ke kamata pē ʻi he palakalafi 1 pea hokohoko atu ai pē ki he ngataʻangá, ʻuluaki vaheʻi ʻa e taimi ke tomuʻa vakai ai ki he kotoa ʻo e kupú pe ko e vahe ʻi he tohí. Kamata ʻaki hono ʻanalaiso ʻa e fakalea ʻo e ʻuluʻi-kaveingá. Ko e kaveinga eni ʻo e meʻa te ke akó. Fakatokangaʻi fakalelei leva ʻa e anga ʻo e felāveʻi ʻa e ngaahi kaveinga-tokoní mo e kaveingá. Sivisiviʻi ha ngaahi fakatātā, ngaahi saati, pe ngaahi puha akoʻi pē ʻoku ʻomai fakataha mo e konga tohí. ʻEke hifo kiate koe: ‘Makatuʻunga ʻi he tomuʻa vakaiʻi ko ení, ko e hā ʻoku ou ʻamanekina ke ʻiló? ʻI he founga fē ʻe mahuʻinga ai eni kiate aú?’ ʻOku ʻomai ʻe he meʻá ni ʻa e tataki ki hoʻo akó.

Fakatātā ‘i he peesi 30

ʻAi ke maheni mo e ngaahi meʻangāue fakaefekumi ʻoku ala maʻu ʻi hoʻo leá

Maʻu he taimí ni ʻa e ngaahi moʻoniʻi meʻá. Ko e ngaahi kupu ako Taua Leʻo mo e ngaahi tohi ʻe niʻihi ʻoku kau ai ʻa e ngaahi fehuʻi kuo pulusi. ʻI hoʻo lau ʻa e palakalafi taki taha, ʻoku ʻaonga ke fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi talí. Neongo kapau ʻoku ʻikai ha ngaahi fehuʻi ʻo e akó, te ke kei fakaʻilongaʻi pē nai ʻa e ngaahi poini mahuʻinga ʻokú ke loto ke manatuʻí. Kapau ʻoku foʻou ha foʻi fakakaukau kiate koe, fakamoleki ha toe kiʻi taimi lahi ange ki ai ke fakapapauʻi ʻoku mahino lelei ia kiate koe. Kumi ki ha ngaahi fakatātā pe ngaahi laine fakaʻuhinga ʻa ia ʻe ʻaonga kiate koe ʻi he malaʻe ngāue fakafaifekaú pe ʻe fakatahaʻi nai ʻi ha konga malanga hoko mai. Fakakaukau fekauʻaki mo e kakai totonu ʻa ia ʻe ʻai nai ʻo mālohi ʻenau tuí, kapau te ke vahevahe mo kinautolu ʻa e meʻa ʻokú ke akó. Fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi poini ʻokú ke loto ke ngāueʻakí, pea fakamanatu ia ʻi he ʻosi hoʻo akó.

ʻI hoʻo vakai ki he fakamatalá, sio ki he ngaahi konga Tohitapu ʻoku hā aí. ʻAnalaiso ʻa e anga ʻo e felāveʻi ʻa e konga Tohitapu taki taha mo e konga mahuʻinga fakalūkufua ʻo e palakalafí.

Te ke fetaulaki nai mo e ngaahi poini kuo teʻeki ai ke ke mahinoʻi pe te ke saiʻia ke fakatotoloʻi fakaʻāuliliki ange. ʻI he ʻikai tuku ia ke ne taʻofi koé, hikiʻi ia ke fai ki ai ha fakakaukau lahi ange ʻamui. ʻOku faʻa fakamahinoʻi ʻa e ngaahi poiní ʻi hoʻo lau ʻa e toenga ʻo e fakamatalá. Kapau ʻe ʻikai, ʻe lava ke ke fai ha fekumi lahi ange. Ko e hā ʻa e ngaahi meʻa ʻe hikiʻi nai ke fai ha tokanga pehē ki aí? Mahalo pē ʻoku ʻi ai ha konga Tohitapu ʻoku hiki ʻa ia ʻoku ʻikai mahino lelei kiate koe. Pe ʻoku ʻikai te ke ʻiloʻi lelei ʻa e anga ʻo ʻene kaunga ki he tuʻunga-lea ʻoku fai ki ai ʻa e lāuleá. Mahalo pē ʻokú ke ongoʻi ʻoku mahino kiate koe ha foʻi fakakaukau pau ʻi he fakamatalá kae ʻikai feʻunga lelei ke fakamatalaʻi ia ki ha taha kehe. ʻI he ʻikai ke tukunoaʻi pē ʻa e ngaahi meʻá ni, ʻe fakapotopoto nai ke fai ha fekumi ki ai ʻi he hili ʻa e ʻosi ʻo e meʻa naʻá ke kamata akó.

