NKHANI YAKUSAMBIRA YA NAMBALA 23
SUMU 2 Zina Linu Ndimwi Yehova
Kumbi Tiwona Kuti Zina Laku Yehova Ndakuzirwa Ukongwa?
“‘Yimwi ndimwi akaboni ŵangu,’ Yehova ndiyu wakamba.”—YESA. 43:10.
FUNDU YIKULU
Vo tingachita kuti titowesi ndi kukankhuska zina laku Yehova.
1-2. Kumbi tiziŵa wuli kuti Yesu wawonanga kuti zina laku Yehova ndakukhumbika ukongwa?
YESU wawonanga kuti zina laku Yehova ndakukhumbika ukongwa. Iyu ndiyu wanguwovya ukongwa kuti ŵanthu aziŵi zina la Awisi. Munkhani yajumpha, tingusambira kuti Yesu wenga wakunozgeka kufwa kuti watowesi zina laku Yehova kweniso kuti walongo kuti vosi vo Yehova wachita vakwenere. (Mariko 14:36; Ahe. 10:7-9) Ndipu kukumaliya kwa Ulamuliru wa Vyaka 1,000, Yesu wazamuweze Ufumu kwa Awisi kuti watowesi zina laku Yehova. (1 Akori. 15:26-28) Vosi vo Yesu wanguchita vingulongore limu kuti watimuyanja ukongwa Yehova.
2 Yesu wawonanga kuti zina laku Yehova ndakukhumbika ukongwa. Tikamba viyo chifukwa chakwamba, Yesu wanguza pacharu chapasi mu zina la Awisi. (Yoha. 5:43; 12:13) Chachiŵi, wanguziŵisa akusambira ŵaki zina la Awisi. (Yoha. 17:6, 26) Ndipu chachitatu, wasambizanga kweniso kuchita vakuziziswa mu zina la Awisi. (Yoha. 10:25) Kweniso wangupempha Yehova kuti wavikiliyi akusambira ŵaki ‘chifukwa cha zina Laki.’ (Yoha. 17:11) Mwaviyo, vingaŵa vakuvwika cha kuti munthu munyaki wakambi kuti ndi Mkhristu penipo watiliziŵa cha zina laku Yehova pamwenga so kuligwiriskiya ntchitu.
3. Kumbi tikambiskanengenji munkhani iyi?
3 Chifukwa chakuti te Akhristu auneneska, tiyezga Yesu asani titanja kweniso kutumbika zina laku Yehova. (1 Petu. 2:21) Munkhani iyi, tikambiskanengi chifukwa cho Yehova wakupereke zina laki ku ŵanthu wo apharazga “uthenga wamampha wa Ufumu.” (Mate. 24:14) Tiwonengi so mo zina laku Yehova ndakukhumbikiya ukongwa kwaku isi.
“ŴANTHU AKUTI AZIŴIKENGI NDI ZINA LAKI”
4. (a) Kumbi Yesu wanguŵakambiyanji akusambira ŵaki wechendaluti kuchanya? (b) Kumbi tikambiskanengi fumbu nili?
4 Wati waja kamanavi kuluta kuchanya, Yesu wangukambiya akusambira ŵaki kuti: “Mwazamulonde nthazi po mzimu wakupaturika wazamukuza paku yimwi ndipu mwazamuja akaboni ŵangu mu Yerusalemu, mu Yudeya mosi ndi mu Samariya mpaka kuvigaŵa vakutali ukongwa va charu chapasi.” (Machi. 1:8) Mwaviyo, uthenga wamampha watingi uzipharazgikengi pacharu chosi, ku Isirayeli pe cha. Ndipu ŵanthu a mitundu yosi atingi azijengi ndi mwaŵi wakuja akusambira aku Yesu. (Mate. 28:19, 20) Kweni pa lemba ili Yesu wangukamba kuti: “Mwazamuja akaboni ŵangu.” Kumbi akusambira aku Yesu asonu ŵenaŵa akhumbikanga mbwenu kusambira vakukwaskana ndi zina laku Yehova pamwenga akhumbikanga ŵaka kuja akaboni aku Yesu? Machitidu chaputala 15 chitiwovyengi kumuka fumbu lenili.
5. Kumbi akutumika kweniso ŵara ku Yerusalemu angulongo wuli kuti ŵanthu a mitundu yosi akhumbika kuziŵa zina laku Yehova? (Wonaniso chithuzi.)
