Muchitengi Vinthu Mwakukoliyana Ndi Rombu Laku Yesu

1, 2. Konkhoskani vo Yesu wanguchitiya akutumika ŵaki akugomezgeka ŵati amalizga kuchita mwambu wa Phaska mu 33 C.E.

YESU limoza ndi akutumika ŵaki angumaliza kuchita mwambu wa Phaska mazulu pa Nisani 14 m’chaka cha 33 C.E., wo waŵakumbuskanga mo Chiuta wangupozomoske apapi ŵawu ku uŵanda, ku Egipiti. Akutumika ŵaki akugomezgeka atingi apozomoskekengi kwamuyaya. Mawa laki, (zuŵa la Nisani 14 lenga leche kulutiriya) Mulongozgi wawu wambula ubudi watingi wabayikengi ndi arwani ŵaki. Kweni vinthu vakuchitiska chitima venivi vatingi vizisengi thumbiku. Ndopa zaku Yesu zatingi ziwovyengi kuti ŵanthu ataskiki ku ubudi ndi nyifwa.—Ŵah. 9:12-14.

² Yesu wangwambisa mwambu wufya wa pachaka wo ungusere m’malu mwa Phaska, kuti tileki kuluwa chawanangwa cho wakupereka. Iyu wangwambisa mwambu uwu mwakumenya chiŵandi chambula mtupu ndi kuchipereka kwaku weyosi wa akutumika ŵaki akugomezgeka akukwana 11, ndipu wangukamba kuti: “Chenichi ndi liŵavu langu, lakupaskikiya chifukwa chaku imwi; chenichi chitiyani kwachikumbuka ini.” Wanguchita so viyo ndi kapu ya vinyu, ndipu wanguŵakambiya kuti: “Jomera lenili nchipanganu chifya mu ndopa zangu, zakudikiya pa chifukwa chaku imwi.”—Luka 22:19, 20.

3. (a) Nchinthu chikulu nichi cho chingusintha pavuli pa nyifwa yaku Yesu? (b) Kumbi ndi mafumbu nanga ngo tikhumbika kuŵanaŵaniya po tikambiskana rombu laku Yesu, lo likulembeka pa Yohane chaputala 17?

³ Phanganu lakali la Marangu lo Chiuta wangupangana ndi Ayisraele lenga pafupi kumala. Phanganu lifya lo Yehova wangupangana ndi akumulondo Yesu wo angusankhika, ndilu latingi liserengi m’malu mwaki. Yesu wafipiyanga ukongwa mtima mtundu wufya wenuwu. Ayisraele angugaŵikana pakusopa ndipuso pakuchita vinthu, venivi vinguchitiska kuti zina laku Chiuta lakupaturika linyozeki. (Yoh. 7:45-49; Mac. 23:6-9) Mwakupambana ndi venivi, Yesu wakhumba kuti akumulondo ŵaki alutirizgi kuja mwachimangu kuti akankhuskiyengi limoza zina laku Chiuta. Kumbi Yesu wanguchitanji? Iyu wanguromba rombu lamampha ukongwa, lo munthu weyosi wangaŵa ndi mwaŵi wakuliŵerenga. (Yoh. 17:1-26; Wonani chithuzi pa peji 24.) Po tikambiskana rombu lenili, tiyeni tiŵanaŵaniyi mafumbu yanga: “Kumbi Chiuta wangumuka rombu laku Yesu? Kumbi ndichita vinthu mwakukoliyana ndi rombu lenili?”

VO YESU WAŴIKANGA PANTHAZI

4, 5. (a) Kumbi tisambiranji pa vo Yesu wangukamba wachiyamba kuromba? (b) Kumbi Yehova wangumuka wuli, Yesu wati wapempha vo wakhumbanga kuti wazimuchitiyi kunthazi?