Fakatātā ‘i he peesi 30

Fakapapauʻi ke kumi ki he ngaahi konga Tohitapú

ʻI he taimi naʻe tohi ai ʻe he ʻapositolo ko Paulá ʻa ʻene tohi fakaikiiki ki he kau Kalisitiane Hepeluú, naʻá ne kiʻi mālōlō ʻi loto ai ke ne pehē: “Ko eni ʻa e poini tefitó.” (Hep. 8:1, NW) ʻOkú ke fai ha fakamanatu pehē ʻi he taimi ki he taimi? Fakakaukau angé ki he ʻuhinga naʻe fai pehē ai ʻa Paulá. ʻI he ngaahi vahe ki muʻa ʻo ʻene tohi fakamānavaʻí, naʻá ne ʻosi fakahaaʻi ai ko Kalaisi ʻi hono tuʻunga ko e Taulaʻeiki Lahi ʻa e ʻOtuá kuó ne hū ki he langí tonu. (Hep. 4:14–5:10; 6:20) Neongo ia, ʻi hono fakamavaheʻi mo fakamamafaʻi ʻa e poini tefitó ʻi he kamataʻanga ʻo e vahe 8, naʻe teuteuʻi ai ʻe Paula ʻa e ʻatamai ʻo ʻene kau lautohí ke nau fakakaukau loloto ki he founga ʻo e felāveʻi ʻa e meʻa ko iá mo ʻenau moʻuí. Naʻá ne fakahaaʻi naʻe hā ʻa Kalaisi ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá tonu maʻanautolu pea kuó ne fakaava ʻa e hala ki heʻenau hū ʻanautolu ki he “Potu Toputapu” fakahēvani ko iá. (Hep. 9:24; 10:19-22) Ko e papau ʻo ʻenau ʻamanakí ʻe tokoni ia ki hono ueʻi kinautolu ke nau ngāueʻaki ʻa e akonaki lahi ange naʻe ʻi he tohí ni fekauʻaki mo e tuí, kātakí, mo e ʻulungaanga faka-Kalisitiané. ʻI he tuʻunga tatau, ʻi he taimi ʻoku tau ako aí, ko e fakahangataha ki he ngaahi poini tefitó ʻe tokoniʻi ai kitautolu ke tau ʻiloʻi ʻa e hokohoko ʻo e kaveingá pea ʻe maongo ai ki hotau ʻatamaí ʻa e ngaahi ʻuhinga lelei ki he ngāue ʻo fehoanaki mo iá.

ʻE ueʻi koe ʻe hoʻo ako fakafoʻituituí ke ke fai ha meʻa? Ko ha fehuʻi mātuʻaki mahuʻinga eni. ʻI hoʻo ako ha meʻa, ʻeke hifo kiate koe: ‘ʻOku totonu ke anga-fēfē ʻa e kaunga ʻa e meʻá ni ki heʻeku fakakaukaú mo ʻeku ngaahi taumuʻa ʻi he moʻuí? ʻE lava fēfē ke u ngāueʻaki ʻa e fakamatala ko ení ʻi hono solova ha palopalema, fai ha fili, pe aʻusia ha taumuʻa? ʻE lava fēfē ke u ngāueʻaki ia fakataha mo hoku fāmilí, ʻi he malaʻe ngāue fakafaifekaú pea ʻi he fakatahaʻangá?’ Fakakaukau fakamātoato ki he ngaahi fehuʻi ko ení, ʻo fakakaukauloto ki he ngaahi tuʻunga moʻoni ʻa ia ʻe lava ke ke ngāueʻaki ai ʻa hoʻo ʻiló.

Hili ha ʻosiki ʻo ha vahe pe ko ha kupu, vaheʻi ha taimi ki ha fakamanatu nounou. Sio angé pe te ke lava ke manatuʻi ʻa e ngaahi poini tefitó pea mo e ngaahi fakamatala ʻokú ne poupouʻí. ʻE tokoniʻi koe ʻe he sitepu ko ení ke ke manatuʻi ʻa e fakamatalá ki hano ngāueʻaki ʻi he kahaʻú.

