November

Asani ndimwi mpapi, wovyani ŵana ŵinu kuti akaperekengi ndemanga zakukoliyana ndi msinkhu wawu. Nyengu zinyaki nkhani zakukwaskana ndi masuzgu nga mubanja pamwenga mijalidu yiheni, zikonkhoskeka mu Chigongwi cha Mlinda. Kweni patuŵa ndimi yimoza pamwenga ziŵi zo mwana wangamukapu. Kweniso wovyani ŵana ŵinu kuziŵa chifukwa cho angaŵasoske cha nyengu yeyosi yo akweza janja. Kuŵakonkhoske vinthu venivi kungaŵawovya kuti aleki kuguwa asani asankha anyawu kuti amukepu mumalu mwaku yiwu. (1 Timo. 6:18) Tosi tinganozgeke ndemanga zakuchiska zo zingathamika Yehova kweniso kuchiska Akhristu anyidu. (Nthanthi 25:11) Chinanga kuti nyengu zinyaki tingaŵa ndi mwaŵi wakukonkhoska vo vikutichitikiya pa umoyu, tikhumbika kukhwecha kukonkhoska ukongwa vakukwaskana ndi isi. (Nthanthi 27:2; 2 Akori. 10:18) Mumalu mwaki tikhumbika kuthamika Yehova, Mazu ngaki kweniso ŵanthu ŵaki nge gulu.—Chivu. 4:11. w23.04 24-25 ¶17-18

Chanju ntchakukhumbika so kuti tije masu kweniso kulutirizga kuŵanaŵana umampha. (Mate. 22:​37-39) Kwanja Chiuta kutitiwovya kukunthiyapu po tigwira ntchitu yakupharazga chinanga kuti kugwira ntchitu yeniyi kungachitiska kuti tikumani ndi suzgu yinyaki. (2 Timo. 1:​7, 8) Chifukwa chakuti titanja ŵanthu wosi kusazgapu wo mbakaboni cha, tilutirizga kupharazga ndipu tipharazga mu nthowa zakupambanapambana nge kugwiriskiya ntchitu foni kweniso makalata. Tikayikiya cha kuti zuŵa linyaki, ŵanthu wo titiŵapharazgiya azamusintha ndi kwamba kuchita cho ntchamampha. (Ezeki. 18:​27, 28) Titanja so abali ndi azichi ŵidu. Tilongo kuti titanja abali ŵidu mwa “kuchiskana ndi kuzengana.” (1 Ate. 5:11) Nge asilikali wo atovyana ku nkhondu, nasi tichiskana. Nasi tingaŵapweteke mwadala cha abali ndi azichi ŵidu pamwenga kuweze chiheni pa chiheni. (1 Ate. 5:​13, 15) Tilongo so chanju asani titumbika abali wo alongozga mu mpingu.—1 Ate. 5:12. w23.06 10 ¶6; 11 ¶10-11

Nthowa yakwamba yo tingakholeske chivwanu chidu, nkhuŵanaŵaniya sembi yaku Yesu. Sembi yaku Yesu yititisimikiziya kuti vo Chiuta wakulayizga vazamufiskika. Asani tiŵanaŵaniya chifukwa cho sembi yikuperekeke kweniso mtengu wo Yehova wakupereka, vititiwovya kugomezga kuti layizgu laku Chiuta lakuti tazamuja ndi umoyu wambula kumala mucharu chifya lazamufiskika nadi. Ntchifukwa wuli tikamba viyo? Kumbi sembi yaku Yesu njakuzirwa wuli? Yehova wangutuma Mwana waki wakwamba, yo wenga bwezi laki la pamtima kutuwa kuchanya ndi kuza pacharu kuziwaku nge munthu wakufikapu. Pa nyengu yo wenga pacharu chapasi, Yesu wangukunthiyapu masuzgu nganandi. Pavuli paki, iyu wangusuzgika ndi kufwa nyifwa yakuŵaŵa ukongwa. Sembi yaku Yesu yo Yehova wangupereka, njakudula ukongwa! Chiuta widu wachanju watingi wazomerengi cha kuti Mwana waki wasuzgiki ndi kufwa kuti isi tizije ndi umoyu wamampha kwa kanyengu kamanavi ŵaka. (Yoha. 3:16; 1 Petu. 1:​18, 19) Chifukwa chakuti Yehova wangupereka Mwana waki wapade kuti watiwovyi, Iyu wazamuwonesesa kuti tizije kwamuyaya mucharu chifya. w23.04 27 ¶8-9

Kumbi Yehova wakhumbisiska kuziyuska akufwa? Hinya wakhumbisiska. Iyu wangukambiya ŵanthu anyaki wo akulembaku Bayibolu kulemba layizgu lakukwaskana ndi chiyuka. (Yesa. 26:19; Chivu. 20:​11-13) Kweniso asani Yehova walayizga, nyengu zosi wafiska layizgu laki. (Yoswa 23:14) Kusazgapu yapa, Yehova wakhumbisiska kuziyuska ŵanthu wo akufwa. Ŵanaŵaniyani vo Yobu wangukamba. Iyu wakayikiyanga cha kuti chinanga kuti wangafwa, Yehova wakhumbisiska kuzimuyuska. (Yobu 14:​14, 15) Mwakuyanana ŵaka, Yehova wakhumbisiska kuziyuska ateŵeti ŵaki wosi wo akufwa. Iyu wakhumbisiska kuziŵayuska ndi umoyu wamampha kweniso wakukondwesa. Nanga wuli vakukwaskana ndi ŵanthu mabiliyoni nganandi wo akufwa wo ŵengavi mwaŵi wakusambira vakukwaskana ndi Yehova? Chiuta widu wachanju wakhumba kuziŵayuska so ŵanthu ŵenaŵa. (Machi. 24:15) Iyu wakhumba kuziŵapaska mwaŵi wakuzija mabwezi ngaki kweniso kuzija kwamuyaya pacharu chapasi.—Yoha. 3:16. w23.04 9 ¶5-6

