December

Kumbi Yehova we so ndi nthazi zakuyuskiya ŵanthu akufwa? Hinya wenazu nadi! Iyu ‘Ngwanthazizosi.’ (Chivu. 1:8) Mwaviyo, iyu we ndi nthazi ukongwa zakuthereske murwani weyosi kusazgapu nyifwa. (1 Akori. 15:26) Chifukwa chinyaki cho tiziŵiya kuti Chiuta wazamufiska kuyuska wo akufwa, ntchakuti iyu wakumbuka chechosi. Iyu wadana zina la nyenyezi yeyosi. (Yesa. 40:26) Ndipuso iyu wakumbuka ŵanthu wo akufwa. (Yobu 14:13; Luka 20:38) Yehova vingamusuzga cha kukumbuka chechosi chakukwaskana ndi ŵanthu wo wazakuŵayuska, kusazgapu mo awonekiyanga kweniso nkharu yawu, vinthu vo vinguŵachitikiya pa umoyu kweniso vinthu vo akumbuka. Vakuwoneke limu kuti tingaligomezga layizgu laku Yehova lakuti akufwa azamuyuka, chifukwa tiziŵa kuti wakhumbisiska kweniso we ndi nthazi zakufiskiya layizgu lenili. Wonani chifukwa chinyaki cho tigomezge layizgu laku Chiuta lakuti akufwa azamuyuka. Chifukwa chaki ntchakuti Yehova wakuyuskapu kali ŵanthu anyaki. Mu nyengu yakali, Yehova wangupereka nthazi zakuyuskiya ŵanthu akufwa kwa anthulumi akugomezgeka amanavi, kusazgapu Yesu. w23.04 9-10 ¶7-9

Asani tingakambiskana ndi ŵanthu mwalusu kweniso mwakuzika, yiwu angakhumbisiska kuvwisiya ndipu tingalutirizga kukambiskana nawu. Kweni asani munthu munyaki wakhumba kuti tisuskanengi ŵaka, pamwenga kunyoza vo tigomezga tikhumbika cha kulutirizga kukambiskana nayu. (Nthanthi 26:4) Kweni chakukondwesa ntchakuti ŵanthu anandi ŵe viyo cha. Tikamba viyo chifukwa anandi avwisiya. Kukamba uneneska tiyanduwa ukongwa asani tichita vinthu mwakuzika ndi ŵanthu. Pempherani kuti Yehova wakuwovyeni kuti mulutirizgi kuchita vinthu mwakuzika asani mumuka ŵanthu wo atikufumbani mafumbu ngakusuzga pamwenga kukususkani. Kumbukani kuti kumuka mwakuzika kungawovya kuti nkhani yo mususkana yileki kukuwa. Ndipu kumuka mwakuzika ndipuso mwaulemu kungawovya ŵanthu anyaki wo mukambiskana nawu kuti ayambi kutiwona mwakwenere isi Akaboni kweniso kuti ayambi kuwuwona mwakwenere uneneska wa mu Bayibolu. Jani “akunozgeka kumuka munthu weyosi yo watikufumbani” vo mugomezga kweni “muchitengi venivi mwakuzika kweniso ndi ulemu ukulu.” (1 Petu. 3:15) Kukamba uneneska, kuja wakuzika nkhwakukhumbika ukongwa! w23.09 19 ¶18-19

Tiyeni tikambiskani nthowa zinayi zo tingalongore kuti te akuzikira. Chakwamba, munthu wakuzikira wakwiya liŵi cha. Asani ŵanthu anyaki amuguŵisa, watiwuko mtima ndipu waweze cha. Ndipuso anyaki watiŵachitiya vinthu mwankhaza cha asani watimbanyizgika maŵanaŵanu. (Eki. 34:6) Nthowa yachiŵi, munthu wakuzikira wachita vinthu mwakufwasa asani walindizga chinthu chinyaki. Munthu waviyo, asani chinthu chinyaki cho walindizga chito nyengu yitali, wavuka cha pamwenga kumwazika. (Mate. 18:26, 27) Chachitatu, munthu wakuzikira wathaŵiliya cha pakuchita vinthu. Asani munthu wakuzikira we ndi ntchitu yakukhumbika yakuti wayichiti, wathaŵiliya cha kuyiyamba pamwenga kuyimaliza. Mumalu mwaki, wapatuwa nyengu yakunozgeke ndipu pavuli paki wawonesesa kuti we ndi nyengu yakukwana yakugwiriya ntchitu yo. Chachinayi, munthu wakuzikira wakunthiyapu ndipu wadandawula cha. Iyu wayesesa kuchita vo wangafiska kuti walutirizgi kukunthiyapu wachiteŵete Yehova mwalikondwa. (Ako. 1:11) Nge Akhristu tikhumbika kulongo kuti te akuzikira mu nthowa zosi zenizi. w23.08 20-21 ¶3-6

Chifukwa chikulu cho tivikiliya mtima widu ntchakuti Yehova wasanda mtima. Ivi ving’anamuwa kuti iyu wawona vinandi kuluska ŵaka vo ŵanthu angawona ndi masu ngawu. Ndipuso waziŵa mo tiliri mu mtima mwidu. Iyu wangatiyanja asani tilutirizga kuŵanaŵaniya ulongozgi waki wo ungatiwovya kuti tizisaniyi umoyu wamuyaya. (Yoha. 4:14) Asani tachita viyo, tikhwechengi vinthu vo vingatipweteka nge nkharu ziheni, maboza ngaku Satana kweniso ŵanthu aheni a mucharu chaki. (1 Yoha. 5:18, 19) Asani tija pa ubwezi wakukho ndi Yehova, timuyanjengi kweniso kumutumbika ukongwa. Chifukwa chakuti tikhumba cha kuŵaguŵiska Awusefwi, titinkhengi maŵanaŵanu ngakukhumba kubuda. Mzichi munyaki zina laki Marta yo waja ku Croatia yo wanguyeseka kuti wachiti ureŵi wangulemba kuti: “Vingundisuzga kuŵanaŵana umampha kweniso kulimbana ndi khumbiru lakuchita ubudi. Kweni kopa Yehova kungundivikiliya.” Kumbi kopa Chiuta kungumuvikiliya wuli? Marta wangukamba kuti wanguŵanaŵaniya masuzgu ngo wangakumana nangu asani wangachita ureŵi. Nasi tingachita so viyo. w23.06 20-21 ¶3-4

