Yehova Wakuwovyeningi Kuti “Muŵi Anthazi”

1. Kumbi Chiuta wanguŵapaska wuli nthazi ateŵeti ŵaki akugomezgeka a mu nyengu yakali?

KANANDI Mazu ngaku Chiuta ngakamba ŵanthu akugomezgeka kuti mbanthazi. Kweni ndi nyengu zosi cha po ŵanthu ŵenaŵa ajiwonanga kuti mbanthazi. Mwakuyeruzgiyapu, nyengu zinyaki Fumu Davidi yajivwanga kuti ‘njakukho nge phiri’ kweni nyengu zinyaki ‘yachitanga mantha.’ (Salimo 30:7) Chinanga kuti Samusoni wenga wanthazi chifukwa cha mzimu waku Chiuta, kweni waziŵanga kuti kwambula nthazi zakutuliya kwaku Chiuta ‘waŵengevi nthazi, ndipu waŵengi nge ŵanthu anyaki wosi.’ (Ŵeru. 14:​5, 6; 16:17) Ŵanthu akugomezgeka ŵenaŵa ŵenga ndi nthazi chifukwa chakuti Yehova ndiyu wanguŵapaska nthazi.

2. Ntchifukwa wuli wakutumika Paulo wangukamba kuti asani walopwa ndipu waŵanga ndi nthazi? (2 Akorinto 12:​9, 10)

² Wakutumika Paulo nayu, wanguziŵa kuti wakhumbikanga nthazi zakutuliya kwaku Yehova. (Ŵerengani 2 Akorinto 12:​9, 10.) Nge mo viliri ndi tanandi, Paulo nayu watamanga. (Aga. 4:​13, 14) Nyengu zinyaki vamusuzganga kuchita cho ntchakwenere. (Aro. 7:​18, 19) Ndipu nyengu zinyaki wafipanga mtima kweniso waziŵanga cha vo vimuchitikiyengi. (2 Akori. 1:​8, 9) Kweni asani Paulo walopwa ndipu waŵanga ndi nthazi. Kumbi vachitikanga wuli venivi? Yehova wapaskanga Paulo nthazi zo wakhumbikiyanga kuti wakunthiyepu masuzgu ngaki.

3. Kumbi mu nkhani iyi timukengi mafumbu nanga?

³ Yehova watitilayizga kuti nasi watipaskengi nthazi. (1 Petu. 5:10) Kweni tingakhazanga cha kuti watipaskengi nthazi zenizi asani taŵeni tileka kuchitapu kanthu. Mwakuyeruzgiyapu, munthu wangaŵa cha ndi nthazi, ŵaka pakuti sima ye mumbali kweni wakhumbika kumenya dozi ndi kurya kuti wasaniyi nthazi. Mwakuyanana ŵaka, Yehova ngwakunozgeka kutipaska nthazi zo tikhumbikiya kweni isi tikhumbika kuchitapu kanthu. Kumbi Yehova watipaskanji kuti tije ndi nthazi? Kumbi titenere kuchitanji kuti tisaniyi nthazi zenizi? Mu nkhani iyi timukengi mafumbu ngenanga. Ndipu tikambiskanengi mo Yehova wanguwovye mchimi Yona, Mariya anyina aku Yesu, kweniso wakutumika Paulo kusaniya nthazi. Tiwonengi so mo Yehova walutirizgiya kuŵapaska nthazi ateŵeti ŵaki mazuŵa nganu.

PEMPHERU KWENISO KUSAMBIRA VINGAKUWOVYANI KUTI MUKUNTHIYEPU

4. Kumbi tingachita wuli kuti tilonde nthazi kutuwa kwaku Yehova?

⁴ Pempheru ndi nthowa yimoza yo tingasaniriya nthazi zakutuliya kwaku Yehova. Pakumuka mapempheru ngidu Yehova wangatipasa “nthazi yakujumpha yo tituŵa nayu.” (2 Akori. 4:7) Tingasaniya so nthazi asani tiŵerenga mazu ngaki ndi kungalunguluka. (Salimo 86:11) Uthenga waku Yehova wo we mu Bayibolu ‘ngwanthazi.’ (Ahe. 4:12) Asani mupemphera kwaku Yehova kweniso muŵerenga Mazu ngaki, musaniya nthazi zo mukhumbikiya kuti mukunthiyepu, mulutirizgi kukondwa pamwenga mufiski kuchita uteŵeti wakusuzga. Tiyeni tiwoni mo Yehova wangumupaskiya nthazi mchimi Yona.