Kumbi mungachita wuli kuti mugomezgengi ukongwa vo mulindizga? Mwakuyeruzgiyapu, asani mulindizga kuzija kwamuyaya pacharu chapasi, muŵerengengi kweniso kulunguruka Malemba ngo ngakonkhoska va Paradayisu. (Yesa. 25:8; 32:​16-18) Muŵanaŵaniyengi mo umoyu wazamuŵiya mucharu chifya. Mujiyeruzgiyengi kuti mwe mwenimo. Asani nyengu zosi tiŵanaŵaniya mo umoyu wazamuŵiya mucharu chifya, masuzgu ngidu tingawonengi kuti “ngakanyengu kamanavi ndipuso ngapepu.” (2 Akori. 4:17) Yehova wangagwiriskiya ntchitu chilindizga chinu cha munthazi kuti wakupaskeni nthazi kuti mukunthiyepu masuzgu. Iyu wakupereka kali vinthu vo mukhumbikiya kuti musaniyi nthazi. Mwaviyo, asani mukhumbika chovyu kuti mufiski uteŵeti unyaki, mukunthiyepu mayeseru pamwenga kuti mulutirizgi kukondwa, mupempherengi kwaku Yehova ndi mtima wosi kweniso musambirengi Bayibolu kuti musaniyi ulongozgi waki. Muzomerengi asani Akhristu anyinu atikuchiskani. Muŵanaŵaniyengi vinthu vo mulindizga kunthazi. Asani mwachita viyo, mupaskikengi “nthazi zinandi mwakukoliyana ndi nthazi [zaku Chiuta] zaunkhankhu, kuti mukunthiyengepu ukongwa mwakuzikira ndipuso mwalikondwa.”—Ako. 1:11. w23.10 17 ¶19-20

Te ndi vifukwa vinandi vo tingamuwonge Yehova mupempheru. Tingamuwonga chifukwa cha vinthu vosi vamampha vo tenavu chifukwa mphasu yeyosi yamampha yituliya kwaku iyu. (Yako. 1:17) Mwakuyeruzgiyapu, tingamuwonga chifukwa cha charu chidu chakutowa kweniso vinthu vakuziziswa vo wakulenga. Kweniso tingamuwonga chifukwa chakuti wakutipasa umoyu, ŵanthu a mu banja lidu, mabwezi kweniso vinthu vamampha vo tilindizga kunthazi. Ndipuso tingamuwonga Yehova chifukwa chakutizomereza kuti tije nayu pa ubwezi. Tikhumbika kuŵanaŵaniya ukongwa vifukwa vo isi pakutija titimuwonge Yehova. Ŵanthu anandi mazuŵa nganu awonga cha. Kanandi ŵanthu aŵika maŵanaŵanu ngawu ngosi pa vinthu vo akhumba mumalu mwakuwonga vinthu vo ŵenavu. Asani nasi tingaŵa ndi mtima wenuwu mapempheru ngidu ngangaŵa ngakupempha pe nyengu zosi. Mwaviyo, kuti tileki kuchita venivi tikhumbika kulutirizga kuwonga Yehova chifukwa cha vinthu vosi vo watitichitiya.—Luka 6:45. w23.05 4 ¶8-9

Nge Ada achanju, Yehova wakondwa cha asani watitiwona kuti tisuzgika. (Yesa. 63:9) Chinanga kuti ve viyo, iyu watingatondekesa cha mayeseru ngidu ngosi ngo tingangayeruzgiya ndi misinji pamwenga motu. (Yesa. 43:2) Kweni walayizga kuti watiwovyengi ‘kujumpha’ mumayeseru ngenanga. Ndipu kwali tikumana ndi mayeseru wuli sonu, iyu wawonesesengi kuti tilutirizga kuja nayu pa ubwezi wakukho. Yehova watitipaska so mzimu waki wakupaturika kuti utiwovyi kukunthiyapu. (Luka 11:13; Afi. 4:13) Chifukwa cha venivi, tigomezga kuti nyengu zosi iyu watipaskengi vinthu chayivu vo tikhumbika kuti tikunthiyepu kweniso kuti tilutirizgi kuja akugomezgeka kwaku iyu. Yehova wakhumba kuti timugomezgengi. (Ahe. 11:6) Nyengu zinyaki mayeseru ngidu ngangawoneka kuti ngakusuzga kumalana nangu. Mwakuti tingayamba kukayikiya kuti Yehova watiwovyengi. Kweni Bayibolu lititisimikiziya kuti ndi nthazi zaku Chiuta, ‘tingakwera mpanda.’ (Sali. 18:29) Mwaviyo, mumalu mwakukayikiya titenere kupemphera ndi chivwanu kweniso kumugomezga Yehova kuti wamukengi mapempheru ngidu.—Yako. 1:​6, 7. w23.11 22 ¶8-9

