“Wakuyeruzga wa Charu Chosi Chapasi” Nyengu Zosi Wachita Vinthu Mwaurunji

1. Kumbi Abrahamu wangulongo wuli kuti wagomezanga Yehova kuti wachita vinthu mwaurunji? (Wonani chithuzi cho che pachanya.)

ABRAHAMU wangufumba kuti: “Kumbi wakuyeruzga wa charu chosi chapasi wachitengi vinthu vaurunji cha?” (Chiy. 18:25) Iyu wachifumba fumbu ili walongonga kuti wenga ndi chigomezu kuti Yehova waperekengi cheruzgu mwaurunji ku ŵanthu a ku Sodomu ndi Gomora. Abrahamu waziŵanga kuti Yehova wangachita cha vinthu mwambura urunji, ‘mwakubaya munthu murunji pamoza ndi muheni.’ Abrahamu wanguŵanaŵanapu cha venivi. Pati pajumpha vyaka pafupifupi 400, Yehova wangukambiya Mosese kuti wakambi zaku Iyu kuti: “Jarawi, ntchitu yaki njakufikapu, chifukwa nthowa zaki zosi zaurunji. Chiuta wakugomezeka, yo nyengu zosi wachita vinthu mwaurunji. Iyu ndi murunji kweniso ngwakunyoloka.”—Mar. 31:19; 32:4.

2. Ntchifukwa wuli tingakamba kuti Yehova wangatondeka cha kuchita vinthu mwaurunji?

² Ntchifukwa wuli Abrahamu wangulongo kuti nyengu zosi Yehova wayeruzga mwaurunji? Ntchifukwa chakuti Yehova ntchakuwoniyapu chamampha ukongwa pa nkhani yakuchita vinthu mwaurunji. Iyu ndiyu mweneku wa urunji ndichu chifukwa chaki nyengu zosi wachita vinthu mwaurunji. Mwakukoliyana ndi vo Mazu ngaki ngakamba, “iyu watanja urunji ndipuso wayeruzga mwambula kwanjiya.”—Sumu 33:5.

3. Konkhosani chakuyeruzgiyapu cha vinthu vambula urunji vo vichitika mazuŵa nganu.

³ Ŵanthu a mtima wamampha apembuzgika kuziŵa kuti Yehova wachita vinthu mwaurunji nyengu zosi. Mucharu ichi muchitika vinthu vinandi vambula urunji ndichu chifukwa chaki, nyengu zinyaki ŵanthu achitikiya vinthu viheni ukongwa. Mwakuyeruzgiyapu, anyaki atiŵamba mulandu pa vinthu vo akuchita cha ndipu atiŵaŵika mujeri. Asani milandu ya ŵanthu anyaki yafufuzika so ndipu apima ndopa zawu, asaniya kuti alivi mulandu. Yiwu atiŵatuzga mujeri pavuli pakuti ajamu vyaka vinandi pa vinthu vakuti anguchita cha. Chinanga kuti vinthu venivi vija vakuguŵisa kweniso vakukwiyisa, pe so vinthu vinyaki vambula urunji vo Akhristu angasuzgika ukongwa kukunthiyapu.

MUMPINGU

4. Kumbi chivwanu cha Mkhristu chingayeseka wuli?

⁴ Akhristu awona kuti ŵanthu akubwalu kwa mpingu ndiwu angaŵachitiya vinthu vambula urunji. Chinanga kuti ve viyo, chivwanu chidu chingayeseka asani tiwona kuti Akhristu anyidu mumpingu atichitiya vinthu vambula urunji pamwenga vachitikiya anyidu. Kumbi mungachita wuli asani muwona kuti Mkhristu munyinu wakuchitiyani vinthu vambula urunji pamwenga vachitikiya anyinu mumpingu? Kumbi muzomerezengi kuti venivi vikuguŵiseni?

5. Ntchifukwa wuli tikhumbika cha kuzizwa asani mumpingu mwachitika vinthu vambula urunji pamwenga asani vachitikiya isi?

