Ko e Hā Te Ke Leaʻaki ki ha Tokotaha Fakaʻikaiʻi-ʻOtua?
1 “Ko aú ko ha tokotaha fakaʻikaiʻi-ʻOtua,” ko e tala ange ia ʻe ha palōfesa mei Pōlani ki ha misinale ʻi ʻAfilika. Kae kehe, naʻe malava ʻa e tuofefiné ke fai ha fetalanoaʻaki mo e fefiné pea ʻoange kiate ia ʻa e tohi Life—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation? ʻI he foki atu ʻa e misinalé ʻi he uike hono hokó, naʻe tala ange ʻe he palōfesá kiate ia: “ʻOku ʻikai ko ha toe tokotaha fakaʻikaiʻi-ʻOtua au!” Naʻá ne lau ʻa e tohi Creation fakalūkufua peá ne kole he taimi ko iá ki ha ako Tohitapu. Ko e hā ʻa e meʻa te ke lava ʻo fai ke ke lavameʻa ai ʻi hono fai ha fakamoʻoni ki he faʻahinga ko ia ʻoku nau pehē ʻoku ʻikai te nau tui ki he ʻOtuá? ʻUluakí, fakakaukau ki he ngaahi ʻuhinga kehekehe ʻoku fai ai ʻe he kakaí ʻa e taukaveʻi ko ʻení.
2 Ngaahi Meʻa ko Ia ʻOku Tokoni ki he Taʻetuí: Naʻe ʻikai ke tupu hake ʻa e kau fakaʻikaiʻi-ʻOtua kotoa pē ʻo pehē. Naʻe fakahā ki he tokolahi ha founga lotu pea ʻi he taimi ʻe taha naʻa nau tui ki he ʻOtuá. Kae kehe, ko e ngaahi palopalema mamafa fakaemoʻuileleí pe fakafāmilí pe ngaahi fakamaau taʻetotonu ʻe niʻihi kuo nau hokosiá kuó ne fakavaivaiʻi ʻenau tuí. Ki he niʻihi kehé, ko e ngaahi koosi kuo akoʻi ʻi he ngaahi ʻapiako ʻo e ako māʻolungá kuó ne fakafepakiʻi ʻenau fakakaukau fekauʻaki mo e ʻOtuá. Fakatokangaʻi ʻa e ngaahi fakatātā hoko hake ʻo e kau fakaʻikaiʻi-ʻOtua naʻa nau fakatupulekina māmālie ha tui mālohi kia Sihova ko e ʻOtuá pea nau hoko ko ʻene Kau Fakamoʻoni.
3 Ko ha fefine ʻi Pālesi naʻe fanauʻi mo ha mahaki hui-popo. Neongo naʻe papitaiso ko ha Katolika, naʻá ne taku ko ha tokotaha fakaʻikaiʻi-ʻOtua ia. ʻI he taimi naʻá ne ʻeke ai ki ha kau tāupoʻou ki he ʻuhinga naʻe fakaʻatā ai ʻe he ʻOtuá ia ke fanauʻi mo ha taʻemalava peheé, ko ʻenau talí naʻe pehē: “Koeʻuhí he naʻá Ne ʻofa ʻiate koe.” Naʻá ne fakafisi ke tali ʻa e fakakaukau ngalivale ko iá. ʻIkai ko ia pē, fakakaukau ki ha tokotaha talavou ʻi Finilani ʻa ia naʻe ʻiloʻi ʻokú ne maʻu ha mahaki uoua ʻoku ʻikai malava ke faitoʻo pea naʻe pau ai ke ne ngāueʻaki ha saliote. Naʻe ʻave ia ʻe heʻene faʻeé ki ha tangata Penitekosi ʻa ia naʻá ne taku ʻokú ne fakamoʻui ʻa e kakai puké. Ka naʻe ʻikai ha fakamoʻui fakaemana. Ko hono olá, naʻe mole ʻa e mahuʻingaʻia ʻa e talavoú ʻi he ʻOtuá pea hoko ko ha tokotaha fakaʻikaiʻi-ʻOtuá.
4 Ko ha tangata ʻi Honitula naʻe ʻohake ko ha Katolika ka naʻá ne ako ki he filōsofia Fakasōsialé mo e fakaʻikaiʻi-ʻOtuá. Naʻe fakatuipauʻi ia ʻe he akonaki fakaʻunivēsití ko e faʻahinga ʻo e tangatá ko e ngāue ia ʻa e ʻevolūsoné, naʻá ne tuku leva ʻene tui ki he ʻOtuá. ʻI he tuʻunga meimei tatau, ko ha fefine ʻi he ʻIunaite Seteté naʻe ʻohake ko ha Metotisi. ʻI he kolisí, naʻá ne ako ki he saienisi ʻo e ʻatamaí. Naʻe anga-fēfē hono uesia ʻene tuí? Naʻá ne pehē: “ʻI he faʻahitaʻu māfana ʻe taha naʻa nau fakaʻauha kotoa ʻa e tui naʻá ku maʻu ʻi he lotú.”