⁴ Yesu wangusambiza akusambira ŵaki fundu zinandi zamampha zakutuliya kwaku Chiuta mpaka usiku pakati. Ndipu wangulereska kuchanya ndi kuromba kuti: “Ada, ora lo laza . . . alinga kuti Mwana wakankhuski imwi. Pakuti mwampaska mtufu wa pa munthu yosi, alinga kuti wapaski umoyu wamuyaya kwaku wosi wo mwampaska. . . . Ini ndarongo unkhankhu winu panu pasi; mwakuti ndafiska nchitu yo mungundipaska kwachichita. Ada! Ndipaskeni unkhankhu [pa] masu nginu sonu, nge mbunkhankhu wo ndaŵanga nawu kwinu, chenga chindaŵepu charu.”—Yoh. 17:1-5.

⁵ Wonani vo Yesu wangwamba kukamba wachiyamba kuromba. Iyu waŵanaŵaniyanga ukongwa kukankhuskika kwa Awiski akuchanya ndipu venivi viyanana ndi pemphu laki lakwamba mu rombu lo wangusambiza akusambira ŵaki lakuti: “Ada, lipaturiki zina linu.” (Luka 11:2) Yesu waŵanaŵaniyanga so vo akusambira ŵaki akhumbikiyanga, kuti Chiuta ‘waŵapaski umoyu wamuyaya.’ Pavuli paki, Yesu wangupempha vakukwaskana ndi iyu kuti: “Ada! Ndipaskeni unkhankhu [pa] masu nginu sonu, nge mbunkhankhu wo ndaŵanga nawu kwinu, chenga chindaŵepu charu.” Yehova wangutumbika Mwana waki wakugomezgeka ndi vinthu vinandi kuphara vo wangupempha mwakumupaska “zina lakuruska” la angelu wosi.—Ŵah. 1:4.

‘KUZIŴA CHIUTA YIJA WAUNENESKA’

6. Kumbi akutumika akhumbikanga kuchitanji kuti alonde umoyu wamuyaya, nanga tiziŵa wuli kuti angufiska?

⁶ Yesu wangurombe so vo isi nge ŵanthu akubuda titenere kuchita kuti tizilonde chawanangwa cha umoyu wambula kumala, cho tenga akwenere cha kuchilonde. (Ŵerengani Yohane 17:3.) Iyu wangukamba kuti titenere kulutirizga ‘kuziŵa’ Chiuta ndi Khristu. Nthowa yimoza yo tingachitiya viyo, nkhuyesesa kusambira vinandi vakukwaskana ndi Yehova kweniso Mwana waki. Likondwa lo tituŵa nalu asani tigwiriskiya nchitu vo tisambira ndi nthowa yinyaki yakukhumbika ukongwa yo yititiwovya kuziŵa Chiuta. Akutumika nawu achitanga venivi kuti alonde umoyu wamuyaya ndichu chifukwa chaki Yesu wanguromba kuti: “Pakuti mazu ngo mungupaska ini, ndaŵapaska yiwu; ndipu yiwu angaronde.” (Yoh. 17:8) Kuti alonde umoyu wambula kumala akhumbikanga kulutirizga kulunguruka pa Mazu ngaku Chiuta kweniso kungagwiriskiya nchitu pa umoyu wawu. Pa nyengu yo ŵenga pacharu chapasi, kumbi akutumika akugomezgeka ŵenaŵa angufiska kuchita venivi mpaka nyifwa yawu? Yiwu angufiska nadi. Tiziŵa fundu yeniyi chifukwa chakuti mazina ngawu ngakulembeka mwakuti ngangasisitika cha pa mya 12 ya chiŵanja cha Yerusalemu Mufya wakuchanya.—Chiv. 21:14.

