Kumbi Mwe ndi Mwana Wakugaruka?

1, 2. (a) Kumbi Yesu wangukamba ntharika niyi po wakonkhoskanga va alongozgi achisopa achiyuda ambula kugomezgeka? (b) Kumbi ntharika yaku Yesu yititisambizanji pa nkhani ya ampupuka?

KWATI kwaja mazuŵa ngamanavi kuti Yesu wabayiki, iyu wangufumba alongozgi achisopa chachiyuda fumbu lakukhumbika ukongwa. Wanguŵafumba kuti: “Kweni imwi mulunguruka wuli? Munthu wenga ndi ŵana ŵaŵi: Ndipu wati waza ku wakudankha, wanguti, ‘Wamwana, kanga, katati nchitu le mumunda wa mphereska.’ Ndipu iyu wangumuka wanguti, ‘Kuti ndikhumba cha,’ kweni pavuli wangung’anamuka ndi wanguluta. Ndipu wati waza ku wachiŵi, wangukamba kwakukozgana. Ndipu iyu, wangumuka, wanguti, ‘Ndilutengi, ambuya,’ kweni kuti wanguluta cha. Mwaku wo ŵaŵi njani wanguchita khumbu la awiski?” Alongozgi achiyuda angumuka kuti: “Wakudankha yo.”​—Mateyu 21:28-31.

² Pa lemba ili, Yesu wakhumbanga kulongo kuti alongozgi achiyuda mbambula kugomezgeka. Yiwu ayanananga ŵaka ndi mwana wachiŵi chifukwa angulayizga kuti achitengi khumbu laku Chiuta kweni angutondeka kufiska vo angulayizga. Apapi anandi aziŵa kuti Yesu wangukamba ntharika iyi chifukwa waziŵanga umampha mo umoyu wabanja ujaliya. Nge mo Yesu wangukambiya m’ntharika iyi, nkhwakusuzga kuziŵa vo ampupuka aŵanaŵana kweniso vo akhumba kuzichita. Wampupuka wanganangiska vinthu vinandi pa nyengu ya umpupuka, kweni wangakuwa umampha ndi kuja munthu mura wakuthembeka. Mwaviyo, tikumbukengi venivi tichikambiskana masuzgu ngo ngaŵapu asani m’banja mwe mwana wakugaruka.

KUMBI KUGARUKA KUNG’ANAMUWANJI?

3. Nchifukwa wuli apapi atenere cha kuthaŵiriya kukamba kuti mwana wawu ngwakugaruka?

³ Kanandi mutuvwa kuti ampupuka anyaki agarukiya dala apapi ŵawu. Akhumba muziŵa banja linyaki lo lisuzgika ukongwa ndi wampupuka wambula kuvwiya. Kweni tingakambiya limu cha kuti mwana wambula kuvwiya ngwakugaruka. Ndipuso nkhwakusuzga kuvwisa chifukwa cho nyengu zinyaki m’banja ŵana anyaki agarukiya penipo anyaki aja akuvwiya. Kumbi apapi angachitanji asani awona nge kuti mwana wawu munyaki wayamba kulongo umoyu wakugaruka? Kuti timuki fumbu ili, tikhumbika kuziŵa dankha kuti kugaruka kung’anamuwanji.

4-6. (a) Kumbi kugaruka kung’anamuwanji? (b) Kumbi apapi atenere kukumbukanji asani kanandi mwana wawu waleka kuŵavwiya?

⁴ Kugaruka kung’anamuwa kuleke dala kuvwiya pamwenga kukana kulunguchizgika ndi munthu yo we ndi udindu. Bayibolo likamba kuti: “Ubereŵeza ukumangika mumtima wa mwana.” (Nthanthi 22:15) Ndichu chifukwa chaki pa nyengu yinyaki, mwana weyosi wakana ulongozgi wo wapaskika ndi apapi ŵaki pamwenga ŵanthu anyaki. Ivi vichitika ukongwa asani mwana wafika pa msinkhu wa umpupuka, chifukwa watimbanyizgika maŵanaŵanu. Munthu weyosi wasuzgika maŵanaŵanu asani vinthu vinyaki visintha pa umoyu waki ndipu umpupuka uchitiska kuti vinthu vinandi visinthi pa umoyu wa munthu. Ziŵani kuti nyengu iyi ndiyu mwana winu wasinthiya kutuwa ku unamana kuluta ku ura. Ndichu chifukwa chaki, pa nyengu iyi apapi anyaki akolerana cha ndi ŵana ŵawu. Kanandi ampupuka akhumba kuti vyaka vo liŵavu lisinthiya kutuwa ku umpupuka kuluta ku ura vijumphengepu mwaliŵi, kweni ivi ndivu apapi ŵawu akhumba cha.

