Pimedzeya Jehovha, Nungungulu nyo tiyise hwambo

1. Tepo Adhamu ni Evha va nga wugeya Nungungulu, Jehovha tiyiside ni gu ninga gutumba vathu khu ndziya muni?

JEHOVHA NUNGUNGULU nyo tiyise hwambo. Uye a guta na gu gira isoso gukhugeya tepo vathu va nga ghoha va bwe va khala vathu nya mba vbeleya. Khu lisine, hwane nyo ba Adhamu ni Evha va wugede Nungungulu, Uye a di ninga giprofeto, nya gu hwane nyo ba gi pwisisidwe, gi di hadzi tiyisa ni gu ninga gutumba vathu vatshavbo va nga hadzi velegwa khu gu gimbiya nya tepo. Giprofeto gyogyo khegi gi gomogo omu ga Genesi 3:15 nigu gyo tumbisa gu khigyo Sathane Dhiyabhulosi a na fuviswa ni mithumo yaye yatshavbo nyo vivbe. — 1 Johane 3:8; Gutuledwa 12:9.

JEHOVHA TIYISIDE SITHUMI SAYE SA TEPONI YA GALE

2. Jehovha tiyiside hwambo Nowa khu ndziya muni?

² Nga dundrugeya khedzi Jehovha a tiyisidego khidzo hwambo githumi gyaye Nowa. Vathu va nga ba va vbanya teponi yoyo va diri ni maghilivindra ni mavbanyelo nyo vivbe, nigu khu Nowa ni ndranga yaye basi va nga ba va khozeya Jehovha. Nowa adzina saye na vbede tshivba. (Genesi 6:4, 5, 11; Judha 6) Ganiolu Jehovha ningide Nowa gutiya a nga ba a gu vbweta gasi gu mu khozeya ni gu gira silo nya sadi. (Genesi 6:9) Jehovha a di embeya Nowa gu khuye o vbweta gu fuvisa litigo lile nyo vivbe, A bwe a mu tshamuseya esi a nga ba a yede gu gira gasi gu ndranga yaye yi vbuluga. (Genesi 6:13-18) Jehovha a diri Nungungulu nyo tiyise hwambo ga Nowa.

3. Jehovha tiyiside kharini Josuwa? (Wona foto gupheyani nya ndrima.)

³ Hwane nya isoso, Jehovha tiyiside githumi gyaye Josuwa, a nga ba ari ni thumo nya wukhongolo ngudzu mbeli gwaye. Uye a di yede gu thangeya vathu va Jehovha gasi va ya beya Tigoni nya Gitumbiso ni gu pala masotshwa nya tshivba ngudzu nya vathu va nga ba va vbanya iyoyo. Jehovha a di gu dziti gu khuye Josuwa a diri ni sighelo nya singi nyo thave, khu kharato Uye a di embeya Mosi khuye: “Leletela Josuwa, u mu ninga tshivba ni gu mu tiyisa hwambo; kholu khuye a na thangago mbeli ga vathu vava a gu va bedza ga litigo lile uwe u na gu li wonago khu maho basi.” (Dhewuteronome 3:28) Khavbovbo Jehovha abune a di tiyisa Josuwa, khu gu khuye: “Gasi kha nya gu ruma, gani? Gukheni tiya longo ni gutimisela; u si thavi ambari guthuruga kholu [‘Jehovha’,NM ] Nungungulu wago, a na bani a ri nago gwatshavbo umo u na gimbilago khumo.” (Josuwa 1:1, 9) Wo dundrugeya gu khuwe malito yoyo ma mu khuhide kharini Josuwa?

4, 5. a) Jehovha tiyiside kharini vathu vaye va gale? b) Jehovha tiyiside kharini Gyanana gyaye?

⁴ Jehovha gambe tiyiside vathu vaye kha nga tsawa. Khu giyeyedzo, Jehovha a di gu dziti gu khuye vaJudha va di gu vbweta gu tiyiswa tepo va nga ba vari dzigumbi Bhabhiloni, khu kharato a di va tiyisa khu giprofeto gegi nyo tiyise hwambo: “U nga khali hwanga, kholu eni nyi nago; u nga vbeli tshivba, kholu eni kheni Nungungulu wago; nyi na gu tiyisa ni gu gu phasa, nyi gu seketela, nyi gu phara khu libogo langu la nyamudye nya gutumbege.” (Isaya 41:10) Khu hwane nya isoso, Jehovha a di tiyisa maKristo nyo pheye, anethu a ngu hi tiyisa khu ndziya yamweyo. — Leri 2 Vakorinto 1:3, 4.

