4 | Bayibolu Lipereka Ulongozgi Wakovya

Kumbi Lemba Ili Ling’anamuwanji?

Chinanga kuti Bayibolu ndi buku la vachipatala cha, kweni le ndi ulongozgi wakovya. Ulongozgi wenuwu ungawovya munthu yo we ndi matenda ngakusuzgika maŵanaŵanu. Tiyeni tikambiskani vakuwoniyapu vinyaki.

Mo Venivi Vingawovye

“Ŵanthu ambula kutama akhumba dokotala cha, kweni wo atama ndiwu.”​—MATEYU 9:12.

Bayibolu likamba kuti nyengu zinyaki tingakhumbika chovyu cha munkhwala. Ŵanthu anandi wo atama matenda ngakusuzgika maŵanaŵanu, avwaku umampha chifukwa chakuziŵa vinandi vakukwaskana ndi suzgu lawu kweniso kuwonana ndi dokotala.

“Masaza ngatovya.”—1 TIMOTE 4:8.

Kuchita vo vingakuwovyani kuti muje ndi liŵavu lanthazi kungakuwovyani kuti muvwengeku umampha asani mutama matenda ngakusuzgika maŵanaŵanu. Vinthu vaki visazgapu kuchita masaza kaŵikaŵi, kurya vakurya va magulu ngosi kweniso kugona mwakukwana.

“Mtima walikondwa ndi munkhwala wamampha, kweni mzimu wakutekenyeka utumwa nthazi za munthu.”​—NTHANTHI 17:22.

Kusambira mavesi ngakuchiska nga mu Bayibolu kweniso kuja ndi vilatu vo mungavifiska kungakuwovyani kuti mukondwengi. Asani muŵanaŵaniya vinthu vamampha kweniso mugomezga kuti vinthu viŵengi umampha kunthazi vingakuwovyani kuti mukunthiyepu masuzgu ngo mukumana nangu chifukwa cha matenda ngakusuzgika maŵanaŵanu.

“Zeru ze ndi ŵanthu akujiyuyuwa.”​—NTHANTHI 11:2.

Nyengu zinyaki mungafiska cha kuchita mwija chechosi cho mukhumba kuti muchiti, mwaviyo muzomerengi asani anyinu akhumba kukuwovyani. Mabwezi nginu kweniso ŵanthu a mu banja linu akhumbisiska kukuwovyani, kweni angaziŵa cha vo angachita. Akambiyeni vo mukhumba kuti akuchitiyeni. Muŵapemphengi kuti akuchitiyeni vinthu vo angafiska nadi kukuchitiyani, ndipu nyengu zosi muwongengi vo atikuchitiyani.

Mo Ulongozgi wa mu Bayibolu Utovye wo Asuzgika ndi Matenda nga Maŵanaŵanu

“Ndinguwona kuti vinthu vinyaki veumampha cha pa umoyu wangu, mwaviyo ndinguchikumana ndi dokotala. Iyu wangusaniya suzgu lo ndenga nalu. Venivi vinguwovya kuti ndivwisi kuti suzgu langu ndi nili kweniso kuziŵa chovyu cha munkhwala cho ndingalonde kuti ndivwiyengeku umampha.”​—Nicole,a yo watama matenda ngo ngachitiska kuti munthu wasinthengisinthengi mo wavwiya (bipolar disorder).

“Ndasambira kuti kuŵerenga Bayibolu kaŵikaŵi ndi muwolu wangu kwandiwovya kuti ndiyambengi zuŵa lelosi ndi maŵanaŵanu ngamampha. Ndipu kanandi asani ndayamba kusuzgika, vesi limoza litindichiska.”​—Peter, yo watama matenda ngakusuzgika maŵanaŵanu (depression).

“Venga vakusuzga kuti ndikambiyi anyaki za matenda ngangu chifukwa chakuti ndachitanga soni. Kweni mubwezi wangu munyaki wanguvwisiya mwakuphwere ndipu wanguyesesa kuvwisa mo ndivwiya. Iyu wangundiwovya ukongwa kuti ndivwi umampha mumtima kweniso kuti ndiziŵi kuti nde ndija cha.”​—Ji-yoo, yo watama matenda ngakusuzgika kurya (eating disorder).

“Bayibolu landiwovya kuti ndichitengi vinthu mwazeru kweniso mwambula kujumphisa pa nkhani ya ntchitu kweniso kupumuwa. Fundu zaki zandiwovya kuti ndimalanengi ndi masuzgu ngo ndikumana nangu chifukwa cha matenda ngangu.”​—Timothy, yo watama matenda nga muwongu ngo ngachitiska kuti munthu wawerezengiwerezengi ŵaka kuchita vinthu (obsessive-compulsive disorder).