5. Ntchifukwa wuli mchimi Yona wakhumbikanga nthazi?

⁵ Mchimi Yona wakhumbikanga kuja ndi chiganga. Iyu wanguthaŵa kuchita uteŵeti wo Yehova wangumupaska. Chifukwa cha venivi, iyu kweniso ŵanthu wo wangukwera nawu musitima atingi afwengi ndi chimphepu. Ŵati amuponya mumaji, chisomba chikulu chingumumeza. Mumoyu mwa chisomba mo Yona wenga, mwenga mwakofya ndipu wenga wechendajemu pa umoyu waki. Kumbi muwona kuti Yona wavwanga wuli? Yona watenere kuti waŵanaŵananga kuti wafwiyengi mwenimo. Watenere so kuti waŵanaŵananga kuti Yehova wamujowo. Kukamba uneneska, Yona watenere kuti wafipanga mtima ukongwa.

6. Mwakukoliyana ndi Yona 2:​1, 2, 7, kumbi ntchinthu wuli cho chinguwovya Yona pa nyengu yo wenga mumoyu mwa chisomba?

⁶ Kumbi Yona wanguchita wuli kuti wasaniyi nthazi po iyu wenga yija mumoyu mwa chisomba? Chakwamba wangupemphera. (Ŵerengani Yona 2:​1, 2, 7.) Chinanga kuti wangumuvwiya cha Yehova, Yona wangulapa ndipu wakayikiyanga cha kuti Yehova wavwisiyengi pempheru laki. Yona waŵanaŵaniyanga so Malemba ngo wanguŵerengapu. Tiziŵa wuli venivi? Mupempheru laki lo likulembeka muchaputala 2 cha buku la Yona, mwe mazu nganandi ngo ngasanirika mubuku la Masalimo. (Mwakuyeruzgiyapu, yeruzgiyani Yona 2:​2, 5 ndi Salimo 69:1; 86:7.) Yona watenere kuti wangaziŵanga umampha malemba ngenanga. Kuŵanaŵaniya mavesi ngenanga kungumuwovya Yona kuti waleki kukayika kuti Yehova wamuwovyengi. Pavuli paki, Yona wanguwere kumtunda ndipu wenga wakunozgeka kuchichita uteŵeti wo Yehova wangumutuma.—Yona 2:10–3:4.

7-8. Kumbi mubali munyaki wa ku Taiwan wangusaniya wuli nthazi pa nyengu yo wakumananga ndi mayeseru?

⁷ Vo vinguchitikiya Yona vingatiwovya asani tikumana ndi mayeseru ngakupambanapambana. Mwakuyeruzgiyapu, mubali Zhimingb wa ku Taiwan, watama matenda ngakulu. Kusazgiyapu yapa, abali ŵaki atimuchitiya nkhaza chifukwa cha vo wagomezga. Iyu wasaniya nthazi kutuwa kwaku Yehova kuziya mupempheru kweniso kusambira Bayibolu. Iyu wakamba kuti: “Nyengu zinyaki asani masuzgu ngandigundiza ndifipa mtima ukongwa mwakuti vitindisuzga kusambira pakundija.” Kweni waleka cha kuthemba Yehova kuti wamuwovyi. Iyu wangukamba so kuti: “Chakwamba ndipemphera kwaku Yehova, pavuli paki ndiŵika mahedifoni mumakutu ndi kuvwisiya sumu za Ufumu. Nyengu zinyaki nditumba chapasipasi mpaka po mtima wangu wazikiya. Pavuli paki nditamba kusambira.”

⁸ Kusambira pakuyija kwamuwovya ukongwa mubali Zhiming kuti wakunthiyepu mayeseru ngo wakumana nangu. Mwakuyeruzgiyapu, pavuli pakuti amupanga opaleshoni, nesi wangumukambiya kuti wakhumbika kuŵikika ndopa chifukwa chakuti ndopa zaki zenga zimana. Kweni Zhiming wangukumbuka nkhani yo wanguŵerenga usiku wakuti mawa laki amupangengi opaleshoni. Nkhani yaki yenga ya mzichi munyaki yo angumupanga opaleshoni yakuyanana ndi yaki. Ndopa za mzichi uyu zenga zimana ukongwa kuluska zaki; kweni wanguzomera cha kuŵikika ndopa ndipu wanguchira umamphaumampha. Vo vinguchitikiya mzichi uyu vinguwovya mubali Zhiming kuti walutirizgi kuja wakugomezgeka.