7. Kumbi ‘kuziŵa’ Chiuta kung’anamuwanji, nanga nchifukwa wuli nkhwakukhumbika ukongwa?

⁷ Mwakukoliyana ndi vo ŵanthu wo aziŵa ukongwa Chigiriki akukamba, mazu ngachigiriki ngakuti “akuziŵeni” ngangafwatulikiya so kuti “atenere kulutirizga kuziŵa.” Fundu zosi ziŵi zikoliyana ndipuso zakukhumbika ukongwa. Mwaviyo, m’Bayibolo mazu ngakuti “akuziŵeni,” ngang’anamuwa kulutirizga kuchita vinthu vo vingachitiska kuti munthu ‘wamuziŵi’ umampha Chiuta. Kuziŵa Chiuta yo wakulenga chilengedu chosi, pakhumbika vinandi kuluska ŵaka kuziŵa mijalidu ndi khumbu laki. Kuziŵa Yehova kusazgapu kumuyanja ukongwa ndipuso kwanja Akhristu anyidu. Bayibolo likamba kuti: “Yo waleka kwanja walivi kumuziŵa Chiuta.” (1 Yoh. 4:8) Kuziŵa Chiuta kusazgapu so kumuvwiya. (Ŵerengani 1 Yohane 2:3-5.) Kuja mu gulu la ŵanthu wo aziŵa Yehova ndi mwaŵi ukulu ukongwa! Mwaŵi wakuzirwa wenuwu tingawutaya nge mo vinguchitikiya ndi Yuda Mkeriote. Tiyeni tiyesesi kulutirizga kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova. Asani tingachita viyo, tazamulonde chawanangwa cha umoyu wambula kumala, cho tenga akwenere cha kuchilonde.—Mat. 24:13.

‘CHIFUKWA CHA ZINA LINU’

8, 9. Nchinthu wuli cho Yesu wachiŵanaŵaniyanga ukongwa wachichita uteŵeti waki pacharu chapasi, ndipu ndi mudawuku nuwu wambula kutuliya m’Malemba wo wangukana?

⁸ Pavuli pakuŵerenga rombu laku Yesu lo le pa Yohane chaputala 17, tingakayika cha kuti Yesu wayanjanga akutumika waki wo ŵengapu pa nyengu yo kweniso akusambira wo atingi azijengeku kunthazi. (Yoh. 17:20) Kweni tikhumbika kuziŵa kuti, chinthu chikulu cho Yesu waŵanaŵaniyanga kwenga kutaskika kwidu cha. Kwambiya pakwamba mpaka kukumaliya kwa uteŵeti waki pacharu, chinthu chikulu cho waŵanaŵaniyanga, chenga kutoweska ndi kukankhuska zina la Awiski. Mwakuyeruzgiyapu po Yesu wapharazganga va uteŵeti waki musinagoge ku Nazarete, iyu wanguŵerenga kutuliya mpukutu wakulembeka ndi Yesaya kuti: ‘Mzimu wa Mbuya [Yehova] we paku ini, pakuti wangunditukutizgiya kutawuliya ŵakavu [uthenga] wakunozga.’ Mwambula kukayika, Yesu wanguzumbuwa zina laku Chiuta mwakuvwika umampha po waŵerenganga va uteŵeti waki.—Luka 4:16-21.

⁹ Mwakukoliyana ndi mudawuku wa Ayuda, alongozgi a visopa akanizganga ŵanthu kugwiriskiya nchitu zina laku Chiuta, ivi vinguchitika kwa nyengu yitali Yesu wechendazi pacharu chapasi. Tikayika cha kuti Yesu wangukanisiska mudawuku wenuwu wambula kutuliya m’Malemba. Iyu wangukambiya wo amususkanga kuti: ‘Ini ndaziya mu zina la Ada, ndipu kuti mutindironde cha; asani munyaki wangaziya mu zina laku yija, mumurondiyengi mweniyo.’ (Yoh. 5:43) Yesu we pafupi kufwa, wangukonkhoska chinthu cho wachiŵanaŵaniyanga ukongwa pa umoyu waki mwakuromba kuti: “Ada, kankhuskani zina linu.” (Yoh. 12:28) Mwaviyo, titenere cha kuzizwa kuti Yesu wakankhuskanga zina la Awiski mwakuwerezgawerezga murombu laki lo tikambiskana.

10, 11. (a) Kumbi ndi vinthu wuli vo Yesu wanguchita kuti waziŵikiski zina la Awiski? (b) Nchifukwa wuli akusambira aku Yesu atenere kuziŵiska ŵanthu zina laku Yehova?

¹⁰ Yesu wanguromba kuti: “Zina linu ndalivumbuwa ku ŵanthu wo mwandipaska; [ŵenga ŵinu ndipu mwandipaska, NW] ndipu ŵasunga mazu nginu. Ndipu sonu kuti nde mucharu cha, kweni iwu ŵe mucharu, ini ndituza kwaku imwi, Ada ŵakupaturika, asungeni [chifukwa cha] zina linu wo imwi mwandipaska, alinga kuti ŵaŵi ŵamoza, nge ndifwi.”—Yoh. 17:6, 11.