5 Mu 49 C.E., akutumika kweniso ŵara ku Yerusalemu anguwungana pamoza kuti akambiskani vo ŵanthu amitundu yinyaki wo ŵenga ambula kudumulika akhumbikanga kuchita kuti aje Akhristu akuzomerezeka. Ŵati amaliza kukambiskana, Yakobe yo wenga mubali waku Yesu, wangukamba kuti: “[Peturo] wakonkhoska mwakuvwika umampha mo Chiuta wangung’anamukiya kakwamba ku ŵanthu amitundu yinyaki kuti watomu ŵanthu akuti aziŵikengi ndi zina laki.” Kumbi yapa Yakobe wakambanga zina laku yani? Pavuli pakukamba mazu yanga, Yakobe wanguko mazu ngo Amosi wangulemba ndipu wangukamba so kuti: “Kuti ŵanthu wo ajaku apenji Yehova ndi mtima wosi limoza ndi ŵanthu amitundu yosi, ŵanthu wo aziŵika ndi zina langu, venivi ndivu Yehova . . . wakamba.” (Machi. 15:14-18) Akusambira asonu ŵenaŵa akhumbikanga kusambira ŵaka vakukwaskana ndi Yehova pe cha kweni akhumbikanga so kuziŵika ndi zina laki. Venivi ving’anamuwa kuti akhumbikanga kupharazga vakukwaskana ndi zina laku Chiuta ndipuso kuziŵika ndi zina lenili.
Pa nkhumanu ya wupu wakulongozga wa mu nyengu ya akutumika, abali akugomezgeka ŵenaŵa anguwamu kuti Akhristu atenere kuziŵika ndi zina laku Chiuta (Wonani ndimi 5)
6-7. (a) Ntchifukwa wuli Yesu wanguza pacharu chapasi? (b) Nanga ntchifukwa chikulu ukongwa nichi cho Yesu wanguziya pacharu chapasi?
6 Zina laku Yesu ling’anamuwa kuti “Yehova Mbutaski.” Ndipu Yehova wangugwiriskiya ntchitu Yesu kuti wataski ŵanthu wosi wo avwana mwaku Iyu kweniso Mwana waki. Yesu wanguza pacharu chapasi kuzipereka umoyu waki chifukwa cha ŵanthu. (Mate. 20:28) Chifukwa chakuti wakupereka sembi, iyu wakuchitiska kuti ŵanthu ataskiki kweniso azilonde umoyu wamuyaya.—Yoha. 3:16.
7 Kweni ntchifukwa wuli ŵanthu akhumbikanga sembi yakuŵawombo? Ntchifukwa cha vo vinguchitika mumunda wa Edeni. Nge po takambiyapu kali munkhani yajumpha, apapi ŵidu akwamba, Adamu ndi Heva, angugarukiya Yehova ndipuso angutaya mwaŵi wakuja ndi umoyu wamuyaya. Venivi vinguchitiska kuti taŵanthu tosi tihari ubudi ndi nyifwa. (Gene. 3:6, 24) Kweni Yesu wanguza pacharu chapasi kuzichita chinthu chinyaki chakukhumbika ukongwa kuluska kutaska ŵanthu ku ubudi. Satana wangukamba maboza ngakukwaskana ndi zina laku Yehova. (Gene. 3:4, 5) Chifukwa cha venivi ŵanthu akhumbikanga kuziŵa kuti Yehova wakunanga chechosi cha ndipu zina laki likhumbika kutoweseka. Yesu ndiyu wenga munthu wakwenere kutowesa zina lenili chifukwa wamiyanga Yehova kweniso wanguchita vosi vo Yehova wangumutuma kuti wachiti.
Vingaŵa vakuvwika cha kuti munthu munyaki wakambi kuti ndi Mkhristu penipo watiliziŵa cha zina laku Yehova pamwenga so kuligwiriskiya ntchitu.