⁵ Wampupuka yo wagaruka wavwiya cha chechosi cho apapi ŵaki angamukambiya. Kweni kumbukani kuti, asani mwana waleka kuvwiya pa vinthu vimanavi, ndikwesa ngwakugaruka cha. Ndipu asani mwana winu waleka kwanja uneneska wa m’Bayibolo pamwenga watiwuyanja kamanavi ŵaka, mungamuwonanga nge kuti ngwakugaruka cha. Mwapapi, mungathaŵiriyanga cha kukamba kuti mwana winu ngwakugaruka.

⁶ Kumbi vyaka va umpupuka vichitiska kuti mwana weyosi wagarukiyengi apapi ŵaki? Awa. Pe ukaboni wakuti ŵana amanavi ŵaka ndiwu agarukiya apapi ŵawu asani afika pa umpupuka. Nanga nchinthu wuli cho chingachitiska kuti mwana wachitengi vinthu vakulongo kugaruka kuti pamwenga wagarukiyi limu?

NCHIFUKWA WULI ŴANA AGARUKA?

7. Kumbi vakuchitika viheni va m’charu chakuwusika ndi Satana, vingachitiska wuli kuti mwana wagaruki?

⁷ Vinthu viheni vo vichitika m’charu cho chiwusika ndi Satana, ndivu vichitiska kuti ŵana agarukengi. Bayibolo likamba kuti: “Charu chosi chira mu nthazi ya muheni yo.” (1 Yohane 5:19) Ŵanthu wo ŵe m’charu cho chiwusika ndi Satana, achita vinthu vakofya ukongwa vo Akhristu atenere kumalana navu. (Yohane 17:15) Vinthu vinandi vo achita vankhaza, vakofya kweniso viheni ukongwa ndipu vichitiska ŵanthu kuti ajengi ndi mijalidu yiheni ukongwa kuluska kali. (2 Timote 3:1-5, 13) Asani apapi angaleka kusambiza, kutcheŵeska ndi kuvikiliya ŵana ŵawu, ŵana angaswera cha kulandizgika ndi “mzimu wo sonu watataliyamu mu ŵana ŵa mtafu.” (Ŵaefesu 2:2) Ŵana agaruka so chifukwa chakutole mijalidu yiheni yo anyawu ŵe nayu. Bayibolo likamba kuti: “Wakukwatikana ndi wakupusa wakapwetekekanga.” (Nthanthi 13:20) Mwakuyana ŵaka, munthu yo watanjana ndi ŵanthu wo alongozgeka ndi mijalidu yiheni yacharu, waswera cha kutole mijalidu yawu. Pa chifukwa ichi, nyengu zosi apapi atenere kovya ŵana ŵawu kuti aziŵengi kuti kuvwiya fundu za m’Bayibolo kungaŵawovya ukongwa kuti ajengi ndi umoyu wakukondweska.​—Yesaya 48:17, 18.

8. Kumbi ndi vinthu nivi vo vingachitiska kuti mwana wagaruki?

⁸ Vakuchitika va panyumba vingachitiska so kuti mwana wagaruki. Mwakuyeruzgiyapu, asani mpapi yumoza ndi muloŵevu, wagwiriskiya nchitu munkhwala wakutimbanyizga wongu pamwenga wachitiya nkhaza munthu yo wakutolana nayu, wampupuka wangaswera cha kutole mijalidu yeniyi. Chinanga ndi m’banja lo mwe chimangu, mwana wangagaruka asani wawona kuti apapi ŵaki atimuyanja cha. Kweni ndi nyengu zosi cha po ampupuka agaruka chifukwa chakutole vo ŵanthu anyaki achita. Ŵana anyaki agaruka chinanga kuti ŵe ndi apapi wo agwiriskiya nchitu fundu za m’Bayibolo pa umoyu wawu kweniso atiŵavikiliya ku vinthu viheni va m’charu. Kumbi nchinthu wuli cho chichitiska venivi? Akhumba nchifukwa cha chinthu chinyaki so cho chichitiska kuti ŵana agarukengi. Chinthu ichi nkhuleka kufikapu. Paulo wakukamba kuti: “Mwa munthu yumoza [Adamu] ulakwi unguserere m’charu, ndi nyifwa pa chifukwa cha ulakwi wo, ndi viyo nyifwa yambukiya pa ŵanthu wosi, pakuti wosi ŵangulakwa.” (Ŵaroma 5:12) Adamu wenga munthu wakujanja, yo wangugarukiya Chiuta, ndipu wanguyambuzgiya ŵana ŵaki wosi jalidu liheni lenili. Ŵana anyaki asankha ŵaka ŵija kugaruka nge mo Adamu wanguchitiya.