¹¹ Po Yesu wakambiyanga akusambira ŵaki zina la Awiski, wangulizumbuwa ŵaka cha kweni wanguchita vinandi. Iyu wanguŵawovya so kuziŵa vo zina laku Chiuta lang’anamuwanga, mijalidu yaki yamampha ndipuso mo wachitiya vinthu ndi isi. (Chit. 34:5-7) Kutuliya po Yesu wakukankhuskikiya kuchanya, walutirizga kuwovya akusambira ŵaki kuziŵiska ŵanthu zina laku Yehova pacharu chosi chapasi. Chifukwa wuli achita venivi? Yiwu akhumba kuti ŵanthu anandi asambiri wechendazi umaliru wa vinthu viheni va m’charu ichi. Ndipu Yehova wazamukankhuska zina laki pa nyengu yo wazamutaskiya ŵanthu ŵaki akugomezgeka!—Ezek. 36:23.

“KUTI CHARU CHIVWANI”

12. Kumbi ndi vinthu vitatu nivi vo tikhumbika kuchita kuti tifiski nchitu yakupozomoska ŵanthu?

¹² Pa nyengu yo Yesu wenga pacharu chapasi, wanguyesesa kuwovya akusambira ŵaki kuchita vo atondekanga kufiska. Yiwu akhumbikanga kuchita venivi kuti afiski nchitu yo Yesu wangwambisa. Yesu wanguromba kuti: “Mo mungutumiya ini mucharu, ini nani ndaŵatuma yiwu mucharu.” Kuti afiski nchitu yakupozomoska ŵanthu yeniyi, Yesu wangukamba vinthu vitatu vakukhumbika ukongwa. Chakwamba, wanguromba kuti akusambira ŵaki angajanga cha chigaŵa cha charu chiheni chaku Satana. Chachiŵi, wanguŵarombe kuti atoweskeki pamwenga kuti alutirizgi kuleka kufipiskika mwakugwiriskiya nchitu uneneska wa m’Mazu ngaku Chiuta. Chachitatu, Yesu wanguromba mwakuwerezgawerezga kuti akusambira ŵaki akoliyanengeku nge mo iyu wachitiya ndi Awiski. Kweni kuchita venivi kukhumbika kujisanda. Weyosi waku isi wakhumbika kujifumba kuti: ‘Kumbi ndichita vinthu mwakukoliyana ndi vinthu vitatu vo Yesu wangupempha?’ Yesu wangukamba fundu zenizi chifukwa wenga ndi chigomezgu ‘kuti charu chivwanengi kuti . . . wangutumika.’—Ŵerengani Yohane 17:15-21.

13. Kumbi rombu laku Yesu lingumukika wuli mu nyengu ya akutumika?

¹³ Kusambira buku la m’Bayibolo la Machitidu kungatiwovya kuziŵa kuti rombu laku Yesu likumukika. Mpingu wachikhristu wa mu nyengu ya akutumika wenga ndi Ayuda, ŵanthu a mitundu, akukhupuka, akavu, aŵanda ndipuso ŵenechu ŵa aŵanda mwaviyo kwenga kwambula kusuzga kuti ŵanthu agaŵikani. Kweni wosi ŵenga akukoliyana mwakuti tingaŵayeruzgiya ndi viŵaru vakupambanapambana va liŵavu la munthu ndipu Yesu kuŵa mutu wawu. (Ŵaef. 4:15, 16) Ivi vipambana ukongwa ndi mo chiliri charu chaku Satana, cho nchakugaŵikana! Yehova ndiyu watenere kulonde ulemu chifukwa wagwiriskiya nchitu mzimu waki wanthazi kuti ivi vifiskiki.—1 Ŵakor. 3:5-7.