Lemba ili, litichikonkhoska umampha ukongwa chanju chayichu. Mazu yanga, ngakuchiska ukongwa ku ŵanthu akutorana chifukwa ngang’anamuwa kuti: Mungalutirizga kwanjana ukongwa kwa umoyu winu wosi. Kuti ŵanthu wo akutorana alutirizgi kwanjana kwa umoyu wawu wosi, akhumbika kufwiyapu. Mwakuyeruzgiyapu, kuti motu ulutirizgi kukole ukhumbika kuwusonkhanga. Asani mwawuleka ŵaka uzimwa. Mwakuyanana ŵaka, munthulumi ndi munthukazi angalutirizga kuyanjana asani akholesa ubwezi wawu. Nyengu zinyaki, yiwu angaleka kuyanjana ukongwa chifukwa cha masuzgu nga ndalama, matenda pamwenga masuzgu nganyaki ngo akumana nangu pakulera ŵana ŵawu. Kuti “mulipu waku Ya” ulutirizgi kukole, munthulumi ndi munthukazi akhumbika kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova. w23.05 20-21 ¶1-3

Kumbi tikhumbika kuchitanji kuti tije ndi chiganga? Apapi ŵidu angatichiska kuti tije ndi chiganga, kweni chiganga achita kuhara cha nge po ahariya ufumu. Kuja ndi chiganga, kuyanana ŵaka ndi kusambira lusu linyaki lasonu. Nthowa yimoza yo mungasambiriya lusu linyaki nkhuwona vo msambizi wachita, ndipu pavuli paki kumuyezga. Mwakuyanana ŵaka, nasi tisambira kuja a chiganga mwakuwona mo ŵanthu anyaki alongore jalidu lenili, ndipu pavuli paki kuŵayezga. Nge Daniyeli, titenere kungaziŵa umampha Mazu ngaku Chiuta. Kuti tije pa ubwezi wakukho ndi Yehova, titenere kukambiskana nayu mwakufwatuka kweniso kaŵikaŵi. Ndipuso tikhumbika kumuthemba Yehova kuti we nasi nyengu zosi. Asani tachita viyo, tijengi ndi chiganga asani chivwanu chidu chiteseka. Ŵanthu wo ŵe ndi chiganga kanandi apaskika ulemu. Yiwu atovya so ŵanthu a mtima wamampha kuziŵa Yehova. Kukamba uneneska, te ndi vifukwa vakuvwika vakujaliya ndi chiganga. w23.08 2 ¶2; 4 ¶8-9

Mazu Ngachigiriki ngo akungafwatuliya kuti “musimikiziyengi” ngagwiriskikiyanga ntchitu pakuyesa visulu nge va golidi kweniso siliva kuti asimikiziyi asani venga va golidi chayiyu pamwenga siliva chayiyu. Mwakuyanana ŵaka, titenere kuyesa vo tituvwa pamwenga kuŵerenga kuti tisimikiziyi asani vauneneska nadi. Venivi vazamuja vakukhumbika ukongwa kwaku isi po chisuzgu chikulu chiŵandika. Mumalu mwakugomezgiyamu ŵaka vevosi vo ŵanthu akamba, tigwiriskiya ntchitu lusu lidu lakuŵanaŵana kuyeruzgiya vo tiŵerenga pamwenga vo tituvwa ndi vo Bayibolu likamba kweniso vo gulu laku Yehova likamba. Asani tichitengi viyo, tipusisikengi cha ndi fundu zaboza kweniso za viŵanda. (Nthanthi 14:15; 1 Timo. 4:1) Tiziŵa kuti ŵanthu aku Yehova azamupona pa chisuzgu chikulu. Chinanga kuti veviyo, pakutija tiziŵa cha kuti mawa kuwengenji. (Yako. 4:14) Kweni tiziŵa kuti kwali tijengi ndi umoyu mpaka pa chisuzgu chikulu pamwenga chitisaniyengi tafwa, tazamulonde mphotu ya umoyu wamuyaya asani tilutirizga kuja akugomezgeka. Mwaviyo, tiyeni tosi tilutirizgi kuŵanaŵaniya chilindizga chidu chamampha ukongwa ndi kulutirizga kunozgeke zuŵa laku Yehova! w23.06 13 ¶15-16

Tiziŵa cha mo mauchimi nganyaki nga mu Bayibolu ngazamufiskikiya. (Dani. 12:​8, 9) Kweni kuleka kuziŵa mo mauchimi nganyaki ngazamufiskikiya, ving’anamuwapu cha kuti mauchimi ngo ngazamufiskika cha. Tikayika cha kuti Yehova wazakutivumbuliya vinthu vo tikhumbika kuviziŵa pa nyengu yakwenere nge mo wanguchitiya mu nyengu yakali. Pambula kuswera yapa mitundu ya ŵanthu yazamupharazga kuti, “Chimangu ndi kuvikilirika!” (1 Ate. 5:3) Pavuli paki, andali pacharu chosi azamuyukiya chisopa chaboza ndipu azakuchibwanganduwa. (Chivu. 17:​16, 17) Asani ivi vachitika, azamuyukiya ŵanthu aku Chiuta. (Ezeki. 38:​18, 19) Venivi vazamusosomo nkhondu yakumaliya ya Aramagedoni. (Chivu. 16:​14, 16) Tisimikiza kuti vinthu venivi vichitikengi pambula kuswera. Mpaka po venivi vichitikiyengi, tiyeni tilutirizgi kuŵawonga Awusefwi akuchanya mwakusambira mauchimi nga mu Bayibolu kweniso kovya ŵanthu anyaki kuchita venivi. w23.08 13 ¶19-20