MUCHENYENGI ŴANA MUNTHOWA YAKWENERE

9. Kumbi apapi angachita vinthu viŵi nivi vo vingachitiska kuti ŵana ŵawu agaruki?

⁹ Ampupuka anyaki agaruka so chifukwa chakuti apapi ŵawu atiŵalera umampha cha. (Ŵakolose 3:21) Apapi anyaki aŵikiya ŵana ŵawu marangu nganandi kweniso atiŵachenya mwakujumpha mwesu. Ndipu anyaki alekere ukongwa ŵana ŵawu, mwakuti atondeka kuŵapaska ulongozgi wo ungaŵavikiliya. Apapi anandi awona nge kuti kuchita vinthu ivi ndiku kungaŵawovya kuti aleri umampha ŵana ŵawu. Kweni ŵana wosi angalereka mwakuyanana cha. Mwana munyaki wangakhumbika marangu nganandi penipo munyaki cha. Kweni vakuwoniyapu va ŵanthu ŵaŵi a m’Bayibolo vitiwovyengi kuziŵa kofya kwa kulekere ŵana pamwenga kuŵaŵikiya marangu nganandi.

10. Nchifukwa wuli Eli wenga mpapi muheni chinanga kuti wenga mura wasembi wakugomezgeka?

¹⁰ Eli yo wenga mura wasembi m’nyengu ya Ayisraele, wenga ndi ŵana. Iyu wanguteŵete pa udindu uwu kwa vyaka 40 ndipu ivi vilongo kuti waliziŵanga umampha Dangu laku Chiuta. Eli watenere so kuti wateŵetiyanga mwakugomezgeka ukongwa ndipu wangusambiza umampha Hofini ndi Finehasi, Chilangulu chaku Chiuta. Kweni iyu waŵalekeriyanga ukongwa ŵana ŵaki. Hofini ndi Finehasi ateŵetiyanga nge asembi, kweni ŵenga “ŵanthu ŵambura kwenere,” chifukwa ŵenga ankharyi kweniso areŵi. Ndipu chinanga kuti achitanga vinthu vaukazuzi m’nyumba yaku Chiuta, Eli watondekanga kuŵatuzgapu pa udindu wawu nge asembi. Iyu waŵajumanga mwakuŵanyengere. Eli wangulongo kuti watumbikanga ukongwa ŵana ŵaki m’malu mwakutumbika Chiuta. Ndipu ivi vinguchitiska kuti ŵana ŵaki agarukiyi Yehova, kweniso banja laki losi lingukumana ndi masuzgu ngakulu.​—1 Samuele 2:12-17, 22-25, 29; 3:13, 14; 4:11-22.

11. Kumbi apapi angasambiranji pa vo Eli wangunangiska?

¹¹ Pa nyengu yo ŵana aku Eli achitanga mijalidu iyi ndipu mbarara kali, kweni nkhani iyi yilongo kuti kulekere ŵana nkhwakofya ukongwa. (Yeruzgiyani ndi Nthanthi 29:21.) Apapi anyaki angawona nge kuti kwanja ŵana nkhuleka kuŵachenya ndi kuŵapaska marangu ngo atenere kungalondo nyengu zosi. Yiwu atondeka kulanga ŵana ŵawu chinanga angachita vinthu vo Chiuta watinkha. Chifukwa chakuŵalekere, ŵana angayamba kuleka kuvwiya ulongozgi wakutuliya kwa apapi ŵawu kweniso ŵanthu anyaki.​—Yeruzgiyani ndi Wakutaula 8:11.