Yesu wanguziŵa kuti khumbu laku Yehova nkhutowesa zina Laki, kung’anamuwa kususka maboza ngosi ngo ngakambika ngakukwaskana ndi iyu. Ndichu chifukwa chaki Ambuyafwi angusambiza akusambira ŵawu kuti apempherengi kuti: “Awusefwi akuchanya, zina linu litoweseki.” (Mate. 6:9) Yesu waziŵanga kuti yeniyi ndi nkhani yikulu yo yikwaska weyosi mu chilengedu. Palivi mungelu pamwenga munthu weyosi mu chilengedu yo wangufwiyapu kutowesa zina laku Yehova kuluska Yesu. Kweni Yesu wati wamangika, kumbi arwani ŵaki angumumba mulandu wuli? Angumumba mulandu wakunyoza Chiuta! Yesu waziŵanga kuti kunyoza pamwenga kufipiska zina la Awisi lakupaturika wenga ubudi ukulu ukongwa. Iyu wangusuzgika ukongwa maŵanaŵanu kuti amumbengi mulandu wenuwu kweniso kuti amusaniyengi kuti ngwakunanga. Chenichi chitenere kuti ndichu chenga chifukwa chikulu ukongwa cho Yesu ‘wangusuzgikiya maŵanaŵanu ukongwa’ kwati kwaja maora ngamanavi kuti wamangiki.—Luka 22:41-44. w24.02 11 ¶11

Pakuchita maphara ngakuluta ku umoyu, titenere kumuyanja ukongwa Yehova ndi Yesu kuluska mo titanjiya abali ŵidu. (Mate. 10:37) Kweni venivi ving’anamuwapu cha kuti titenere kuleka kufiska udindu widu wo tenawu mu banja nge kuti udindu wo utititondekesa kukondwesa Chiuta ndi Khristu. Kweni kuti tikondwesi Chiuta ndi Khristu titenere kufiska udindu wo tenawu mu banja lidu. (1 Timo. 5:4, 8) Asani tachita viyo, tikondwengi ukongwa. Yehova waziŵa kuti weyosi mu banja wakondwa asani munthulumi ndi munthukazi atanjana kweniso atumbikana. Iyu waziŵa so kuti weyosi wakondwa asani ŵana avwiya apapi ŵawu ndipuso asani apapi asambiza ndi kwanja ŵana ŵawu. (Aefe. 5:33; 6:1, 4) Kwali ndimwi munthulumi, munthukazi pamwenga mwana, muthembengi ulongozgi wa mu Bayibolu. Mutenere cha kwende ŵaka maŵanaŵanu nginu, midawuku ya ko muja pamwenga so vo akaswiri anyaki akamba. Mugwiriskiyengi ntchitu ulongozgi wo we mumabuku ngidu. Mumabuku ngidu musanirika masachizu nga mo mungagwiriskiya ntchitu fundu za mu Bayibolu. w23.08 28 ¶6-7

Munthukazi wachikhristu wakhumbika kusambira malusu pamwenga vinthu vinyaki vo vingazimuwovya pa umoyu waki. Vinthu vinyaki vo msungwana wasambira pa unamana waki vingamuwovya pa umoyu waki wosi. Mwakuyeruzgiyapu, sambirani kuŵerenga ndi kulemba umampha. Muvyaru vinyaki, ŵanthu awona kuti kusambira kuŵerenga ndi kulemba nkhwakukhumbika viŵi cha kwa anthukazi. Kweni kulemba ndi kuŵerenga nkhwakukhumbika ukongwa ku Mkhristu weyosi. (1 Timo. 4:13) Mwaviyo, mungazomerezanga cha kuti chechosi chikutondekeseni kusambira kuŵerenga ndi kulemba. Kumbi asani mwachita venivi mungatumbikika wuli? Venivi vingakuwovyani kuti musaniyi ntchitu kweniso kulutirizga kuja pa ntchitu. Vingaja so vambula kusuzga kuti musambirengi Bayibolu pakumwija kweniso kuja msambizi walusu wa Mazu ngaku Chiuta. Ndipu chikulu ukongwa ntchakuti mujengi pa ubwezi wakukho ndi Yehova asani muŵerenga Mazu ngaki kweniso kungalunguruka.—1 Timo. 4:15. w23.12 20 ¶10-11

Tipemphengi Yehova kuti watiwovyi kukana mayeseru. Chifukwa chakuti te ŵanthu ambula kufikapu, kanandi tikhumbika kufwiyapu kukana kuchita chinthu cho ntchiheni. Satana wachita vosi vo wangafiska kuti tisuzgikengi kulimbana ndi mayeseru. Vakusangaluska viheni ndi nthowa yimoza yo Satana wagwiriskiya ntchitu kuti watimbanyizgi maŵanaŵanu ngidu. Vakusangaluska venivi, vingachitiska kuti tiŵanaŵanengi vinthu viheni vo vingananga ubwezi widu ndi Yehova kweniso kutichitiska kuti tichiti ubudi. (Mariko 7:21-23; Yako. 1:14, 15) Tikhumbika chovyu chaku Yehova asani tikhumba kukana mayeseru ngakuti tichiti chinthu chiheni. Mupempheru lakuwoniyapu, Yesu wangukamba kuti: “Mungatitoliyanga ku mayeseru cha, kweni titaskeni ku muheni yo.” (Mate. 6:13) Yehova wakhumbisiska kutiwovya kweni tikhumbika kumupempha kuti watiwovyi. Tikhumbika so kuchita vinthu mwakukoliyana ndi mapempheru ngidu. w23.05 6-7 ¶15-17