⁵ Chifukwa chakuti tosi ndisi akubuda ndipu tinangisa, tiziŵa kuti ŵanthu angatichitiya vinthu vambula urunji pamwenga isi tingachitiya anyidu vinthu vambula urunji mumpingu. (1 Yoh. 1:8) Vinthu ivi vichitika kaŵikaŵi cha mumpingu kweni asani vachitika, Akhristu akugomezeka azizwa cha pamwenga kuguŵa. Yehova watipasa ulongozgi wamampha kutuliya m’Mazu ngaki kuti utiwovyi kulutiriza kuja akugomezeka chinanga kuti Akhristu anyidu angatichitiya vinthu viheni.—Sumu 55:12-14.

6, 7. Kumbi ndi vinthu vambula urunji nivi vo vinguchitikiya mubali munyaki mumpingu, nanga ndi mijalidu niyi yo yingumuwovya kuti nkhani zo zimali umampha?

⁶ Ŵanaŵaniyani vo vinguchitikiya mubali Willi Diehl. Kwambiya mu 1931, Mubali Diehl wanguteŵete mwakugomezeka pa Beteli mutawuni ya Bern, ku Switzerland. Mu 1946, wangusere kilasi la nambala 8 la Sukulu ya Giliyadi, ku New York, U.S.A. Wati wamaliza sukulu yeniyi, angumukambiya kuti wakaje wakuwonere dera ku Switzerland. Munkhani yakukonkhosa mbiri ya umoyu waki, Mubali Diehl wanguti: “Mu May 1949 ndingukambiya abali a ku ofesi ya nthambi ya ku Bern kuti ndikhumba kuto.” Kumbi yiwu angumukanji? Angumumuka kuti, “Uleki maudindu ngosi ngo we nangu, uchitengi ŵaka upayiniya wa nyengu zosi.” Mubali Diehl wangukamba so kuti: “Angundikanizga kukamba nkhani . . . . Abali anandi anguleka kutitawuzga ndipu achitanga nasi vinthu nge tikusezgeka.”

⁷ Kumbi Mubali Diehl wanguchita wuli? Iyu wanguti: “Tinguziŵa kuti malemba ngakanizga cha kuto pamwenga kuyirwa. Mwaviyo, tapempheranga kwaku Yehova ndipuso tamugomezanga.” Pakwamba, abali awonanga nthengwa nge mo Yehova watiyiwone cha, vo vinguchitisa kuti amuchitiyi vinthu mwambula urunji. Kweni pakumaliya angwamba kuyiwona mwakwenere ndipu Mubali Diehl angumupasa so maudindu ngo wenga nangu kali. Mubali uyu wangutumbikika chifukwa chakuja wakugomezeka kwaku Yehova.a Tingachita umampha kujifumba kuti, ‘Asani vinthu vambula urunji nge venivi vinguchitikiya ini, kumbi ndatingi ndiwonengi vinthu mwakwenere? Kumbi ndatingi ndizikirengi ndipuso kulindiza Yehova pamwenga ndatingi ndimalani navu ndija?’—Nthanthi 11:2; ŵerengani Mika 7:7.

8. Ntchifukwa wuli nyengu zinyaki tingawona nge kuti atichitiya vinthu mwambula urunji pamwenga Mkhristu munyidu mumpingu amuchitiya vinthu mwambula urunji?

⁸ Nyengu zinyaki tingawona nge kuti atichitiya vinthu mwambula urunji pamwenga kuti munthu munyaki mumpingu amuchitiya vinthu mwambula urunji penipo cha. Tingawona viyo chifukwa chakuti ndisi akubuda ndipu taviziŵa umampha cha vo vachitika kweniso taziŵa fundu zosi cha za nkhani yo. Mwemosi mo vingaŵiya, kaya nkhani yo titiyiziŵa umampha pamwenga cha, titenere kupemphera kwaku Yehova, kumugomeza kweniso kuja akugomezeka kwaku iyu. Venivi vingatiwovya kuti tileki “kukwiyiya Yehova.”—Ŵerengani Nthanthi 19:3.

