Mo Tingagwiriskiya Nchitu Kabuku Kakuti, Uthenga Wamampha Wakutuliya Kwaku Chiuta
Kabuku Kasonu ko Kakunozgeka Kuti Katiwovyi Kuti Tije ndi Maulendu ngakuweriyaku Kweniso Kwambisa Masambiru nga Bayibolo
1. Kumbi nkhabuku kasonu nankha ko kakutuzgika pa Unganu Wachigaŵa wa mutu wakuti “Vikiliyani Mtima Winu,” ko kangatiwovya kusaniya maulendu ngakuweriyaku kweniso kwambisa masambiru nga Bayibolo?
1 Pa Unganu Wachigaŵa wa mutu wakuti “Vikiliyani Mtima Winu,” tingukondwa ukongwa kulonde kabuku kasonu ko kangatiwovya kusaniya maulendu ngakuweriyaku kweniso kwambisa masambiru nga Bayibolo. Kabuku ka Uthenga Wamampha Wakutuliya Kwaku Chiuta, kasere m’malu mwa kabuku ka Chiuta Wakhumbanji, ndipu timabuku yiti tiyanana chifukwa chakuti nkhani zaki zifupizifupi. Ivi vingatiwovya kuti tilekengi kusuzgika pakuchitiska masambiru tama wima. Kabuku ka Chiuta Wakhumbanji kakonkhoska ukongwa fundu zo Mkhristu watenere kulondo pa umoyu waki, vo vingaŵa vakusuzga kwa munthu yo wasambira ŵaka uneneska, kweni kabuku kasonu yaka kakonkhoska ukongwa uthenga wamampha wo usanirika m’Bayibolo.—Mac. 15:35.
2. Nchifukwa wuli kabuku ka Uthenga Wamampha kakutuzgika?
2 Nchifukwa wuli kakutuzgika? Abali pa charu chosi aja achipempha buku linyaki lambula kusuzga kulivwa lo lingakopa ŵanthu kuti aziŵi uneneska ndipuso lo lingawovya kuti ayambi kusambira buku la Bayibolo Lisambizanji, lo tigwiriskiya nchitu pakusambiza ŵanthu Bayibolo. Ŵanthu wo atanja cha kusambira mabuku ngakulungakulu angayanja ukongwa kusambira mwakugwiriskiya nchitu kabuku. Kweniso timabuku tisuzga cha kutifwatuliya mu vineneru vinandi.
3. Kumbi kabuku kasonu yaka kapambana wuli ndi mabuku nganyaki ngakusambiziya?
3 Mo Kakulembeke: Mabuku nganandi ngo tisambiziya ŵanthu ngakulembeka munthowa yakuti munthu wakhoza kuŵerenga pakuyija ndi kusambira uneneska. Kweni kabuku yaka nkhakupambana ndi mabuku nganyaki ngosi. Kakulembeke kuti mupharazgi wawovyiyengi munthu kusambira Bayibolo. Mwaviyo, asani mukhumba kugaŵiya munthu kabuku yaka, mungachita umampha kuŵerenga ndi kukambiskana ndimi yimoza pamwenga ziŵi. Ndimi zaki zifupi mwakuti mukhoza kukambiskana ndi munthu chakuma wima pamwenga pa malu ngo wagwiriya nchitu. Chinanga kuti sambiru 1 ndilu lakwenere kwambiyapu, kweni mungayambiya peposi mwakulingana ndi nkhani yo mukhumba kukambiskana.
4. Kumbi kabuku yaka kangatiwovya wuli kuti tisambizengi kutuliya m’Bayibolo?
4 M’mabuku ngidu nganandi, mu ndimi musanirika kwamuka kwa mafumbu ngo ngafumbika. Kweni m’kabuku yaka, Bayibolo ndilu limuka mafumbu. Ŵanthu anandi atanja kusambira vinthu kutuliya m’Bayibolo m’malu mwakusambira kutuliya m’mabuku ngidu. Pa chifukwa ichi, malemba ngosi ngo nge m’kabuku yaka ngakoleka mazu cha. Mwaviyo muyesesengi kuŵerenga malemba ngosi kutuliya m’Bayibolo. Ivi vingawovya kuti munthu yo musambira nayu waziŵengi kuti vo wasambira vituliya kwaku Chiuta.—Yes. 54:13.
