ISAYA
1 Nceeci cilengaano ncaakabona Isaya*+ mwana wa Amozi kujatikizya Juda alimwi a Jerusalemu mumazuba aa Uziya,+ Jotamu,+ Ahazi+ alimwi a Hezekiya,+ ibami ba Juda:+
3 Mupoho ulimuzyi simalelaakwe,
Ambongolo ilicizyi cilido ncaipeda cakulya ulaayo;
Pele walo Israyeli tandizyi mebo pe,*+
Bantu bangu tiibacita camaano.”
5 Ino mpali ambi mpomulaaumwe, mbokunga muciyungizya buzangi bwanu?+
Mutwe woonse tauli kabotu, wacisigwa,
Awalo moyo woonse ulaabulwazi.+
6 Kuzwa kunsi aamaulu kusikila kumutwe taakwe mpomulimvwide kabotu pe.
Kuli zyuumo, mibundu alimwi azilonda
—Zyoonse buyo tazinasilikwa* naa kuzambailwa nokuba kubombekwa mafwuta.+
7 Cisi canu canyonyoonwa.
Minzi yanu yaumpwa amulilo.
Bamuzwakule balya cisi canu kamulangilila.+
Caba mbuli nyika iinyonyookede yakasaalwa abamuzwakule.+
8 Mwana musimbi wa Ziyoni wasiigwa kali mbuli kaanda* mumuunda wamisaansa,
Mbuli katungu mumuunda wamakowa,
Mbuli munzi uusinkilidwe.+
9 Ikuti Jehova wamakamu naatakatusiila bantu basyoonto buyo bakafwutuka,
Notwali buyo mbuli Sodoma,
Alimwi notwalikozyene a Gomora.+
10 Amumvwe majwi aa Jehova nywebo nobeendelezi* basilunya bamu Sodoma.+
Amuubikkile maano mulawo* wa Leza wesu, nywebo nobantu bamu Gomora.+
11 “Ino zijisi mulimo nzi kulindime zipaizyo zyanu zinji?”+ mbwaamba Jehova.
“Zyandicima zituuzyo zyabagutu zyuumpwa+ alimwi amafwuta aabanyama baneneede,+
Alimwi tandibukkomanini bulowa+ bwabapoho bacili bana-bana,+ bwabagutu alimwi abwabajembwe.+
12 Ciindi nomuboola kumbele lyangu,+
Ino nguni wamulailila kuti kamucita oobu,
Kuti kamulyatauka mumabuwa aangu?+
13 Amucileke kuleta zituuzyo zyamaila zinyina mulimo.
Tununkilizyo twanu tulandisesemya.+
Pobwe ilicitwa wakkala mwezi,+ masabata+ alimwi akwiita bantu kumiswaangano mipati+
—Tandikonzyi kumulanga buyo kamucita zyamasalamuzi+ antoomwe amuswaangano uusetekene.
14 Andicima mapobwe aanu aacitwa wakkala mwezi amapobwe aanu aambi buyo.
Andibeda mukuli uuminya;
Andiminya.
17 Amwiiye kucita zibotu, amuyandaule bululami,+
Amumululamike sikudyaaminina,
Amumubetekele kabotu mucaala,
Amumubetekele kabotu kaambo kakwe mukamufwu.”+
18 “Amuboole lino tubambe twaambo akati kesu,” mbwaamba Jehova.+
“Nokuba kuti zibi zyanu zilasalala pyu,
Zilatubisyigwa buu mbuli caanda;+
Nokuba kuti zilasubila mbuli cisani camubala wadowalowa,
Zilaba mbuli boya bwambelele.
20 Pele ikuti naa mukake kumvwa alimwi muzange,
Nkokuti mulaligwa apanga,+
Nkaambo mulomo wa Jehova ngowaamba boobo.”
21 Maawe munzi uusyomeka+ waba muvwuule!+
23 Basilutwe bako mbaasinkazi alimwi bamvwana ababbi.+
Umwi aumwi wabo uyandisya makulo alimwi utandila zipego.+
24 Aboobo, Mwami mwini-mwini, Jehova wamakamu,
Singuzu wa Israyeli, waamba kuti:
“Ehee! Lino ndilalilemununa balwani bangu,
Alimwi ndilapilusya cibi kuli basinkondoma.+
25 Ndilajola janza lyangu kulwana nduwe,
Ndilanyengulula tombe lyako mbuli kuti kwali kubelesyegwa mulota,
Alimwi ndilaagusya matombe aako oonse.+
Kuzwa waawo unakwiitwa kuti Munzi wa Bululami, Munzi Uusyomeka.+
29 Nkaambo ayoobajazya nsoni masamu mapati aayo ngomwakayandisya,+
Alimwi nywebo muyoosampuka akaambo kamyuunda* njomwakasala.+
31 Muntu singuzu uyooba mbuli ntali yabutonje,*
Amilimo yamaanza aakwe iyooba mbuli nsasi yamulilo;
Zyoonse buyo ziyoopya aciindi comwe mumabangabanga aamulilo,
Kakunyina muntu uukonzya kuuzima.”
2 Nceeci ncaakabona Isaya mwana wa Amozi kujatikizya Juda a Jerusalemu:+
Cilundu caŋanda ya Jehova
Ciyakwiimikwa nji kwiindilila atala eeni aamalundu,+
Alimwi ciyoosumpulwa kwiinda tulundu-lundu toonse,
Eelyo masi oonse ayoowuumukila kulincico.+
3 Alimwi bantu bamisyobo minji bayakweenda akwaamba kuti:
“Amuboole, atweende tutante cilundu ca Jehova,
Kuŋanda ya Leza wa Jakobo.+
Walo uyootuyiisya nzila zyakwe,
Eelyo tuyakweenda munzila zyakwe.”+
Bayoofwula mapanga aabo kuba maamba aakulimya
Amasumo aabo kuba zyakukwezuzya zisamu.+
Cisi tacikanyamuni panga kulwana cisinyina,
Alimwi tabakaiyi limbi nkondo pe.+
6 Nkaambo yebo wabatantamuka bantu bako, iŋanda ya Jakobo,+
Akaambo kakuti balivwuzizya zintu zizwa Kujwe;
Bacita masalamuzi+ mbuli ba Filisiti,
Alimwi bajisi bana banji babamuzwakule.
7 Cisi cabo cizwide nsiliva angolida,
Alimwi lubono lwabo talukonzyi kubalwa.
Cisi cabo cizwide mabbiza,
Alimwi nkalaki zyabo tazikonzyi kubalwa.+
8 Cisi cabo cizwide baleza banyina mulimo.+
Bakotamina milimo yamaanza aabo beni,
Zintu zyakapangwa aminwe yabo beni.
9 Aboobo muntu ulakotama, alimwi ulalifwiinsya,
Eelyo yebo tokonzyi kubajatila pe.
10 Njila mumandomba akuyuba mulusuko
Akaambo kakuyoosya kwa Jehova
Alimwi akaambo kabulemu bwakwe bupati kapati.+
Jehova alikke nguuyoosumpulwa mubuzuba oobo.
12 Nkaambo oobo mbuzuba bwa Jehova wamakamu.+
Buyoosikila muntu woonse uulitukumuna akulisumpula,
Amuntu uuli woonse uusumpukide naa uutasumpukide,+
13 Buyoosikila masamu aakkedari oonse malamfwu alimwi aasumpukide aaku Lebano
Alimwi amasamu mapati oonse aaku Basani,
14 Buyoosikila malundu malamfwu oonse
Atulundu-lundu toonse tusumpukide,
15 Buyoosikila ngazi zyoonse zilamfwu alimwi amalambo oonse mayumu,
16 Buyoosikila mato mapati oonse aaku Tarisi+
Alimwi amato oonse mayandisi.
17 Bantu balitukumuna bayoofwiinsyigwa,
Alimwi bantu balimvwa bayoovwuntama ansi.*
Jehova alikke nguuyoosumpulwa mubuzuba oobo.
18 Baleza banyina mulimo bayoomaninina.+
19 Alimwi bantu bayoonjila mumampangala aamandomba
Amumalyango aansi,+
Akaambo kakuyoosya kwa Jehova
Alimwi akaambo kabulemu bwakwe bupati kapati,+
Aakunyamuka akupa kuti nyika izuzume akaambo kakuyoowa.
20 Mubuzuba oobo bantu bayoobweza baleza babo babuyo ibansiliva abangolida
Mbobakalipangilide kuti kababakotamina
Akubasowela kumbeba akutumpaafwa,*+
21 Kutegwa banjile mumalyango aamumandomba
Amuŋanzi zyamyala,
Akaambo kakuyoosya kwa Jehova
Alimwi akaambo kabulemu bwakwe bupati kapati,
Aakunyamuka akupa kuti nyika izuzume akaambo kakuyoowa.
22 Kutegwa mulivwune, amuleke kusyoma muntu buyo,
Ooyo uuli muya buyo mumpemo zyakwe.*
Nkaambo nzi walo ncayelede kubikkilwa maano?
3 Nkaambo amubone! Mwami mwini-mwini, Jehova wamakamu,
Ulagwisya zintu zyoonse nzyobasyoma ampobaponena bantu mu Jerusalemu alimwi amu Juda,
Nkokuti zyakulya zyoonse amaanzi oonse,+
2 Muntu singuzu asikalumamba,
Mubetesi amusinsimi,+ musondi amudaala,
3 Silutwe wabantu bali 50,+ muntu uulemekwa, asikulaya,
Syaazibwene mumasalamuzi alimwi amuntu uucibwene kuungula.+
4 Ndiyoocita kuti balombe babe basilutwe babo,
Alimwi bayakweendelezyegwa abantu batakkalikene.*
Mulombe uyakuuma mudaala,
Alimwi muntu-muntu buyo uyoonyansya muntu uulemekwa.+
6 Umwi aumwi uyoojata munyina muŋanda yabausyi akumwaambila kuti:
“Yebo ulijisi jansi, koba mweendelezi wesu,
Citantaala eeci ceelede kuba mumaanza aako.”