Meʻa ke Akó

ʻI he tuʻunga ko e kakai ʻa Sihová, ʻoku lahi ʻa e meʻa ke tau akó. Ka ʻoku totonu ke tau kamatá ʻi fē? ʻI he ʻaho taki taha, ʻoku lelei ke tau ako ʻa e konga tohí pea mo e fakamatala mei he tohi Ko Hono Vakaiʻi Fakaʻaho ʻa e Tohitapú. ʻI he uike taki taha, ʻoku tau maʻu ai ʻa e ngaahi fakataha ʻa e fakatahaʻangá, pea ko e ako ʻoku fai ʻi he teuteu ki he ngaahi meʻá ni te ne tokoniʻi kitautolu ke maʻu ʻaonga ʻi ha tuʻunga lahi ange. ʻI he tānaki atu ki he meʻá ni, kuo ngāueʻaki fakapotopoto ʻe he niʻihi ʻa e taimí ʻi hono ako ʻa e niʻihi ʻo ʻetau ngaahi tohi faka-Kalisitiane ʻa ia naʻe pulusi ki muʻa ʻi heʻenau ako ʻa e moʻoní. ʻOku fili ʻe he niʻihi ha konga ʻo ʻenau lau Tohitapu fakauiké pea fai hano ako lahi ange ʻo e ngaahi veesi ko iá.

Fēfē kapau ʻoku ʻikai ke fakaʻatā koe ʻe ho ngaahi tuʻungá ke ke ako fakalelei ʻa e fakamatala kotoa ʻa ia ʻe fai ai ʻa e lāulea ʻi he ngaahi fakataha fakauike ʻa e fakatahaʻangá? Fakaʻehiʻehi mei he ngaahi tōʻanga ʻo e sio fakavave ki he fakamatalá koeʻuhi pē ke lavá, pe ko e toe kovi angé ko e ʻikai ke ako ha meʻa koeʻuhi ko e ʻikai te ke lava ke fai kotoa iá. ʻI hono kehé, fakapapauʻi ʻa e lahi ʻo e meʻa ʻe lava ke ke akó, pea fai lelei ia. Fai ia ʻi he uike taki taha. ʻI he faai mai ʻa e taimí, feinga ke fakalahi ia ke fakakau atu ki ai ʻa e ngaahi fakataha kehé.

“Laga Ho Fale”

ʻOku ʻafioʻi ʻe Sihova ko e ngaahi ʻuluʻi fāmilí kuo pau ke nau ngāue mālohi ke tokonaki maʻá e faʻahinga ʻoku nau ʻofa aí. “Teuteu hoo gaue itua,” ko e lau ia ʻa e Palovepi 24:27 (PM), “bea ke teuteu ia ke tāu mo koe ae goue.” Neongo ia, ko e ngaahi fiemaʻu fakalaumālie ʻa ho fāmilí ʻe ʻikai lava ke tukunoaʻi. Ko ia ai, ʻoku hoko atu ʻa e vēsí: “Bea ke toki laga ho fale.” ʻE lava fēfē ke fai eni ʻe he ngaahi ʻuluʻi fāmilí? ʻOku pehē ʻe he Palovepi 24:3 (NW): “Ko e ʻiloʻiló ʻe fakamoʻoniʻi ai ʻa e fokotuʻu maʻu [ha fale].”

ʻE lava fēfē ke maʻu ʻaonga ho falé mei he ʻiloʻiló? Ko e ʻiloʻiló ʻa e malava fakaeʻatamai ke sio fakalaka atu ʻi he meʻa ʻoku hā mahinó. ʻE lava moʻoni ke pehē ko ha ako fakafāmili ola lelei ʻoku kamata ia ʻaki hano vakaiʻi fakalelei ʻa ho fāmilí tonu. ʻOku anga-fēfē ʻa e fakalakalaka fakalaumālie ʻa e ngaahi mēmipa ʻo ho fāmilí? Fanongo lelei lolotonga hoʻo ngaahi fetalanoaʻaki mo kinautolú. ʻOku ʻi ai ha laumālie ʻo e lāungá pe ʻiteʻitá? Ko e meʻa mahuʻingá ʻa e tuli ki he ngaahi meʻa fakamatelié? ʻI hoʻo ʻi he malaʻe ngāue fakafaifekaú mo hoʻo fānaú, ʻoku nau ongoʻi fiemālie ʻi hono fakahaaʻi kinautolu ʻi he ʻao ʻo honau ngaahi toʻumeʻá ko e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová? ʻOku nau fiefia ʻi hoʻomou polokalama lau Tohitapu mo e ako Tohitapu fakafāmilí? ʻOku nau ʻai moʻoni ʻa e founga ʻa Sihová ko ʻenau founga moʻuí ia? Ko e siofi fakaleleí te ne fakahaaʻi ʻa e meʻa ʻoku fiemaʻu ke ke fai, ʻi ho tuʻunga ko ha ʻuluʻi fāmilí, koeʻuhi ke fokotuʻu mo langa hake ai ʻa e ngaahi ʻulungaanga fakalaumālié ʻi he mēmipa taki taha ʻo e fāmilí.