9. Kumbi tikambisanengi nkhani za ŵanthu naŵa munkhani iyi kweniso ya sabata yamawa?

⁹ Tiyeni tiwoni vinthu vambula urunji vo vinguchitikiya ŵanthu aku Yehova atatu a munyengu yakali. Munkhani iyi tikambisanengi zaku Yosefe, yo wenga muzuku chivu waku Abrahamu ndipuso masuzgu ngo wangukumana nangu chifukwa cha vo abali ŵaki angumuchitiya. Munkhani ya sabata yamawa, tazamukambisana mo Yehova wanguchitiya ndi Ahabu, Fumu ya Yisraele kweniso vo vinguchitikiya wakutumika Petro mutawuni ya Antioke ya ku Siriya. Po tikambisana za ŵanthu yaŵa, saniyani fundu zo zingakuwovyani kuti mulutirizi kuteŵete Yehova kweniso kuja nayu pa ubwezi wakukho, ukongwa asani muwona kuti akuchitiyani vinthu vambula urunji.

YOSEFE ANGUMUCHITIYA VINTHU VAMBULA URUNJI

10, 11. (a) Kumbi ndi vinthu vambula urunji nivi vo Yosefe wangukumana navu? (b) Kumbi Yosefe wenga ndi mwaŵi wuli pa nyengu yo wenga mujeri?

¹⁰ Yosefe wateŵetiyanga Yehova mwakugomezeka kweni ŵanthu angumuchitiya vinthu vambula urunji. Venga vakupweteka ukongwa kuti aku ŵaki chayiwu nawu so, angumuchitiya vinthu vambula urunji. Yosefe wati wafika vyaka 17, aku ŵaki angumuba ndipu angumugulisa nge kapolu. Iyu anguluta nayu ku Egipiti mwakuchita kumuchichizga. (Chiy. 37:23-28; 42:21) Pati pajumpha nyengu we mucharu chachilendu chenichi, angumupusikiya kuti wakhumbanga kukolere munthukazi ndipu angumuŵika mujeri kwambula kumufumba mo nkhani yo yenge. (Chiy. 39:17-20) Yosefe wenga kapolu ndipuso wanguja mujeri vyaka pafupifupi 13. Kumbi tingasambiranji pa vo vinguchitikiya Yosefe vo vingatiwovya asani Mkhristu munyidu watichitiya vinthu vambula urunji?

¹¹ Yosefe wenga ndi mwaŵi wakukonkhose nkhani yaki munthu munyaki yo nayu wangumangika. Munthu mwenuyu wagwiranga ntchitu yakupereka vinyu kwaku Farao. Pa nyengu yo Yosefe ndi munthu uyu ŵenga mujeri, iyu wangulota malotu ndipu Yosefe wangumukonkhose vo ngang’anamuwanga. Yosefe wangukambiya wakupereke vinyu kuti wamuwere pa ntchitu yaki munyumba yaku Farao. Wachikonkhosa vo Chiuta wangumukambiya vakukwaskana ndi malotu yanga, wangusaniriyapu mwaŵi wakukonkhosa vo vingumuchitikiya. Tingasambirapu fundu zakovya pa vo Yosefe wangukamba kweniso pa vo wanguleka kukamba.—Chiy. 40:5-13.

12, 13. (a) Kumbi vo Yosefe wangukambiya wakupereke vinyu, vilongo kuti wanguzomereza ŵaka vo vingumuchitikiya kwambula kuchitapu kanthu? (b) Kumbi ndi vinthu nivi vo Yosefe wangumukambiya cha wakupereke vinyu?