5. Nchifukwa wuli mupharazgi weyosi watenere kunozgeke wechendaluti kuchisambiza?
5 Kabuku yaka kakonkhoska malemba ngosi cha. Chifukwa wuli? Kakunozgeke kuti wakusambira wafumbengi mafumbu kweniso kuti msambizi wagwiriskiyengi nchitu lusu lakusambiza. Chinthu chakukhumbika ukongwa nkhunozgeke mwechendaluti kuchisambiza. Kweni pakusambiza, mungaŵereŵetanga vinthu vinandi cha. Tiziŵa kuti tikondwa limu kukonkhoska Malemba, kweni asani tifumba mweneku wanyumba vo lemba ling’anamuwa, vitovya kuti waziŵi uneneska mwaliŵi. Asani tingafumba mafumbu mwalusu, vingawovya ukongwa kuti mweneku wanyumba wavwisisi vo wasambira.—Mac. 17:2.
6. Kumbi tingagwiriskiya wuli nchitu kabuku kasonu: (a) asani takumana ndi ŵanthu wo akayikiya Bayibolo kweniso kuti Chiuta waliku? (b) pakupharazga nyumba ndi nyumba? (c) pakwambiska masambiru nga Bayibolo pa ulendu wakwamba? (d) pakuwere kwa ŵanthu wo tikuŵapharazgiyapu kali?
6 Mungagaŵiya kabuku yaka nyengu yeyosi nge mo tichitiya ndi mabuku nganyaki ngakusambiziya ŵanthu chinanga kuti mabuku ngakugaŵiya mwezi wo nganyaki. Ŵanthu anandi angayanja kukagwiriskiya nchitu pakwambisa sambiru la Bayibolo pa ulendu wakwamba, mwakudumuwa. Nge mo tinguvwiya pa unganu wachigaŵa, kugwiriskiya nchitu kabuku yaka pa ulendu wakuweriyaku kungawovya ukongwa.—Wonani mabokosi pa peji 5 mpaka 7.
7. Kumbi mungagwiriskiya wuli nchitu kabuku kasonu yaka pakusambira Bayibolo ndi munthu?
7 Mo Tingachitiskiya Sambiru: Tingayamba kukambiskana mwakuŵerenga mafumbu ngo nge ndi manambala kweniso ngalembeka mu vilembu vifipa. Pavuli paki tingaŵerenga ndimi ndi malemba ngo nge kukumaliya kwa ndimi. Kuti mweneku wanyumba wavwisisi vo malemba ngo taŵerenga ngang’anamuwa, tingachita umampha kumufumba mafumbu ngapusu. Ndipu techendaluti pa chigaŵa chinyaki, tingachita umampha kumufumba fumbu lo lalembeka mu vilembu vifipa kuti tisimikizgiyi kuti wavwisisa nadi. Pa maulendu ngakwamba, tifumbengi ŵaka fumbu limoza pe. Ndipu mukuluta kwa nyengu tikhoza kusambira kwa nyengu yitaliku kuti tikambiskani sambiru losi lamphumphu.
8. Kumbi titenere kukambanji asani tikhumba kuŵerenga malemba, nanga nchifukwa wuli?
8 Malemba ngo nge ndi mazu ngakuti “ŵerengani” ndingu ngamuka fumbu lo lafumbika pakwamba. Mwaviyo asani tikhumba kuŵerenga lemba, mbumampha cha kukamba kuti, “Wakutumika Paulo wakulemba kuti,” pamwenga “Awonani uchimi waku Yeremiya.” Mweneku wa nyumba wakhoza kuŵanaŵana kuti titimukambiya maŵanaŵanu nga ŵanthu. Kweni tingachita umampha kukamba kuti, “Mazu ngaku Chiuta ngakamba kuti,” pamwenga “Awonani vo Bayibolo likukamba.”
9. Kumbi titenere kuŵerenga malemba ngosi pakusambira?
9 Kumbi titenere kuŵerenga malemba ngosi ngo ngaŵikika mu ndimi pamwenga ngo ngalembeka kuti “ŵerengani” pe? Palivi dangu la mo mungachitiya kweni mungachita vo mungawona kuti vingawovya malinga ndi mo vinthu viliri. Malemba ngosi ngo ngaŵikika mu ndimi ngakukhumbika. Lemba lelosi le ndi fundu yakovya. Kweni nyengu zinyaki tingasankha kuŵerenga ŵaka malemba ngo ngalembeka kuti “ŵerengani,” chifukwa chakuti munthu yo tisambira nayu walivi nyengu, linweka pamwenga wasuzgika kuŵerenga.