7 Pele mubuzuba oobo walo uyookaka cakaanzambwene kuti:
“Tandikooba musilisi wazilonda zyanu pe;
Tandijisi zyakulya naa zisani muŋanda yangu.
Mutandibikki kuba mweendelezi wabantu aaba.”
8 Nkaambo Jerusalemu wakolomoka,
Alimwi Juda wawa,
Akaambo kakuti majwi aabo amicito yabo zilakazyanya a Jehova;
9 Masyu aabo apa bumboni bwakuti bali aamulandu,
Alimwi baambilizya cibi cabo mbuli Sodoma;+
Tabasoli kucisisa.
Maawe kulimbabo, nkaambo baliletela mapenzi!
10 Amwaambile balulami kuti ziyoobeendela kabotu zintu;
11 Maawe kumuntu mubi!
Mapenzi ayoomusikila,
Nkaambo nzyaacitila bamwi amaanza aakwe nzyayoocitilwa awalo!
12 Bantu bangu bajisi basikubabelesya basilunya,
Alimwi bamakaintu mbababeendelezya.
Nobantu bangu, aabo bamusololela bamupa kuleya,
Alimwi baziminganya nzila nzyomweendela.+
13 Jehova ulilibambilide kubapa mulandu bantu;
Waimikila kuti aambile misyobo yabantu cisubulo ncibatiipegwe.
14 Jehova ulabeteka bamadaala alimwi abasilutwe akati kabantu bakwe.
“Nywebo mwawuumpa muunda wamisaansa,
Alimwi zintu nzyomwakabbida bacete zili mumaanda aanu.+
15 Mwabaanzi ncomupwaya bantu bangu
Akuziya masyu aabantu bapengede muvwu?”+ mbwaamba Mwami Singuzuzyoonse, Jehova wamakamu.
16 Jehova waamba kuti: “Akaambo kakuti bana basimbi ba Ziyoni balalisumpula,
Baleenda kabanongomeka mitwe,*
Bayaabumeka kababilaula meso, balanankaila kweenda,
Kabacokola-cokola amaulu aabo,
17 Jehova uyoopa kuti mitwe yabana basimbi ba Ziyoni ibe azibbabbani,
Alimwi Jehova uyoovwumbula nkumo zyabo.+
18 Mubuzuba oobo Jehova uyoogwisya bweebesi bwamabbango aabo,
Misini atwakulisakatizya tumwi tubambidwe mbuli mwezi,+
19 Masikkiyo,* nkaya atulembo twakulivwumbya,
20 Zitambala atuwenje twakumaulu, tulembo twakusama kucamba,
Tubikkilo twamafwuta aanunkilila alimwi atukwama twamisamu,
21 Nweenwe aninga zyakumpemo,
22 Zikobela zyacipaale, zisani zyakulivwabika zilamfwu, majansi alimwi ampotomona,
23 Zimbonimboni zyakumaanza+ azisani zyamulembo muuba-uba,*
Zitambala alimwi amilembo yakulivwumbya kumutwe.
24 Muciindi camafwuta aanunkilila aamabbona+ kuyooba buyo kununka nsu kwacintu cibolede;
Muciindi calutambo, kuyooba buyo loozi;+
Muciindi camasusu aabambidwe kabotu, kuyooba lubala;
Muciindi cacisani cibotu, kuyooba kusama cisani camasaka;+
Alimwi kuyooba caando muciindi cabweebesi.
4 Alimwi mubuzuba oobo bamakaintu bali ciloba bayoojata musankwa omwe+ akwaamba kuti:
“Tunoolya zyakulya zyesu
Akusama zisani zyesu;
Tulomba buyo kuti katwiitwa azina lyako
2 Mubuzuba oobo, eeco Jehova ncayoopa kuti cisyuuke ciyooba cintu ceebeka alimwi cabulemu, alimwi micelo yamunyika iyooba cintu cakulidundila alimwi ceebeka kubantu baku Israyeli ibayoofwutuka.+ 3 Kufwumbwa ooyo uuyoocaala mu Ziyoni alimwi amu Jerusalemu uyakwaambwa kuti ulasalala, boonse aabo balembedwe kuti kabapona mu Jerusalemu.+
4 Jehova aakusanzya tombe* lyabana basimbi ba Ziyoni,+ alimwi akusukuluzya bulowa bwakatilwa bwa Jerusalemu kuzwa mulinguwo kwiinda mukubelesya muuya walubeta alimwi amuuya uumpa,*+ 5 Jehova alimwi uyoolenga kkumbi abusi masyikati+ alimwi amulilo uuvwilima akumweka masiku atala aabusena boonse bwa Cilundu ca Ziyoni alimwi aabusena bwanguwo bwakucitila miswaangano mipati; nkaambo atala aabulemu boonse kunooli civwumbyo. 6 Alimwi ciindi camasyikati kuyooba civwuka cacimvwiide cakuyusila kupya,+ alimwi cakutijila acakuyusila guwo alimwi amvwula.+
5 Lino ndilaimbila muyandwa wangu
Ndilaimba lwiimbo lujatikizya muyandwa wangu amuunda wakwe wamisaansa.+
Muyandwa wangu wakajisi muunda wamisaansa kunselelo lyacilundu cakajisi bulongo bubotu.
2 Wakaulima akugwisya mabwe mulinguwo.
Wakausyanga musaansa mubotu kapati uuzyala misaansa iisubila,
Wakayaka ngazi akati kanguwo,
Alimwi wakasya dindi lyakukandila misaansa mulinguwo.+
Eelyo wakali kulangila kuti uyoozyala misaansa mibotu,
Pele wakazyala buyo misaansa mibi yamusyokwe.+
3 “Aboobo lino, nywebo nomukkala mu Jerusalemu anywebo nobantu bamu Juda,
Ndamukomba akaka kuti mubeteke akati kandime amuunda wangu wamisaansa.+
Ino caba buti kuti wazyala buyo misaansa mibi yamusyokwe,
Kakuli ndalikulangila kuti ulazyala misaansa mibotu?
5 Aboobo lino, kamuleka ndimwaambile
Nconditiicite kumuunda wangu wamisaansa:
Ndilagwisya lubaya lwanguwo,
Eelyo ulaumpwa.+
Ndilakolomona bwaanda bwanguwo bwamabwe,
Eelyo ulalyataukwa.
Mulinguwo muyoomena zisamu zyamamvwa ansaku,+
Alimwi ndiyoolailila makumbi kuti aleke kulosya mvwula mulinguwo.+
7 Nkaambo ooyu muunda wamisaansa wa Jehova wamakamu, niŋanda ya Israyeli;+
Bantu bamu Juda mbobulimo* oobo mbwaakali kuyandisya.
Walo wakali kulangila lubeta luluzi,+
Pele amubone kuli kutabeteka kabotu;
Wakali kulangila bululami,
Pele amubone kuli kulila akaambo kakupenga.”+
8 Maawe kulibaabo baswaanganya ŋanda kuŋandanyina+
Abaabo banunga muunda kumuundanyina+
Kusikila limwi kwabula cibaka nociceya,
Aboobo nywebo mwaile kukkala buyo nyolikke mucisi!
9 Jehova wamakamu wakonka kandimvwide amatwi aangu aaya
Kuti maanda manji, nokuba kuti mapati alimwi mabotu,
Ayooba buyo cintu ciyoosya,
Taanookkedwe bantu pe.+
10 Nkaambo mahekele aali kkumi* aamuunda wamisaansa ayoogusya buyo nongo* yomwe yawaini,
Alimwi mahomeri* aali kkumi aambuto ayoogusya buyo efa* lyomwe lyamicelo.+
11 Maawe kulibaabo bafwumina kunywa bukoko,+
Ibakkalilila kusikila kumangolezya nokusiya-siya mane limwi wabakola waini!
12 Kumapobwe aabo bajisi kantimbwa akalumbu,
Nsakalala amuntolilo, alimwi awaini;
Pele tabaibikkili maano milimo ya Jehova,
Alimwi tabaiboni milimo yamaanza aakwe.
13 Aboobo bantu bangu bayootolwa mubuzike
Akaambo kakubula luzyibo;+
Baalumi babo balemekwa bayoofwa nzala,+
Alimwi bantu babo boonse bayoofwa nyota citaambiki.
14 Aboobo Cuumbwe* calikomezya
Akwaasamuna mulomo wancico kakunyina magolelo;+
Bantu balemekwa mumukaintu ooyu,* makamu aakwe aayobeka, abantu bakwe basilupyopyongano,
Boonse buyo bayooselemukila mulincico.
15 Muntu uyoovwuntama ansi,
Muntu uyoofwiinsyigwa,
Alimwi meso aabasikulisumpula ayoofwiinsyigwa.
16 Jehova wamakamu uyoolemekwa kwiinda mukubeteka kwakwe kubotu;*
Leza mwini-mwini, Uusalala,+ uyoolisalazya kwiinda mubululami.+
17 Bana bambelele bayoocela mbuli kuti bacelela mumacelelo aabo;
Bamuzwakule bayoolida mumatongo mwakali kulida banyama baneneede.
18 Maawe kulibaabo bakwela milandu yabo antambo zyalweeno
Alimwi ibakwela zibi zyabo antambo zyaŋola;
19 Aabo baamba kuti: “Aafwambaane kucita mulimo wakwe;
Ausike cakufwambaana kutegwa tuubone.
Makanze* aa Uusalala wa Israyeli aacitike
Kutegwa twaazyibe!”+
20 Maawe kulibaabo baamba kuti bubotu mbubi abubi kuti mbubotu,+
Aabo babikka mudima mubusena bwamumuni amumuni mubusena bwamudima,
Aabo babikka kulula mubusena bwakulweela akulweela mubusena bwakulula!