¹² Ŵerengani Chiyambo 40:14, 15. Wonani kuti Yosefe wangukamba kuti “angumuba.” Kukamba uneneska, angumuchitiya vinthu vambula urunji. Yosefe wangukamba kuti mulandu wo angumuŵikiya mujeri wenga waboza. Ndichu chifukwa chaki wangupempha wakupereke vinyu kuti wakakambi zaku iyu kwaku Farao. Ntchifukwa wuli wanguchita viyo? Yosefe wangukonkhosa vo wakhumbanga. Iyu wanguti: “Kuti andituzi mumalu yanga.”

¹³ Kumbi vo Yosefe wangukambiya wakupereke vinyu, vilongo kuti wanguzomereza ŵaka vo vingumuchitikiya kwambula kuchitapu kanthu? Awa. Iyu waziŵanga kuti penga vinthu vinandi vambula urunji vo vingumuchitikiya. Yosefe wachimukambiya, wangukonkhosa mwakuvwika umampha ndipu wenga ndi chigomezu kuti wamuwovyengi. Chinanga kuti venga viyo, wonani kuti m’Malemba palivi po palongo kuti Yosefe wangukambiya munthu weyosi chinanga ndi Farao kuti aku ŵaki ndiwu angumuba. Aku ŵaki ŵati ŵaza ku Egipiti ndipuso Yosefe wati waŵagowoke, Farao wanguŵalonde ndi kuŵakambiya kuti ajengi kweniko ku Egipiti ndipu akondwi ndi ‘vinthu vamampha ukongwa va mucharu cho.’—Chiy. 45:16-20.

14. Ntchinthu wuli chingatiwovya kuti tileki kukamba vinthu viheni vakukwaskana ndi Mkhristu munyidu chinanga kuti wangatichitiya vinthu vambula urunji?

¹⁴ Asani Mkhristu wawona kuti amuchitiya vinthu vambula urunji, watenere kuphwere ukongwa kuti waleki kukamba vinthu viheni vakukwaskana ndi Mkhristu munyaki. Mbuneneska kuti mphakwenere kupenja chovyu ku ŵara ndipuso kuŵakambiya asani Mkhristu munyidu wachita ubudi ukulu. (Ŵal. 5:1) Kweni pa nkhani zinandi zimanazimana, Akhristu angamalisa nkhani yawu kwambula kukambiya munthu weyosi chinanga mbara. (Ŵerengani Mateyu 5:23, 24; 18:15.) Titenere kuyesesa kumalisa nkhani yo mwakulondo fundu za m’Bayibolu. Nyengu zinyaki tingawamu pavuli kuti anyidu angutichitiya vinthu vambula urunji cha. Vingaŵa vakukondwesa asani pakwamba tingunangisa vinthu cha mwakukamba vinthu viheni vakukwaskana ndi Mkhristu munyidu. Kumbukani kuti kaya Mkhristu munyidu watinangiya nadi pamwenga cha, kukamba vinthu viheni vaku iyu kungasintha vinthu cha. Kuja akugomezeka kwaku Yehova ndipuso kwa Akhristu anyidu, kutiwovyengi kuti tileki kunangisa vinthu mu nthowa yeniyi. Pakukamba za munthu “yo watenda mwambula kunangisa,” wakulemba sumu wanguti, “iyu wakamba vinthu viheni cha va munthu munyaki ndi lilimi laki, watimuchitiya viheni cha munyaki ndipuso wakamba vinthu viheni cha va mabwezi ngaki.”—Sumu 15:2, 3; Yak. 3:5.

UBWEZI WINU NDI YEHOVA NDIWU WAKUKHUMBIKA UKONGWA

15. Kumbi kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova kungumuwovya wuli Yosefe?

¹⁵ Tisambira fundu yinyaki yakukhumbika ukongwa pa ubwezi wo Yosefe wenga nawu ndi Yehova. Pa masuzgu ngo wangukumana nangu kwa vyaka 13, Yosefe wangulongo kuti wawonanga vinthu nge mo Yehova wativiwone. (Chiy. 45:5-8) Iyu wangumba mulandu Yehova cha chifukwa cha vo vingumuchitikiya. Chinanga kuti wanguviluwa cha kweni wanguŵakwiyiya cha wo angumuchitiya vinthu viheni. Chakukhumbika ukongwa chenga chakuti, wanguzomereza cha kuti vo angumuchitiya vitimbanyizgi ubwezi waki ndi Yehova. Chifukwa chakuti Yosefe wangugomezeka, vingumuwovya kuwona mo Yehova wangumalisiya vinthu vambula urunji ndipuso wangumutumbikiya limoza ndi banja laki.