9. Kumbi mutenere kuchitanji asani mwalopwa chifukwa cha mayeseru? (Wonani so vithuzi.)

⁹ Asani mukumana ndi mayeseru, kumbi mufipa mtima mwakuti mutondeka kupemphera kwaku Yehova? Pamwenga muwona kuti mulivi nthazi kuti musambiri Bayibolu? Kumbukani kuti Yehova wavwisa umampha ukongwa masuzgu ngo mukumana nangu. Mwaviyo, chinanga mungapemphera pempheru lifupi, kukayika cha kuti Yehova wakupaskeningi vinthu chayivu vo mukhumbikiya. (Aefe. 3:20) Asani mutondeka kuŵerenga pamwenga kusambira Bayibolu chifukwa cha kutama, kuvuka pamwenga kufipa mtima mungachita umampha kuvwisiya Bayibolu pamwenga mabuku ngakukonkhoska Bayibolu ngakuchita kujambulika. Mungachita so umampha kuvwisiya sumu zidu pamwenga kuwonere mavidiyo pa jw.org. Yehova wakhumba kukupaskani nthazi ndipu wachitengi venivi asani mupemphera kwaku Iyu kweniso mupenja kwamuka kwa pempheru linu kutuliya mu Bayibolu kweniso mu mabuku ngidu.

ABALI NDI AZICHI ANGAKUCHISKANI

10. Kumbi abali ndi azichi ŵidu atitichiska wuli?

¹⁰ Yehova wangagwiriskiya ntchitu abali ndi azichi ŵidu kuti watichiski. Yiwu ‘angatichiska ukongwa’ asani takumana ndi mayeseru pamwenga tisuzgika kufiska uteŵeti unyaki wakusuzga. (Ako. 4:​10, 11) Tikhumbika mabwezi, ukongwa “pa nyengu ya suzgu.” (Nthanthi 17:17) Asani talopwa, abali ndi azichi ŵidu angatipaska vo tikhumbikiya, angatipembuzga kweniso kutichiska kuti tilutirizgi kuteŵete Yehova mwakugomezgeka. Tiyeni tiwoni mo Mariya, yo wenga nyina waku Yesu wanguchiskikiya ndi ŵanthu anyaki.

11. Ntchifukwa wuli Mariya wakhumbikanga kuchiskika?

¹¹ Mariya wakhumbikanga kuchiskika kuti wachiti khumbu laku Yehova. Ŵanaŵaniyani mo Mariya wafipiyanga mtima wati walonde uteŵeti wakusuzga kutuliya kwa mungelu Gabiriyeli. Iyu wenga wechendayirwi kweni mungelu wangumukambiya kuti waŵengi ndi nthumbu. Iyu wenga wechendalerepu mwana kweni wakhumbikanga kuzilera mwana yo wanguzija Mesiya. Ndipuso chifukwa chakuti Mariya wenga wechendagonanepu ndi munthulumi, kumbi watingi wamukonkhoskiyengi wuli Yosefi yo wakhumbanga kumuto nthengwa?—Luka 1:​26-33.

12. Mwakukoliyana ndi Luka 1:​39-45, kumbi Mariya wanguchita wuli kuti wasaniyi nthazi zo wakhumbikanga?

¹² Kumbi Mariya wangusaniya wuli nthazi zo zingumuwovya kufiska uteŵeti wapade kweniso wakusuzga wenuwu? Iyu wangupempha chovyu kwa ŵanthu anyaki. Mwakuyeruzgiyapu, wangukambiya Gabiriyeli kuti wamukambiyi vinandi vakukwaskana ndi uteŵeti wo wangupaskika. (Luka 1:34) Pati pajumpha kanyengu kamanavi, iyu wanguluta “kuchigaŵa chamapiri” ku Yuda kwa mubali waki Elizabeti. Ulendu uwu ungumuwovya ukongwa. Elizabeti wanguwonga Mariya ndipu mwakukambirika ndi Yehova, iyu wangukamba uchimi wakuchiska wakukwaskana ndi mwana yo Mariya watingi wabalengi. (Ŵerengani Luka 1:​39-45.) Mariya wangukamba kuti Yehova “wachita vinthu mwanthazi ndi janja laki.” (Luka 1:​46-51) Yehova wangugwiriskiya ntchitu Gabiriyeli ndi Elizabeti kuti wachiski Mariya.