22 Maawe kulibaabo ibakali kukunywa waini
Abaalumi aabo bacibwene kuvwelenganya bukoko,+
23 Aabo baamba mubi kuti takwe mulandu akaambo kamakulo,+
Alimwi ibapa kuti mululami atabetekelwi kabotu!+
24 Aboobo, mbubonya mabangabanga aamulilo mbwaaumpa matete cakumaninina
Abwizu buyumu mbobupya cakumaninina mumulilo uuvwilima,
Miyanda yabo iyoobola,
Amaluba-luba aabo ayoopepuluka mbuli musunkwindi,
Akaambo kakuti bakaka mulawo* wa Jehova wamakamu
Akusampaula majwi aa Uusalala wa Israyeli.+
25 Nkakaambo kaako bukali bwa Jehova bwabavwutukila bantu bakwe,
Alimwi ulatandabika janza lyakwe kuti abalwane akubauma.+
Malundu alatenkaana,
Alimwi mitunta yabo ilaba mbuli bufwumba mumigwagwa.+
Akaambo kazintu eezyi zyoonse, bukali bwakwe tabunamana pe,
Pele janza lyakwe licitandabede kuti libaume.
26 Waimika cikwankwani* kucisi cili kule;+
Wabasibila mulosi kuti baboole kuzwa kumagolelo aanyika;+
Eelyo amubone! bazyaabuboola cakufwambaana.+
27 Kunyina bakatede naa badadalika akati kabo.
Taakwe wuumfwula naa woona.
Lutambo ndobalyaangide mucibuno talutebeli,
Noziba ntambo zyampato zyabo tazidunsuki pe.
28 Mivwi yabo yoonse ilabosya,
Amata aabo oonse aloongomene.*
Nsumba zyamabbiza aabo nziyumu nta mbuli bbweluuma,
Amavwili aankalaki zyabo alalunduka kapati mbuli muwo wuungisya.+
Bayoovwuluma akujata munyama
Akumutola kakunyina uumuvwuna.
30 Mubuzuba oobo bayoovwulumina munyama ooyo
Mbuli kuvwuuma kwalwizi.+
Kufwumbwa muntu uyoocilanga cisi, uyoobona buyo mudima uukatazyide;
Nouba mumuni wasanduka kuba mudima akaambo kamakumbi.+
6 Mumwaka Mwami Uziya naakafwa,+ ndakabona Jehova kakkede acuuno cabwami cilamfwu kapati+ alimwi cisumpukide, alimwi cisani cakwe cilamfwu cakazuzya tempele. 2 Atala lyakwe kwakaimvwi baserafi; umwi aumwi wabo wakajisi mababa aali cisambomwe. Umwi aumwi wabo wakalilivwumbide kumeso amababa obilo, aambi obilo wakalilivwumbide kumaulu, mpoonya aaya aambi obilo ngaakali kubelesya kuuluka.
3 Umwi aumwi wabo wakali koompolola kumweenzinyina kuti:
“Ulasalala, ulasalala, ulasalala Jehova wamakamu.+
Nyika yoonse izwide bulemu bwakwe.”
4 Mpoonya ntalisyo zyazijazyo zyakumanjililo zyakazungaana akaambo kakoompolola ooko,* ayalo ŋanda yakazula busi.+
5 Mpoonya ndakati: “Maawe mebo!
Ndanyonyooka,*
Nkaambo ndimuntu uusofweede kumilomo,
Alimwi ndikkede akati kabantu basofweede kumilomo;+
Nkaambo meso aangu abona Mwami, Jehova wamakamu lwakwe!”
6 Mpoonya umwi wabaserafi wakaulukila kulindime, alimwi mujanza lyakwe wakajisi kkala lyamulilo+ ndyaakabwezede alumano kuzwa kucipaililo.+ 7 Mpoonya wakaampa mulomo wangu akwaamba kuti:
“Bona! Eeci caguma milomo yako.
Aboobo mulandu wako wamana,
Acalo cibi cako camanizyigwa.”
8 Kumane ndakamvwa jwi lya Jehova kalyaamba kuti: “Ino nguni ngonditiitume, alimwi ino nguni utiituunkile?”+ Eelyo ndakati: “Ndime aano! Kondituma!”+
9 Mpoonya wakandaambila kuti: “Koya, ukaambile bantu aaba kuti:
‘Kumvwa mulamvwa cakwiinduluka-induluka,
Pele tamukoomvwisya pe;
Kubona mulabona cakwiinduluka-induluka,
Pele tamukooba aluzyibo luli loonse.’+
10 Kopa kuti myoyo yabantu aaba iyume,+
Kopa kuti matwi aabo ataswiilili,+
Alimwi kojala meso aabo,
Kutegwa bataboni ameso aabo
Alimwi batamvwi amatwi aabo,
Kutegwa myoyo yabo itamvwisyi
Akuti batasanduki akuponesyegwa.”+
11 Eelyo mebo ndakati: “Kusikila lili, O Jehova?” Mpoonya walo wakati:
“Kusikila mane minzi ikanyonyooke akubula bantu bakkala mumo
Aalo maanda kaatacikwe bantu
Alimwi cisi cikanyonyooke akuba matongo;+
12 Kusikila mane Jehova akabatandile kule kapati bantu+
Aalo matongo akavwule kapati mucisi.
13 “Pele mulincico munoocili cibeela comwe cazibeela zili kkumi, eelyo alimwi ciyakuumpwa, mbuli mubanga alimwi ambuli muzwamalowa, zisamu eezyo zinga kuti naa zyagonkwa, kusyaala cisiko; ilunyungu lusalala ndoluyooba cisiko cancico.”
7 Lino mumazuba aa Ahazi+ mwana wa Jotamu mwana wa Uziya mwami wa Juda, Mwami Rezini wa Siriya alimwi a Peka+ mwana wa Remaliya, imwami wa Israyeli, bakaboola kuzoolwana Jerusalemu, pele wakaalilwa* kuuzunda munzi.+ 2 Aboobo kuŋanda ya Davida kwakasika mulumbe wakuti: “Siriya wamvwana kuti babelekele antoomwe a Efraimu.”
Eelyo moyo wa Ahazi amyoyo yabantu bakwe yakatalika kuduntaana kapati, mbuli mbwaayuntaana masamu aamusyokwe nowuunga muwo.
3 Mpoonya Jehova wakaambila Isaya kuti: “Kounka, yebo amwanaako Seari-jasubu*+ mukaswaangane a Ahazi, kumamanino aamufwolo* wacizyiba+ cili kutala kumugwagwa uutozya kumuunda wasikuwasya zisani. 4 Weelede kumwaambila kuti: ‘Kocenjela alimwi utakopani. Utayoowi, alimwi moyo wako utapengi akaambo kazisisi eezyi zyobilo zyuunta busi, akaambo kabukali bupati bwa Rezini a Siriya alimwi amwana wa Remaliya.+ 5 Nkaambo Siriya antoomwe a Efraimu alimwi amwana wa Remaliya bakanzide kukulwana, kabati: 6 “Katuya tukalwane* cisi ca Juda tukacipwayaule* akucizunda kutegwa cibe cesu, alimwi atubikke mwana wa Tabeeli kuti abe mwami wancico.”+
7 “‘Mboobu mbwaamba Mwami Singuzuzyoonse Jehova:
“Tabakazwidilili pe,
Alimwi tazikacitiki pe.
8 Nkaambo mutwe wa Siriya ngu Damasiko,
Mpoonya mutwe wa Damasiko ngu Rezini.
Mumyaka iili buyo 65
Efraimu uyoopwayaulwa cakumaninina akutaba limbi musyobo wabantu.+
Ccita kuti mube alusyomo luyumu,
Tamukookkalilila pe.”’”
10 Jehova wakazumanana kwaambaula a Ahazi kuti: 11 “Kolomba citondezyo kuli Jehova Leza wako;+ kuyaansi cilakonzya kulampa mbuli Cuumbwe* naa kuya mujulu cilakonzya kulampa mbuli kujulu.” 12 Pele Ahazi wakati: “Tandikoolomba pe, alimwi tandikoomusunka Jehova.”
13 Mpoonya Isaya wakati: “Amuswiilile nywebo nobamuŋanda ya Davida. Sena tamunalema kunyemya bantu? Sena alimwi mweelede kunyemya Leza?+ 14 Aboobo Jehova lwakwe ulamupa citondezyo: Amubone! Mukaintu uucili mwana* uyoomita akuzyala mwana musankwa,+ eelyo uyoomuulika zina lyakuti Imanueli.*+ 15 Mwana ooyo unoolya buci amafwuta aazwa kumukupa* caakusika ciindi cakuti azyibe kukaka cibi akusala cibotu. 16 Nkaambo mulombe ooyo katanazyiba kukaka cibi akusala cibotu, inyika yabami bobilo aabo mboyoowa kapati inooli buyo matongo.+ 17 Jehova uyoopa kuti yebo, bantu bako alimwi abamuŋanda yabauso musikilwe mazuba aatanabwenwe kuzwa ciindi Efraimu naakazanduka kuli Juda,+ nkaambo Leza uyooleta mwami wa Asuri.+
18 “Mubuzuba oobo Jehova uyoosibila nzinini zili kutulonga-longa twamulonga wa Nile waku Egepita tuli kule alimwi anzuki zili mucisi ca Asuri, 19 aboobo zyoonse ziyooboola akukkala mumajeleele aamakkuti* alimwi amuŋanzi zyamandomba amutusamu twamamvwa toonse amumasena oonse aajisi maanzi.
20 “Mubuzuba oobo, Jehova uyoogela mutwe aboya bwamumaulu kwiinda mukubelesya mbeli iibbadelelwa yakucooko ca Mulonga,* nkokuti kwiinda mukubelesya mwami wa Asuri,+ alimwi mbeli eeyo iyoocinyoola acalo cilezu.