⁵ Jehovha gambe tiyiside Gyanana gyaye. Hwane nyo ba Jesu a bhapatisidwe, a dipwa lito li nga ba lita khu ndzadzini khilo: “Oyu khu Mwamana wangu nya gu haladzege ngudzu, a nengedzisago monyo wangu.” (Matewu 3:17) Nga dundrugeya khedzi malito yoyo ma tiyisidego khidzo Jesu thumoni waye nyo tshumayele mafuni!

JESU TIYISIDE VAMBE

6. Gipimaniso gya Jesu nya dzitaleta gi ngu hi tiyisa khu ndziya muni?

⁶ Jesu pimedzede Babe waye khu gu tiyisa vambe gasi gu va simama gutumbega. Uye yeyedzide isoso avba nya gipimaniso gyaye nya dzitaleta, avbo a nga ganeya khu pfhumu yi nga embeya githumi gimwegyo ni gimwegyo nyo tumbege khiyo: “U tshambiside, githumi nya gyadi, nya gutumbege; kha nga olu u nga thembegago siloni nya sidugwana, nyi na gu pharisa nya singi. Bela buzoni gwa pfhumu yago.” (Matewu 25:21, 23) Malito yoyo ma kutside vapizane vaye gu simama gu thumeya Jehovha khu gu tumbega!

7. Jesu tiyise kharini vapostoli vaye, ngudzungudzu Pedro?

⁷ Ambari olu vapostoli va Jesu va nga ba va oloveya gu ganedzisana khoyu a nga ba ari khongolo gwawe, Jesu a di gu va laphiseya monyo tepo yatshavbo. Uye va kutside gu dzi nogisa ni gu thumeya vambe, vbavbandze nyo vbwete gu thumedwa. (Luka 22:24-26) Dzitepo nya dzingi Pedro giride sihoso si nga gorosa Jesu. (Matewu 16:21-23; 26:31-35, 75) Ganiolu Jesu kha mu diga. Wulangani nya isoso, a di tiyisa Pedro a bwe a mu ninga thumo nyo tiyise vambe.— Johane 21:16.

VATHU VA TIYISIDWEGO VA DZITEPONI DZA GALE

8. Ezekhiya tiyiside kharini vathangeyi nya masotshwa ni vaJudha?

⁸ Vathu va Jehovha va di gu dziti gu khavo va di yede gu tiyisa vambe ambari tepo va nga ba vari mwalo giyeyedzo gya Jesu gasi gu gi landreya. Dundrugeya khu Ezekhiya. Tepo vaAsiriya va nga ba va vbweta gu wugeya Jerusalema, uye a di tshanganisa vathangeyi nya masotshwa ni vathu gasi gu va tiyisa, avo va di ‘tangadziswa khu malito yaye.’ — Leri 2 Dzikoronika 32:6-8.

9. Ginani hi gi hevbulago avba ga Joba maningano ni gu tiyisa vambe?

⁹ Anethu hi nga hevbula gu tiyisa vambe avba nya giyeyedzo gya Joba. Ambari olu a nga ba a vbweta gu tiyiswa, uye hevbudzide vambe edzi va nga tiyisago khidzo vambe. Joba a di embeya vama vale va ngata mu thaveleya khuye nari khatshi khuye, a di hadzi ganeya silo si nga hadzi va tiyisa nigu va tsakisa, vbavbandze nyo ganeye silo si nga hadzi va paya myonyo. (Joba 16:1-5) Ganiolu khu guhegisa Joba tiyisidwe khu Eliyu ni Jehovha abune. — Joba 33:24, 25; 36:1, 11; 42:7, 10.

10, 11. a) Khu ginani nyamahegyane wa Jefiti a nga ba a vbweta gu tiyiswa? b) Khu vamani hi nga va tiyisago muhuno?

¹⁰ Nyamahegyane wa Jefiti nuye a di gu vbweta gu tiyiswa. Babe waye, mulamuli Jefiti a di ya dwana ni vaAmoni. A di tumbisa Jehovha gu khuye a gu mu phasa gu pala, muthu nyo pheye a na mu khingago tepo a na bweleyago gaya a di hadzi ya thumeya Jehovha omu nya tabhernakeli. Vaisrayeli va di pala, nigu muthu nyo pheye a nga duga a khinga Jefiti gu diri nyamahegyane waye wa moyo. Jefiti a di nyega. Ganiolu uye a di sayisa gitumbiso gyaye a bwe a rumeya nyamahegyane waye gasi gu ya thumeya Jehovha omu nya tabhernakeli womi waye watshavbo. — Valamuli 11:30-35.