8. Kumbi ŵanthu wosi wo avwana mwaku Yesu akhumbika kuziŵanji?
8 Ŵanthu wosi wo avwana mwaku Yesu, kwali mbayuda pamwenga ŵanthu a mitundu yinyaki, wosi akhumbika kumuziŵa umampha Yehova Chiuta yo wakuŵataska. (Yoha. 17:3) Kusazgiyapu yapa, nge Yesu, nawu akhumbika kuziŵika ndi zina laku Yehova. Akhumbika so kuziŵa kukhumbika kwa kutowesa zina laku Yehova kuti azitaskiki. (Machi. 2:21, 22) Mwaviyo, Akhristu wosi akugomezgeka atenere kusambira vakukwaskana ndi Yehova kweniso Yesu. Ndichu chifukwa chaki Yesu wangumaliza pempheru laki lo lisanirika mu Yohane chaputala 17 ndi mazu ngakuti: “Ndaŵaziŵisa zina linu, ndipu ndazakuliziŵisa so, kuti chanju cho mwandiyanja nachu chije nawu ndipuso kuti ini ndije wakukoliyana nawu.”—Yoha. 17:26.
“YIMWI NDIMWI AKABONI ŴANGU”
9. Kumbi tingalongo wuli kuti tiwona kuti zina laku Yehova ndakukhumbika ukongwa?
9 Nge mo tawone, kuti tilongo kuti te akusambira aku Yesu, tikhumbika kutowesa zina laku Yehova. (Mate. 6:9, 10) Titenere kuwona kuti zina laku Yehova ndakukhumbika ukongwa. Ndipu vakuchita vidu vilongongi venivi. Kweni kumbi tikhumbika kuchitanji kuti titowesengi zina laku Yehova kweniso kuti tilongo kuti vo Satana wangukamba vakukwaskana ndi Yehova vaboza?
10. Kumbi muchaputala 42 mpaka 44 cha buku la Yesaya mwe nkhani wuli? (Yesaya 43:9; 44:7-9) (Wonaniso chithuzi.)
10 Chaputala 42 mpaka 44 cha buku la Yesaya chilongo kuti vo tichita pakutowesa zina laku Yehova vakuzirwa ukongwa. Mumachaputala ngenanga, Yehova wakambiya ŵanthu wo asopa achiuta anyaki kuti azi ndi maukaboni ngakulongo kuti achiuta ŵawu aliku nadi. Kweniso wakambiya achiuta aboza kuti azi ndi maukaboni ngakulongo kuti yiwu mbachiuta nadi. Kweni palivi yo wangachita venivi!—Ŵerengani Yesaya 43:9; 44:7-9.
Tilongo ukaboni wakuti Yehova pe ndiyu Chiuta wauneneska kuziya mu vo tikamba ndi kuchita (Wonani ndimi 10-11)
11. Mwakukoliyana ndi Yesaya 43:10-12, kumbi Yehova watiŵakambiyanji ŵanthu ŵaki?
11 Ŵerengani Yesaya 43:10-12. Yehova wakambiya ŵanthu ŵaki kuti: “Yimwi ndimwi akaboni ŵangu, . . . ndipu ini ndini Chiuta.” Yehova wakambiya so ŵanthu ŵaki kuti amuki fumbu ili: “Kumbi kwe Chiuta munyaki pade paku ini?” (Yesa. 44:8) Mwaviyo, te ndi mwaŵi wakumuka fumbu lenili. Kuziya mu vo tikamba kweniso kuchita, tilongo kuti Yehova ndi Chiuta yija wauneneska kweniso kuti zina laki ndapachanya ukongwa ndipu liluska zina lelosi. Vo tichita pa umoyu, vilongo kuti titimuyanja nadi Yehova kweniso titowesa zina laki. Tichita venivi asani tilutirizga kuja akugomezgeka kwaku iyu kwali tingakumana ndi mayeseru wuli ngakutuwa kwaku Satana.
12. Kumbi uchimi wo usanirika pa Yesaya 40:3, 5 ungufiskika wuli?
12 Tiyezga Yesu Khristu asani tivikiliya zina laku Yehova kweniso mbiri yaki. Yesaya wangukambiya limu kuti munthu munyaki wazamudanjiyapu kuti ‘wanozgi [pamwenga kuti, “wangweruwi”] nthowa yaku Yehova.’ (Yesa. 40:3, mazu ngamumphata) Kumbi uchimi wenuwu ungufiskika wuli? Yohane Mubatizi wangumunozge nthowa Yesu yo wangutumika ndi Yehova kuti wazipharazgi vakukwaskana ndi Yehova. (Mate. 3:3; Mariko 1:2-4; Luka 3:3-6) Uchimi waku Yesaya ungukamba so kuti: “Unkhankhu waku Yehova wazamuvumbulika.” (Yesa. 40:5) Kumbi venivi vingufiskika wuli? Yesu wati waza pacharu chapasi, wanguchita vinthu ndendende nge mo Yehova watingi wachitiyengi, ndipu venga nge kuti Yehova mweneku waza pacharu.—Yoha. 12:45.
