LAYIBULARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitonga (Malawi)
  • BAYIBOLU
  • MABUKU
  • MAUNGANU
  • T-21 pp. 1-6
  • Kondwani ndi Umoyu wa Mbumba

Vidiyo yo mwasankha palivi.

Pepani, vidiyo iyi yikana kujula.

  • Kondwani ndi Umoyu wa Mbumba
  • Kondwani ndi Umoyu wa Mbumba
  • Mitu yimanayimana
  • Nkhani Yakuyanana
  • Po Mbumba Yingwambiya
  • Kumbi Tingaja Wuli Alikondwa mu Mbumba?
  • Vo Mungachita Kuti Umoyu wa Banja Linu Uje Walikondwa
    Kumbi Bayibolo Lisambizanji Weniukongwa?
  • Banja Linu Lingaja Lalikondwa
    Kumbi Tingasambiranji m’Bayibolu?
  • Kumbi pe Chisisi Cha Banja Lalikondwa?
    Chisisi cha Banja Lalikondwa
  • Zeru zo Zingawovya Kuti Muje ndi Banja Lalikondwa
    Jani Masu!—2021
Wonani Vinandi
Kondwani ndi Umoyu wa Mbumba
T-21 pp. 1-6

Kondwani ndi Umoyu wa Mbumba

Kumbi mbumba zingaŵa zalikondwa nadi?

Vingachitika wuli?

Kumbi pe mbumba zo muziŵa kuti zija mwakukoliyana ndipuso mwalikondwa ngezo ze pa vithuthuzi vya mu kapepala yaka? Mu mbumba zinandi mazuŵa nganu vinthu vitenda umampha cha. Kupatana, ulova, ndi mupapi kulera yija ŵana, vyosi ivi vipangiska kuti mu mbumba muŵi masuzgu. Munthu munyaki wakusanda vya umoyu wa mbumba wangudandaula kuti: “Ngepo vingukambikiya kali, munthu weyosi le wawona po mbumba zimaliya.”

Nchifukwa wuli mazuŵa nganu mu mbumba mwe masuzgu ngakuru viyo? Kumbi nchinthu wuli chingawovya kuti mbumba ziŵi zalikondwa?

Po Mbumba Yingwambiya

Kuti timuki mafumbu yanga, titenele kuziŵa po nthengwa yingwambiya. Chifukwa asani pe yo wangwambiska nthengwa, ŵanthu wosi mu mbumba atenele kuleleska kwaku yiyu kuti waŵapaski ulongozgi.

Chakuziziswa nchakuti ŵanthu anandi agomezga kuti palivi yo wakwambiska nthengwa. Buku la The Encyclopedia Americana lititi: “Anyaki aŵanaŵana kuti ŵanthu angwamba kutolana chifukwa chakuti anguwone nyama zo zija ziŵiziŵi, nangawuli ŵanthu mbapachanya kuphara nyama.” Kweni Yesu wangukamba za kulengeka kwa munthurumi ndi munthikazi. Wanguko mazu ngo ngangulembeka kali mu Bayibolo ndipu wangusazgiyapu kuti: “Chenicho Chiuta wamangirizga pamoza munthu wangafwatuwanga cha.”​—⁠Mateyu 19:​4-6.

Yesu waneneskanga. Chiuta wangulenga ŵanthu akwamba ndipu wangunozga kuti ajengi ndi umoyu walikondwa mu mbumba. Chiuta wangukwatisa nthengwa yakwamba ndipu wanguti munthurumi ‘wajibatikengi ku muwoli wake, ndipo ŵaŵengi nyama yimoza.’ (Chiyambo 2:​22-24) Kumbi tingakamba kuti masuzgu ngo nge mu mumba mazuŵa nganu ngachitika chifukwa chakuti vyo ŵanthu achita vipambana ndi malangu ngaku Chiuta ngo nge mu Bayibolo?

Kumbi Tingaja Wuli Alikondwa mu Mbumba?

Nge po muziŵiya, charu mazuŵa nganu chilimbikiska mzimu wa kujiyanja. Munthu munyaki wangukambiya ŵana apa koleji ku United States kuti: “Mbunu zamampha. Munthu wangaŵa wambunu kweni wangakondwa mbwenu ndi umoyu.” Kweni vinthu vyakuliŵavu vipaska chimwemwi cha. Uneneska ngwakuti kwanja vinthu vyakuliŵavu nchimoza mwa vinthu vyo vitimbanyizga ukongwa mbumba. Vinthu ivi vitimbanyizga nadi mbumba chifukwa chakuti vipangiska kuti ŵanthu aleki kukoliyana, ndipuso vitiŵamaliya nyengu ndi ndarama. Kweni awonani mwenimo nthanthi ziŵi za mu Bayibolo zititiwovye kuwona cho nchakukhumbika kuti tiŵi alikondwa.

‘Nkhwamampha kurya minkhwani ndi ŵanthu wo utanja, kuruska kurya nyama yamampha ko kwe tinkhu.’

‘Chamamphaku nkhurya kumanavi pamoza ndi chisisi, kwakuruska nyumba yakuzala vyakurya pamoza ndi ndeu.’