10. Kumbi ndi nyengu niyi yo tingasamiya mu buku la Bayibolo Lisambizanji?
10 Nyengu yo Tingasamiya mu Buku la Bayibolo Lisambizanji: Pavuli pakuti takambiskana ndi munthu maulendu nganandiku ndipu tawona kuti taja tichisambira nayu mwakujalikiskika, tingayamba kusambira nayu buku la Bayibolo Lisambizanji pamwenga kumalizgiya limu kabuku ka Uthenga Wamampha. Apharazgi angasankha ŵija nyengu yo angasamiya mu buku la Bayibolo Lisambizanji. Kumbi asani tikhumba kwamba kusambira nawu buku la Bayibolo Lisambizanji, titenere kwambiya mutu wakwamba pe? Ŵanthu mbakupambanapambana, mwaviyo palivi dangu lelosi pa nkhani iyi. Kweni ŵanthu anyaki angayanduwa asani fundu zo azisambira kali m’kabuku angazisambira so m’buku la Bayibolo Lisambizanji.
11. Nchifukwa wuli titenere kugwiriskiya nchitu mwakwenere kabuku kasonu?
11 Te ndi mwaŵi ukulu wakupharazga uthenga wamampha m’charu cho uthenga uwu ngwakusoŵa. Uthenga uwu ukamba kuti Ufumu waku Chiuta uwusa ndipu pambula kuswera yapa uwusengi charu chifya mo mwazamuja urunji. (Mat. 24:14; 2 Pet. 3:13) Tisimika kuti ŵanthu anandi wo atuvwa uthenga uwu azomerezganengi ndi mazu nga m’Bayibolo ngakuti: “Ama kunozga pa mapiri marundi ngaku yo watuza ndi uthenga wamampha, yo wataula chimangu, yo watuza ndi uthenga wamampha wa vakunozga, yo wataula utaski, yo watiti kwaku Zioni, ‘Chiuta waku wawusa.’” (Yes. 52:7) Tiyeni tiyesesi kugwiriskiya nchitu kabuku kasonu yaka pakupaska ŵanthu anyota uthenga wamampha wakutuliya kwaku Chiuta!
[Bokosi papeji 5]
Kovya Ŵanthu wo Akayikiya Bayibolo Kweniso Kuti Chiuta Waliku:
● Mu vigaŵa vinyaki, ŵanthu akana kukambiskana nawu uthenga wamampha asani avwa ŵaka mazu ngakuti “Chiuta” kweniso “Bayibolo.” Asani ve viyo, mungachita umampha kwamba kukambiskana nawu nkhani zo muwona kuti zitiŵafipiska mtima nge kukhumbika kwa boma lamampha, ko ŵanthu angasaniya fundu zo zingawovya mabanja ndipuso vo vazamuchitikiya ŵanthu kunthazi. Tikhoza kulongo munthu kabuku ka Uthenga Wamampha pavuli pakukambiskana kwa mazuŵa nganandi kuti wasimikizgiyi kuti Chiuta waliku nadi kweniso chifukwa cho titenere kugomezge Bayibolo.
[Bokosi papeji 6]
Vo Tingakamba Pakupharazga ku Nyumba ndi Nyumba:
● “Ndapukwa kuzikambiskana namwi mo tingaziŵiya vo Chiuta wazamuchitiya mtundu wa ŵanthu kunthazi uku. Kumbi mukujifumbapu kuti kumbi Chiuta wazakutipumuzga ku masuzgu ngo tikumana nangu? [Lindizgani amuki.] Kabuku yaka kangatiwovya kuziŵa ko tingasaniya kwamuka kwa fumbu ili m’Bayibolo. [Apaskeni kabuku ndi kuŵerenga ndimi yakwamba pa sambiru 1 kweniso lemba la Yeremiya 29:11.] Malinga ndi vo taŵerenga yapa, kumbi mwawona kuti Chiuta wakhumba kuti tizije ndi umoyu wamampha kunthazi? [Lindizgani amuki.] Asani mungayanja mukhoza kuto kabuku yaka. Po ndamuwere so, tazamukambiskana ndimi yachiŵi kuti tiziziŵi kuti ‘kumbi Chiuta wazamupumuzga wuli mtundu wa ŵanthu ku masuzgu?’” Asani pa ulendu wakwamba mweneku wa nyumba wawoneka kuti we ndi nyengu, mukhoza kuŵerenga ndi kukambiskana ndimi yachiŵi kweniso malemba ngosi ngatatu. Panganani zuŵa lo mwazamukambiskiyana fumbu lachiŵi pa sambiru lenili.