16. Ntchifukwa wuli titenere kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova asani Akhristu anyidu atichitiya vinthu vambula urunji mumpingu?

¹⁶ Mwakuyanana ŵaka, tikhumbika kulutiriza kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova kweniso kuwuvikiriya. Tingazomerezanga cha kuti vo Akhristu anyidu anangisa, vitimbanyizgi ubwezi widu ndi Chiuta yo titimuyanja ndipuso titimusopa. (Ŵar. 8:38, 39) Asani Mkhristu munyidu watichitiya vinthu vambula urunji, tikhumbika kuja nge Yosefe. Titenere kulutiriza kuja pa ubwezi wakukho ndi Yehova kweniso kwesesa kuwona nkhani yo nge mo iyu watiyiwone. Asani tachita vosi vo tingafiska mwakukoliyana ndi vo Malemba ngakamba kuti timalani ndi nkhani yo, tikhumbika kuyisiya m’manja mwaku Yehova ndi chigomezu chosi kuti wanozgengi vinthu pa nyengu yaki kweniso mu nthowa yaki.

MUTHEMBENGI “WAKUYERUZGA WA CHARU CHOSI CHAPASI”

17. Kumbi tingalongo wuli kuti tithemba “Wakuyeruzga wa charu chosi chapasi”?

¹⁷ Po tija mucharu chiheni ichi, vinthu vambula urunji vitichitikiyengi. Nyengu zinyaki Akhristu anyinu angakuchitiyani vinthu vambula urunji pamwenga mungawona nge kuti mumpingu muchitika vinthu vambula urunji. Mungazomerezanga cha kuti vinthu venivi vikuguŵiseni. (Sumu 119:165) Nge ateŵeti aku Chiuta, tikhumbika kumuthemba. Titenere kupemphera ndipuso kuja akugomezeka kwaku iyu. Kusazgiyapu pa fundu zenizi, tikhumbika kuziŵa kuti panyaki tiziŵa fundu zosi cha pa nkhani yo. Tingaja ndi maŵanaŵanu ngambula kwenere pa nkhani yo chifukwa chakuti ndisi akubuda. Mwakukoliyana ndi vo tasambira pa nkhani yaku Yosefe, tikhumbika kuphwere kuti tilekengi kukamba vinthu viheni vakukwaskana ndi Mkhristu munyidu chifukwa kuchita viyo kunganangiya limu vinthu. Titenere kuyesesa kuja akugomezeka kwaku Yehova kweniso kumulindiza mwakuzizipizga kuti ndiyu wanozgi vinthu m’malu mwa kumalana nayu tija nkhani yo. Asani tachita viyo, Yehova watiyanjengi ndipuso watitumbikengi nge mo wanguchitiya ndi Yosefe. Mwaviyo, tingaja ndi chigomezu kuti Yehova, “Wakuyeruzga wa charu chosi chapasi,” nyengu zosi wachitengi vinthu vamampha “chifukwa nthowa zaki zosi zaurunji.”—Chiy. 18:25; Mar. 32:4.

18. Kumbi tazamukambisananji munkhani yakulondopu?

¹⁸ Munkhani yinyaki, tazamukambisana vinthu viŵi vambula urunji vo vinguchitika pakati pa ŵanthu aku Yehova mu nyengu yakali. Vinthu venivi vitiwovyengi kuziŵa mo kujiyuyuwa kweniso kugowoke anyidu ndi mtima wosi, kulongore mo Yehova wawone nkhani ya kuchita vinthu mwaurunji.