12. Kumbi Rehoboamu wangunangiskanji mu muwusu waki?

¹² Rehoboamu nchakuwoniyapu chinyaki cha munthu yo wachitanga vinthu mwakujumpha mwesu. Iyu wenga fumu yakumaliya ya mafuku ngosi nga Yisraele, kweni wenga fumu yiheni. Wanguhara charu cho ŵanthu ŵaki anguguŵa chifukwa cha muwusu uheni wa awiski a Solomoni. Kumbi Rehoboamu wanguŵaŵanaŵaniya ŵanthu ŵaki? Awa. Ŵanthu wo angutumika ŵati amukambiya kuti watuzgepu marangu ngakukandilizga, wanguvwiya cha ulongozgi wo wangupaskika ndipu wanguŵamuka kuti wasazgiyengeku so marangu nganyaki ngakukandilizga. Ivi vinguchitiska kuti mafuku 10 ngamugarukiyi ndipu ufumu waki ungugaŵikana paŵi.​—1 Ŵakaronga 12:1-21; 2 Mikoka 10:19.

13. Kumbi apapi angachita wuli kuti aleki kuchita vo Rehoboamu wangunangiska?

¹³ Apapi angasambira vinthu vinandi pa nkhani ya m’Bayibolo yo yikonkhoska vo Rehoboamu wanguchita. Yiwu atenere ‘kupenja Yehova’ mwakuromba ndi kuwona so asani nthowa zo alere ŵana ŵawu, zikoliyana ndi fundu za m’Bayibolo. (Sumu 105:4) Lemba la Wakutaula 7:7 likamba kuti: “Suzgu yipusiska wazeru.” Marangu ngakwenere ngatovya ampupuka kuti akuwi umampha kweniso ngatiŵavikiliya ku vinthu vo vingaŵaserezga m’masuzgu. Kweni ŵana akhumbika cha kuŵanonope mtima ndipuso kuŵakanizga vinthu vinandi, chifukwa vingachitiska kuti atondekengi kuchita vinthu pakuŵija nge ŵana arara. Ampupuka angagaruka cha asani apapi ŵawu atiŵapaska marangu ngakwenere kweniso asani atiŵapaska wanangwa wakuti achitengi vinthu pakuŵija.

KUCHITIYA ŴANA VINTHU VAMAMPHA KUNGAWOVYA KUTI ALEKI KUGARUKA

14, 15. Kumbi apapi atenere kuŵawona wuli ŵana ŵawu asani akuwa?

¹⁴ Chinanga kuti apapi akondwa ukongwa asani mwana wawu wakuwa, kweni atimbanyizgika maŵanaŵanu asani mwana wawu wampupuka watamba kuchita vinthu pakuyija. Pa nyengu iyi, mungazizwanga cha asani nyengu zinyaki mwana winu waleka kukuvwiyani pamwenga watikusuzgani, chifukwa ndiyu nyengu yo munthu wasinthiya kuluta ku ura. Mutenere kukumbuka kuti apapi achikhristu akhumbisiska nadi kulera ŵana ŵawu kuti asani akuwa azije Akhristu azeru.​—Yeruzgiyani ndi 1 Ŵakorinte 13:11; Ŵaefesu 4:13, 14.

¹⁵ Chinanga mwana wangaŵa wakusuzga wuli, apapi akhumbika cha kukanizga mwana wawu chechosi cho wapempha kuti wachiti pakuyija. Mwana weyosi wakhumba kuti walereki ndi kukuwa umampha nge munthu pakuyija. Mbuneneska nadi kuti ŵana anyaki atamba kuchita vinthu nge arara ŵeche pa msinkhu wa umpupuka. Mwakuyeruzgiyapu, Bayibolo likamba za Fumu Josiya kuti: “Weche muhurwa [akhumba wa vyaka 15], wangwamba kupenja Chiuta waku Davidi.” Ivi vilongo kuti Josiya wachitanga vinthu mwazeru chinanga kuti wenga weche wampupuka.​—2 Mikoka 34:1-3.