Asani ŵanthu akutorana awona kuti ubwezi wawu ndi Awusewu akuchanya ngwakuzirwa, nyengu zosi agwiriskiya ntchitu ulongozgi wawu. Venivi vitovya kuti akhwechi kweniso amalani ndi masuzgu ngo ngangachitiska kuti chanju chawu chiziziri. Ŵanthu wo ŵe pa ubwezi wakukho ndi Yehova, achita vosi vo angafiska kuti amuyezgi kweniso kuti aje ndi mijalidu yo iyu walongo nge lisungu, kuzikira kweniso kugowoka. (Aefe. 4:32–5:1) Asani ŵanthu akutorana alongo mijalidu yeniyi, vija vambula kusuzga kuti alutirizgi kwanjana. Mzichi munyaki zina laki Lena yo waja pa nthengwa kwa vyaka vakujumpha 25 wangukamba kuti, “Ntchipusu ukongwa kwanja kweniso kutumbika munthu yo watanja Yehova.” Tiyeni tikambiskani chakuwoniyapu cha mu Bayibolu. Po Yehova wasankhanga banja lakuti lizije apapi aku Mesiya, wangusankha Yosefi ndi Mariya pakati pa ŵanthu anandi wo ŵenga a mumphapu yaku Davidi. Ntchifukwa wuli? Wosi ŵaŵi ŵenga pa ubwezi wakukho ndi Yehova ndipu Yehova wanguziŵa kuti azamuyendiyanga fundu zaki mu nthengwa yawu. w23.05 21 ¶3-4

Chinanga kuti Mulongozgi widu Yesu ngwakufikapu, kweni abali wo wakuŵasankha kuti atilongozgengi panu pacharu chapasi mbambula kufikapu. Tingasuzgika kuŵavwiya, ukongwa asani atikambiya kuchita chinthu cho isi tikhumba cha kuchichita. Nyengu yinyaki wakutumika Peturo wangupaskika ulongozgi wo pakwamba wakhumbanga cha kuwulondo. Mungelu wati wamukambiya kuti waryi nyama zo zenga zakufipiskika mwakukoliyana ndi Dangu laku Mozesi, Peturo wangukana. Iyu wangukana kamoza pe cha, kweni katatu kosi! (Machi. 10:9-16) Chifukwa wuli? Iyu wawonanga kuti ulongozgi wasonu ngwakuvwika cha kwaku iyu. Kweni wakutumika Paulo wanguvwiya panyengu yo ŵara achikhristu ku Yerusalemu angumukambiya kuti wato anthulumi anayi ndi kuluta nawu ku nyumba yakusopiyamu kuti wakachiti nawu limoza mwambu wakujitowesa kuti walongo kuti wavwiya Dangu. Paulo wanguziŵa kuti Akhristu ŵenga pasi pa Dangu laku Mozesi so cha. Ndipu pengavi chiheni chechosi cho iyu wanguchita. Kweni Paulo “wanguto ŵanthu wo, [ndipu] wanguchitiya nawu limoza mwambu wakujitowesa.” (Machi. 21:23, 24, 26) Chifukwa chakuti Paulo wanguvwiya ulongozgi, vinguwovya kuti abali alutirizgi kukoliyana.—Aro. 14:19, 21. w23.10 10 ¶15-16

Mutenere kuti mwaŵanaŵaniyapu cha kuti kopa ndi jalidu lakukhumbika ukongwa lo lingakuwovyani kuti muyanjanengi ukongwa ndi munthu munyaki. Kweni ŵanthu wo akhumba kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova ‘atenere kumuwopa.’ Kwali tateŵete Yehova kwa nyengu yitali wuli, tosi tikhumbika kulutirizga kumuwopa. Kweni kumbi kopa Chiuta kung’anamuwanji? Munthu yo watopa Chiuta mu nthowa yakwenere, watimuyanja ndipuso wakhumba cha kuchita chechosi cho chingananga ubwezi waki ndi Iyu. Yesu “wawopanga Chiuta” mu nthowa yeniyi. (Ahe. 5:7) Iyu wamutenthemanga cha Yehova. (Yesa. 11:2, 3) Mumalu mwaki, iyu wamuyanjanga ukongwa kweniso wakhumbisiskanga kumuvwiya. (Yoha. 14:21, 31) Mwakuyanana ndi Yesu titimuwopa kweniso titimutumbika ukongwa Yehova chifukwa Iyu ngwachanju, we ndi zeru, ndi murunji kweniso we ndi nthazi. Tiziŵa so kuti Yehova watitiyanja ukongwa mwakuti wakwaskika ndi mo tichitiya ndi ulongozgi wo watitipaska. Asani titimuvwiya cha Yehova vitimuŵaŵa ukongwa mumtima kweni asani titimuvwiya, iyu wakondwa ukongwa.—Sali. 78:41; Nthanthi 27:11. w23.06 14 ¶1-2; 15 ¶5