Vakaiʻi ʻa e Taua Leʻo mo e ʻĀ Hake! ki he ngaahi kupu ʻoku feangai mo e ngaahi fiemaʻu fakahangatonú. Tala leva ki muʻa ki he fāmilí ʻa e meʻa ʻe akó koeʻuhi ke nau lava ʻo fai ha fakakaukau ki he fakamatalá. Tauhi maʻu ha ʻatimosifia anga-ʻofa ʻi he lolotonga ʻa e akó. ʻI he ʻikai tauteaʻi pe fakamaaʻi ha mēmipa ʻo e fāmilí, fakamamafaʻi ʻa e mahuʻinga ʻo e fakamatala ʻoku fai ki ai ʻa e lāuleá, ʻo fai hano ngāueʻaki fakahangatonu ki he ngaahi fiemaʻu ʻa ho fāmilí. Tauhi maʻu ke kau ki ai ʻa e mēmipa taki taha. Tokoniʻi ʻa e tokotaha taki taha ke sio ki he anga ʻo e “haohaoa” ʻa e Folofola ʻa Sihová ʻi hono tokonaki mai ʻa e meʻa tofu pē ko ia ʻoku fiemaʻu ʻi he moʻuí.​—Sāme 19:7.

Utu ʻa e Ngaahi ʻAongá

Ko e kakai ʻiloʻilo ʻoku ʻikai haʻanau mahino fakalaumālié ʻe lava ke nau ako ʻa e ʻunivēsí, ngaahi meʻa ʻoku hoko ʻi he māmaní, pea naʻa mo kinautolu tonu, kae ʻikai lava ke mahino kiate kinautolu ʻa e ʻuhinga moʻoni ʻo e meʻa ʻoku nau sio ki aí. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ʻi he tokoni ʻa e laumālie ʻo e ʻOtuá, ko e kakai ʻoku nau ako tuʻumaʻu ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá ʻe lava ke nau ʻiloʻi ʻi he ngaahi meʻá ni ʻa e ngāue naʻe fai ʻe he ʻOtuá, ko e fakahoko ʻo e kikite ʻi he Tohitapú, pea mo hono fakaeʻa ʻa e taumuʻa ʻa e ʻOtuá ki hono tāpuakiʻi ʻa e faʻahinga talangofua ʻo e tangatá.​—Mk. 13:​4-​29; Loma 1:​20; Fkh. 12:12.

ʻI he fakaofo ʻo e meʻa ko iá, ʻoku ʻikai totonu ke ne fakatupunga ke tau hoko ai ʻo hīkisia. ʻI hono kehé, ko e sivisiviʻi fakaʻaho ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá ʻoku tokoniʻi ai kitautolu ke tau anga-fakatōkilalo ai pē. (Teu. 17:​18-​20) ʻOkú ne toe maluʻi kitautolu mei he “kākā ʻa Angahala” koeʻuhi ʻi he taimi ʻoku moʻui ai ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá ʻi hotau lotó, ʻe siʻi ai ʻa e ngalingali ʻe fakavaivaiʻi ʻe he fakamānako ʻo e angahalá ʻa ʻetau fakapapauʻi ke talitekeʻi iá. (Hep. 2:1; 3:13; Kol. 3:​5-10) Ko ia ai, te tau “aeva o tāu moe Eiki o fakafiemalie [ia] i he mea kotoabe, ke [tau] fua lahi i he gaue lelei kotoabe.” (Kol. 1:​10, PM) Ko hono fai iá ʻa ʻetau taumuʻa ʻi hono ako ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá, pea ko hono lavaʻi iá ʻa e ʻaonga lahi tahá.

KE UTU ʻA E NGAAHI ʻAONGA LAHI TAHÁ

  • Teuteuʻi ho lotó

  • Tomuʻa vakai ki he meʻa ʻoku fai ai ʻa e akó

  • Fakamavaheʻi ʻa e ngaahi moʻoniʻi meʻa mahuʻingá

  • Fakakaukau ki he founga ʻo hono tokonaki mai ʻe he ngaahi konga Tohitapú ʻa e ngaahi ʻuhinga ki he fakamatala ʻoku faí

  • Fakamanatu ʻa e ngaahi poini tefitó

  • Fakalaulauloto ki he founga ʻoku totonu ke tākiekina ai ʻa hoʻo moʻuí tonu ʻe he meʻa ʻokú ke akó

  • Kumi ki ha ngaahi faingamālie ke ngāueʻaki ai ʻa e fakamatalá ke tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé

FOUNGA KE TOMUʻA VAKAI AI KI HE MEʻA ʻOKU FAI AI ʻA E AKÓ

  • ʻAnalaiso ʻa e fakalea ʻo e ʻuluʻi-kaveingá

  • Fakakaukau ki he anga ʻo e felāveʻi ʻa e kaveinga tokoni taki taha mo e ʻuluʻi-kaveingá

  • Sivisiviʻi ʻa e ngaahi fakatātā, ngaahi saati pe ngaahi puha akoʻí

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share