NDRIMA NYA GIHEVBULO 31
NDZIMO 12 Jehovha, Nungungulu nya khongolo
Ginani egi Jehovha a girago gasi gu vbulugisa vathu avba nya gighoho ni gufa?
“Nungungulu haladzide ngudzu litigo gu kala a ningeya Gyanana gyaye gi velegidwego gyonga.” — JOH. 3:16.
MAKUNGO NYA GIHEVBULO GEGI
Hi na wona esi Jehovha a giridego gasi gu hi phasa gu dwana ni gighoho hi bwe hi mu thumeya. Hi na wona gambe edzi a hi yeyedzidego khidzo wuhindzi khu gu hi ninga lithomo nya gu vbanye kala gupindruga nya mba na gighoho.
1-2. a) Ginani gighoho, nigu hi nga gira ginani gasi gu gi pala? (Wona “Mitshamuselo nya malito nyo khaguri.”) b) Hi na bhula khu ginani avba nya ndrima yeyi ni avba nya dzimbe dzindrima dzi gomogo avba nya Mukhedziseyi wowu? (Wona “Nota nya valeri” omu nya mukhedziseyi wowu.)
INA U ngu dzina guti edzi Jehovha a gu haladzago khidzo? U nga mana hlamulo nya giwudziso gegi khu gu hevbula esi Jehovha a giridego gasi gu gu vbulugisa avba nya gighoho ni gufa. Gighohoa nala nyo vivbe ngudzu, nigu a mwalo muthu a si kodzago gu pala nala yoyu. Ethu hi ngu ghoha tshigu ni tshigu, nigu ho gufa khu kotani nya gighoho. (Rom. 5:12) Ganiolu, hi na ni mahungu nya yadi. Khu gu phaswa khu Jehovha, hi nga pala gighoho. Khu lisine, Jehovha a gu tumbisa gu khuye a na hi tshudzisa khu gu vbeleya avba nya gighoho ni gufa.
2 Guvbindra 6000 myaga, Jehovha a ngu phasa vathu gasi gu mu thumeya ambari na vari sighohi. Khu ginani? Kholu uye a ngu hi haladza. Gukhugeya a nga vanga vathu, Jehovha a ngu hi yeyedza lihaladzo nigu khu kotani nya olu a hi haladzago a ngu gira silo nya singi ngudzu gasi gu va phasa gu dwana ni gighoho. Nungungulu a ngu dziti gu khuye gighoho gya gu resa gufa, nigu kha dzini gu khuye hifa. Uye a gu vbweta gu khuye hi vbanya kala gupindruga. (Rom. 6:23) Khiso a si suveyago avbo gwago. Avba nya ndrima yeyi, hi na bhula khu siwudziso siraru: 1) Gutumba muni Jehovha a ningedego vathu nya mba vbeleya? 2) Ginani va giridego vama nya mba vbeleya va dziteponi nya Bhibhiliya gasi gu tsakisa Jehovha? 3) Ginani egi Jesu a giridego gasi gu vbulugisa vathu ga gighoho ni gufa?
GUTUMBA MUNI JEHOVHA A NINGEDEGO VATHU NYA MBA VBELEYA?
3. Adhamu ni Evha va di khala sighohi khu ndziya muni?
3 Tepo Jehovha a nga vanga mwama ni nyamayi nyo pheye, uye a di gu vbweta gu khuye va tsaka. Jehovha a va ningide wulanga nyo mbure gasi gu vbanya umo, giningwa nya mutshadho ni thumo nyo tsakise. Avo va diri ni lithomo nya gu tadze mafu khu situgulwana sawe va bwe va vbindrugedza mafu yatshavbo ma khala paradhesi nyo fane ni lithembwe la Edheni. Uye a di va himbedzeya basi gilo gimwegyo gi nga ba giri gilo nyo vbevbuge ngudzu. Nigu a va gengedzide gu khuye va gu hatha gu mba engisa gileletelo gyaye, va di hadzi gufa. Ethu hi ngu siti esi si nga girega. Givangwa nya liphuvbo, gi gu mba haladza vathu ambari Nungungulu, gi di kutsedzeya Adhamu ni Evha gu mba engisa Nungungulu. Adhamu ni Evha va di gira esi va nga embedwa khu ngilozi yile nyo vivbe, a gu Sathane. Avo kha va tumba Papayi wawe nya lihaladzo, wulangani nya isoso va di ghoha. Esi Jehovha a ganedego si di girega. Gukhugeya litshigu lile, avo va di tshangana ni sigaradzo womini gwawe watshavbo, avo va di gumba va hegisa khu gufa. Kha nga a ganedego Jehovha, avo va di bweleya va khala kudzudzwani. — Gen. 1:28, 29; 2:8, 9, 16-18; 3:1-6, 17-19, 24; 5:5.