13. Kumbi tingamuyezga wuli Yesu?
13 Mwakuyanana ndi Yesu, nasi te akaboni aku Yehova. Isi tiziŵika ndi zina laku Yehova ndipu tikhumba kukambiyaku munthu weyosi vinthu vakukwaskana ndi Chiuta. Kweni kuti tifiski kuchita venivi, tikhumbika so kuŵakambiya ŵanthu udindu wakukhumbika ukongwa wo Yesu we nawu pakutowesa zina laku Yehova. (Machi. 1:8) Yesu ndi Kaboni wakugomezgeka ndipu wanguchitiya umampha ukongwa ukaboni wakukwaskana ndi Yehova. Nasi tikhumbika kulondo chakuwoniyapu chaki. (Chivu. 1:5) Kweni kumbi tingalongo so wuli kuti tiwona kuti zina laku Yehova ndakuzirwa ukongwa?
MO TINGALONGOLE KUTI TIWONA KUTI ZINA LAKU YEHOVA NDAKUZIRWA UKONGWA
14. Mwakukoliyana ndi mazu nga pa Salimo 105:3, kumbi titiliwona wuli zina laku Yehova?
14 Timalikiyengi zina laku Yehova. (Ŵerengani Salimo 105:3.) Yehova wakondwa ukongwa asani timalikiya zina laki. (Yere. 9:23, 24; 1 Akori. 1:31; 2 Akori. 10:17) ‘Kumalika mwaku Yehova’ kung’anamuwa kunyadiya kuti Yehova ndi Chiuta widu. Tiwona kuti ndi mwaŵi ukulu ukongwa kukankhuska zina laki kweniso kuvikiliya mbiri yaki. Tingachitanga soni cha kukambiya anyidu kusukulu, kuntchitu, maneba kweniso ŵanthu anyaki kuti te Akaboni aku Yehova! Dyaboli wakhumba kuti tileki kukambiya anyidu vakukwaskana ndi zina laku Yehova. (Yere. 11:21; Chivu. 12:17) Kukamba uneneska, Satana ndi achimi ŵaki aboza akhumba kuti ŵanthu aluwi zina laku Yehova. (Yere. 23:26, 27) Kweni chifukwa chakuti titanja zina laku Yehova, timuthamikengi “zuŵa losi lamphumphu.”—Salimo 5:11; 89:16.
15. Kumbi kudaniya pa zina laku Yehova kung’anamuwanji?
15 Tilutirizgengi kudaniya pa zina laku Yehova. (Yowe. 2:32; Aro. 10:13, 14) Kudaniya pa zina laku Yehova kung’anamuwa vinandi kuluska ŵaka kuziŵa zina laki ndi kuligwiriskiya ntchitu. Venivi visazgapu kugomezga kuti iyu waliku nadi, kumuthemba kweniso kumupempha kuti watiwovyi ndi kutilongozga. (Salimo 20:7; 99:6; 116:4; 145:18) Visazgapu so kupharazgiya anyidu vakukwaskana ndi zina laki ndi mijalidu yaki, kuŵawovya kuti alapi kweniso kuti achitengi vosi vo angafiska kuti Yehova waŵayanjengi.—Yesa. 12:4; Machi. 2:21, 38.
16. Kumbi tingalongo wuli kuti Satana ngwaboza?
16 Tija akunozgeka kusuzgika chifukwa cha zina laku Yehova. (Yako. 5:10, 11) Asani tilutirizga kuja akugomezgeka kwaku Yehova pa nyengu yo tisuzgika, tilongo kuti Satana ngwaboza. Mu nyengu yaku Yobu, Satana wangukamba vakukwaskana ndi ŵanthu wo ateŵete Yehova kuti: “Munthu wangapereka chechosi cho we nachu kuti wataski umoyu waki.” (Yobu 2:4) Satana wangukamba kuti ŵanthu ateŵete Yehova pa nyengu yo vinthu ve umampha pa umoyu wawu, kweni asani akumana ndi masuzgu angamujowo. Yobu yo wenga wakugomezgeka wangulongo kuti vo Satana wangukamba vaboza. Nasi te ndi mwaŵi wakulongo kuti te kuchigaŵa chaku Yehova chinanga Satana wangatichitiska kuti tikumani ndi masuzgu. Tingasimikiza kuti Yehova walutirizgengi kutivikiliya chifukwa cha zina laki.—Yoha. 17:11.