¹¹ Ambari nyo khuwe khu Jefiti si nga ba si mu lemeleya, kha hi ngo ganeya khu nyamahegyane waye. Ambari ulolo, uye a di dzi emisede gu gira esi babe waye a nga ba a tumbiside. (Valamuli 11:36, 37) Iso si thulago gu khiso a di hadzi khala nya mba tshadha mwendro gu velega sanana. Linyumba nya ndranga yawe li di hadzi fuva. A di gu vbweta gu thaveledwa ni gu tiyiswa ngudzu. Bhibhiliya yari khiyo: “Khu vbale giolovedzo gi di phela tigoni ga Israyeli, nya gu duge dzimbiri gipimo nya matshigu mana, myaga yatshavbo gasi [‘gu ya zundza,’ NM] nyamahegyane wa Jefiti, Mugileyadhi.” (Valamuli 11:39, 40) Nyamahegyane wa Jefiti o hi gira hi dundrugeya khu maKristo aya mahuno ma simamago gu khala nya mba dzega ni gu mba dzegwa gasi gu engedzeya thumo wawe ga Jehovha. Ina kha ma ninganedwi khu gu zundzwa ni gu tiyiswa? — 1 Vakorinto 7:32-35.

VAPOSTOLI VA TIYISIDE VANDRIYAWE

12, 13. Pedro ‘tiyiside vandriyaye’ khu ndziya muni?

¹² Ga wutshigu nyo hegise Jesu na si gufi, a di embeya mupostoli Pedro khuye: “Simoni, Simoni, dziti nya gu khuwe Sathane a mi lombideni gasi gu mi vbevbera kha nga mavbila. Aholu eni nyi di lombelela khu uwe ga Nungungulu gasi gukhodwa gwago gu si rereki. Ganiolu gikhati u na vbindrugedzago, uwe u na tiyisa vandriyago.”— Luka 22:31, 32.

¹³ Pedro a diri moyo nya ava va nga ba va thangeya libandla nyo pheye nya wuKristo. (Vagalatiya 2:9) Tiyiside vandriyaye khu sigiro saye nyo tiye hwambo a giridego khu Pentekosta ni hwane gwayo. Hwane nyo ba a thumide khu myaga nya yingi, a di loveya vandriyaye gu khuye: “Nya gu mi lovela lidangaliya leli . . . Nya gu vbweta gu mi tiyisela ni gu mi ningani wufakazi nya gukheni makategwa mu ma hakhidego giyeyedzo nya lisine nya wuhigo wa Nungungulu. Simamani mu tiya ga wuhigo wowo.” (1 Pedro 5:12) Malangaliya ya Pedro ma tiyiside maKristo ya matshiguni yaye. Nigu ma nga gu hi tiyisa nethu muhuno na hi nga gu vireya gu khethu situmbiso sa Jehovha si tadzisega khu guvbeleya! — 2 Pedro 3:13.

14, 15. Mabhuku nya Bhibhiliya ma lovidwego khu mupostoli Johane ma nga hi tiyisa kharini?

¹⁴ Mupostoli Johane nuye a diri moyo nya ava va nga ba va thangeya libandla nyo pheye nya wuKristo. Lovide Ivhangeli nyo tsakise nya matimo nya thumo wa Jesu. Libhuku lolo nya Bhibhiliya li tiyiside maKristo khu mazanazana nya myaga nigu li ngo simama gu hi tiyisa nethu muhuno. Khu giyeyedzo, khumo nya matimo ya Johane basi hi lerigo malito ya Jesu nyo khayo lihaladzo likhalelo li tivegisago vapizane vaye nya lisine. — Leri Johane 13:34, 35.

¹⁵ Malangaliya ya mararu ma lovidwego khu Johane ma na ni lisine nya lisima gambe. Ho dzipwa na hi vbede tshivba khu kotani nya sihoso sathu, hi ngu tiyiswa khu gu leri gu khethu muphaso nya gudzegiswe wa Jesu ‘wu handzide sighoho sathu satshavbo.’ (1 Johane 1:7) Nigu ha gu simama gu dzipwa nandru, hi na thaveledwa khu gu leri gu khethu “Nungungulu khongolo guvbindra myonyo yathu.” (1 Johane 3:20) Johane khuye enga mulovi nya Bhibhiliya a lovidego gu khuye “Nungungulu lihaladzo.” (1 Johane 4:8, 16) Lidangaliya laye nya wuvili ni eli nya wuraru la gu zundza maKristo ma simamago gu “vbanya khu ndzila nya lisine.” — 2 Johane 4; 3 Johane 3, 4.

16, 17. Mupostoli Pawulo tiyiside kharini maKristo nyo pheye?