4. Khu ginani Jehovha a nyenyago gighoho a bwe a hi phasa gu dwana nagyo? (Varoma 8:20, 21)
4 Matimo yaya kha ma tsakise, ganiolu Jehovha a di ma theya omu nya Bhibhiliya gasi hi pwisisa gilo nya lisima. Ayo ma gu hi phasa gu pwisisa gu khethu khu ginani Jehovha a nyenyago ngudzu gighoho. Gighoho gya gu hi hambanisa ni Papayi wathu, nigu gya gu resa gufa. (Isa. 59:2) Sathane a ngu nyenya Jehovha ni vathu. Khiso si nga mu gira a kutsedzeya Adhamu ni Evha gasi va ghoha, nigu a ngo simama gu linga vathu muhuno. Tepo Adhamu ni Evha va nga ghoha, Sathane adzina a pimiside gu khuye a si kodzide gu vbedza ni makungo ya Jehovha maningano ni vathu. Ganiolu, uye kha nga ba a pwisisa edzi Jehovha a haladzago khidzo vathu. Nungungulu gima na si vbindrugedzi makungo a nga ba ari nawo ni situgulwana sa Adhamu ni Evha. Uye a ngu haladza vathu, khu kharato a di dzegeya gu hi ninga gutumba. (Leri Varoma 8:20, 21.) Jehovha a di gu dziti gu khuye situgulwana nyo khaguri sawe si di hadzi gu hatha gu mu haladza ni gu mu engisa. Khu kharato, Jehovha a di gira malulamiselo nya gu si vbulugise ga gighoho si bwe si gira wupari naye. Ginani egi Jehovha a giredego gasi gu isoso si kodzega?
5. Ginani egi Jehovha a nga dzegeya gu gira gasi gu ninga gutumba vathu? Tshamuseya. (Genesi 3:15)
5 Leri Genesi 3:15. Jehovha a di dzegeya gu ganeya gu khuye a di hadzi fuvisa Sathane a bwe a ninga gutumba vathu vatshavbo. Uye a di ganeya gu khuye gi na manega “gitugulwana” gi nga hadzi gu vbulugisa vathu. Gitugulwana gyogyo gi di hadzi gu fuvisa Sathane gi bwe gi vbedza ni satshavbo sigaradzo si nga vangwa thembweni ga Edheni. (1 Joh. 3:8) Ganiolu, gasi gitugulwana gyogyo gi gira isoso gi di hadzi gu tshaniseka. Sathane a di hadzi gu gi bayisa mwendro gu gira gu gi songwa. Isoso khu lisine si di hadzi gu vbisa ngudzu Jehovha. Ganiolu, Jehovha a di gu dzi emisede gu tshaniseka kholu khiso basi si nga hadzi gu vbulugisa vathu avba nya gighoho ni gufa.
GINANI EGI VATHU NYA MBA VBELEYA VA NGA GIRAGO GASI GU TSAKISA JEHOVHA NI GU GIRA WUPARI NAYE?