21 “Mubuzuba oobo muntu uyoofwutula ŋombe yomwe mpwizi iitaningakomena yamubutanga alimwi ambelele zyobilo. 22 Aboobo akaambo kakuvwula kwamukupa, muntu ooyo uyoolya mafwuta aazwa kumukupa* nkaambo boonse aabo ibayoosyala mucisi bayoolya buci amafwuta aazwa kumukupa.
23 “Mubuzuba oobo, mumasena oonse imwakali misaansa iili 1,000 yuulwa mali aansiliva aali 1,000, muyooba buyo tusamu twamamvwa ansaku. 24 Bantu bayoosika ooko amivwi alimwi amata, nkaambo cisi coonse cinoozwide buyo tusamu twamamvwa ansaku. 25 Alimwi tokasiki afwaafwi amalundu oonse aakali kulimwa amaamba, akaambo kakuyoowa tusamu twamamvwa ansaku; ayakuba masena aakweembelela ŋombe alimwi aalyataukwa ambelele.”
8 Jehova wakandaambila kuti: “Kobweza cakulembela cipati cipapalete+ ulembe aalincico acilembyo cabantu-bantu buyo* kuti, ‘Maha-shala-hashi-bazi.’* 2 Alimwi bakamboni basyomeka, nkokuti Uriya+ mupaizi a Zekariya mwana wa Jeberekiya abandicitile bumboni kwiinda mukulemba.”
3 Mpoonya ndakaswaangana* amusinsimi mukaintu,* eelyo wakamita kumane mukuya kwaciindi wakatumbuka mwana musankwa.+ Kumane Jehova wakandaambila kuti: “Komuulika zina lyakuti Maha-shala-hashi-bazi, 4 nkaambo mulombe ooyo katanacizyiba kwiita kuti, ‘Taata!’ akuti ‘Baama!’ lubono lwaku Damasiko alimwi azintu zisaalwa zyaku Samariya ziyootolwa kumbele lyamwami wa Asuri.”+
5 Jehova wakandaambila alimwi kuti:
6 “Mbokunga bantu aaba bakaka maanzi aaku Silowa*+ aayenda asyoonto-syoonto
Alimwi balikondedwe akaambo ka Rezini alimwi amwana wa Remaliya,+
7 Nkokuti bona! Jehova ulabaletela
Maanzi manji alimwi aakunka canguzu aa Mulonga* kuti abapoomokele,
Nkokuti mwami waku Asuri+ abulemu bwakwe boonse.
Masimpe ulaboola kuzoofwasukila tulonga twakwe toonse
Akupaya munkomwe zyakwe zyoonse
8 Akukukulula mucisi ca Juda.
Maanzi aakwe ayoopaya akukunka, kaasika munsingo;+
Mababa aakwe aatandabikidwe ayoovwumba cisi cako,
9 Amunyonyoone, nywebo nobantu, pele mulapwayaulwa.
Amuswiilile, nywebo nyoonse nomuli mumasena aakule aanyika!
Amulibambile* kulwana nkondo, pele mulapwayaulwa!+
Amulibambile kulwana nkondo, pele mulapwayaulwa!
10 Amukanze, pele makanze aanu alajaigwa!
11 Nceeci ncaakandaambila Jehova kandijatilide ajanza lyakwe lyanguzu, kutegwa andicenjezye kuti nditatobeli nzila yabantu aaba, wakati:
12 “Tamweelede kucaamba kuti ncizuminano eeco bantu aaba ncobaamba kuti ncizuminano!
Mutayoowi ncobayoowa;
Mutakankami pe akaambo kancico.
13 Jehova wamakamu, ngonguwe ngomweelede kubona kuti ulasalala,+
Ngonguwe ngomweelede kuyoowa,
Alimwi ngonguwe weelede kumupa kukankama.”+
14 Walo uyooba mbuli busena busalala,
Pele alimwi uyooba mbuli bbwe nkobalinontola
Ambuli bbwe lilebya+
Kumaanda oonse obilo aa Israyeli,
Uyooba mbuli kooze ambuli kakole
Kulibaabo bakkala mu Jerusalemu.
15 Bantu banji akati kabo bayoolebwa akuwa akutyoka;
Bayoocegwa akujatwa.
17 Mebo ndinoolangila* Jehova,+ ooyo uusisa busyu bwakwe kuŋanda ya Jakobo,+ alimwi ndinoosyoma nguwe.
18 Amubone! Mebo alimwi abana aabo Jehova mbaandipa+ tuli mbuli zitondezyo+ alimwi amaleele mu Israyeli kuzwa kuli Jehova wamakamu, ooyo uukkede mu Cilundu ca Ziyoni.
19 Lino ikuti bamwaambila kuti: “Amubuzye kulibaabo baambaula amizimo naa kulibaabo basonda ibaambaula mbuli tuyuni tulila alimwi baambawida ansaansi,” sena bantu tabeelede kubuzya Leza wabo? Sena bantu bafwide beelede kubuzyigwa kuti bagwasye bantu baumi?+ 20 Muciindi caboobo, beelede kuvwuntauzya mulawo abumboni bulembedwe!
Ikuti kabataambi kweelana amajwi aaya, nkokuti tabajisi mumuni.*+ 21 Eelyo umwi aumwi uyakwiinda mucisi kakopene mumizeezo alimwi kafwide nzala;+ alimwi akaambo kanzala iimujisi alimwi akubijilwa, uyootukila mwami wakwe alimwi a Leza wakwe kalangide mujulu. 22 Mpoonya uyoolanga ansi akubona buyo mapenzi amudima, kadima-dima, ziindi zikatazya amudima uusiya mbi kakutakwe mumuni.
9 Nokuba boobo, mudima ooyo taukabi mbuli kuciindi eciya nyika noyakapengede, kuciindi cainda eelyo cisi ca Zebuloni acisi ca Nafutali nozyakasampaulwa.+ Pele kumbele Leza uyoopa kuti zisi eezyo zilemekwe, nkokuti mugwagwa uubembeleka lwizi, mucooko ca Jordano, Galilaya wabamasi.
2 Bantu ibakali kweenda mumudima
Babona mumuni mupati.
Abalo aabo bakkede munyika yamudima uusiya mbi,
Mumuni wabamunika.+
3 Yebo wapa kuti cisi cibe abantu banji;
Wacipa kuti cikondwe kapati.
Bakondwa kumbele lyako
Mbubonya bantu mbobakondwa ciindi cakutebula,
Mbuli bantu bakkomana nobaabana zintu nzyobasaala.
4 Nkaambo joko lyamukuli wabo,
Alimwi amusako iwali amagwezyo aabo, imusako wakapitawu wabo,
Yebo wazityolaula,
Mbubonya mbuli kubuzuba mbwaakazundwa Midiyani.+
5 Jombo lili lyoonse lyamuntu uuzungaanya nyika nayenda
Alimwi acisani cili coonse cinyikidwe mubulowa
Ziyooba nkuni zyakuvwilimya mulilo.
Izina ndyanakwiitwa ndyakuti Sikulaya Uugambya,+ Leza Singuzu,+ Taata Walyoonse Alyoonse, Mwami Waluumuno.
7 Bupati bwabweendelezi* bwakwe
Alimwi aluumuno tazikamani pe,+
Aacuuno cabwami ca Davida+ alimwi amubwami bwakwe
Kutegwa abusitikizye+ akubupa kuti bukkalilile
Kwiinda mulubeta luluzi+ alimwi abululami,+
Kuzwa lino mane kukabe kutamani.
Busungu bwa Jehova wamakamu mbobuyoocicita eeci.
9 Lino bantu boonse buyo bayakwaazyiba,
Bana Efraimu abantu bakkala mu Samariya,
Aabo balisumpula akuyumya myoyo yabo nobaamba kuti:
Mikuyu yagonkwa,
Pele mubusena bwanjiyo tulabikka zisamu zyakkedari.”
11 Jehova ulabusya balwani ba Rezini kuti bamulwane
Alimwi ulabinzyaanya basinkondonyina,
12 Bana Siriya kuzwa kujwe aba Filisiti kuzwa kumbo,*+
Balaasamuna milomo yabo akulya Israyeli.+
Akaambo kazintu eezyi zyoonse, bukali bwakwe tabunamana pe,
Pele janza lyakwe licitandabede kuti libaume.+
15 Mudaala alimwi amuntu uulemekwa kapati ngomutwe,
Mpoonya musinsimi uupa malailile aakubeja ngomucila.+
16 Aabo basololela bantu aaba babapa kwiingaila,
Alimwi aabo basololelwa banyongana.
17 Nkakaambo kaako Jehova takabakkomanini pe balombwana babo,
Alimwi takabafwidi luse bamucaala babo abamukabafwu babo
Nkaambo boonse buyo mbaasiluleyo, mbaasimucita zibi+
Alimwi milomo yabo yoonse yaamba zyabufwubafwuba.
Akaambo kazintu eezyi zyoonse, bukali bwakwe tabunamana pe,
Pele janza lyakwe licitandabede kuti libaume.+
18 Nkaambo bubi bwavwutuka mbubonya mbuli mulilo,
Bulaumpa tusamu twamamvwa ansaku.
Buladoneka mulilo kuzyoonde zyamusyokwe,
Eelyo busi bwakupya kwanzizyo bulauntumuka mujulu.
Taakwe muntu uulaaengelele mweenzinyina naba mwanookwabo.
Boonse antoomwe balabukila Juda.+
Akaambo kazintu eezyi zyoonse, bukali bwakwe tabunamana pe,
Pele janza lyakwe licitandabede kuti libaume.+
10 Maawe kulibaabo ibabikka milawo mibyaabi,+
Aabo lyoonse ibalemba milawo iileta mapenzi,
2 Kutegwa bacete batabetekelwi kabotu twaambo,
Kutegwa balesye bantu bapengede akati kabantu bangu kucitilwa cabululami,+
Kutegwa basaale bamukabafwu
Akubba bamucaala!+
4 Kunyina cisyeede pele buyo kuti umwi aumwi wanu uyookotama akati kabaange
Naa kuwida aali baabo bajaigwa.