16. Kumbi nchinthu wuli cho ŵana atenere kuziŵa asani apaskika wanangwa wakuchita vinthu pakuŵija?

¹⁶ Mwana wakhumbika kumalana yija ndi masuzgu asani waleka kugwiriskiya nchitu umampha wanangwa waki. Mwaviyo, mumulekengi mwana kuti wamalanengi nangu yija masuzgu ngo wangakumana nangu chifukwa cha vo wasankha ndi kuchita. Fundu yakuti, “chenicho munthu wangamija, chenicho nachu wakavunanga,” yigwira nchitu kwa ampupuka ndi kwa arara viyo. (Ŵagalatia 6:7) Ziŵani kuti mwana mungamulera cha kwa umoyu waki wosi. Kumbi mungachita wuli asani mwana winu wakhumba kuchita chinthu chinyaki chambula kuzomerezgeka? Nge mpapi wakopa Chiuta, mutenere kumukanizga. Chinanga mphanyengu yo mukonkhoska vifukwa, mungasinthanga cha marangu ngo mukujalikiska. (Yeruzgiyani ndi Mateyu 5:37.) Kweni mutenere kumukanizga mwachanju chifukwa “kwamuka kwakoloŵa kutuzgapu chikwiya.”​—Nthanthi 15:1.

17. Kumbi ndi vinthu vinyaki so nivi vo apapi atenere kuchitiya wampupuka?

¹⁷ Ampupuka akhumbika kuŵachenya nyengu zosi chinanga kuti angaleka kuvwiya ulongozgi kweniso marangu ngo apaskika. Ŵana aguŵa asani apapi atanja kusinthasintha marangu. Asani apapi atovya ŵana ŵawu kuti aleki kuja asoni, ŵana angasuzgika cha kukuwa ndi maŵanaŵanu ngamampha. Ampupuka awonga so ukongwa asani apapi ŵawu atiŵagomezga.—Yeruzgiyani ndi Yesaya 35:3, 4; Luka 16:10; 19:17.

18. Kumbi ndi vinthu vinyaki nivi vo apapi atenere kuziŵa vakukwaskana ndi ampupuka?

¹⁸ Apapi akhumbika so kuziŵa kuti ŵana akuwa umampha asani panyumba pe chimangu, likondwa kweniso chanju. (Ŵaefesu 4:31, 32; Yakobe 3:17, 18) Kweni ŵana anyaki akuwa umampha ndipu aja arara akugomezgeka chinanga ndi m’banja lo mwe mijalidu yiheni nge kumwa moŵa mwakujumpha mwesu, nkhaza ndi vinyaki so viheni. Mwaviyo, asani ŵana awona kuti mutiŵayanja kweniso mutiŵaŵanaŵaniya, angasuzgika cha kuvwiya asani mutiŵapaska marangu ndi kuŵachenya mwakukolerana ndi fundu za m’Bayibolo. Ivi vingaŵawovya kuti akuwi umampha nge arara wo angakukondweskani.​—Yeruzgiyani ndi Nthanthi 27:11.

VO MUNGACHITA ASANI MWANA WAYAMBA KUSUZGA

19. Chinanga kuti apapi atenere kusambiza mwana m’nthowa yo watenere kwendamu, kumbi mwana we ndi udindu wuli?

¹⁹ Kulera umampha ŵana kutovya ukongwa. Lemba la Nthanthi 22:6, likamba kuti: “Sambiza mwana munthowa yeniyo watenere kwendamu, ndipu pa waŵa mura kuti wapatukengemu cha mwaku yo.” Kweni, kumbi vingachitika kuti ŵana wo ŵe ndi apapi amampha aje ndi nkharu yiheni? Hinya. Kuti tivwisi umampha fundu yo yakonkhoskeka pa lemba ili, titenere so kuŵanaŵaniya mavesi nganyaki ngo ngakonkhoska udindu ‘wakuvwiya’ apapi, wo mwana we nawu. (Nthanthi 1:8) Kuti m’banja muje chimangu, apapi ndi ŵana atenere kugwiriskiya nchitu fundu za m’Bayibolo. Kweni asani ŵana ndi apapi aleka kukolerana, m’banja muja masuzgu.