Nthanthi 15:17; 17:⁠1.

Nthanthi izi zamampha anthu? Aŵanaŵaniyani waka po charu chatingi chiŵiyengi asani mbumba zalondonga ulongozgi uwu! Bayibolo lipelekaso ulongozgi wamampha wa mwenimo ŵanthu mu mbumba atenele kujaliya. Tiyeni tiwoni ulongozgi wo lipeleka.

Ŵanthurumi: ‘Yanjani ŵawoli ŵinu nge ndi maliŵavu nginu.’​—⁠Ŵaefesu 5:​28-30.

Mazu yanga ngapusu, kweni ngakovya ukongwa! Bayibolo likambaso kuti munthurumi watenele ‘kupaska munthikazi ulemu.’ (1 Petro 3:⁠7) Wachita viyo mwa kumuŵanaŵaniya, kumuphwere, kumuvwisa, ndi kumukambiya kuti watimwanja. Wazirwiska maŵanaŵanu ngaki ndi kuvwiya vyo wakamba. (Wonani Chiyambo 21:12.) Kumbi muzomerezga cha kuti mbumba yingapinduwa asani munthurumi waja nayu umampha muwoli waki, ngemo yiyu wakhumbiya kuti ŵanthu amuchitiyengi?​—⁠Mateyu 7:⁠12.

Ŵawoli: ‘Awopeni [“atumbikeni ukongwa,” NW] arumi ŵinu.’​—⁠Ŵaefesu 5:⁠33.

Munthikazi watovya kuti mu mbumba muŵi likondwa mwakovya murumi waki kufiska maudindu ngakurungakuru. Ichi ndichu Chiuta wangulenge munthikazi. Wangumulenga kuti ‘wawovyengi’ murumi waki. (Chiyambo 2:18) Kumbi muzomerezga cha kuti mbumba yingatumbikika ukongwa asani munthikazi watimupaska ulemu murumi waki mwakukoliyanaku nayu pa kukwaniska vyakukhumbika vya mbumba?

Ŵakutolana: “Nthengwa yiŵe yaulemu [ku ŵanthu] wosi ndipu chita chiŵe chikhovu.”​—⁠Ŵahebere 13:⁠4.

Asani akutolana mbakugomezgeka mu nthengwa, mbumba yipinduwa. Uleŵi ungatimbanyiza mbumba. (Nthanthi 6:​27-29, 32) Lekani Bayibolo lipeleka ulongozgi wazeru uwu: “Kondwani ndi munthukazi wa unyamata winu . . . Chifukwa nchine wa mwana wangu chakukhorwe munthukazi muyaghayagha?”​—⁠Nthanthi 5:​18-20.

Apapi: “Sambizgani [ŵana ŵinu] mu nthowa yeniyo [atenele] kwendamo.”​—⁠Nthanthi 22:⁠6.

Asani apapi aphwere ndi kupatuwa nyengu ya kucheze ndi ŵana ŵawu, vinthu vingayenda umampha mu mbumba. Pa chifukwa ichi, Bayibolo lichiska apapi kuti asambizengi ŵana ŵawu nkharu yamampha ‘pa ŵaja mu nyumba ndi pa ŵatenda pa nthowa, pa ŵagona pasi ndi pa ŵayuka.’ (Marangu 11:19) Bayibolo likonkhoskaso kuti apapi atenele kulongo kuti atanja ŵana ŵawu mwakuŵalanga.​—⁠Ŵaefesu 6:⁠4.

Ŵana: “Mwaŵana, vwiyani ŵapapi ŵinu mu Mbuya.”​—⁠Ŵaefesu 6:⁠1.

Nchakusuzga nadi kuvwiya apapi mu charu chinu chifukwa chakuti ŵanthu anandi mbachikana malangu. Kweni kumbi muŵanaŵana kuti nchinthu chazeru cha kuvwiya yo wakwambiska mbumba? Yiyu waziŵa cho chikhumbika kuti mbumba yiŵi yalikondwa. Mwaviyo, yesesani kuvwiya apapi ŵinu. Lekani kunyengeka ndi vinthu viheni vyo vichitika mu charu.​—⁠Nthanthi 1:​10-19.

Vinthu vitenda umampha asani weyosi mu mbumba walondo ulongozgi wa mu Bayibolo. Mbumba yingakondwa ndi umoyu wamampha sonu, kweniso kunthazi mu charu chifya cho Chiuta wapangana nasi. (2 Petro 3:13; Chivumbuzi 21:​3, 4) Chiŵi chiziŵirizga chinu kusambiriya pamoza Bayibolo nge mbumba. Kuzunguliya charu chosi chapasi mbumba zinandi zasaniya ulongozgi wamampha mu buku la Chicheŵa lakuti Chinsinsi cha Chimwemwe cha Banja.

    Mabuku nga Chitonga (1996-2025)
    Tuwanipu
    Sereni
    • Chitonga (Malawi)
    • Tumizani
    • Vo Mukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Fundu zo Mutenere Kulondo
    • Nkhani Yakusunga Chisisi
    • Kusintha Vinthu Vachisisi
    • JW.ORG
    • Sereni
    Tumizani