5 Aʻu ki he Loto ʻo e Faʻahinga Loto-Totonú: Ko e faʻahinga tāutaha tokolahi ʻoku nau pehē ʻoku ʻikai te nau tui ki he ʻOtuá te nau houngaʻia ʻi hono ʻilo ʻoku ʻi ai ha fakaleleiʻanga ki he ngaahi palopalema ʻo e moʻui mahamahakí, loto-kehekehe fakafāmilí, fakamaau taʻetotonú, pea mo e hā fua. ʻOku nau mahuʻingaʻia loto-moʻoni ʻi hono maʻu ʻa e ngaahi tali ki he ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení: ‘Ko e hā ʻoku ʻi ai ai ʻa e koví?’ ‘Ko e hā ʻoku hoko ai ʻa e ngaahi meʻa ʻoku koví ki he kakai leleí?’ pea mo e ‘Ko e hā ʻa e ʻuhinga ʻo e moʻuí?’
6 Ko ha husepāniti mo e uaifi naʻá na nofo ʻi Suisalani naʻe ʻohake kinaua ko e ongo fakaʻikaiʻi-ʻOtuá. ʻI he taimi naʻá na ʻuluaki fetuʻutaki ai mo e moʻoní, naʻe taʻepau ʻena talí. Ka naʻá na maʻu ha ngaahi palopalema fakafāmili mamafa pea naʻá na fakakaukau ke na vete. ʻI he taimi naʻe toe ʻaʻahi atu ai ʻa e Fakamoʻoní, naʻá ne fakahā ki he ongo meʻa malí mei he Tohitapú ʻa e founga ke ikuʻi ai ʻena ngaahi palopalemá. Naʻe ʻohovale ʻa e ongo meʻa malí ʻi he akonaki ʻaonga ʻoku maʻu ʻi he ngaahi Konga Tohitapú, pea naʻá na loto ki ha ako Tohitapu. Naʻe fakaivimālohiʻi ʻena nofo malí, naʻá na fakalakalaka fakalaumālie, peá na papitaiso.
7 Ko e Meʻa Te Ke Malava ʻo Leaʻaki ki ha Tokotaha Fakaʻikaiʻi-ʻOtua: ʻI he taimi ʻoku tala atu ai ʻe ha tokotaha kiate koe ko iá ko ha tokotaha fakaʻikaiʻi-ʻOtua, feinga ke ke ʻilo ʻa e ʻuhinga ʻokú ne lea pehē aí. ʻOku ʻuhingá ko e ako naʻá ne maʻú, ko e ngaahi palopalema kuó ne hokosiá, pe ko e mālualoi ʻa e ngaahi lotú mo e ngaahi akonaki hala kuó ne mātaá? Te ke ʻeke nai kiate ia: “Kuó ke ongoʻi peheni maʻu pē?” pe “Ko e hā ʻa e ʻuhinga ki hoʻo fakamulitukú?” ʻE tokoni ʻa ʻene talí ke ke fakapapauʻi ai ʻa e meʻa ke leaʻakí. Kapau ʻoku fiemaʻu ha fakaʻuhinga mālohi, ko e tohi ko e Is There a Creator Who Cares About You? ʻe fiemaʻu nai ki aí.
8 Te ke hoko atu nai ha fetalanoaʻaki mo ha tokotaha fakaʻikaiʻi-ʻOtua ʻaki hoʻo ʻeke ange:
◼ “Kuó ke fifili: ‘Kapau ʻoku ʻi ai ha ʻOtua, ko e hā ʻoku ʻi ai ai ʻa e faingataʻá mo e fakamaau taʻetotonu lahi ʻi he māmaní?’ [Tuku ke ne tali.] ʻE lava ke u fakahā atu kiate koe ʻa e anga ʻo e vakai ʻa e Tohitapú ki he kaveinga ko ʻení?” Lau ʻa e Selemaia 10:23. ʻI he hili hono lau iá, ʻeke ange ʻa e anga ʻo ʻene fakakaukau ki he potutohí. Pea fakahā ange kiate ia ʻa e peesi 16 mo e 17 ʻi he polosiua Will There Ever Be a World Without War? Pe, te ke ngāueʻaki nai ʻa e vahe 10 ʻo e tohi Creator. Fakaafeʻi ia ke ne tali ʻa e tohí pea lau ʻa e fakamatalá.—Ki ha toe ngaahi fokotuʻu, sio ki he tohi Reasoning, peesi 150-151.
9 Ko hono moʻoní, ʻoku ʻikai ko e kau fakaʻikaiʻi-ʻOtua kotoa pē te nau tali ʻa e moʻoní. Ka ʻoku ʻi ai ʻa e tokolahi ʻoku nau loto-lelei ke lāulea ki ha toe fakakaukau ʻe taha. Ngāueʻaki ʻa e ʻiloʻiló, fakalotoʻí, pea hiliō kotoa aí, ko e mālohi ʻo e Folofola ʻa e ʻOtuá ke tokoniʻi kinautolu ke nau ʻilo ʻa e moʻoní.—Ng. 28:23, 24; Hep. 4:12.