Pa nyengu yo wakutumika Paulo wakonkhoskanga vakukwaskana ndi chivwanu, chilindizga kweniso chanju, wangukamba kuti “chikulu ukongwa pa [mijalidu yeniyi], ntchanju.” (1 Akori. 13:13) Ntchifukwa wuli Paulo wangukamba viyo? Ve viyo chifukwa chakuti kunthazi, tazamukhumbika cha kugomezga malayizgu ngaku Chiuta nga charu chifya chifukwa vinthu venivi vo talindizganga vazamukuŵa kuti vafiskika. Kweni nyengu zosi tazamulutirizga kwanja Yehova kweniso anyidu. Ndipu tazamulekapu cha kuŵayanja. Asani titanjana tilongo kuti te Akhristu auneneska. Yesu wangukambiya akutumika ŵaki kuti: “Pa chifukwa chenichi, ŵanthu wosi azamuziŵa kuti ndimwi akusambira ŵangu, asani mwaŵeni mutanjana.” (Yoha. 13:35) Ndipuso asani titanjana, vitovya kuti tikoliyanengi. Paulo wangukamba kuti chanju “chitovya kuti ŵanthu akoliyanengi ukongwa.” (Ako. 3:14) Wakutumika Yohane wangulembe Akhristu anyaki kuti: “Weyosi yo watanja Chiuta, watenere so kwanja mubali waki.” (1 Yoha. 4:21) Mwaviyo, asani titanjana, tilongo kuti titanja Chiuta. w23.11 8 ¶1, 3

Bayibolu liyeruzgiya umoyu widu wachikhristu ndi maphara ngakutchimbiya. Ŵanthu wo atchimbiya maphara yanga mpaka pakumaliya, azamulonde umoyu wamuyaya. (2 Timo. 4:​7, 8) Tikhumbika kuchita vosi vo tingafiska kuti tilutirizgi kutchimbiya maphara ngenanga, ukongwa sonu chifukwa umaliru we pafupi ukongwa. Wakutumika Paulo yo wangumaliza maphara ngakuluta ku umoyu, wangukamba vinthu vinyaki vo vingatiwovya kuti nasi timalizi maphara ngenanga. Iyu wangukamba kuti “tizuwi chizitu chechosi kweniso . . . titchimbiyi mwakukunthiyapu maphara ngo ngaŵikika panthazi pidu. Kumbi Paulo wang’anamuwanga kuti palivi katundu weyosi yo Mkhristu wakhumbika kunyamuwa? Awa, wang’anamuwanga venivi cha. Kweni iyu wang’anamuwanga kuti titenere kutaya chizitu chechosi chambula kukhumbika. Vinthu vizitu venivi vingatichitiska kuti tiwere vuli pakutchimbiya maphara kweniso kuti tivuki. Kuti timalizi maphara yanga, mwaliŵi tikhumbika kuziŵa ndipuso kutaya chizitu chechosi chambula kukhumbika cho chingatitondekesa kutchimbiya. Kweni titenere cha kutaya katundu wakukhumbika yo titenere kumunyamuwa. Chifukwa asani tingachita viyo, tingatondeka kulutirizga kuchitaku maphara ngenanga.—2 Timo. 2:5. w23.08 26 ¶1-2

Koloŵa kutitiwovya kuti titumbikengi maŵanaŵanu nga ŵanthu anyaki. Mwakuyeruzgiyapu, azichi anyaki atanja kuphoda penipo anyaki cha. Akhristu anyaki amwapu kamanavi moŵa penipo anyaki atumwa cha. Akhristu wosi akhumbisiska kuja ndi umoyu wamampha wambula kutamatama kweni asankha nthowa zakuyanana cha za chovyu cha munkhwala. Kweni asani tiŵanaŵana kuti nyengu zosi isi ndisi tisankha mwakwenere kweniso tichichizga abali ndi azichi kuti achiti vo isi tisankha, tingaguŵisa anyaki ndipuso vingachitiska kuti mpingu ugaŵikani. (1 Akori. 8:9; 10:​23, 24) Mwakuyeruzgiyapu, mumalu mwakutipaska marangu nga vakuvwala vo titenere kuvwala, Yehova wakutipaska fundu zo titenere kulondo. Tikhumbika kuvwala mu nthowa yakulongo kuti te ateŵeti aku Chiuta, kulongo kuti te akoloŵa, tichita vinthu mwaulemu kweniso ‘tiŵanaŵana umampha.’ (1 Timo. 2:​9, 10) Mwaviyo, tikhumba cha kuvwala mu nthowa yakuti ŵanthu aŵanaŵaniyengi ŵaka mo isi tiwoneke. Fundu za mu Bayibolu, zitovya so ŵara kuleka kujalikiska marangu ngawu pa nkhani ya vakuvwala kweniso masitayelu nga sisi. w23.07 23-24 ¶13-14

Yehova wagwiriskiya ntchitu vakuyeruzgiyapu va anthukazi ŵaŵi kuti watilongo mo tingazijaliya ndi umoyu wamampha kunthazi. Ŵanthu wo azomera mudanu wakutuliya ku “munthukazi muzereza” awona kuti akondwa chifukwa chakuchita ureŵi. Vakutuwapu vaki vitiŵalongozge “mundimba za Dindi.” (Nthanthi 9:​13, 17, 18) Kweni ŵanthu wo azomera mudanu wakutuliya ku munthukazi yo wamiya “zeru chayizu,” vinthu vazakuŵayende umampha kunthazi. (Nthanthi 9:1) Tisambira kwanja vo Yehova watanja kweniso kutinkha vo Iyu watinkha. (Sali. 97:10) Ndipuso tikondwa chifukwa tidaniyaku ŵanthu anyaki kuti asambiri kutuliya ku “zeru chayizu.” Te nge ateŵeti wo ‘adaniriza pamalu ngakukwera nga tawuni kuti: “Weyosi yo waleka kuziŵa vinandi wazi kunu.”’ Vitumbiku vo isi kweniso ŵanthu wo avwisiya asaniya vasonu pe cha. Vitumbiku venivi vakumala cha chifukwa vititiwovya ‘kuzija’ ndi umoyu wamuyaya po ‘titenda munthowa ya kuvwisa vinthu.’—Nthanthi 9:​3, 4, 6. w23.06 24 ¶17-18