14. Kumbi rombu laku Yesu lamukika wuli mu nyengu yinu?

¹⁴ Vakuchitiska chitima kuti akutumika ŵati ŵafwa, vinthu vingusintha. Nge mo vingukambikiya limu, mpatuku ungwamba mu mpingu vo vinguchitiska kuti paŵi timagulu tampatuku ta Visopa va Chikhristu. (Mac. 20:29, 30) M’chaka cha 1919, Yesu wangufwatuwa Akhristu akusankhika ku uŵanda wa visopa vaboza ndipu wanguŵawunganiska “mu wanasi wakufikapu.” (Ŵakol. 3:14) Kumbi nchitu yawu yakupharazga yaŵakwaska wuli ŵanthu pacharu chosi chapasi? Ŵanthu kujumpha 7 miliyoni a “mbereri zinyaki” wo atuliya “mu mtundu wewosi, ndi mu mafuku, ndi makamu, ndi marongoroledu” limoza ndi akusankhika aku Chiuta, ŵe mu mskambu umoza wakukoliyana. (Yoh. 10:16; Chiv. 7:9) Uku nkhumukika kukulu kwa rombu laku Yesu lakuti, “kuti charu chiziŵi kuti imwi [Yehova] mungundituma, ndipu kuti mwaŵanja yiwu, uli ndimo mwandanjiya ini.”—Yoh. 17:23.

MAZU NGAKUMALIYA NGAKUCHISKA

15. Kumbi ndi rombu wuli lapade lo Yesu wangurombe Akhristu wo amuwusiya nayu limoza kuchanya?

¹⁵ Mazulu pa Nisani 14, Yesu wangupereka unkhankhu pamwenga ulemu ku akutumika ŵaki mwakuchita nawu phanganu lakuti amuwusiya nayu limoza mu Ufumu waki. (Luka 22:28-30; Yoh. 17:22) Iyu wangurombe wosi wo amuwusiya nayu limoza kuchanya kuti: “Ada, wo mwandipaska, ndikhumba kuti ko nde ini, yiwu nawu ŵaŵi pamoza nani; mwakuti ŵawoni unkhankhu wangu, weniwo mukundipaska; pakuti mungundanja, chenga chindajarikiki charu.” (Yoh. 17:24) Mbereri zinyaki zitiŵachitiya sanji cha wo amuwusiya limoza ndi Yesu kuchanya kweni zikondwa ndipu venivi vilongo kukoliyana ko kulipu pakati pa Akhristu auneneska wo ŵe pacharu chapasi mazuŵa nganu.

16, 17. (a) Kumbi Yesu wangukamba kuti walutirizgengi kuchitanji ku umaliru wa rombu laki? (b) Kumbi nasi tikhumbika kuyesesa kuchitanji?

¹⁶ Alongozgi a visopa achitiska ŵanthu anandi kukana ukaboni wakuwoneke limu kuti Yehova we ndi ŵanthu akukoliyana, wo atimuziŵa. Venivi ndivu so vinguchitika mu nyengu yaku Yesu. Mwaviyo, iyu wangumaliza ndi mazu ngakuchiska ngakuti: “Ada ŵarunji, charu kuti chakuziŵani imwi cha, kweni ini ndakuziŵani; ndipu ŵenaŵa ŵaziŵa kuti imwi mwandituma. Ndaŵaziŵiska zina linu, ndipu ndikaliziŵiskanga; alinga kuti cho chanju chenicho mwandanja nachu, chiŵi mwaku yiwu, ndi ini mwaku yiwu.”—Yoh. 17:25, 26.

¹⁷ Ndiyani wangasuska kuti Yesu walivi kuchita vinthu mwakukoliyana ndi rombu laki? Nge Mutu wa mpingu, iyu walutirizga kutiwovya kuziŵiska ŵanthu zina la Awiski ndipuso khumbu lawu. Tiyeni tilutirizgi kujithereska ku ulongozgi waki mwakuvwiya dangu laki lakuti tipharazgengi mwaphamphu ndipuso tisambizengi ŵanthu. (Mat. 28:19, 20; Mac. 10:42) Tiyeni tiyesesengi kuchita vinthu mwakukoliyana. Asani tingachita viyo, tichitengi mwakukoliyana ndi rombu laku Yesu, tikankhuskengi Yehova ndipuso tijengi ndi likondwa lambula kumala.