13. Kumbi mzichi wa ku Bolivia wangutumbikika wuli chifukwa chakupempha chovyu kwa Akhristu anyaki?

¹³ Nge Mariya, namwi mungasaniya nthazi kutuliya kwa Akhristu anyinu. Mzichi Dasuri wa ku Bolivia, wakhumbikanga nthazi zenizi. Awisi angutama ukongwa ndipu matenda ngawu ngenga ngakuti angachira cha. Pa nyengu yo ŵenga muchipatala, Dasuri ndiyu waŵaphweriyanga. (1 Timo. 5:4) Ntchitu yeniyi yenga yikulu. Iyu wangukamba kuti: “Kanandi ndawonanga kuti ndingafiska cha.” Kumbi iyu wangupempha ŵanthu anyaki kuti amuwovyi? Pakwamba ndivu wanguchita cha. Iyu wanguti: “Ndakhumbanga cha kuŵasuzga abali ndi azichi. Ndinguŵanaŵana kuti, ‘Yehova ndiyu wangandiwovya.’ Pavuli paki, ndinguwamu kuti kujipatuwa kwa anyangu, kwandichitiskanga kuti ndilimbanengi nangu ndija masuzgu.” (Nthanthi 18:1) Dasuri wangukambiya mabwezi ngaki nganyaki ndipu wangungakonkhoske masuzgu ngo wakumananga nangu. Iyu wanguti: “Ndinguchiskika ukongwa, mwakuti ndingafiska cha kukonkhoska mo Akhristu anyangu angundichiskiya. Yiwu azanga ndi chakurya kuchipatala kweniso andichiskanga ndi Malemba. Tikondwa ukongwa kuziŵa kuti te tija cha. Tosi te mu banja laku Yehova lo likhumbisiska kutiwovya, kuliya nasi pa nyengu ya masuzgu kweniso kutichiska kuti tilutirizgi kuteŵete Yehova.”

14. Ntchifukwa wuli tikhumbika kulonde chovyu kutuwa kwa ŵara?

¹⁴ Nthowa yinyaki yo Yehova watitipaskiya nthazi nkhuziya mu ŵara. Yiwu ndi mphasu zo Iyu wagwiriskiya ntchitu kuti watichiskengi kweniso kutisisipuwa. (Yesa. 32:​1, 2) Mwaviyo, asani vinthu vinyaki vitikufipisani mtima muŵakambiyengi ŵara. Asani atikuwovyani muzomerengi ndi mtima wosi. Yehova wangagwiriskiya ntchitu ŵara kuti wakupaskeni nthazi.

VINTHU VO MULINDIZGA KUNTHAZI VINGAKUCHISKANI

15. Kumbi Akhristu wosi ŵe ndi chilindizga wuli kunthazi?

¹⁵ Vinthu vo Yehova wakutilayizga kuti watichitiyengi kunthazi, vingatipaska nthazi kuti tilutirizgi kumuteŵete. (Aro. 4:​3, 18-20) Mwakuyeruzgiyapu, Akhristu anyaki alindizga kuchija kwamuyaya kuchanya penipo anyaki alindizga kuzija kwamuyaya pacharu chapasi muparadayisu. Venivi vititiwovya kuti tikunthiyengepu mayeseru, tipharazgengi uthenga wamampha kweniso tichitengi mauteŵeti ngakupambanapambana mu mpingu. (1 Ate. 1:3) Chilindizga chenichi ndichu chinguchiska wakutumika Paulo.

16. Ntchifukwa wuli wakutumika Paulo wakhumbikanga nthazi?

¹⁶ Paulo wakhumbikanga kuchiskika. Mukalata yo wangulembe Akorinto, iyu wangujiyeruzgiya ndi chiyaŵi chadongu chambula kukho. Iyu ‘wangukandirizgika,’ ‘wangumala zeru,’ ‘wangutombozgeka’ kweniso ‘wanguwisikiya pasi.’ Kusazgiyapu yapa umoyu waki wenga pangozi. (2 Akori. 4:​8-10) Paulo wangulemba mazu ngenanga pa ulendu waki wachitatu wa umishonale. Wati walemba mazu ngenanga wangukumana so ndi masuzgu nganyaki nganandi. Chigulu cha ŵanthu chingumuyukiya ndi kumupuma, wangumangika, sitima yingumusweke ndipuso wanguŵikika mujeri.