Uziya wati waja ndi nthazi ukongwa, wanguluwa kuti Yehova ndiyu wangumupaska nthazi zenizi kweniso vinthu vosi vamampha vo wenga navu. Kumbi tisambiranjipu penapa? Nyengu zosi titenere kukumbuka kuti Yehova ndiyu watitipaska vitumbiku kweniso mauteŵeti ngosi ngo tingaŵa nangu. Mumalu mwakujithamika chifukwa cha vinthu vo tafiska kuchita, titenere kupereka unkhankhu wosi kwaku Yehova. (1 Akori. 4:7) Titenere kuja akujiyuyuwa ndi kukumbuka kuti te ambula kufikapu ndipu nyengu zinyaki tingakhumbika kupaskika ulongozgi. Mubali munyaki yo we ndi vyaka pafufupi 60 wangulemba kuti: “Ndasambira kuti nditenere cha kuguŵa asani ŵanthu anyaki andikambiya vinthu vinyaki vo ndanangisa. Asani ndapaskika ulongozgi chifukwa cha chinthu chinyaki cho ndanangisa, nditesesa kunozga vinthu ndi kulutirizga kuteŵete Yehova.” Uneneska ngwakuti asani titopa Yehova ndi kulutirizga kuja ŵanthu akujiyuyuwa, vinthu vitiyendiyengi umampha ukongwa pa umoyu widu.—Nthanthi 22:4. w23.09 10 ¶10-11

Akhristu a mu nyengu ya akutumika akhumbikanga kukunthiyapu. Yiwu akumananga ndi masuzgu ngo ŵanthu wosi akumananga nangu pa nyengu yo. Kweniso akumananga ndi masuzgu nganyaki chifukwa chakuti ŵenga Akhristu. Anandi mwa Akhristu ŵenaŵa, atombozgekanga ndi alongozgi achiyuda, ŵaraŵara a boma la Aroma kweniso ŵanthu a mu banja lawu. (Mate. 10:21) Ndipuso yiwu akhumbikanga kuwonesesa kuti atimbanyizgika cha ndi visambizu vaboza va ampatuku wo agaŵanisanga mpingu. (Machi. 20:29, 30) Kweni Akhristu ŵenaŵa angukunthiyapu mwakugomezgeka. (Chivu. 2:3) Mu nthowa wuli? Yiwu anguŵanaŵaniyapu mwakuphwere vakuwoniyapu va mu Malemba va ŵanthu wo angukunthiyapu nge Yobu. (Yako. 5:10, 11) Yiwu angupempha Yehova kuti waŵapaski nthazi zakuti akunthiyepu. (Machi. 4:29-31) Ndipu yiwu akumbukanga kuti Yehova waŵatumbikengi chifukwa cha kukunthiyapu. (Machi. 5:41) Isi nasi tingakunthiyapu asani nyengu zosi tisambira kweniso kuŵanaŵaniya vakuwoniyapu va mu Bayibolu ndi mu mabuku ngidu va ŵanthu wo angukunthiyapu. w23.07 3 ¶5-6

Yehova ndi Yesu atijowongepu cha. Wakutumika Peturo wati wakana Yesu vinguja nge kuti wama pa nthowa ya mphatukanu. Kumbi iyu wangusankha kuleke limu pamwenga wangulutirizga kuja wakusambira waku Khristu? Yesu wanguŵeyere Yehova kuti chivwanu chaku Peturo chileki kumala. Yesu wangukambiya Peturo kuti wamupemphere ndipu wangumusimikiziya kuti wazamuwelere ndi kuchichiska abali ŵaki. (Luka 22:31, 32) Venivi vitenere kuti vingumuchiska ukongwa Peturo wati wakumbuka vo Yesu wangukamba! Asani tikhumba kusankha nkhani yinyaki yakukhumbika ukongwa pa umoyu widu, Yehova wangagwiriskiya ntchitu aliska wo atitiyanja kuti atichiski ndi chilatu chakuti tilutirizgi kuja akugomezgeka. (Aefe. 4:8, 11) Yehova wanguwovya Peturo kweniso akutumika anyaki kuti asaniyengi vinthu vakukhumbika pa umoyu. Nasi wangatiwovya asani tiŵika vinthu va ufumu pa malu ngakwamba pa umoyu widu. w23.09 24-25 ¶14-15

Yehova wawona chinanga nkhanthu kamana ko tichitiya anyidu. Iyu watiyiwona nge sembi yakuzirwa kweniso nge ngongoli yo iyu wazakutiweze. Asani kali mukuteŵetiyapu nge mteŵeti wakovya pamwenga mura, Yehova wakumbuka ntchitu yinu yo munguchita kweniso chanju cho chingukuwovyani kuti muchiti uteŵeti wo. (1 Akori. 15:58) Iyu wawona so chanju cho mulutirizga kulongo. Yehova wakhumba kuti tosi tilutirizgi kumuyanja kweniso tiyanjengi anyidu. Tingalutirizga kumuyanja Yehova mwakuŵerenga Mazu ngaki kweniso kungalunguluka ndipuso kukambiskana nayu kaŵikaŵi mupempheru. Tingalutirizga kwanja abali ndi azichi asani titiŵawovya mu nthowa zakupambanapambana. Asani tilutirizga kuŵayanja tijengi pa ubwezi wakukho ndi Yehova kweniso abali ndi azichi ŵidu. Kusazgiyapu yapa, yiwu ajengi mabwezi ngidu mpaka muyaya! w23.07 10 ¶11; 11 ¶13; 13 ¶18

