PACHARU PACHITIKA VINTHU VAKOFYA

4 | Vikiliyani Chilindizga Chinu

NTCHIFUKWA WULI NKHWAKUKHUMBIKA?

Kufipa mtima chifukwa cha vinthu vakofya vo vichitika pacharu, kungakwaska ŵanthu mu nthowa zakupambanapambana. Anandi wo akwaskika ndi vinthu venivi, awona kuti vinthu vingasintha cha. Kumbi yiwu achita wuli?

Anyaki akana kuŵanaŵaniya vakunthazi.
Anyaki atumwa moŵa pamwenga munkhwala wakutimbanyizga wongu kuti aleki kuŵanaŵaniya masuzgu ngawu.
Anyaki awona kuti palivi chifukwa chakujaliya ndi umoyu, mwakuti aŵanaŵana kuti ajibayi.

Vo Mutenere Kuziŵa

Masuzgu nganyaki ngo mukumana nangu, ngangaŵa nga kanyengu kamanavi, ndipu vinthu vingaja umampha mwamabuchibuchi.
Chinanga kuti vinthu visintha cha pa umoyu winu, pe vinthu vinyaki vo mungachita, vo vingakuwovyani kuti mukunthiyengepu.
Bayibolu lilayizga kuti walipu yo wazamumalisiya limu masuzgu nga ŵanthu.

Vo Mungachita Pasonu Panu

Bayibolu likamba kuti: “Lekani kufipiya mtima va mawa, chifukwa lamawa le ndi vakufipiska mtima vaki. Zuŵa lelosi le ndi masuzgu ngaki.”—Mateyu 6:34.

Mungafipanga mtima ndi vinthu vazuŵa linyaki cha. Mungazomerezanga cha kuti kufipiya mtima vamawa kukutondekeseni kuchita vinthu vo mukhumbika kuchita msanawale.

Kufipa mtima ndi vinthu viheni vo vingachitika, kungasazgiyaku ŵaka kusuzgika maŵanaŵanu kweniso kungachitiska kuti muyambi kukayikiya kuti vinthu vijengi umampha.

KUMBI MUNGAJIVIKILIYA WULI? Fundu Zakovya

MUŴANAŴANIYENGI VINTHU VAMAMPHA

Bayibolu likamba kuti: “Mazuŵa ngosi nga munthu wakusuzgika ngaheni, kweni munthu yo we ndi mtima walikondwa walutirizga kuchita phwandu.” (Nthanthi 15:15) Kuŵanaŵaniya ukongwa masuzgu ngo mwakumana nangu kungachitiska kuti muleki kuwona nthowa yo yilipu yakungamalisiya. Kweni kuwona vinthu mwakwenere, kungakuwovyani kuŵanaŵaniya nthowa zo mungangamalisiya.

Mungamaliyanga nyengu yinandi cha pa kuŵerenga, kuvwisiya kweniso kuwonere nkhani.
Pakumaliya pa zuŵa lelosi, mulembengi vinthu viŵi pamwenga vitatu vo mungawonga.
Lembani vinthu vo mukhumba kuchita pa zuŵa lo. Ntchitu zikuluzikulu muzigaŵengi kuja zimanazimana kuti muwoni vo mwafiska kuchita pakumaliya pa zuŵa.

MUPEMPHENGI CHOVYU

Bayibolu likamba kuti: “Weyosi yo watijipatuwa . . . wakana zeru zosi zakovya.” (Nthanthi 18:1) Mungajituzga cha muchizenji chitali mwija, kweni asani anyinu angakuguzani, mungatuwa.

Mupemphengi ŵanthu a mu banja linu pamwenga mabwezi nginu, kuti akuwovyeni.
Namwi so musaniyengi nthowa zo mungaŵawovye. Kuchitiya vinthu ŵanthu anyaki kungakuwovyani kuti mungawonengi mwakwenere masuzgu nginu.
Asani muwona kuti vinthu visinthengi cha ndipu muwona kuti umoyu ngwakukhumbika cha, kakumaneni ndi dokotala. Nyengu zinyaki asani mutimbanyizgika ukongwa chifukwa cha masuzgu, mbukaboni wakuti mutama matenda nge nga kusuzgika maŵanaŵanu. Anandi achira chifukwa cha kulonde chovyu cha munkhwala.a

a Magazini ya Jani Masu!, yikamba cha munkhwala wachipatala wo ungakuwovyani.

Bayibolu Lilayizga Kuti Masuzgu Ngazamumaliya Limu

Munthu munyaki yo wangulembaku buku la Masalimo, wangukambiya Chiuta mupempheru kuti: “Mazu nginu ndi nyali yo yilongozga malundi ngangu, kweniso mbukweru wo uŵalisa nthowa yangu.” (Salimo 119:105) Wonani mo Bayibolu, lo ndi Mazu ngaku Chiuta liliri nadi nge nyali.

Ndi usiku, nyali yititiwovya kuziŵa po titenere kukanda. Mwakuyanana waka, Bayibolu le ndi ulongozgi wakovya wo ungatilongozga asani tikhumba kusankha vinthu mwazeru pa nkhani yakusuzga.

Ukweru ungatimbulikiya panthowa kuti tiwoni vo ve kunthazi kwidu. Mwakuyanana ŵaka, Bayibolu lingatimbulikiya vinthu vamampha vo ve kunthazi.

Bayibolu ndi buku lakupaturika lo likonkhoska ŵaka mbiri ya ŵanthu kwambiya pakwamba cha, kweni likamba so vinthu vamampha vo vichitikengi kunthazi. Likonkhoska:

Mo Masuzgu Ngangwambiya

Mo masuzgu ngangwambiya: Bayibolu likamba kuti “ubudi ukuselere mucharu kuziya mwa munthu yumoza, ndi nyifwa chifukwa cha ubudi, nyifwa nayu yikusapaliya ku ŵanthu wosi chifukwa wosi akubuda.”—Aroma 5:12.

Chifukwa Chaki

Chifukwa cho ŵanthu atondeke kumalisiya masuzgu ngidu: Bayibolu likamba kuti “munthu yo watenda walivi nthazi zakunyoloske maphazi ngaki.” (Yeremiya 10:23) Masuzgu ngo nge pacharu ngalongo kuti lemba ili lineneska.

Vo Chiuta Wazamuchita

Vo Chiuta wazamuchita kuti watuzgepu masuzgu: Bayibolu lilongo kuti iyu “wazamuleska masozi ngosi mumasu mwawu, ndipu nyifwa yazamuŵaku so cha, kwazamuŵavi kuliya, kukuta pamwenga urwirwi.”—Chivumbuzi 21:4.