17. Nge po pakambiya pa 1 Peturo 2:12, kumbi ndi nthowa yinyaki niyi yo tingakankhuskiya zina laku Yehova?
17 Vo tichita vikankhuskengi zina laku Yehova. (Nthanthi 30:9; Yere. 7:8-11) Chifukwa chakuti ŵanthu aziŵa kuti te Akaboni aku Yehova, vo tichita vingachitiska kuti akankhuski zina laki pamwenga cha. (Ŵerengani 1 Peturo 2:12.) Mwaviyo, tichitengi vosi vo tingafiska kuti tithamikengi Yehova kuziya mu vo tikamba ndi kuchita. Asani tichitengi viyo tikankhuskengi zina laku Yehova chinanga kuti te ambula kufikapu.
18. Kumbi ndi nthowa yinyaki niyi yo tingalongore kuti tiwona kuti zina laku Yehova ndakukhumbika ukongwa? (Wonaniso mazu ngamumphata.)
18 Tiwonengi kuti zina laku Yehova ndakukhumbika ukongwa kuluska mo ŵanthu atitiwone. (Salimo 138:2) Ntchifukwa wuli fundu yeniyi njakukhumbika ukongwa? Chifukwa asani tichita vinthu vo vikondwesa Yehova, kanandi ŵanthu akondwa navu cha ndipu angakamba vinthu viheni vakukwaskana ndi isi.a Yesu nayu wachibayika, ŵanthu amuwonanga nge kuti ntchigeŵenga ndipu amunyozanga. Kweni iyu wenga wakunozgeka kufwa kuti wakankhuski zina laku Yehova. Iyu wangudandawula cha chifukwa cha mo ŵanthu amuwoniyanga kweniso “wangutoliyaku kanthu cha vinthu vakuchitiska soni” vo ŵanthu akambanga. (Ahe. 12:2-4) Iyu wanguŵika mtima waki wosi pakuchita khumbu laku Chiuta.—Mate. 26:39.
19. Kumbi mutuvwa wuli chifukwa cha zina laku Yehova, nanga ntchifukwa wuli?
19 Tikondwa ukongwa kuteŵete Yehova ndipu tiwona kuti ndi mwaŵi wapade kudanika kuti Akaboni aku Yehova. Chifukwa chakuti tiwona kuti zina laku Yehova ndakukhumbika ukongwa, tilutirizgengi kumuthamika chinanga ŵanthu anyaki angatinyoza. Zina laku Yehova ndakukhumbika ukongwa kwaku isi kuluska vo ŵanthu angakamba vakukwaskana ndi isi. Mwaviyo, chinanga Satana wangachitiska kuti tikumani ndi masuzgu wuli, tiyeni tilutirizgi kuthamika zina laku Yehova. Asani tichitengi viyo, tilongongi kuti tiwona kuti zina laku Yehova ndakukhumbika ukongwa nge mo Yesu Khristu wanguchitiya.
SUMU 10 Thamikani Yehova Chiuta Widu!
a Yobu yo wenga wakugomezgeka, nayu wangutimbanyizika chifukwa chakuti mabwezi ngaki ngatatu ngangukamba kuti watenere kuti wanguchita chinthu chinyaki chiheni. Pakwamba, ŵana ŵaki wosi ŵati afwa kweniso wati waluza chuma chaki chosi, “Yobu wangubuda cha, pamwenga kumba mulandu Chiuta kuti wachita chinthu chiheni.” (Yobu 1:22; 2:10) Kweni mabwezi ngaki ngati ngakamba kuti wanguchita chinthu chinyaki chiheni, Yobu ‘wangulongoro bweka.’ Iyu wakhumbanga kuvikiliya mbiri yaki mumalu mwakutowesa zina pamwenga mbiri yaku Chiuta.—Yobu 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5.