Mkhristu weyosi watenere kusankha yija chovyu cha munkhwala cho wangalonde. Asani Akhristu asankha chovyu cha munkhwala, atenere kuvwiya marangu nga mu Bayibolu pa nkhani ya kukana ndopa kweniso kusankha chovyu cha munkhwala cho chileka kukoliyana ndi vamizimu. (Machi. 15:20; Aga. 5:19, 20) Kupatuwaku pa vinthu venivi, chovyu chinyaki chechosi cho munthu wangalonde, weyosi watenere kusankha yija. Kwali isi tiwona kuti chovyu chinyaki cha munkhwala ntchakovya ukongwa pamwenga ntchakofya, titenere kutumbika mbwenu wanangwa wo abali ndi azichi ŵenawu, wakusankha ŵija chovyu cha munkhwala cho angalonde. Pa nkhani iyi, titenere kukumbuka fundu zinayi izi: (1) Ufumu waku Chiuta pe ndiwu wazamumalisiya limu matenda ngosi pacharu. (Yesa. 33:24) (2) Mkhristu weyosi watenere ‘kusimikiza’ cho ntchamampha kwaku iyu. (Aro. 14:5) (3) Tiyeruzga ŵanthu anyaki cha pa vo asankha pamwenga kuŵachitiya chinthu chechosi cho chingaŵaguŵisa. (Aro. 14:13) (4) Akhristu alongo kuti atanja anyawu ndipu awona kuti kukoliyana mu mpingu nkhwakukhumbika ukongwa kuluska vo weyosi wasankha.—Aro. 14:15, 19, 20. w23.07 24 ¶15

Kumbi mutimuyanja ukongwa Yehova? Tikayika cha kuti mutimuyanja! Kwambiya mu nyengu yakali, ŵanthu anandi atimuyanja ukongwa Yehova. (Sali. 104:33, 34) Ŵanthu anandi atijinola vinthu vinyaki kuti ateŵete Yehova. Venivi ndivu Anaziri anguchita mu nyengu ya Ayisirayeli pamwenga ŵanthu wo ajipereka. Anaziri ŵenga Ayisirayeli aphamphu wo angusankha kujinola vinthu vinyaki kuti ateŵete Yehova mu nthowa yapade. Dangu laku Mozesi lazomerezanga munthulumi pamwenga munthukazi kuti walayizgi mwapade kwaku Yehova kuti nyengu yinyaki wajengi Munaziri. (Nume. 6:1, 2) Asani Myisirayeli walayizga kuti wajengi Munaziri, wakhumbikanga kuchita vinthu vinyaki vo Ayisirayeli wosi achitanga cha. Sonu ntchifukwa wuli Myisirayeli wasankhanga kuja Munaziri? Panyaki iyu wachitanga venivi chifukwa chakukhumba kulongo kuti watimuyanja ukongwa Yehova kweniso kumuwonga chifukwa cha vinthu vinandi vamampha vo wamuchitiya.—Doto. 6:5; 16:17. w24.02 14 ¶1-2

Mu Bayibolu mazu nga Chiheberi ngo akungafwatuliya kuti “kugomezgeka,” pamwenga “chanju chambula kumala,” kanandi ngang’anamuwa chanju cho Chiuta walongo ateŵeti ŵaki. Mazu ngakuyanana ndi ngenanga ngagwiriskikiya so ntchitu pakukonkhoska chanju cho ateŵeti aku Chiuta alongorana. (2 Samu. 9:6, 7) Tingaja akugomezgeka ukongwa asani papita nyengu. Tiyeni tiwoni mo Daniyeli wangulongore kuti wenga wakugomezgeka. Kwa umoyu waki wosi, Daniyeli wanguyeseka kuti walongo kuti ngwakugomezgeka kwaku Yehova pamwenga cha. Kweni iyu wangukumana ndi chiyesu chikulu ukongwa po wenga ndi vyaka va m’ma 90. Ŵanthu wo ateŵetiyanga Fumu Dariyo amutinkhanga Daniyeli kweniso amutumbikanga cha Chiuta waku Daniyeli. Mwaviyo, angunozga chiŵembu kuti Daniyeli wabayiki. Yiwu anguchitiska kuti fumu yisayini dangu lo linguyesa Daniyeli kuti walongo kuti ngwakugomezgeka kwaku Chiuta pamwenga fumu. Kuti Daniyeli walongo kuti ngwakugomezgeka ku fumu, wakhumbikanga ŵaka kuleka kupemphera kwaku Yehova kwa mazuŵa 30. Kweni Daniyeli wangusankha kuja wakugomezgeka kwaku Yehova.—Dani. 6:12-15, 20-22. w23.08 5 ¶10-12

Yehova wakhumba kuti tilutirizgengi kuŵalongo chanju abali ndi azichi ŵidu. Asani Mkhristu munyidu watiguŵiska, tikumbukengi kuti iyu watesesa kulondo fundu za mu Bayibolu ndipu wanguchita ŵaka vinthu mwambula kuŵanaŵana umampha. (Nthanthi 12:18) Chiuta watanja ateŵeti ŵaki akugomezgeka chinanga kuti anangisa vinthu vinyaki. Iyu walutirizga mbwenu kuja nasi pa ubwezi asani tanangisa kweniso watitisungiya vifukwa cha. (Sali. 103:9) Mwaviyo, nasi tingachita umampha kuyezga Awusefwi wo atitigowoke! (Aefe. 4:32–5:1) Tikumbukengi so kuti po umaliru we pafupi ukongwa, tikhumbika kukoliyana ukongwa ndi abali ndi azichi ŵidu. Tingayamba kutombozgeka ukongwa. Ndipu nyengu zinyaki tingamangika chifukwa cha vo tigomezga. Asani venivi vachitika, pa nyengu yeniyi tingakhumbika ukongwa chovyu cha abali ndi azichi.—Nthanthi 17:17. w24.03 15-16 ¶6-7