Akaambo kazintu eezyi zyoonse, bukali bwakwe tabunamana pe,
Pele janza lyakwe licitandabede kuti libaume.+
Inkoli yakutondezya bukali bwangu+
Alimwi amusako wakunyema kwangu uuli mujanza lyabo!
6 Ndiyoomutuma kuti akalwane cisi cabasiluleyo,+
Ikulwana bantu bakandinyemya;
Ndiyoomulailila kuti akabweze akusaala zintu zinji
Akubalyatauka mbuli mankanda munzila.+
7 Pele kunyina nayakuyeeya kucita boobu
Alimwi moyo wakwe taukabi amakanze aali boobu;
Nkaambo mumoyo wakwe ukanzide kujaya,
Ikunyonyoona masi manji, ikutali buyo masyoonto pe.
9 Sena Kalino+ tali buyo mbuli Karikemesi?+
Sena Hamati+ tali buyo mbuli Aripadi?+
Sena Samariya+ tali buyo mbuli Damasiko?+
10 Ijanza lyangu lyajata mami aabaleza babuyo,
Aakajisi zikozyanyo zyakubeza zinji kwiinda zyaku Jerusalemu azyaku Samariya!+
11 Sena Jerusalemu amituni yakwe tandikamucitili
Mbubonya mbondakacitila Samariya abaleza bakwe babuyo?’+
12 “Jehova aakumanizya milimo yakwe yoonse mu Cilundu ca Ziyoni amu Jerusalemu, uyoosubula mwami wa Asuri akaambo kamoyo wakwe wabusicinguni alimwi akaambo kameso aakwe aalanga cakulimvwa akulisumpula.+ 13 Nkaambo waamba kuti,
‘Eeci ndiyoocicita munguzu zyajanza lyangu
Akwiinda mubusongo bwangu, nkaambo ndilaamaano.
Ndiyoogwisya minyinza yabantu+
Akusaala lubono lwabo,+
Alimwi ndiyoobazunda bantu bakkala mumo mbubonya bucita muntu singuzu.+
14 Mbubonya mbuli muntu uunjizya janza muciteente,
Janza lyangu liyoosika kulubono lwabantu;
Alimwi mbubonya mbuli muntu uubwezelela mayi aasiidwe,
Ndiyoobunganya nyika yoonse!
Kunyina naba omwe uuyoovwukaula mababa aakwe naa kwaasamuna mulomo wakwe nokuba kulila mbuli kayuni.’”
15 Sena keembe kalakonzya kulidunda kuli yooyo uukabelesya?
Sena saha lilakonzya kulisumpula kuli yooyo uulibelesya?
Sena musako+ ulakonzya kuyuunya yooyo wuunyamuna?
Alimwi sena nkoli ilakonzya kusumpula muntu ooyo uutali cisamu?
16 Aboobo Mwami mwini-mwini, Jehova wamakamu,
Uyoobafwulusya bantu bakwe baneneede,+
Alimwi kunsi aabulemu bwakwe uyooyasya mulilo uuvwilima.+
17 Mumuni wa Israyeli+ uyooba mulilo,+
Alimwi Uusalala wakwe uyooba mabangabanga aamulilo;
Ayoovwilima akuumpa nsaku zyakwe alimwi atusamu twakwe twamamvwa mubuzuba bomwe.
18 Leza uyoomanizya bulemu boonse* bwasyokwe lyakwe abwamuunda wakwe wazisamu zyamicelo,
Ciyooba mbuli muntu uuciswa iwamana mubili.+
19 Zisamu zyoonse zisyeede musyokwe lyakwe
Ziyooceya cakuti naba mwana musyoonto uyookonzya kuzibala akuzilemba.
20 Mubuzuba oobo, aabo bamuŋanda ya Israyeli ibayoosyaala
Abaabo bamuŋanda ya Jakobo ibayoofwutuka
Tabakamusyomi limbi ooyo iwakabauma;+
Pele bayoosyoma Jehova,
Uusalala wa Israyeli.
21 Bantu basyoonto buyo ibasyeede mbabayoopiluka,
Ibasyeede ba Jakobo bayoopiluka kuli Leza Singuzu.+
22 Nkaambo nokuba kuti bantu bako O Israyeli,
Mbanji mbuli musenga wakulwizi,
Bantu basyoonto buyo ibasyeede akati kabo mbabayoopiluka.+
23 Masimpe, lunyonyooko ndwakanzide kuleta Mwami Singuzuzyoonse, Jehova wamakamu,
Luyoocitika mucisi coonse.+
24 Aboobo mboobu mbwaamba Mwami Singuzuzyoonse, Jehova wamakamu: “Mutayoowi pe, nobantu bangu nomukkala mu Ziyoni, akaambo kamuna Asuri, ooyo wakali kumuuma ankoli+ alimwi wakali kunyamuna musako wakwe kuti amukwibbaule mbubonya bwakali kucita Egepita.+ 25 Nkaambo muciindi cisyoonto buyo ndiyooleka kunyema; bukali bwangu buyoogama mbabo akubanyonyoona.+ 26 Jehova wamakamu uyoomukwibbaula amutatula,+ mbubonya mbuli leelyo naakazunda Midiyani kundomba yaku Orebi.+ Alimwi musako wakwe uyootandabikwa aalwizi, alimwi uyakuunyamuna mujulu mbubonya mbwaakacitila Egepita.+
27 Mubuzuba oobo mukuli wakwe uyoogwisyigwa agwezyo lyako,+
Alyalo joko lyakwe liyoogwisyigwa munsingo yako,+
Alimwi joko lyakwe liyoonyonyooka+ akaambo kamafwuta.”
30 Kokwiila akucwema, omwana musimbi wa Galimu!
Kobikkila maano, O Laisa!
Yebo omucaangu, Anatoti!+
31 Munzi wa Madimena watija.
Bantu bakkala mu Gebimu bayuba.
32 Ndimunya sunu ulaima ku Nobi.+
Weezyeka mfwaindi yakwe kucilundu camwana musimbi wa Ziyoni,
Cilundu ca Jerusalemu.
33 Amubone! Mwami mwini-mwini, Jehova wamakamu,
Ugonkaula mitabi akwiiwisya canguzu;+
Zisamu ziinda kulampa zilagonkwa,
Alimwi eezyo zitalilampili zilafwiinsyigwa.
34 Ugonkaula zyoonde zyamusyokwe acibelesyo cabutale,*
Alimwi Lebano ulawisyigwa asinguzu.
2 Muuya wa Jehova uyookkala alinguwe,+
Imuuya wabusongo+ awamaano,
Muuya walulayo awanguzu,+
Muuya waluzyibo awakuyoowa Jehova.
3 Unookkomanina kuyoowa Jehova.+
Takabeteki kweelana azintu nzyaabona buyo ameso aakwe,
Nokuba kusinsa kweelana azintu nzyaamvwa buyo amatwi aakwe.+
4 Bantu bapengede uyoobabeteka cakutasalulula,*
Alimwi uyoosinsa bantu cabululami kuti agwasye babombe myoyo bamunyika.
5 Bululami buyooba lutambo ndwalyaanga mucibuno,
Alimwi kusyomeka kuyooba lutambo ndwalyaanga munkanya.+
6 Umpe uyookkala kwakaindi-indi akana kambelele,+
Kana kampongo kayoolala antoomwe asiluwe,
Koombe, syuumbwa* alimwi amunyama uuneneede bayooba antoomwe;*+
Alimwi mwana musyoonto uyoobeembela boonse.
7 Iŋombe mpwizi amunyama wabutambo uutegwa bbeya bayoolida antoomwe,
Bana babo bayoolala antoomwe.
Syuumbwa uyoolya bwizu mbubonya mbuli ŋombe.+
8 Mwana uucinyonka uyoosobanina abwina bwankombola,
Awalo mulesi uyoobikka janza lyakwe abwina bwanzoka nkali.
9 Tabakaciti cintu cili coonse cibi+
Naa kunyonyoona mucilundu cangu cisalala coonse,+
Nkaambo masimpe nyika iyoozula luzyibo lwa Jehova
Mbubonya maanzi mbwaazuzya lwizi.+
10 Mubuzuba oobo muyanda wa Jese+ uyakwiimikila mbuli cikwankwani* kumisyobo yabantu.+
Bantu bamasi bayoosandukila kulinguwe kuti abasololele,*+
Alimwi busena bwakwe bwakulyookezyela buyooba abulemu.
11 Mubuzuba oobo Jehova uyootambika janza lyakwe lweendo lwabili, kuti aliyobolwede basyeede akati kabantu bakwe aabo ibayoosyaala kuzwa ku Asuri+ aku Egepita+ aku Patirosi+ aku Kusi+ aku Elamu+ aku Sinara* aku Hamati alimwi akuzwa kunsumbu zyakulwizi.+ 12 Uyakwiimika cikwankwani* kumasi akubunganya bantu bamwaikide ba Israyeli,+ abalo bantu bapalangene ba Juda uyoobabunganya kuzwa kuzyooko zyoonse zyone zyanyika.+
Efraimu takafwidi Juda munyono,
Awalo Juda takasulaiki Efraimu pe.+
Amuya* wakwe uupya kapati uyakuuma mulonga ooyu mutulonga twanguwo tuli ciloba,
Alimwi uyoopa kuti bantu bazabuke amaulu kabasamide mpato.
16 Alimwi kuyooba mugwagwa+ mupati kuzwa ku Asuri ngobayakwiinda basyeede akati kabantu bakwe aabo bayoocaala,+
Mbubonya mbokwakali mugwagwa imwakainda Israyeli ibuzuba naakazwa mucisi ca Egepita.