Kumbi mutuvwa wuli asani munthu yo mugwira nayu ntchitu pamwenga yo musambira nayu sukulu wafumba vo mugomezga? Kumbi muchita mantha? Tanandi tichita mantha. Kweni asani mwafumbika vingakuwovyani kuziŵa vo munthu yo waŵanaŵana pamwenga vo wagomezga. Ndipu venivi vingawovya kuti mumupharazgiyi uthenga wamampha. Kweni nyengu zinyaki munthu wangatifumba fumbu chifukwa chakuti wakoliyana cha ndi vo tigomezga pamwenga wakhumba kuti tisuskanengi nayu. Venivi vingatiziziswanga cha. Ziŵani kuti kanandi anyaki achita viyo chifukwa chakuti ŵanthu akuŵakambiya vinthu vaboza vakukwaskana ndi vo tigomezga. (Machi. 28:22) Ndipuso chifukwa chinyaki ntchakuti tija “mu mazuŵa ngakumaliya” nyengu yo ŵanthu anandi ‘akoliyana cha ndi anyawu’ kweniso ‘mbakofya.’ (2 Timo. 3:​1, 3) Mungajifumba kuti: ‘Asani munthu munyaki wasuska vo ndigomezga, kumbi ndingachita wuli vinthu mwakuzika ndipuso mwalusu?’ Kumbi ntchinthu wuli cho chingakuwovyani? Kuzika kungakuwovyani. Munthu wakuzika wakwiya liŵi cha. Iyu watijiko asani ŵanthu amuyamba pamwenga asani waziŵa cha vakuti wangamuka. w23.09 14 ¶1-2

Nyengu zinyaki tipaskika ulongozgi wo utitiwovya kuti tilekengi kwanja ukongwa ndalama kweniso vinthu vinyaki vo vingachitiska kuti tiswi marangu ngaku Chiuta. Yapa napu titumbikika asani tilondo ulongozgi wo Yehova watitipaska. (Yesa. 48:​17, 18; 1 Timo. 6:​9, 10) Tikayika cha kuti Yehova wazamulutirizga kugwiriskiya ntchitu ŵanthu kuti aziperekengi ulongozgi pa chisuzgu chikulu ndipuso mpaka mu Ulamuliru wa Vyaka 1,000. Kumbi tazamulutirizga kuvwiya ulongozgi wo tazamupaskika? Asani sonu tivwiya ulongozgi wo Yehova watitipaska, ndikuti pa nyengu iyi vazakutisuzga cha. Mwaviyo, tiyeni nyengu zosi tivwiyengi ulongozgi wo Yehova watitipaska, kusazgapu wo watitipaska kuziya mwa abali wo waŵasankha kuti atilongozgengi. (Yesa. 32:​1, 2; Ahe. 13:17) Asani tichita viyo ndikuti tithemba Yehova Mulongozgi widu yo watitiwovya kuti tikhwechi vinthu vo vingananga ubwezi widu ndi iyu kweniso yo watitilongozga kuti tikafiki umampha mucharu chifya mo tazamuja ndi umoyu kwamuyaya. w24.02 25 ¶17-18

Wakutumika Paulo wakondwanga kuteŵete Yehova kweni wakumananga so ndi masuzgu nganandi. Kanandi Paulo wayendanga mitunda yitaliyitali, ndipu kwenda mu nyengu yeniyo kwenga kwakusuzga ukongwa. Pa maulendu ngenanga nyengu zinyaki Paulo wakumananga ndi “vakofya mumisinji” kweniso “vakofya kutuliya kwa ankhungu.” Ndipuso nyengu zinyaki arwani ŵaki amupumanga. (2 Akori. 11:​23-27) Kusazgiyapu yapa, nyengu zinyaki abali ndi azichi awonganga cha vo Paulo wachitanga kuti waŵawovyi. (2 Akori. 10:10; Afi. 4:15) Kumbi ntchinthu wuli cho chinguwovya Paulo kulutirizga kuteŵete Yehova? Paulo wangusambira mijalidu yinandi yaku Yehova kutuliya mu Malemba kweniso pa vinthu vo vingumuchitikiya pa umoyu waki. Paulo wangusimikiza kuti Yehova Chiuta watimuyanja. (Aro. 8:​38, 39; Aefe. 2:​4, 5) Ndipu nayu wangwamba kumuyanja ukongwa Yehova. Paulo wangulongo kuti wayanjanga Yehova ‘mwakuteŵete akupaturika ndipu wangulutirizga kuŵateŵete.’—Ahe. 6:10. w23.07 9 ¶5-6