¹⁶ Mupostoli Paulo a diri giyeyedzo nya gyadi nya vathu va nga ba va tiyisa vandriyawe. Gitepwana hwane nyo ba Jesu a fude, vapostoli nya vangi va di gu khala Jerusalema, a gu avbo yi nga ba yi manega avbo huwo nya guthangeye. (Mithumo 8:14; 15:2) Makristo ya Judheya ma di gu tshumayela khu Jesu ga vathu va nga ba va khodwa ga Nungungulu. Ganiolu liphuvbo nya guage li di rumeya Pawulo gu ya tshumayela vaGreki, vaRoma, ni vambe va nga ba va khozeya vanungungulu nya vangi. — Vagalatiya 2:7-9; 1 Thimoti 2:7.

¹⁷ Pawulo endrede malanga olu ma ranwago pwani Turkiya, Gresiya ni Italiya. Uye tshumayede vathu va nga ba va siri vaJudha va nga ba vbanya malangani yoyo, a bwe a tula mabandla nya wuKristo. Womi wu di si vbevbugi ga maKristo nya maphya. Vanagyawe va di gu va tshanisa, khu kharato va di gu vbweta gu tiyiswa. (1 Vatesalonika 2:14) Omu nya mwaga nya wu 50, Pawulo a di lova lidangaliya nyo tiyise libandla nya liphya la Tesalonika. A di khuye: “Hi ngu bonga Nungungulu gikhati gyatshavbo khu enu, hi ngu mi dundruga mwatshavbo milombeloni yathu. Hi ngu mati gwadi mavbanyelo nya gukhodwe gwanu, ni gutiya gutumbani gwanu.” (1 Vatesalonika 1:2, 3) A di bwe a va lomba gu tiyisana khu gyawe a bwe a va loveya gu khuye: “Tangadzisanani [‘tiyisani,’ NM], phasanani moyo ni moyo.” — 1 Vatesalonika 5:11.

HUWO NYA GUTHANGEYE YI NGU HI TIYISA

18. Huwo nya guthangeye ya lizana myaga nyo pheye yi tiyiside Filipi khu ndziya muni?

¹⁸ Ga lizana myaga nyo pheye, Jehovha thumiside huwo nya guthangeye gasi gu tiyisa maKristo yatshavbo, gupata ni ava va nga ba va thangeya mabandla. Tepo Filipi a nga tshumayela khu Kristo ga vaSamariya, huwo nya guthangeye yi mu seketede. Yi di rumeya sivbango sivili nya huwo, Pedro ni Johane, gasi gu ya gombeleya maKristo nya maphya gasi gu ma hakha liphuvbo nya guage. (Mithumo 8:5, 14-17) Filipi ni vandriyaye nya vaphya va tiyisidwe ngudzu khu giphaso va ningidwego khu huwo nya guthangeye!

19. Ma dzi pwide kharini maKristo nyo pheye tepo ma nga leri lidangaliya li nga rumedwa khu huwo nya guthangeye?

¹⁹ Khu hwane nya tepo, gu vbwetegide gu huwo nya guthangeye yi hunga silo nya lisima ngudzu. Ina maKristo ma nga ba ma siri vaJudha ma di yede gu hana wugwera kha nga vaJudha khu guya khu Nayo wa Mosi? (Mithumo 15:1, 2) Hwane nyo ba huwo nya guthangeye yi gombede yi lomba gu thangedwa khu liphuvbo nya guage yi bwe yi bhudzisana khu Milowo, yi di hunga gu khiyo kha sa nga ba si vbwetega gambe. Khavbovbo yi di lova malangaliya yi tshamuseya esi yi nga ba yi hungide yi bwe yi rumeya vandriyathu gasi gu gimbiya va phakeya mabandlani. Tepo maKristo ma nga leri lidangaliya lolo, ma “di nengela khu gu tiyisedwa va gu manego.” — Mithumo 15:27-32.

20. a) Huwo nya guthangeye ya gu hi tiyisa kharini muhuno? b) Giwudziso muni hi na ganeyago khigyo avba nya ndrima yi landreyago?

²⁰ Muhuno nugo, Huwo nya guthangeye nya Dzifakazi dza Jehovha yi ngu tiyisa sithumi sa Bheteli ni vambe va gomogo thumoni nya guhathege nya tepo yatshavbo, ni ethu hatshavbo. Kha nga vandriyathu va lizana myaga nyo pheye, anethu hi ngu tsaka khu gutiyiswa gogo! Nigu, gasi gu kutsa ava va digidego lisine gu va wuya, khu 2015 Huwo nya guthangeye yi duside bruxura yi gu khiyo Wuya ga Jehovha, khu giThwa. Ganiolu, ina vandriyathu basi va thangeyago libandlani va yedego gu tiyisa vambe, mwendro hatshavbo hi yede gu gira isoso? Hi na ganeya khu giwudziso gegi ga ndrima yi landreyago.