12 Masimpe mubuzuba oobo yebo uyakwaamba kuti:
“Ndakulumba, O Jehova,
Nkaambo nokuba kuti wakandinyemena,
Bukali bwako buce-buce bwakamana, alimwi wakanduumbulizya.+
2 Amubone! Leza ndolufwutuko lwangu.+
Ndinoosyoma alimwi tandinooyoowi pe;+
Nkaambo Ja* Jehova ninguzu zyangu alimwi nguundiyumya,
Alimwi waba lufwutuko lwangu.”+
3 Cakukondwa muyooteka maanzi
Mutusensa twalufwutuko.+
4 Mubuzuba oobo muyakwaamba kuti:
“Amumulumbe Jehova, amwiite zina lyakwe,
5 Amwiimbe nyimbo zyakutembaula Jehova,+ nkaambo wacita zintu zipati kapati.+
Eeci acaambilizyigwe munyika yoonse.
6 Koompolola akoongolola cakukondwa, yebo ookkede* mu Ziyoni,
Nkaambo Uusalala wa Israyeli ooyo uuli mukati kako mupati.”
13 Ngaaya makani mapati aajatikizya Babuloni+ ngaakabona Isaya+ mwana wa Amozi mucilengaano:
2 “Amwiimike cikwankwani*+ atala aacilundu cijisi mabwe aalo-alo.
Amoompolole kulimbabo, amuboobole ajanza,
Kutegwa baboole akunjila mumilyango yankumekume.
3 Ndabapa malailile bantu mbondasala.*+
Ndaita basikalumamba bangu kuti batondezye bukali bwangu,
Ibantu bangu bakondedwe kapati.
Amuswiilile! Kupyopyongana kwamami,
Kwamasi aabungene antoomwe!
Jehova wamakamu ubunganya mpi yabasikalumamba kuti balwane nkondo.+
5 Mbaabo balaboola kuzwa kucisi cakule kapati,+
Kumagolelo aamajulu,
Nkokuti Jehova azilwanyo zyabukali bwakwe,
Baboola kuzoonyonyoona nyika yoonse.+
6 Amulile, nkaambo buzuba bwa Jehova bulaafwaafwi!
Bulaboola mbuli lunyonyooko luzwa kuli Singuzuzyoonse.+
Basuntuka alimwi bamyongwa kapati,
Mbuli mukaintu uuyanda kutumbuka.
Bapwatwidana meso kabayoowede,
Masyu aabo aile kusalala pyu mbuli mulilo akaambo kakupengana mumizeezo.
9 Amubone! Buzuba bwa Jehova bulaboola,
Mbuzuba bukatazya, bwakunyema alimwi abukali bupati,
Kutegwa busandule cisi kuba cintu ciyoosya,+
Akuti bunyonyoone basizibi bali mulincico.
10 Nkaambo nyenyeezi zyakumajulu azibunga-bunga zyangawo*+
Ziyooleka kumunika;
Izuba liyoosiya mbi ciindi nolipasula,
Awalo mwezi taukamwesyi mumuni wanguwo.
Ndiyoopa kuti kulisumpula kwabantu baliinganya kumane,
Alimwi ndiyoobombya basilunya balitukumuna.+
12 Ndiyoopa kuti muntu kakatazya kujana kwiinda ngolida iisalazyidwe,+
Akuti bantu kabakatazya kujana kwiinda ngolida yaku Ofiri.+
13 Nkakaambo kaako ndiyoopa kuti julu lizungaane,
Ayalo nyika iyootenkaana akuzwa mubusena bwanjiyo+
Aakunyema Jehova wamakamu mubuzuba bwabukali bwakwe bupati.
14 Mbubonya mbuli nanja ngobavwima ambuli butanga butajisi muntu wakubuleta antoomwe,
Umwi aumwi wabo uyoojokela kubantu bakwe mwini;
Umwi aumwi wabo uyootijila kucisi cokwabo.+
15 Kufwumbwa muntu uuyoojanwa uyooyaswa,
Alimwi kufwumbwa muntu uuyoojatwa uyoojaigwa apanga.+
16 Bana babo bayoopwayaulwa kabalangilila,+
Maanda aabo ayoosaalwa,
Abalo bamakaintu babo bayoojatwa abasankwa bambi.
17 Mpaawa lino ndilababusyila ba Medi kuti babalwane,+
Balo tabakombeleli nsiliva
Alimwi ngolida tiibazwisyi moyo.
19 Lino Babuloni, ibwami bwiinda kulemekwa,*+
Ibweebesi mbobalidundila ba Kasidi,+
Uyooba mbuli minzi ya Sodoma a Gomora eliya Leza naakainyonyoona.+
Mu Arabu takasimpi tente lyakwe mulinguwe,
Alimwi taakwe mweembezi uuyakweembelela matanga aakwe mulinguwe.
21 Banyama ibakkala muzimpayuma bayoolala mulinguwe;
Maanda aabo ayoozula batumba.
22 Banyama bawuula bayoolila mungazi zyakwe,
Abamwaaba bayoolila mumaanda aakwe aabami aataliboteli.
Ciindi cakwe cilaafwaafwi, alimwi mazuba aakwe taakasumpizyigwi pe.”+
14 Nkaambo Jehova uyoomufwida luse Jakobo,+ uyoosala Israyeli alimwi.+ Uyoobakkazika* mucisi cabo,+ abalo bamuzwakule bayoosangana ambabo akulikumbatizya kuli bamuŋanda ya Jakobo.+ 2 Bantu bazwa mumasi aambi bayoobabweza akubatola kubusena bwabo beni, alimwi bamuŋanda ya Israyeli bayoobacita kuba babelesi babo basankwa abasimbi+ mucisi ca Jehova; alimwi bayooba basimalelo babaabo bakabajisi buzike, alimwi bayakweendelezya baabo ibakali kubabelesya cabuzike.*
3 Mubuzuba oobo Jehova aakukupa kupumuna kumacise aakujisi, kumanyongwe alimwi abuzike bukatazya oobo mbobakakunjizyide,+ 4 uyakwaambila mwami wa Babuloni kasimpi* aaka kakuti:
“Ma, mamanino amusikila ooyo wali kubelesya bamwi cabuzike!*
Akwalo kudyaaminina kwamana!+
5 Jehova watyola nkoli yabantu babi,
Musako wabeendelezi,+
6 Ooyo uudinkaula bantu cabukali,+
Ooyo uuzunda masi kanyemede kapati akubapenzya cakutalilesya.+
7 Nyika yoonse lino yaliiba, taicikwe manyongwe.
Bantu boongolola cakukondwa.+
8 Naaba masamu aamulombe akondwa akaambo kanduwe,
Amasamu aakkedari aaku Lebano.
Aamba kuti, ‘Kuzwa ciindi nowakawisyigwa ansi,
Kunyina sikugonka masamu waboola kutugonka.’
Akaambo kanduwe, cabusya baabo bakazundwa alufwu,
Basololi* boonse bamunyika basilunya.
Capa kuti bami bamasi boonse banyamuke azyuuno zyabo zyabwami.
10 Boonse batalika kwaambaula akukwaambila kuti,
‘Sena anduwe wabula nguzu mbubonya mbuli ndiswe?
Sena waile kweelana andiswe?
Kunsi lyako kuli mvwunyu ziyalidwe mbuli bulo,
Alimwi banamula mbabakuvwumbide.’
12 Eelo kaka waanguka kuzwa kujulu,
Yebo oomweka, omwana wabucedo!
Wagonkwa akuwida ansi,
Yebo nowakali kuzunda masi!+
13 Mumoyo wako wakaamba kuti, ‘Ndilatanta kujulu.+
Ndilasumpula cuuno cangu cabwami atala aanyenyeezi zya Leza,+
Alimwi ndilakkala acilundu cakuswaanganina,
Kumasena aakulamfwu kapati aakunyika.+
14 Ndilatanta amasena aali atala aamakumbi;
Ndilalipa kuti ndikozyanye a Mupatikampatila.’
16 Aabo bakubona bayookulangisya;
Bayookulanga-langa cakulomya, kababuzya kuti,
‘Sena ooyu tali ngomuntu uulya wakali kuzungaanya nyika,
Iwakali kupa kuti mami akankame,+
17 Iwakapa kuti nyika mbotu ibe mbuli nkanda
Akuzunda minzi yanjiyo,+
Iwakakaka kwaangununa baange bakwe kuti baunke kwabo?’+
19 Pele yebo, waile kusoogwa buyo kakunyina cuumbwe,
Mbuli cisyuukila* cisesemya,
Civwumbidwe bantu bakajaigwa ibakayaswa apanga,
Aabo baselemukila mucilindi cizwide mabwe,
Mbuli mutunta uulyataukwa.
Bana babasimucita zibi tabakabandwi limbi mazina.
21 Amubambe busena bwakujaila bana bakwe
Akaambo kamulandu wabamausyi,
Kutegwa batakabuki akukona nyika
Alimwi akuzuzya cisi aminzi yabo.”
22 “Ndiyoonyamuka kuti ndibalwane,”+ mbwaamba Jehova wamakamu.
“Alimwi mu Babuloni ndiyoolobya zina, bantu basyeede, bana alimwi alunyungu,”+ mbwaamba Jehova.
23 “Alimwi ndiyakuupa kuba cikkalilo canungu abusena bwamazyiba aajisi matete, alimwi ndiyakuupyaanga acipyaango calunyonyooko,”+ mbwaamba Jehova wamakamu.
24 Jehova wamakamu wakonka kuti:
“Mbubonya mbondayeeya, mbociyoocitika,
Alimwi mbubonya mbondakanza, mbociyooba oobo.
Joko lyakwe liyoogwisyigwa kulimbabo,
Alimwi mukuli wakwe uyoogwisyigwa amagwezyo aabo.”+
Janza lyakwe lilitandabikidwe,
Aboobo ino nguni uukonzya kulijola?+
28 Mumwaka ngwaakafwa Mwami Ahazi,+ kwakaambwa makani mapati aaya aakuti:
29 “Utakondwi pe, ocisi ca Filisitiya, kutabi naba omwe mulinduwe uukondwa,
Akaambo buyo kakuti musako wayooyo uukuuma watyolwa.