6. Ginani egi vama nyo tumbege, nya nga Abheli ni Nowa va giridego gasi gu khala dzipari dza Jehovha?
6 Vbadugwana-vbadugwana, Jehovha a di ganeya esi vathu va nga ba va yede gu gira gasi gu hidzimeya gwaye. Khu giyeyedzo, Abheli, gyanana nya wuvili gya Adhamu ni Evha, khigyo nyo pheye na gi gu khodwa ga Jehovha hwane nya esi si nga girega thembweni ga Edheni. Abheli a di gu haladza Jehovha, nigu a di gu vbweta gu Mu tsakisa ni gu khala pari yaye. Khu kharato, a di gu vbweta gu ninga gilo nyo khaguri Jehovha. Abheli a diri muhavisi, khu kharato a di hatha dzinvuta nyo khaguri a bwe a dzi ningeya kha nga muphaso ga Jehovha. Ginani Jehovha a giridego? Uye “a di hakha gwadi Abheli a gu salalegiswa ngudzu khu ningelo waye.” (Gen. 4:4) Jehovha gambe tsakisidwe khu miphaso ya vambe vathu va nga ba va mu haladza ni gu mu tumba — nya nga Nowa. (Gen. 8:20, 21) Khu gu dzumeya miphaso yeyi, Jehovha a di gu yeyedza gu khuye vathu nya mba vbeleya va nga mu tsakisa ni gu khala dzipari dzaye.b
7. Ginani hi gi hevbulago khu gilombo Jehovha a giredego Abrahama?
7 Abrahama a di gu khodwa ngudzu ga Jehovha. Litshigu limwedo, Jehovha a di mu lomba gasi gu gira gilo nyo garadze ngudzu. A di mu embeya gasi gu ningeya gyanana gyaye Isaki kha nga muphaso. Egi gi diri gilombo nyo garadze ngudzu ga Abrahama. Ganiolu, uye a di engisa Jehovha. Tepo Abrahama a nga vbweta gu songa gyanana gyaye, Nungungulu a di mu himbedzeya. Giyeyedzo gegi gya gu hi hevbudza esi Jehovha a nga hadzi gu gira mindru watshigu. Jehovha a di gu dzi emisede gu ningeya Gyanana gyaye kha nga muphaso. Jehovha a ngu haladza ngudzu vathu. — Gen. 22:1-18.
8. Miphaso nya sirengo yi di gu yeyedza ginani? (Levhi 4:27-29; 17:11)
8 Hwane nya tepo nyo khaguri, Jehovha a di ninga Nayo Vaisrayeli. Uye a di va embeya gasi gu ningeya sirengo kha nga muphaso gasi va divaledwa sighoho sawe. (Leri Levhi 4:27-29; 17:11.) Miphaso yile, yi di gu yeyedza gu khiyo Jehovha a di hadzi gu ninga muphaso nya tshukwana, wu nga hadzi gu hi vbulugisa ga gighoho khu gu vbeleya. Nungungulu a di embeya vaprofeti vaye gasi gu lova maningano ni gitugulwana gi tumbisidwego. Avo va di tshamuseya gu khavo gitugulwana gyogyo, a gu Gyanana nyo hathege gya Nungungulu gi di hadzi gu tshaniseka gi bwe gifa. Igyo gi di hadzi gu songwa kha nga nvuta yi ningedwago kha nga muphaso. Khu kharato, Jehovha a tumbiside gu khuye a di hadzi gu ningeya Gyanana gyaye nyo golege kha nga muphaso gasi gu vbulugisa vathu — gupata ni uwe — avba nya gighoho ni gufa.
GINANI EGI JESU A GIRIDEGO GASI GU VBULUGISA VATHU AVBA NYA GIGHOHO?
9. Ginani egi Johane Mubhabhatisi a ganedego maningano ni Jesu? (Vahebheru 9:22; 10:1-4, 12)
9 Khu mwaga nya wu 29, Johane Mubhabhatisi a di wona Jesu wa Nazareta a bwe a ganeya gu khuye: “Nga wonani Ginvutana gya Nungungulu egi gi dusago gighoho nya litigo!” (Joh. 1:29) Malito yaya ma gu yeyedza gu khayo Jesu a diri gitugulwana gi tumbisidwego khu Nungungulu. Jesu a di hadzi gu ningeya womi waye kha nga muphaso. Ga giemo gegi, gitugulwana egi Jehovha a gi tumbisidego gi di gu vbohide gasi gu vbulugisa khu gu vbeleya vathu avba nya gighoho. — Leri Vahebheru 9:22; 10:1-4, 12.