20. Kumbi apapi atenere kukambiskana wuli ndi mwana yo wabuda chifukwa chakuchita vinthu mwakuthaŵiriya?

²⁰ Kumbi apapi atenere kuchita wuli asani mwana wawu wampupuka wabuda ndipu wakumana ndi masuzgu? Yiwu atenere kumovya. Asani apapi angakumbuka kuti mwana wawu waziŵa vinandi cha, vingaŵawovya kuti aleki kumutolome ukongwa. Paulo wangulunguchizga ŵara mumpingu kuti: “Asani munthu wakoleka mu ubudi wakuti e, imwi mwaŵamzimu munyoroskeni waviyo mu mzimu wa upovu [“wakufwasa,” NW].” (Ŵagalatia 6:1) Apapi akhumbika so kugwiriskiya nchitu fundu yeniyi pakovya mwana yo wabuda chifukwa chakuchita vinthu mwakuthaŵiriya. Apapi akhumbika kumukonkhoske mwakuvwika umampha chifukwa cho akambiya kuti vo wachita viheni kweniso kuti wakhumbika cha kuzivichita so. Yiwu atenere kumulongo kuti atinkhana ndi iyu cha, kweni atinkha vinthu viheni vo iyu wachita.​—Yeruzgiyani ndi Yuda 22, 23.

21. Kumbi apapi angayezga wuli vo vichitika mumpingu wachikhristu asani mwana wawu wachita ubudi ukulu?

²¹ Kumbi apapi atenere kuchitanji asani mwana wawu wachita ubudi ukulu? Asani ve viyo, mwana yo wakhumbika kumuwovya kweniso kumupaska ulongozgi wakwenere. Asani Mkhristu wachita ubudi ukulu, wachiskika kuti walapi ndi kuchikambiya ŵara a mpingu kuti amuwovyi. (Yakobe 5:14-16) Asani walapa, ŵara atimuwovya kuti ubwezi waki ndi Yehova uje so wakukho. M’banja, udindu wakuwovya wampupuka yo wabuda ngwa apapi, kweni akhumbika kukambiskana dankha ndi ŵara. Yiwu atenere kukambiya ŵara ubudi wewosi wo mwana wawu wachita, nanga ungaŵa ukulu wuli.

22. Mwakuyanana ndi Yehova, kumbi apapi atenere kuchita wuli asani mwana wawu wachita ubudi ukulu?

²² Vija vakusuzga ukongwa kuti apapi asumuwi ubudi wa mwana wawu. Chifukwa chakutimbanyizgika maŵanaŵanu, apapi atanja kutolome mwana wawu yo wabuda, kweni ivi vingamuchitiska ŵaka kuti waguŵi ukongwa. Mutenere kukumbuka kuti vo mungachita pa nyengu iyi, ndivu vingaziwovya kuti mwana winu wazisinthi pamwenga cha. Mungaluwanga cha kuti Yehova wagowokiyanga ŵanthu ŵaki wo alekanga kumuteŵete, pijapija asani alapa. Awonani mazu ngachanju ngo wanguŵakambiya: “‘Zaninga sonu, tipaskani fundu,’ atiti Ambuya. ‘Chingana uheni winu ungaŵa wakuchesama, ukaŵanga utuŵa nge ndi nyankhuŵinda, chingana ungaŵa wakuti jee nge ndi nkhama, ukasandukanga nge ndi weya wa mbereri.’” (Yesaya 1:18) Iyu nchakuwoniyapu chamampha ukongwa kwa apapi!

23. Asani mwana wachita ubudi ukulu, kumbi apapi angachita wuli, nanga nchinthu wuli cho atenere cha kuchita?

²³ Apapi, muyesesengi kuwovya mwana winu yo wachita viheni kuti wasinthi. Mufumbengi apapi anyaki wo akulerapu umampha ŵana kweniso ŵara a mpingu kuti akuwovyeni mo mungachitiya. (Nthanthi 11:14) Mungachitanga cha vinthu vo vingachitiska kuti mwana winu waleki kusintha pamwenga kumukambiska uheni. Kweniso mukhumbika cha kumufyiya mtima pamwenga kumukwiyiya mwakujumphiska. (Ŵakolose 3:8) Mungagongowanga liŵi cha. (1 Ŵakorinte 13:4, 7) Chinanga kuti mukhumbika kutinkha viheni, mungamunonopiyanga mtima cha mwana winu. Mwaviyo, chinthu chikulu cho apapi atenere kuchita, nkhwesesa kuja chakuwoniyapu chamampha ku ŵana ŵawu ndi kulutirizga kuja akugomezgeka kwaku Chiuta.