Ŵanthu anandi azomereza kuti mbumampha kuja ndi maboma ndipu angavwiya marangu nganyaki nga boma. Kweni ŵanthu ŵenaŵa angazereza kuvwiya dangu lo akoliyana nalu cha pamwenga awona kuti nda urunji cha. Bayibolu likamba kuti maboma nga ŵanthu ngatambisa masuzgu, ngalongozgeka ndi Satana kweniso kuti pambula kuswera yapa ngatuzgikengepu. (Sali. 110:​5, 6; Waku. 8:9; Luka 4:​5, 6) Kweni lititikambiya so kuti “munthu weyosi yo wasuskana ndi wamazaza, wasuska ndondomeku yaku Chiuta.” Kuvwiya ŵanthu wo ŵe ndi mazaza, ndi ndondomeku ya kanyengu kamanavi yo Yehova wakujalikisa ndi chilatu chakuti pacharu paje chimangu. Mwaviyo, titenere ‘kupereka ku ŵanthu wosi vo akhumba,’ kwali ndi msonkhu, ulemu kweniso kuŵavwiya. (Aro. 13:​1-7) Tingawona kuti dangu lo laŵikika ndakusuzga kulilondo, ndambula urunji pamwenga lingachitiska kuti tilipiri ndalama zinandi. Kweni tivwiya ŵanthu amazaza chifukwa chakuti Yehova watitikambiya kuti tiŵavwiyengi chikulu atitikaniza cha kuvwiya marangu ngaki.—Machi. 5:29. w23.10 8 ¶9-10

Pa nyengu yo Samusoni wanguwiya, Afilisiti alamuliyanga mtundu wa Isirayeli ndipuso awukandirizganga. (Ŵeru. 13:1) Ulamuliru wawu wankhaza unguchitiska kuti Ayisirayeli asuzgikengi ukongwa. Mwaviyo, Yehova wangusankha Samusoni kuti waje “mulongozgi pakutaska Ayisirayeli mu manja mwa Afilisiti.” (Ŵeru. 13:5) Kuti Samusoni wafiski kuchita uteŵeti wenuwu wakhumbikanga kuthemba Yehova. Nyengu yinyaki gulu la asilikali la Afilisiti linguza kuziko Samusoni ku Lehi, ndipu viwoneka kuti kwenuku kwenga ku Yuda. Anthulumi aku Yuda anguchita mantha mwakuti angupereka Samusoni mumanja mwa arwani ŵawu. Ŵanthu a mtundu waki, angumanga Samusoni ndi vingwi vifya ndipu anguluta nayu kwa Afilisiti. (Ŵeru. 15:​9-13) Kweni “mzimu waku Yehova ungumuchitiska kuti waje ndi nthazi,” ndipu Samusoni wangudomo vingwi vo angumumanga navu. Pavuli paki, “wangusaniya chiwanga chiŵisi chamuchibwanyu cha bulu,” ndipu wanguchito ndi kubayiya anthulumi a Afilisiti 1,000!—Ŵeru. 15:​14-16. w23.09 2 ¶3-4

Vakukondwesa kuti kamana ndi kamana, Yehova wativumbuliya “khumbu lamuyaya” mu Bayibolu. Yehova wangasankha nthowa zakupambanapambana kuti wafiski khumbu laki ndipu nyengu zosi watilifiska chifukwa chakuti “wachitiska kuti chechosi chichitiki mwakukoliyana ndi khumbu laki.” (Nthanthi 16:4) Ndipu vo Yehova wachita viŵengepu mpaka muyaya. Kumbi khumbu laku Yehova ndi vinthu wuli, nanga ndi vinthu wuli vo wasintha kuti walifiski? Chiuta wangukambiya ŵanthu akwamba khumbu laki. Iyu wanguŵakambiya kuti, “mubalani, muyandani, muzazi charu chapasi ndipu muchithereski. Mulamuliyengi . . . chamoyu chechosi” cha pacharu chapasi. (Gene. 1:28) Adamu ndi Heva ŵati agaruka vo vinguchitiska kuti ŵanthu wosi aje akubuda, vingumutondekesa cha Yehova kufiska khumbu laki. Iyu wangusintha nthowa yakufiskiya khumbu lenili. Nyengu yeniyo, iyu wangusimikiza kujalikiska Ufumu kuchanya kuti uzifiski khumbu laki lapakwamba lakukwaskana ndi ŵanthu kweniso charu chapasi.—Mate. 25:34. w23.10 20 ¶6-7

Yehova wangatiwovya kuti tilutirizgi kumuteŵete. Kweni kuchita viyo kungaŵa kupusu cha asani vititisuzga kuleka jalidu linyaki liheni. Nyengu zinyaki vo tinangisa vingaŵa vikulu kuluska vo wakutumika Peturo wangunangisa. Kweni Yehova wangatipaska nthazi kuti tilutirizgi kumuteŵete. (Sali. 94:​18, 19) Mwakuyeruzgiyapu, mubali munyaki wagonananga ndi anthulumi anyaki wechendasambiri uneneska. Ndipu wanguchita venivi kwa vyaka vinandi. Iyu wanguleke limu jalidu lenili ndipu wangwamba kwende fundu za mu Bayibolu. Kweni nyengu zinyaki wasuzgikanga mbwenu ndi makhumbiru ngaheni. Kumbi ntchinthu wuli cho chingumuwovya kuti waleki kuwere vuli? Iyu wangukamba kuti: “Yehova ndiyu watindipaska nthazi.” Iyu wangukamba so kuti: “Mzimu waku Yehova . . . , wandiwovya kuziŵa kuti tingafiska [kulutirizga] kwenda mu uneneska . . . Yehova watindigwiriskiya ntchitu ndipu chinanga kuti ndinangisa vinthu vinyaki Iyu walutirizga kundipaska nthazi.” w23.09 23 ¶12