● “Ŵanthu anandi atanja kuromba asani akumana ndi masuzgu. Kumbi namwi muromba nyengu zinyaki? [Lindizgani amuki.] Kumbi muŵanaŵana kuti Chiuta watuvwa marombu ngosi pamwenga muŵanaŵana kuti marombu nganyaki ngatimukondweska cha? [Lindizgani amuki.] Kabuku yaka kangakuwovyani kuti musaniyi kwamuka kwa mafumbu yanga m’Bayibolo. [Apaskeni kabuku ndi kukambiskana ndimi yakwamba mu sambiru 12 ndi kuŵerenga malemba ngakulembeka kuti “ŵerengani.”] Kumbi nchakukondweska cha kuziŵa kuti Yehova wakhumbisiska kumuka marombu ngidu? Kweni kuti Yehova wamukengi marombu ngidu, tikhumbika kumuziŵa umampha. [Julani pa sambiru 2 ndi kuŵalongo timitu timanatimana.] Asani mungayanja ndikhoza kukusiliyani kabuku yaka ndipu ndamuwe so nyengu yinyaki kuti tiziwoni mo Bayibolo limukiya mafumbu yanga.”
● “Mazuŵa nganu ŵanthu anandi atijifumba kuti, ‘kumbi charu ichi chamumaliya pani?’ Kumbi imwi muŵanaŵana kuti charu ichi chisinthengi? [Lindizgani amuki.] Ŵanthu anandi azizwa asani asambira kuti Bayibolo le ndi uthenga wamampha wo utitiwovya kuziŵa vinthu vamampha vo vazakutichitikiya kunthazi. Wonani mafumbu nganyaki ngo Bayibolo limuka.” Apaskeni kabuku ndi kuŵapempha kuti asankhi fumbu lo laŵakondweska ukongwa pa mafumbu ngo nge ku chikonkhombi chakumaliya. Pavuli paki julani sambiru lo asankha ndi kuŵalongo mo tisambiriya. Panganani zuŵa lo mwazamukambiskiyana fumbu lachiŵi pa sambiru lenili.
[Bokosi papeji 7]
Apempheni Kuti Mukhumba Kusambira Nawu Bayibolo:
● “Ndingayanja kusambira namwi Bayibolo kwa nyengu yimanavi. Kabuku yaka ke ndi masambiru 15 ngo ngangakuwovyani kusaniya malemba ngo ngamuka mafumbu ngakukhumbika ukongwa. [Alongoni chikonkhombi chakwamba ndi chakumaliya.] Kumbi asani muŵerenga Bayibolo mutilivwisa umampha? [Lindizgani amuki.] Kusambira Bayibolo nkhwakusuzga cha, agani ndikulongoni po tichitiya. [Kambiskanani nawu sambiru 3 pa fumbu lachitatu, ndimi yakwamba ndipu ŵerengani Chivumbuzi 21:4, 5. Asani muwona kuti ŵeche kukhumba kuvwisiya, kambiskanani nawu ndimi yachiŵi ndi kuŵerenga malemba ngo ngalembeka kuti “ŵerengani.”] Asani mungayanja ndikhoza kukusiliyani kabuku yaka. Mungachita umampha kwesa kusambira kamoza pe sabata yeyosi. Asani mwakhorwa tingalutirizga. Asani ndaziza so tazamukambiskana sambiru lakwamba. Nge po mwaliwone, ndifupi limu ndipu le pa peji limoza pe.”
[Bokosi papeji 7]
Alongoni Kabuku pa Ulendu Wakuweriyaku:
● Asani tawere kwa munthu yo tikumupharazgiyapu kali, tingakamba kuti: “Ndakondwa limu kukusaniyani so. Ndakupingiyani kabuku yaka, ko kamuka mafumbu nganandi kutuliya m’Bayibolo. [Apaskeni kabuku ndi kuŵapempha kuti awoni ku chikonkhombi chakumaliya.] Ndi nkhani niyi yo yakukondweskani ukongwa? [Lindizgani amuki. Pavuli paki lutani pa sambiru lo asankha.] Agani ndikulongoni mo kabuku yaka katovye kuti tisaniyi kwamuka m’Bayibolo.” Alongoni mo tisambiriya mwakukambiskana ndimi yimoza pamwenga ziŵi ndi kuŵerenga malemba ngo nge kukumaliya kwa ndimi. Kusambira Bayibolo nkhwakusuzga cha, mphenapa tachitiya yapa viyo. Asiliyeni kabuku ndi kupangana nawu zuŵa lo mwamuwere so. Asani mwamaliza sambiru lenilo, lutani pa sambiru linyaki lo mweneku wanyumba wangasankha pamwenga kwambiya kukwamba.