17. Mwakukoliyana ndi 2 Akorinto 4:​16-18, ntchinthu wuli cho chinguwovya Paulo kukunthiyapu mayeseru?

¹⁷ Kuŵanaŵaniya chilindizga cha munthazi kunguwovya Paulo kuti wasaniyi nthazi zakuti wakunthiyepu. (Ŵerengani 2 Akorinto 4:​16-18.) Iyu wangukambiya Akorinto kuti chinanga kuti liŵavu laki ‘lamalanga’ wanguzomereza cha kuti venivi vimuweze vuli. Paulo waŵanaŵaniyanga vinthu vo walindizganga kunthazi. Chilindizga chakuchija ndi umoyu wamuyaya kuchanya chenga ‘chikulu ukongwa’ kuluska masuzgu ngo wakumananga nangu. Paulo waŵanaŵaniyanga chilindizga chenichi ndipu chamuwovyanga kujivwa kuti ndi ‘mufya zuŵa ndi zuŵa.’

18. Kumbi chilindizga cha vinthu va munthazi chingumuwovya wuli Tihomir ndi ŵanthu a mu banja laki?

¹⁸ Mubali Tihomir wa ku Bulgaria, wasaniya nthazi chifukwa cha chilindizga cho wenachu. Vyaka vo vajumpha, mvurwa waki, Zdravko wakufwa pa ngozi ya galimotu. Pati pajumpha nyengu Tihomir wasuzgikanga ukongwa ndi chitima. Kuti wakunthiyepu, iyu ndi ŵanthu a mubanja laki aŵanaŵaniya mo vinthu vazamuŵiya pa nyengu ya chiyuka. Iyu wakamba kuti: “Mwakuyeruzgiyapu, tikambiskana ko tamukumana ndi Zdravko, chakurya cho tazakumunozge, ŵanthu wo tazakuŵadana ku pate yakwamba asani waziyuskika kweniso vo tazakumukambiya vakukwaskana ndi mazuŵa ngakumaliya.” Tihomir wakamba kuti, kuŵanaŵaniya vo alindizga munthazi, kuchiska ŵanthu a mu banja laki kuti akunthiyengepu kweniso kuti alutirizgi kulindizga nyengu yo Yehova wazamuyuskiya Zdravko.

19. Kumbi mungachita wuli kuti mugomezgengi ukongwa vo mulindizga? (Wonani so chithuzi.)

¹⁹ Kumbi mungachita wuli kuti mugomezgengi ukongwa vo mulindizga? Mwakuyeruzgiyapu, asani mulindizga kuzija kwamuyaya pacharu chapasi, muŵerengengi kweniso kulunguruka Malemba ngo ngakonkhoska va Paradayisu. (Yesa. 25:8; 32:​16-18) Muŵanaŵaniyengi mo umoyu wazamuŵiya mucharu chifya. Mujiyeruzgiyengi kuti mwe mwenimo. Kumbi muwona yani? Kumbi muvwanji? Kumbi mutuvwa wuli mumtima? Kuti muyeruzgiyi mo paradayisu wazamuŵiya wonani vithuzi va Paradayisu vo visanirika mumabuku ngidu pamwenga woneriyani sumu nge izi: Mucharu Chifya, Charu Chifya Che Pafupi Ukongwa, kweniso yakuti Tiŵanaŵaniyengi mo Umoyu Wazamuŵiya. Asani nyengu zosi tiŵanaŵaniya mo umoyu wazamuŵiya mucharu chifya, masuzgu ngidu tingawonengi kuti “ngakanyengu kamanavi ndipuso ngapepu.” (2 Akori. 4:17) Yehova wangagwiriskiya ntchitu chilindizga chinu cha munthazi kuti wakupaskeni nthazi kuti mukunthiyepu masuzgu.

20. Chinanga tingalopwa, kumbi tingachita wuli kuti tisaniyi nthazi?

²⁰ Chinanga mphanyengu yo titijivwa kuti te akulopwa, “Chiuta watiwovyengi kuti tisaniyi nthazi.” (Salimo 108:13) Yehova wakupereka kali vinthu vo mukhumbikiya kuti musaniyi nthazi. Mwaviyo, asani mukhumbika chovyu kuti mufiski uteŵeti unyaki, mukunthiyepu mayeseru pamwenga kuti mulutirizgi kukondwa, mupempherengi kwaku Yehova ndi mtima wosi kweniso musambirengi Bayibolu kuti musaniyi ulongozgi waki. Muzomerengi asani Akhristu anyinu atikuchiskani. Muŵanaŵaniyengi vinthu vo mulindizga kunthazi. Asani mwachita viyo, mupaskikengi “nthazi zinandi mwakukoliyana ndi nthazi [zaku Chiuta] zaunkhankhu, kuti mukunthiyengepu ukongwa mwakuzikira ndipuso mwalikondwa.”​—Ako. 1:11.