Mu Malemba mwe nkhani za achinyamata wo ŵenga pa ubwezi wakukho ndi Yehova, iyu waŵayanjanga ndipuso vinthu vinguŵayende umampha. Davidi wenga yumoza wa anyamata ŵenaŵa. Pa nyengu yo wenga mnyamata, wangusankha kuja bwezi laku Chiuta ndipu pavuli paki wanguja fumu yakugomezgeka. (1 Mafu. 3:6; 9:4, 5; 14:8) Mungachiskika asani mungaŵerenga nkhani yakukwaskana ndi umoyu waku Davidi ndipuso mo wanguteŵete Yehova mwakugomezgeka. Pamwenga mungasambira nkhani yakukwaskana ndi Mariko kweniso Timote. Muwonengi kuti yiwu angwamba kuteŵete Yehova pa nyengu yo ŵenga anamana ukongwa ndipu angulutirizga kumuteŵete mwakugomezgeka. Kuti umoyu winu uzije wamampha kunthazi, vithemba vo muchita pasonu panu. Asani muthemba Yehova mumalu mwakuthemba zeru zinu, iyu wakuwovyeningi kuti musankhengi umampha vinthu. Mujengi ndi umoyu wamampha kweniso wakukondwesa. Kumbukani kuti Yehova wakondwa ndi vo mutimuchitiya. Palivi nthowa yamampha yo mungagwiriskiya ntchitu umoyu winu kuluska kuteŵete Yehova, Awusefwi a chanju. w23.09 13 ¶18-19

Wakutumika Paulo waziŵanga kuti abali ndi azichi ŵaki ŵenga ambula kufikapu. Mwakuyeruzgiyapu, wati wayamba ŵaka kuwungana nawu, anyaki mu mpingu ku Yerusalemu angugomezga cha kuti iyu wenga nadi wakusambira waku Yesu. (Machi. 9:26) Pavuli paki, ŵanthu anyaki akambanga vinthu viheni vakukwaskana ndi iyu kuti anangi mbiri yaki. (2 Akori. 10:10) Paulo wanguwona mubali munyaki waudindu yo wangusankha umampha cha vinthu vo vatingi viguŵiskengi ŵanthu anyaki. (Aga. 2:11, 12) Ndipu Mariko yo wenga mubwezi waki chayiyu wangumuguŵiska ukongwa. (Machi. 15:37, 38) Chifukwa cha venivi, Paulo watingi walekengi kukoliyana nawu ŵanthu wo angumuguŵiska. Kweni iyu wangulutirizga kuŵawona mwakwenere abali ndi azichi ŵaki ndipuso wangulutirizga kuteŵete Yehova mwakugomezgeka. Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguwovya Paulo kuti walutirizgi kuja wakugomezgeka? Paulo waŵayanjanga abali ndi azichi ŵaki. Kwanja ŵanthu anyaki kungumuwovya kuti waŵanaŵaniyengi ukongwa mijalidu yawu yamampha, mumalu mwakuŵanaŵaniya ukongwa vo anangisanga. Chanju chingumuwovya so Paulo kuti wachitengi vo wangukamba mu lemba la zuŵa la msanawale. w24.03 15 ¶4-5

Mu Bayibolu mwe nkhani zinandi zo zilongo kuti jalidu lakuzika ndakukhumbika ukongwa. Mwakuyeruzgiyapu, tiyeni tikambiskani vakukwaskana ndi Isaki. Pa nyengu yo wajanga kuchigaŵa cha Afilisiti ku Gerari, ŵanthu asanji wo wajanga nawu pafupi anguwunda visimi vo ateŵeti awisi angukumba. Mumalu mwakulimbana nawu kuti aleki kuwundiya visimi vaki, iyu limoza ndi banja laki angusamiya kutali ndipu anguchikumba visimi vinyaki. (Gene. 26:12-18) Kweni Afilisiti angukamba so kuti maji ngo ngenga muvisimi vo ngenga ngawu. Chinanga kuti venga viyo, Isaki wanguchita vinthu mwachimangu. (Gene. 26:19-25) Kumbi ndi vinthu wuli vo vingumuwovya kulutirizga kuja wakuzika chinanga kuti ŵanthu anyaki akhumbisiskanga kuyambana nayu? Iyu watenere kuti wakumbukanga mo apapi ŵaki achitiyanga vinthu. Ndipu wangusambira vinandi kwaku Abrahamu yo wajanga mwachimangu ndi ŵanthu ndipuso Sara yo wenga ndi “mzimu wakufwasa kweniso wakuzika.”—1 Petu. 3:4-6; Gene. 21:22-34. w23.09 15 ¶4

Pa nyengu yo Yehova wangusankha, wangutuma Mwana waki wakwamba kuza pacharu chapasi kuti wazisambizi vakukwaskana ndi Ufumu kweniso kupereka umoyu waki nge sembi ndi chilatu chakuti watiwombo ku ubudi ndi nyifwa. Pavuli paki, Yesu wanguyuskikiya kuchanya kuti wakalamuliyi nge Fumu ya Ufumu waku Chiuta. Fundu yikulu mu Bayibolu njakuti zina laku Yehova lazamutoweseka. Ndipu iyu wazamufiska khumbu laki lakukwaskana ndi charu chapasi, kuziya mu Ufumu waki wakulamulika ndi Khristu. Khumbu laku Yehova lingasinthika cha. Iyu wasimikiza kuti khumbu laki lazamufiska nadi. (Yesa. 46:10, mazu ngamumphata; Ahe. 6:17, 18) Charu chazamuja paradayisu mo ŵana aku Adamu ndi Heva ‘azamukondwa ndi umoyu kwamuyaya.’ Ndipu ŵana ŵenaŵa azamukuŵa arunji kweniso akufikapu. (Sali. 22:26) Kweni Yehova wazamufiska venivi pe cha. Iyu wazamuchitiska so kuti ateŵeti ŵaki akuchanya ndi a pacharu chapasi akoliyani. Pavuli paki, angelu kweniso ŵanthu azamuvwiya Yehova ndi mtima wosi nge Fumu yawu ya Chilengedu Chosi. (Aefe. 1:8-11) Kumbi yimwi mukondwa cha ndi mo Yehova wafiskiya khumbu laki? w23.10 20 ¶7-8