10. Jesu yeyedzide kharini gu khuye a dita gasi gu ta “rana” sighohi?
10 Jesu a di gu vega gwadi gupima ga vale va nga ba va garadzega khu sighoho a bwe a va rana gasi gu khala valandreyi vaye. Uye a di gu dziti gu khuye vathu va di gu tshaniseka khu kotani nya gighoho. Khu kharato, a di gu dzi garadzeya gu phasa vathu va nga ba va tshaniseka khu kotani nya sighoho va giridego gale. Uye tshamusede isoso khu gu thumisa gipimaniso gi gu khigyo: “Vathu va si dwaligo kha va vbweti dhogodheya, ganiolu ava va dwalago va ngu mu vbweta.” A bwe a engedza gu khuye: “Kha nya teya gu ta rana va nya gululama, ganiolu sighohi.” (Mat. 9:12, 13) Nigu isoso khiso Jesu a giridego. Tepo nyamayi nyo khaguri a nga handza migondro yaye khu marongo yaye, Jesu a di ganeya naye khu ndziya nya yadi a bwe a divaleya sighoho saye. (Luka 7:37-50) Jesu a hevbudzide gilo nya lisima nyamayi wule nya Musamariya ambari a nga ba a dziti gu khuye a di gu vbanya ni mwama moyo a gu siri mwama waye. (Joh. 4:7, 17-19, 25, 26) Nungungulu ningide tshivba Jesu nya gu fuvise gufa gu vangwago khu gighoho. Khu ndziya muni? Jesu giride isoso khu gu wusa vama, vanyamayi ni sanana khu gufani. — Mat. 11:5.
11. Khu ginani vathu va nga ba va gola gu khala vbafuvbi ga Jesu ambari na va gu gira silo nyo vivbe?
11 Hi nga pwisisa gu khethu khu ginani vathu va nga ba va gola gu khala vbafuvbi ga Jesu ambari na va gu gira silo nyo vivbe. Jesu a di gu phara gwadi vathu vovo, nigu a di gu pwisisa edzi va nga ba va dzipwa khidzo. Avo kha va nga ba va thava gu ganeya naye. (Luka 15:1, 2) Nigu Jesu a di gu zundza ni gu tshatshazeya vale va nga ba va yeyedza gu khavo va di gu khodwa gwaye. (Luka 19:1-10) Jesu yeyedzide vathu edzi Jehovha Nungungulu a gu na ni wuhindzi khidzo. (Joh. 14:9) Esi Jesu a nga ba a ganeya ni gu gira, si di gu yeyedza gu khiso Papayi waye nya wuhindzi a di gu haladza vathu, nigu a di gu vbweta gu phasa moyo ni moyo wathu gu dwana ni gighoho. Jesu a phaside sighohi gu manega ni gudogoreya nya gu vbindrugedze dzindziya dzaso si bwe si mu landreya. — Luka 5:27, 28.
12. Ginani egi Jesu a hevbudzidego maningano ni gufa gwaye?
12 Jesu a di gu dziti gu khuye a di hadzi gu ningeya womi waye kha nga muphaso. Uye a embede gambe dzitepo nya dzingi valandreyi vaye gu khuye a di hadzi gu ningedwa a bwe a khokhotedwa avba nya simbo. (Mat. 17:22; 20:18, 19) Uye gambe a di gu dziti gu khuye muphaso waye wu di hadzi gu dusa gighoho mafuni momu, nga edzi a ganedego khidzo Johane ni vambe vaprofeti. Jesu gambe a ganede gu khuye hwane nya gu ba a songidwe, uye a di hadzi “ndrindra vathu nya mafumbo yatshavbo.” (Joh. 12:32) Isoso so thula gu khiso oyu a yeyedzago gukhodwa ga Jesu a bwe a engisa sileletelo saye, a na ba a tsakisa Jehovha. Nigu a gu gira isoso, khu gu hegisa a di hadzi gu ‘tshudwa ga gighoho.’ (Rom. 6:14, 18, 22; Joh. 8:32) Khu kharato, Jesu a di tiya hwambo nigu a di gu dzi emisede gufa gasi gu hi vbulugisa. — Joh. 10:17, 18.