Abali achinyamata, vingachitika vija cha kuti muje Akhristu akukhwima mwauzimu, kweni mukhumbika kuchitapu kanthu. Mutenere kusankha ŵanthu a vakuwoniyapu vamampha kuti muŵayezgengi, kuja ndi lusu lakuŵanaŵana umampha, kuja akuthembeka, kusambira malusu ndi vinthu vinyaki vo vingazikuwovyani pa umoyu winu kweniso kunozgeke maudindu ngo mungazija nangu kunthazi. Nyengu zinyaki mungafipa mtima asani muŵanaŵaniya vinthu vosi vo mukhumbika kuchita kuti muje Mkhristu wakukhwima. Kweni mungafiska. Kumbukani kuti Yehova ngwakunozgeka kukuwovyani. (Yesa. 41:​10, 13) Ndipu abali ndi azichi mu mpingu nawu so akuwovyeningi. Asani mwaja Mkhristu wakukhwima mwauzimu mukondwengi ukongwa kweniso mukhorwengi ndi umoyu. Titikuyanjani ukongwa abali achinyamata! Yehova wakutumbikeni po sonu mutesesa kuti muje Mkhristu wakukhwima mwauzimu. w23.12 29 ¶19-20

Tiyeruzgiyi kuti mwaluta kuchicheza ndi abali ndi azichi. Mwakondwa ukongwa ndipu pakumaliya pakucheza, mujambulisa chithuzi. Pa nyengu yeniyi mujambulisa vithuzi viŵi pamwenga vitatu kuchitiya kuti panyaki vinyaki viwonekengi umampha cha. Kweni pa chithuzi chinyaki mubali munyaki wakwinyimbuka kumasu. Muchidilitengi chifukwa chakuti mwe ndi vithuzi vinyaki viŵi vo weyosi pa vithuzi vo wasekere, kusazgapu mubali yuwa. Kanandi tikumbuka vinthu vamampha vo vinguchitika pa nyengu yo tachezanga ndi abali kweniso azichi. Kweni vingachitika kuti pa nyengu yinyaki yo tachezanga, mubali pamwenga mzichi wangukamba pamwenga kuchita chinthu chinyaki cho chingutiguŵisa. Kumbi tikhumbika kuchitanji ndi vo iyu wanguchita pa zuŵa ili? Tingachita umampha kuluwaku ŵaka nge mo tingadilitiya chithuzi chiheni. (Aefe. 4:32) Tingaluwa vinthu chifukwa tikumbuka vinthu vinandi vamampha vo wanguchita pa nyengu yo tachezanga limoza. Venivi ndi vinthu vamampha vo titenere kusunga kweniso kukumbuka. w23.11 12-13 ¶16-17

Mazu nga Chigiriki ngo akungagwiriskiya ntchitu pa lemba lenili, ngakamba kuti munthukazi wachikhristu watenere kuvwala mwaulemu ndipuso mu nthowa yakuŵanaŵaniya ŵanthu anyaki. Tikondwa ukongwa kuwona kuti azichi akukhwima mwauzimu avwala mwaulemu! Kuwamu ndi jalidu linyaki so lo azichi wosi akukhwima mwauzimu akhumbika kuŵa nalu. Kumbi kuwamu nkhuchitanji? Ndi lusu lakuziŵa kupambanisa pakati pa chamampha ndi chiheni, pavuli paki kusankha cho ntchakwenere. Tiyeni tikambiskani nkhani yaku Abigelu. Mulumu waki wangusankha uheni vinthu vo vatingi vichitiskengi kuti ŵanthu wosi a mu banja laki akumani ndi masuzgu. Abigelu wanguchitapu kanthu mwaliŵi. Chifukwa chakuti wangulongo kuti ngwakuwamu, wangutaska maumoyu nga ŵanthu. (1 Samu. 25:​14-23, 32-35) Kuwamu kutitiwovya so kuziŵa nyengu yakwenere kulongoro ndi kuja cheti. Kungatiwovya so kuti tilekengi kuchita vinthu mwakujumphisa pamwenga kuselere nkhani zo zileka kutikwaska.—1 Ate. 4:11. w23.12 20 ¶8-9

Wakutumika Paulo wangulembe mpingu wa ku Roma mazu ngenanga. Abali ndi azichi a kwenuku angusambira vakukwaskana ndi Yehova kweniso Yesu, angulongo kuti ŵenga ndi chivwanu ndipuso anguja Akhristu. Chifukwa cha venivi, Chiuta wanguŵakamba kuti “[ŵenga] arunji chifukwa cha chivwanu,” ndipu wanguŵasankha ndi mzimu wakupaturika. (Aro. 5:1) Mwaviyo, ŵenga ndi chilindizga chayichu kweniso chamampha ukongwa. Pati pajumpha nyengu, Paulo wangulembe kalata Akhristu akusankhika a ku Efeso vakukwaskana ndi chilindizga cho ŵenga nachu. Yiwu alindizganga kuzilonde mphotu yawu yo Chiuta wangusungiya “akupaturika nge chihara.” (Aefe. 1:18) Paulo wangulongo so ko Akhristu a ku Kolose amulonde mphotu yawu. Mphotu yeniyi wanguyidana kuti “chilindizga cho chasungikiya yimwi kuchanya.” (Ako. 1:​4, 5) Mwaviyo, Akhristu akusankhika ŵe ndi chilindizga cha kuyuskikiya kuchanya ndi kuchija ndi umoyu wamuyaya ko amulamuliya limoza ndi Khristu.—1 Ate. 4:​13-17; Chivu. 20:6. w23.12 9 ¶4-5