Ayuda ŵati afika ku Yerusalemu kutuwa ku Babiloni, vinthu vayendanga umampha cha pa nkhani za ndali kweniso Ayuda asuskikanga ndi mitundu yinyaki yo yinguŵazunguliya. Chifukwa cha venivi, anyaki vaŵasuzganga kuŵika maŵanaŵanu ngawu ngosi pa kuzenga so nyumba yakusopiyamu yaku Yehova. Mwaviyo, Yehova wangutuma achimi ŵaŵi, Hagayi ndi Zekariya kuti akawovyi Ayuda kwamba so kugwira mwaphamphu ntchitu yaku Yehova. (Haga. 1:1; Zeka. 1:1) Kweni pati pajumpha vyaka pafufupi 50, Ayuda wo anguwere ku Yerusalemu akhumbikanga so kuchiskika. Mwaviyo, Ezara yo wenga wakukope walusu wa Dangu, wanguza ku Yerusalemu kutuwa ku Babiloni kuti wazichiski ŵanthu aku Chiuta kuti ayanjengi kusopa Yehova kuphara chinthu chinyaki chechosi. (Ezara 7:1, 6) Mchimi Hagayi ndi Zekariya anguwovya ŵanthu aku Chiuta mu nyengu yakali kuti athembengi Yehova pa nyengu yo asuskikanga. Kuŵanaŵaniya vo achimi ŵenaŵa angukamba, nasi kungatiwovya mazuŵa nganu kulutirizga kugomezga kuti Yehova watiwovyengi kwali tikumana ndi masuzgu wuli.—Nthanthi 22:19. w23.11 14-15 ¶2-3

Kumbi tilongo wuli kuti titanja Akhristu anyidu? Nthowa yimoza yo tichitiya venivi, nkhuŵapembuzga. ‘Tilutirizgengi kupembuzgana’ asani titiŵalongo lisungu anyidu. (1 Ate. 4:18) Kumbi tingachita wuli kuti tilutirizgi kuŵayanja ukongwa Akhristu anyidu? Tiŵagowokiyengi asani anangisa, chinanga mphanyengu yo kuchita venivi nkhwakusuzga. Ntchifukwa wuli tikhumbika kwanjana ukongwa mazuŵa nganu? Wonani chifukwa cho Peturo wangukamba. Iyu wanguti: “Umaliru wa vinthu vosi we pafupi. Mwaviyo, . . . muyanjanengi ukongwa.” (1 Petu. 4:7, 8) Po umaliru wa charu ichi we pafupi ukongwa, kumbi ndi vinthu wuli vo vichitikengi? Wachikamba vo vazamuchitikiya akusambira ŵaki, Yesu wangukambiya limu kuti: “Mitundu yosi ya ŵanthu yazakukutinkhani chifukwa cha zina langu.” (Mate. 24:9) Kuti tilutirizgi kuja akugomezgeka kwaku Yehova chinanga kuti ŵanthu atititinkha, tikhumbika kulutirizga kukoliyana. Asani titanja abali ndi azichi ŵidu, Satana watipatuskengi cha chifukwa chanju.—Afi. 2:1, 2. w23.11 13 ¶18-19

Uneneska wo we mu Mazu ngaku Chiuta ngwanthazi ukongwa. Asani tisambiza ŵanthu vakukwaskana ndi Yehova kweniso mo iyu waliri, tiwona chinthu chinyaki chamampha ukongwa chichichitika. Ŵanthu abulumutizgika so cha ndi maboza ngaku Satana ndipu yiwu atamba kuziŵa mijalidu yamampha ukongwa ya Awusefwi nge mo isi tichitiya. Yiwu azizwa ukongwa asani aziŵa kuti iyu we ndi nthazi zambula mphaka. (Yesa. 40:26) Atamba kumugomezga chifukwa chakuti wachita vinthu mwaurunji ukongwa. (Doto. 32:4) Yiwu asambira vinandi kutuwa pa zeru zaki zapachanya. (Yesa. 55:9; Aro. 11:33) Kweniso achiskika ukongwa kuziŵa kuti iyu ntchanju. (1 Yoha. 4:8) Po aja pa ubwezi wakukho ndi Yehova, akayikiya cha kuti azamuja kwamuyaya mu Paradayisu nge ŵana ŵaki. Te ndi mwaŵi ukulu ukongwa wakovya ŵanthu kuti aje pa ubwezi ndi Awusewu akuchanya. Asani tichita viyo, Yehova watitiwona kuti “tigwira ntchitu limoza” ndi iyu.—1 Akori. 3:5. w24.02 12 ¶15

Asani musambira Bayibolu ndi Akaboni pamwenga mulereka ndi apapi ŵinu wo mbakaboni, kumbi muŵanaŵana vakuti mubatiziki? Asani ndi viyo, titikuwongani ukongwa! Kweni mwechendabatiziki, mukhumbika dankha kujipereka kwaku Yehova. Kumbi munthu watijipereka wuli kwaku Yehova? Muchita venivi mwakumulayizga mu pempheru kuti musopengi iyu pe kweniso kuti kuchita khumbu laki kuŵengi chinthu chakwamba pa umoyu winu. Yapa mulayizga Yehova kuti mulutirizgengi kumuyanja ‘ndi mtima winu wosi, ndi umoyu winu wosi, ndi maŵanaŵanu nginu ngosi, ndi nthazi zinu zosi.’ (Mariko 12:30) Asani mutijipereka kwaku Yehova muchita venivi kumphepeti, ndipu vichitika pakati paku yimwi ndi Yehova. Kweni ubatizu uchitikiya pakweru kulongo ŵanthu wosi kuti mukujipereka kwaku Yehova. Kujipereka kwaku Yehova ndi layizgu lapade. Mukhumbika kuwonesesa kuti musunga layizgu lenili ndipu venivi ndivu Yehova wakhumba kuti muchitengi.—Waku. 5:4. w24.03 2 ¶2; 3 ¶5