13. Jesu a difa khu ndziya muni, nigu gufa gwaye gwa gu hi hevbudza ginani khu Jehovha Nungungulu? (Wona fotu.)
13 Jesu a di ningedwa khu mweyo nya pari yaye. Khu gu landreya, valala vaye va di mu khotheya, va mu valeteya va bwe va mu singedza khu silo a nga mba gira. Khu gu hegisa, masotshwa ma di mu khokhotheya avba nya simbo nya tshanisa ma bwe ma ninga nayo nya gu a songwa. Khu gu tumbega, Jesu timisede guvbisa gwatshavbo. Ganiolu, Jehovha a tshanisekide ngudzu tepo a nga ba a wona Gyanana gyaye na gi gupwa ngudzu guvbisa. Jehovha a diri ni tshivba ni makodzelo nya gu gire gu Gyanana gyaye gi ema gu tshaniseka, ganiolu kha gira isoso. Jehovha a di gu haladza ngudzu Gyanana gyaye, ganiolu khu ginani a nga gi diga gi tshaniseka? Kholu Jehovha a ngu hi haladza. Jesu a di ganeya gu khuye: “Nungungulu haladzide ngudzu litigo gu kala a ningeya Gyanana gyaye gi velegidwego gyonga, gasi ni wevbini a khodwago gwagyo a si fuviswi, ganiolu a mana womi nya gupindruge.”— Joh. 3:16.
Jehovha a tshanisekide ngudzu tepo a nga dzumeleya Gyanana gyaye gi songwa gasi gi vbulugisa vathu avba nya gighoho ni gufa (Wona paragrafu 13)
14. Muphaso wa Jesu wa gu gu hevbudza ginani?
14 Dzegiso wa Jesu giyeyedzo nya gikhongolo nya gu khigyo Jehovha a ngu haladza situgulwana nya mba vbeleya sa Adhamu ni Evha. Isoso so yeyedza gu khiso Jehovha a ngu gu haladza ngudzu. Uye a ningede Gyanana gyaye nyo golege kha nga muphaso a bwe a timiseya guvbisa nya gukhongolo gasi gu gu vbulugisa avba nya gighoho ni gufa. (1 Joh. 4:9, 10) Khu lisine, uye o vbweta gu phasa moyo ni moyo wathu gu dwana ni gighoho hi bwe hi gi pala.
15. Ginani hi yedego gu gira gasi hi divaledwa sighoho sathu?
15 Giningwa gya Nungungulu, a gu dzegiso wa Gyanana gyaye nyo golege, gu ngu gira gu si kodzega gu divaledwa sighoho sathu. Ganiolu, gasi gu hakha divalelo wa Nungungulu, hi yede gu gira gilogyo. Nya nga ginani? Johane Mubhabhatisi ni Jesu Kristo va ganede gu khavo: “Vbindrugedzani, kholu Mufumo wa Nungungulu womo vbafuvbi.” (Mat. 3:1, 2; 4:17) Khu kharato, hi yede gu dzi laya ha gu ba hi vbweta gu dwana ni gighoho ni gu manega ni wupari ni Jehovha ni gu divaledwa sighoho sathu. Ganiolu, so thula ginani gu dzi laya, nigu isoso si nga hi phasa kharini gu tsakisa Jehovha ambari olu hi gu sighohi? Hlamulo nya giwudziso gegi hi na wu mana ga ndrima yi landreyago.
NDZIMO 18 Hi ngu bonga kholu hi nga dzegiswa
a MITSHAMUSELO NYA MALITO NYO KHAGURI: Omu nya Bhibhiliya, lito “gighoho” li nga tshamuseya tepo hi girago esi Jehovha a ganeyago gu khuye si vivbide mwendro tepo hi gu mba gira esi uye a ganeyago gu khuye khyadi. Ganiolu, lito “gighoho” la gu tshamuseya gambe gu mba vbeleya mwendro gighoho hi thapedzisidwego khu Adhamu. Ganiolu, khu kotani nya gighoho hi thapedzisidwego, hatshavbo hi ngufa.