Mazu ngo akungafwatuliya kuti kuvikiliya ndi mazu ngo asilikali angagwiriskiyanga ntchitu pakukamba va asilikali wo avikiliyanga tawuni kuti arwani aleki kuyiyukiya. Ŵanthu wo ajanga mutawuni yo ayivikiliya, agonanga tulu tamampha chifukwa chakuti aziŵanga kuti asilikali atiŵavikiliya. Mwakuyanana ŵaka, asani chimangu chaku Chiuta chivikiliya mitima yidu ndi maŵanaŵanu ngidu, tituvwa umampha chifukwa tiziŵa kuti te akuvikilirika. (Sali. 4:8) Nge mo venge ndi Hana, chinanga kuti vinthu vingasintha nyengu yeniyo cha tingaja mbwenu ndi chimangu cha mumtima. (1 Samu. 1:​16-18) Ndipu asani te ndi chimangu kanandi tisuzgika cha kuŵanaŵana umampha ndipuso tisankha umampha vinthu. Kumbi tikhumbika kuchitanji. Asani mwakumana ndi masuzgu, mudanengi wakuvikiliya. Mu nthowa wuli? Mupempherengi mpaka po mwaŵiya ndi chimangu chaku Chiuta. (Luka 11:9; 1 Ate. 5:17) Asani mukumana ndi masuzgu, mufwiyengepu kupemphera ndipu Yehova wakupaskeningi chimangu chaki cho chivikiliyengi mtima winu ndi maŵanaŵanu nginu.—Aro. 12:12. w24.01 21 ¶5-6

Kuti Yesu watowesi zina la Awisi wangukunthiyapu pa nyengu yo amutombozganga, amunyozanga kweniso akambanga vinthu vaboza vakukwaskana ndi iyu. Iyu wanguziŵa kuti wavwiya Awisi pa chechosi, mwaviyo pengavi chifukwa chakuti wachitiyi soni. (Ahe. 12:2) Iyu waziŵanga so kuti Satana ndiyu wachitiskanga masuzgu ngenanga pa nyengu yakusuzga yeniyi. (Luka 22:​2-4; 23:​33, 34) Satana wagomezganga kuti walekesengi Yesu kuja wakugomezgeka. Kweni wangutondeke limu! Yesu wangulongo kuti Satana ngwaboza kweniso kuti Yehova we ndi ateŵeti ŵaki akugomezgeka wo alutirizga kuja akugomezgeka chinanga mphanyengu yo akumana ndi mayeseru ngakulu! Kumbi mukhumbisiska kukondwesa Fumu yinu yo yilamuliya? Lutirizgani kuthamika zina laku Yehova ndipu muwovyengi ŵanthu anandi kuziŵa mijalidu yakukondwesa yo Chiuta widu we nayu. Asani muchita viyo ndikuti muyezga Yesu. (1 Petu. 2:21) Nge Yesu mukondwesa Yehova kweniso mulongo kuti Satana yo ndi murwani Waki ngwaboza! w24.02 11-12 ¶11-13

Vyaka vinkhondi vo vajumpha, ŵanthu akujumpha 1 miliyoni akubatizika kuti aje Akaboni aku Yehova. Asani mutijipereka kwaku Yehova, musankha kuja wakusambira waku Yesu Khristu ndipu mulongo kuti kuchita khumbu laku Chiuta ndiku kuŵengi chinthu chakukhumbika ukongwa pa umoyu winu. Kumbi kuchita venivi kusazganjipu? Yesu wangukamba kuti: “Asani munthu wapenja kundilondo, wajikani yija.” (Mate. 16:24) Mazu nga Chigiriki ngakuti “wajikani yija” ngangafwatulikiya so kuti “kukana kuchita khumbu laku.” Nge mteŵeti wakujipereka waku Yehova, mukhumbika kukana kuchita chechosi cho chipambana ndi khumbu laki. (2 Akori. 5:​14, 15) Venivi visazgapu kukana “ntchitu za liŵavu,” nge kuchita ureŵi. (Aga. 5:​19-21; 1 Akori. 6:18) Kumbi asani mwachita viyo ndikuti mujengi umoyu wakufyekeka? Viŵengi viyo cha asani mutanja Yehova kweniso asani muwona kuti kuvwiya marangu ngaki kukuwovyeningi kuti vinthu vikuyendiyeningi umampha.—Sali. 119:97; Yesa. 48:​17, 18. w24.03 2 ¶1; 3 ¶4

Yehova wapereka mzimu waki wakupaturika ku ŵanthu wo wakondwa nawu. (Mate. 12:18) Mwaviyo, tingajifumba kuti, ‘Kumbi ndaja ndichilongo mijalidu yinyaki yo mzimu wakupaturika waku Chiuta utuzga pa umoyu wangu?’ Kumbi muwona kuti mazuŵa nganu muchita vinthu mwakuzikira ukongwa kuphara mo mwachitiyanga kali mwechendasambiri uneneska? Asani mulongo ukongwa mijalidu yo mzimu wakupaturika utuzga, mbwenu ndikuti Yehova wakondwa namwi! Yehova wagwiriskiya ntchitu sembi yaku Yesu kuti ŵanthu wosi wo wakondwa nawu ayanduwengi. (1 Timo. 2:​5, 6) Kweni kumbi tingachita wuli asani tikayikiya kuti Yehova wakondwa nasi chinanga kuti tigomezga sembi yaku Yesu ndipuso tikubatizika? Ziŵani kuti tikhumbika cha kuthemba ukongwa mtima widu kweni tithembengi Yehova. Iyu wawona kuti ŵanthu wo agomezga sembi yaku Yesu mbarunji ndipu walayizga kuti waŵatumbikengi.—Sali. 5:12; Aro. 3:26. w24.03 30 ¶15; 31 ¶17