Mabanja ngosi ngakumana ndi masuzgu. Bayibolu likamba mwambula kubisa kuti ŵanthu akutorana “azamuja ndi suzgu muliŵavu lawu.” (1 Akori. 7:28) Chifukwa wuli? Chifukwa munthulumi ndi munthukazi wosi mbambula kufikapu, ndipu ŵe ndi mijalidu yakupambana, atanja vinthu vakupambana kweniso atinkha vinthu vakupambana. Yiwu angaŵa kuti akutuliya mu midawuku yakupambana pamwenga akulereka mwakupambana. Ndipu asani pajumpha nyengu, yiwu angayamba kulongo mijalidu yo yawonekanga cha ŵechendatorani. Venivi vingayambisa masuzgu mubanja. Mumalu mwakuyesesa kuti amalani ndi suzgu yo, yiwu angayamba kumba mulandu munthu yo akutorana nayu kuti ndiyu wachitiska chinanga kuti nawu anangisa vinthu vinyaki. Ndipu angafika pakuŵanaŵana kuti apatukani ŵaka pamwenga amalisi nthengwa. Kumbi kupatukana pamwenga kumalisa nthengwa ndiku nadi kungamalisa masuzgu ngawu? Yehova wakhumba kuti ŵanthu akutorana alutirizgi kuja limoza chinanga kuti munyaki wangaŵa wakusuzga kuja nayu. w24.03 16 ¶8; 17 ¶11

Mwati mwabatizika mungulutirizga kusambira vinandi vakukwaskana ndi Yehova kweniso mungulutirizga kumuyanja ukongwa. Chifukwa cha venivi, mungulutirizga kusimikiza kuti vo mulindizga vazamufiskika nadi. (Ahe. 5:13–6:1) Ndipu vo vizumbulika pa Aroma 5:2-4 vitenere kuti vakuchitikiyanipu. Mwakumana ndi masuzgu ngakupambanapambana kweni mwakunthiyapu, ndipu mwajiwone mwija kuti Chiuta wakondwa namwi. Chifukwa chakuti muziŵa kuti iyu watikuyanjani kweniso wakondwa namwi, sonu mwe ndi chifukwa chakuvwika chakusimikiziya kuti iyu wakupaskeningi vinthu vo wakukulayizgani. Chilindizga chinu ntchakukho ukongwa kuluska cho mwenga nachu pakwamba. Ndipu sonu musimikiza kuti vo Chiuta wakukulayizgani, vazakukuchitikiyani nadi yimwi pakumwija. Ndipu vitikukwaskani ukongwa. Tingakamba kuti vikwaska chinthu chechosi pa umoyu winu kweniso musintha mo muchitiya vinthu ndi ŵanthu a mu banja linu, mo musankhiya vinthu ndipuso mo mugwiriskiya ntchitu nyengu yinu. Wakutumika Paulo wakonkhoska so fundu yinyaki yakukhumbika ukongwa yakukwaskana ndi chilindizga cho mwe nachu, chifukwa chakuti Chiuta wakondwa namwi. Iyu watikusimikiziyani kuti vo mulindizga vazamufiskika nadi.—Aro. 15:13. w23.12 12-13 ¶16-19

Asani tikumana ndi masuzgu, mo tivwiya, maŵanaŵanu ngidu kweniso vo tichita vitimbanyizgika. Nge mo sitima yipingikiyapingikiya ndi mayiŵa, asani takumana ndi masuzgu maŵanaŵanu ngidu nangu ngatendatenda. Kumbi Yehova watitiwovya wuli asani tayamba kutimbanyizgika ukongwa maŵanaŵanu? Iyu watitisimikiziya kuti watiwovyengi kuti tileki kusukunyika. Asani sitima yakumana ndi mphepu yingayamba kundengandenga. Kuti sitima yileki kundengandenga kusi kwaki yija ndi visulu, chimoza kurwandi ndipu chinyaki kurwandi linyaki. Visulu venivi vingawovya kuti sitima yileki kusukunyika ukongwa, mwaviyo ŵanthu wo akwera mwenimo avikilirika ndipu afika umampha ko aluta. Kweni visulu ivi vigwira ntchitu umampha asani sitima yo yiluta kunthazi. Mwakuyanana ŵaka, Yehova watiwovyengi kuti tileki kusukunyika asani tilutirizga kumuteŵete mwakugomezgeka chinanga kuti tikumana ndi masuzgu. w24.01 22 ¶7-8

Asani muchita mantha jifumbeni kuti, ‘Kumbi ndi vinthu wuli vo Yehova wakuchitapu kali?’ Ŵanaŵaniyani vinthu vo iyu wakulenga. Mwakuyeruzgiyapu, asani ‘tiwonesesa’ mo Yehova waphwere tiyuni kweniso maluŵa, vinthu vo vikulengeka mu chikozgu chaki cha ndipuso vitimusopa cha, vititiwovya kugomezga ukongwa kuti nasi watiphweriyengi (Mate. 6:25-32) Ŵanaŵaniyani so vo Yehova wachitiyapu ateŵeti ŵaki. Panyaki mukuŵerengapu nkhani ya mu Bayibolu ya mteŵeti munyaki waku Yehova yo wangulongo chivwanu chakukho pamwenga mukuŵerengapu vo vinguchitikiya mteŵeti munyaki waku Yehova wa mazuŵa nganu. Kusazgiyapu yapa, ŵanaŵaniyani mo Yehova walongore kuti watikuphweriyani yimwi pakumwija. Kumbi wangukuwovyani wuli kuti musambiri uneneska? (Yoha. 6:44) Kumbi wamukapu wuli mapempheru nginu? (1 Yoha. 5:14) Kumbi zuŵa lelosi muyanduwa wuli ndi sembi ya Mwana waki wakwanjiwa?—Aefe. 1:7; Ahe. 4:14-16. w24.01 4 ¶6; 7 ¶17