VO MUNGACHITA ASANI MWANA WASANKHA KUGARUKA

24. Kumbi nchinthu chakuchitiska chitima nichi cho chingachitika m’banja lachikhristu, nanga apapi atenere kuchita wuli?

²⁴ Nyengu zinyaki mwana wasankhiya dala kugarukiya apapi kweniso kuleka kuchita vinthu nge Mkhristu. Asani ivi vachitika, apapi atenere kwesesa kovya ŵana anyaki ambula kunanga. Mutenere cha kumaliya ukongwa nyengu pakovya mwana yo wagaruka, m’malu mwakovya ŵana amampha. Mukambiskanengi ndi ŵana ŵinu wosi vakukwaskana ndi vo munyawu wachita ndipu mungabisanga chechosi cha. Ndipu muŵakonkhoske mwakuvwika umampha kweniso muŵasimikizgiyi kuti wasinthengi.​—Yeruzgiyani ndi Nthanthi 20:18.

25. (a) Mwakuyanana ndi vo vichitika mumpingu wachikhristu, kumbi apapi angachita wuli asani mwana wawu wasankha kuŵagarukiya? (b) Kumbi nchinthu wuli cho apapi atenere kukumbuka asani mwana munyaki wagaruka?

²⁵ Wakutumika Yohane wangukamba va munthu wambula kulapa mumpingu kuti: “Mungamulonde munyumba cha, chingana nkhumutauzga.” (2 Yohane 10) Apapi angawona kuti nawu achiti vo vakambika pa lemba ili asani mwana wawu wa vyaka vakujumpha 18, wasankha kuŵagarukiya. Chinanga kuti kuchita ivi nkhwakusuzga, kweni kungawovya kuti muvikiliyi ŵana ambula kunanga. Ziŵani kuti nyengu zosi mutenere kuvikiliya ndi kulongozga banja linu. Ndichu chifukwa chaki, mutenere kujalikiska marangu ngakovya kweniso ngambula kusuzga. Mukambiskanengi mwakufwatuka ndi ŵana ŵinu ambula kunanga. Muwonengi mo achitiya vinthu kusukulu kweniso mumpingu. Muŵakambiyengi so kuti mwana yo wakugaruka mutimutinkha cha, kweni mutinkha ŵaka vakuchita vaki. Mungatinkhanga mwana winu cha kweni mutinkhengi jalidu liheni lo we nalu. Ŵana ŵaŵi aku Yakobe ŵati achita vinthu viheni, Yakobe wangutemba ŵana ŵaki cha kweni wangutemba ukari wawu wankhaza.​—Chiyambo 34:1-31; 49:5-7.

26. Kumbi ndi fundu nizi zo zingapembuzga apapi wo asuzgika maŵanaŵanu chifukwa cha mwana yo wagaruka?

²⁶ Asani mwana winu wagaruka, mungawona nge kuti imwi ndimwi mwamuchitiska. Kweni palivi chifukwa chakujimbiya mulandu asani mungwesesa kulondo marangu ngaku Yehova kweniso kumusambiza. Mutenere kuziŵa kuti palivi mpapi yo ngwakufikapu, kweni imwi mungwesesa kuja mpapi wamampha. (Yeruzgiyani ndi Machitidu 20:26.) Kuja ndi mwana wakugaruka m’banja, nchinthu chakuŵaŵa ukongwa, kweni asani venivi vachitika mutenere kukumbuka kuti Chiuta waziŵa umampha vosi ndipu wajowo cha ateŵeti ŵaki akugomezgeka. (Sumu 27:10) Mwaviyo, muyesesengi kuchita vinthu vo vingawovya kuti ŵana ŵinu ambula kugaruka alutirizgi kuja akugomezgeka kwaku Chiuta.

27. Kumbi ntharika ya mwana wakusakaza yingawovya wuli apapi wo mwana wawu wagaruka?

²⁷ Asani mungaleka kufwa daka, mukuluta kwa nyengu, mwana winu wangayamba kukumbuka vo mungumusambiza wechendagaruki ndipu ivi vingamuwovya kuti wasinthi. (Wakutaula 11:6) Apapi anandi achikhristu, akumanapu ndi suzgu nge lo mwakumana nalu ndipu anyaki ajiwone ŵija mwana wawu wachisintha jalidu liheni lo wenga nalu. Ivi ndivu vinguchitikiya mpapi wa m’ntharika yaku Yesu ya mwana wakusakaza. (Luka 15:11-32) Namwi so vingakuchitikiyani venivi.