Nkaambo kuzwa kumuyanda wanzoka+ kuyooboola nzoka iijaya,+
Alimwi mwana wanjiyo unooli nzoka nkali yuuluka.*
30 Ciindi bana bataanzi babantu bapengede nobayoolya
Abalo bacete nobayakoona kabaliibide,
Muyanda wako ndiyakuujaya anzala,
Abalo bantu bako ibayoosyaala bayoojaigwa.+
31 Kolila, Omulyango! Koomoka, Omunzi!
Nyoonse muyootyompwa, nobana Filisitiya!
Nkaambo busi bulaboola kuzwa kucooko cakunyika,
Alimwi kunyina muntu uulitonka buya kweenda munkamu yakwe.”
32 Ino beelede kubavwiila buti batumwa bacisi?
Kuti Jehova wabikka ntalisyo yamunzi wa Ziyoni,+
Akuti bantu bapengede akati kabantu bakwe bayooyuba mulinguwo.
15 Ngaaya makani mapati aajatikizya Moabu:+
Akaambo kakuti wanyonyoonwa masiku,
Ari+ wa Moabu waumuzyigwa.
Akaambo kakuti wanyonyoonwa masiku,
Kiri+ wa Moabu waumuzyigwa.
Mitwe yabantu boonse igeledwe minkulu,+ azilezu zyoonse ziligeledwe.+
3 Mumigwagwa yakwe, bantu basamide zisani zyamasaka.
Bantu boonse balalila kabali aziluli zyamaanda aabo alimwi amumabuwa aabo aabuleya;
Balaseluka kumwi kabalila.+
Nkakaambo kaako basikalumamba ba Moabu baluujisi kukwiila.
Moyo wakwe waduntaana kapati mucamba cakwe.
5 Moyo wangu ulila Moabu.
Bazangalisi bakwe batija mane baakusika ku Zoari+ aku Egilati-selisiya.+
Bayaabulila nobatanta kuya ku Luhiti;
Bayaaboomba kulila munzila nobaya ku Horonaimu akaambo kalunyonyooko.+
6 Nkaambo maanzi aaku Nimurimu ayuminina;
Mweemvwe wayuma,
Bwizu bwamana, kunyina cimena ansi cisyeede.
7 Nkakaambo kaako balonzya zintu zyabo zisyeede nzyobakayobola alimwi alubono lwabo;
Bazabuka kkuti* lyazisamu zyamizimbwa.
8 Nkaambo majwi aabantu balila alalimvwisya mucilawo coonse ca Moabu.+
Kulila kwabo kulalimvwisya aku Egilaimu;
Kulila kwabo kulalimvwisya aku Beere-limu.
9 Nkaambo maanzi aaku Dimoni azwide bulowa,
Alimwi nzinji nzyondamuyobweda Dimoni:
Ndamuyobweda syuumbwa ooyo uutiilume bana Moabu ibatija
Abaabo basyeede mucisi.+
16 Amutume mugutu kumuleli wacisi,
Kuzwa ku Sela kwiinda munkanda
Kusikila kucilundu camwana musimbi wa Ziyoni.
2 Mbubonya mbuli kayuni katandwa muciteente cankako,+
Mbobayooba bana basimbi ba Moabu kuzito zya Arinoni.+
3 “Amupe lulayo, amuzuzikizye makanze.
Ciindi zuba nolibala kapati akalangabwaaseme, kopa kuti cimvwule cako cibe mbuli masiku.
Kosisa bantu bamwaikide alimwi utabaabi aabo batija.
4 Bantu bangu bamwaikide abakkale mulinduwe, O Moabu.
Koba mayubilo kulimbabo akaambo kasikunyonyoona.+
Sikudyaaminina uyoofwa,
Lunyonyooko luyoomana,
Abalo aabo balyatauka bamwi bayooloba munyika.
5 Mpoonya cuuno cabwami ciyookkazikizyigwa aluyando lutamani.
Ooyo uukkala alincico mutente lya Davida unoosyomeka;+
Uyoobeteka cakutasalulula akufwambaana kucita bululami.”+
6 Twaimvwa mpuwo yakulisumpula kwa Moabu, twamvwa kuti ulalisumpula kapati,+
Twamvwa mpuwo yakulitukumuna akulisumpula kwakwe antoomwe abukali bwakwe;+
Pele majwi aakwe aabufwubafwuba ayooba aabuyo.
Aabo baumwa bayakoomoka akaambo kazibbuubbu zyamisaansa miyumu yaku Kiri-hareseti.+
8 Nkaambo myuunda yaku Hesiboni+ iili kumingenyu yayuma,
Musaansa waku Sibima,+
Baleli bamasi balyatauka mitabi yanguwo iijisi misaansa iisalala pyu;
Mitabi yanguwo yakasika aku Jazeri;+
Yakayandalala munkanda.
Zisyuukila zyanguwo zyakayandalala akusika kulwizi.
9 Nkakaambo kaako ndiyoolila musaansa waku Sibima mbuli mbondilila Jazeri.
Ndiyookunamya amisozi yangu, O Hesiboni anduwe Eleale,+
Nkaambo koompolola akaambo kamainza aako alimwi abutebuzi bwako kwamana.*
10 Kukondwa akusekelela zyagwisyigwa mumuunda wazisamu zyamicelo,
Alimwi kunyina wiimba nyimbo cakukondwa naa woongolola mumyuunda yamisaansa.+
Kunyina waini uuzwa ciindi sikulyatauka nalyatauka muzikandilo zyamisaansa,
Nkaambo ndapa kuti koongolola kumane.+
11 Nkakaambo kaako zizo zyangu zyamukati zyagutuma akaambo ka Moabu,+
Mbubonya mbuli ntambo zyakantimbwa zyuumwa,
Amwida lyangu mwaguluma akaambo ka Kiri-hareseti.+
12 Nokuba kuti Moabu akalikatazye kubusena bwakukombela alimwi akaunke kuyoopaila kucikombelo cakwe, taakwe mbociyoomugwasya.+
13 Aaya ngamajwi Jehova ngaakaambide musyule kujatikizya Moabu. 14 Lino Jehova waamba kuti: “Mumyaka buyo yotatwe, mbuli myaka yamubelesi uubbadelwa,* ibulemu bwa Moabu buyoosampuka amanyongwe manji aamisyobo yoonse, alimwi aabo bayoosyaala banooli basyoonto kapati alimwi ibatakwe ancobazwa.”+
17 Ngaaya makani mapati aajatikizya Damasiko:+
“Amubone! Damasiko uyooleka kuba munzi,
Alimwi uyakwiile kuba zitantaala.+
3 Minzi iikwabilidwe iyoomana mu Efraimu,+
Abwalo bwami buyoomana mu Damasiko;+
Alimwi aabo basyeede mu Siriya
Bayooba mbuli bulemu bwabana Israyeli,” mbwaamba Jehova wamakamu.
5 Ciyooba mbuli ciindi sikutebula nayobolola maila aaimvwi,
Ajanza lyakwe nolitebula makunka aamaila,
6 Kuyoosyaala buyo zyakuvwulula,
Mbuli leelyo cisamu camaolifa nociyuunisyigwa:
Kuyoosyaala buyo maolifa obilo naa otatwe aabizidwe kukampeleengwe,
Kuyoosyaala buyo maolifa one naa osanwe mumitabi yancico iizyala micelo,”+ mbwaamba Jehova Leza wa Israyeli.
7 Mubuzuba oobo muntu uyoolanga ku Mulengi wakwe, alimwi meso aakwe ayoolangisya Uusalala wa Israyeli. 8 Takalangi kuzipaililo,+ imulimo wamaanza aakwe;+ alimwi takalangisyi zintu zyakabambwa aminwe yakwe, noiba misemu yazisamu yakukomba* naa zibikkilo zyatununkilizyo.
9 Mubuzuba oobo minzi yakwe yamayubilo iyooba mbuli busena bwakasiigwa mugundu,+
Mbuli mutabi wakasiigwa kumbele lyabana Israyeli;
Busena oobo buyooba matongo.
Ncecikupa kusyanga myuunda mibotu yazisamu
Alimwi mulinjiyo usyanga cisyuukila camweenzu.*
11 Isyikati ulalomya kuyakilila muunda wako,
Mafwumofwumo upa kuti mbuto zyako zimene,
Nokuba boobo tokajani butebuzi mubuzuba bwacilwazi azicisa zitaponi.+
12 Amuswiilile! Kuli ciyoyooyo cabantu banji kapati,
Ibayobeka mbuli kuvwuuma kwalwizi!
Kuli lupyopyongano lwabantu bamasi,
Ibasabila mbubonya mbuli kuvwuuma kwamaanzi manji!
13 Bantu bamasi bayoosabila mbubonya mbuli kuvwuuma kwamaanzi manji.
Walo uyoobanyemena, eelyo bayootijila kulamfwu,
Bayootandaanisyigwa mbuli buungu bwakuzilundu bupepululwa amuwo,
Mbuli kasanzo kamamvwa katolwa akambizi muguwo pati.
14 Ciindi camangolezya kubbuka zintu ziyoosya.
Kaatanaba mafwumofwumo, tabaciko pe.
Oolu ndolukono ndobayoopegwa aabo batusaala
Alimwi ncecaabilo cabaabo batubbida lubono.
2 Ncisi cituma batumwa aalwizi,
Mumato aantumbu atala aamaanzi manji, kacaamba kuti:
“Kamuya, nobatumwa nomweenda cakufwambaana,
Kamuya kucisi cabantu balamfwu alimwi bajisi lukanda luteteete,
Kubantu bayoowegwa koonse-koonse,+
Kucisi canguzu, icizunda,*
Eeco cijisi nyika yakatolwa amilonga.”
3 Nywebo nyoonse nomukkala mucisi andinywe nomukkala munyika,
Ncomutiibone cinooli mbuli cikwankwani ciimvwi atala aamalundu,
Alimwi mulamvwa kulila ikuli mbuli kulila kwamweembo.
4 Nkaambo mboobu mbwaakandaambila Jehova:
“Tandikalipenzyi pe alimwi ndiyoolanga busena bwangu busitikide,
Ndiyooba mbuli kupya kumweka antoomwe amumuni wazuba,
Mbuli kkumbi lyamume nokupya ciindi cakutebula.
5 Nkaambo kacitanasika ciindi cakutebula,
Eelyo maluba-luba naamana ampakatwa noziba misaansa iibizidwe,
Zisyuukila ziyookwezyulwa azyakukwezuzya,
Atwalo tutabi tuyookosolwa akugusyigwa.
6 Zyoonse buyo ziyoosiilwa bayuni balya nyama bamumalundu
Abanyama baanyika.
Bayuni aabo balya nyama bayooponena aalinzizyo ciindi coonse cacilimo,
Abalo banyama boonse baanyika bayooponena aalinzizyo ciindi coonse cakutebula.
7 Kuciindi eeco cipego ciyooletwa kuli Jehova wamakamu,
Kuzwa kubantu balamfwu alimwi bajisi lukanda luteteete,
Kuzwa kubantu bayoowegwa koonse-koonse,
Kuzwa kucisi canguzu, icizunda,*
Eeco cijisi nyika yakatolwa amilonga
Ciyooletwa kubusena bujisi zina lya Jehova wamakamu, ku Cilundu ca Ziyoni.”+
19 Ngaaya makani mapati aajatikizya Egepita:+
Amubone! Jehova utantide kkumbi libalika kapati alimwi uboola mu Egepita.
Baleza babuyo bamu Egepita bayookankama kumbele lyakwe,+
Ayalo myoyo yabantu bali mucisi ca Egepita iyoozwa akaambo kakuyoowa.
2 “Ndiyookulwaizya bana Egepita kulwana bana Egepitanyina,
Eelyo bayoolwana mulicabo,
Umwi aumwi uyoolwana mwanookwabo alimwi amweenzinyina,
Munzi uyoolwana munzinyina, bwami buyoolwana bwaminyina.
Eelyo bayoobuzya baleza babuyo,
Basikuungula, ibaambaula amizimo alimwi abasikusonda.+
4 Ndiyakwaaba Egepita mumaanza aasimalelo muyumu moyo,
Eelyo mwami ooyo uuyoobalela unooli mukali,”+ mbwaamba Mwami mwini-mwini, Jehova wamakamu.
5 Maanzi ayooyuminina mulwizi,
Awalo mulonga uyooyuminina akulunda kasuko.+
6 Milonga iyoonunka nsu;
Maanzi aamutugelo twamulonga wa Nile waku Egepita ayooceya akuyuminina.
Matete abwizu bwamumaanzi ziyoobola.+
7 Zisyango zili mumabali aa Mulonga wa Nile, eezyo zili kulwizi nkuutila maanzi Mulonga wa Nile,
Amumyuunda yoonse iisyangidwe mbuto iili mumabali aa Mulonga wa Nile+ ziyooyuma.+
Zyoonse ziyootolwa amuwo, eelyo tazikabiko limbi pe.
8 Abalo bazubi banswi bayoolila,
Aabo bawaala tulobyo mu Mulonga wa Nile bayakoomoka,
Abalo aabo batandabula tunsabwe atala aamaanzi bayooceya.
9 Aabo babelesya ntali zyabutonje+
Abaabo baluka masani aatuba bayoofwa nsoni.
10 Basikuluka bancico bayootyompwa;
Babelesi boonse babelekela kuvwola bayakuusa kapati.
11 Basilutwe baku Zoani+ mbafwubafwuba.
Basikulaya ba Farao basongo kapati bapa lulayo lutagwasyi.+
Ino mbuti mbomukonzya kwaambila Farao kuti:
“Ndili mwana wabasongo,
Mwana wabami bansiku”?
12 Ino lino bali kuli baalumi bako basongo?+
Ikuti kabazyi, abakwaambile makanze ngajisi Jehova wamakamu kujatikizya Egepita.
13 Basilutwe ba Zoani bacita cabufwubafwuba;
Balupati-pati bamisyobo yakwe bapa kuti Egepita asweeke.
14 Jehova watila muuya wakuziluka aalinguwe;+
Alimwi bapa kuti Egepita asweeke mumilimo yoonse njacita,
Mbubonya mbuli muntu uukoledwe uudadalika mumalusi aakwe.
15 Alimwi Egepita takabi amulimo uuli woonse uukonzya kucitwa,
Amutwe naa amucila, cisyuukila naa bwizu bwamumaanzi.*
16 Mubuzuba oobo Egepita uyooba mbuli bamakaintu, uyookankama akuyoowa kapati akaambo kajanza lya Jehova wamakamu ndyamweezyeka.+ 17 Cisi ca Juda ciyooba cintu ciyoosya kuli Egepita. Kufwumbwa kucaamba buyo, banooyoowa kapati akaambo kamakanze Jehova wamakamu ngajisi aakubalwana.+
18 Mubuzuba oobo kuyooba minzi yosanwe mucisi ca Egepita yaambaula mwaambo waku Kanana+ alimwi akukonka kuti inoosyomeka kuli Jehova wamakamu. Munzi umwi unakwiitwa kuti Munzi Walunyonyooko.
19 Mubuzuba oobo kuyooba cipaililo ca Jehova akati kacisi ca Egepita, alimwi amusemu wa Jehova kumunyinza wancico. 20 Ciyooba citondezyo alimwi abumboni bwa Jehova wamakamu mucisi ca Egepita; nkaambo bayookwiilila Jehova akaambo kabasikubadyaaminina, eelyo walo uyoobatumina mufwutuli, muvwuni mupati, ooyo uuyoobafwutula. 21 Jehova uyoozyibwa kubana Egepita, alimwi bana Egepita bayoomuzyiba Jehova mubuzuba oobo, eelyo bayooleta zipaizyo azipego alimwi bayookonka kuli Jehova akuzuzikizya cikonke cabo. 22 Jehova uyakuuma cisi ca Egepita,+ uyoocuuma akuciponya; eelyo bayoopiluka kuli Jehova, mpoonya walo uyoomvwa kukombelezya kwabo akubaponya.
23 Mubuzuba oobo kuyooba mugwagwa mupati+ uuzwa mu Egepita kuya ku Asuri. Mpoonya bana Asuri bayoonjila mu Egepita, abalo bana Egepita bayoonjila mu Asuri, eelyo bana Egepita bayoobelekela Leza antoomwe abana Asuri. 24 Mubuzuba oobo Israyeli uyooba watatu antoomwe a Egepita alimwi a Asuri,+ bayooba cileleko mukati kanyika, 25 nkaambo Jehova wamakamu uyoobaleleka, kaamba kuti: “Abalelekwe bantu bangu, bana Egepita, amilimo yamaanza aangu, bana Asuri, alukono lwangu, bana Israyeli.”+
20 Mumwaka Mwami Sarigoni waku Asuri naakatuma Taritani* ku Asidodi,+ wakalwana munzi wa Asidodi akuuzunda.+ 2 Aciindi eeco Jehova wakaambaula kwiinda muli Isaya+ mwana wa Amozi, kuti: “Koya, ukasamunune cisani camasaka cili mutusolo twako alimwi ampato zyako zili kumaulu aako.” Aboobo wakacita mbubonya oobo, keenda amantanda* azimpata.
3 Mpoonya Jehova wakaamba kuti: “Mbubonya mubelesi wangu Isaya mbwaali kweenda amantanda azimpata kwamyaka yotatwe kali citondezyo+ acintu cigambya cakucenjezya bana Egepita+ abana Etiopiya,+ 4 awalo mwami wa Asuri mbwayootola nkamu yabaange baku Egepita+ abazike baku Etiopiya, balombe abamadaala, kabeenda amantanda azimpata, matako kaalibonya, inzya mantanda aa Egepita aajazya nsoni. 5 Aboobo bayooyoowa akufwa nsoni akaambo ka Etiopiya ngobasyoma alimwi akaambo ka Egepita ooyo ngobalidundila.* 6 Mubuzuba oobo bantu bakkala mucilawo eeci cakunkomwe yalwizi bayakwaamba kuti, ‘Ma! Amubone mbwaaba ooyo ngotwakali kusyoma, ooyo ngotwakali kulundukila kuti atugwasye akutuvwuna kumwami wa Asuri! Aboobo ino tulatija buti lino?’”
21 Ngaaya makani mapati aajatikizya nkanda yakulwizi:*+
Cilaboola mbuli myuwo yanguzu iikukulula mucooko cakumusanza,
Kuzwa munkanda, kuzwa kucisi ciyoosya.+
2 Ndatondezyegwa cilengaano ciyoosya:
Sikweena uluujisi kweena,
Awalo sikunyonyoona uluujisi kunyonyoona.
Koya ukalwane, O Elamu! Kosinkilila munzi, O Mediya!+
Ndakumanizya kutongela koonse nkwaakatalisya.+
3 Nkakaambo kaako ndapenga kapati.*+
Macise alindijisi,
Mbuli macise aamukaintu uutumbuka.
Ndanyongana kapati cakuti ndaleka kumvwa;
Ndakopana kapati cakunga ndaleka kubona.
4 Moyo wangu wazwa; ndakankama kapati akaambo kakuyoowa.
Lubundubundu ndondali kuyandisya lwandiyoosya.
5 Amubambe atebulu akubikka zyuuno!
Amulye akunywa!+
Amunyamuke, nywebo nobasilutwe, amunanike ntobo!
6 Nkaambo Jehova wakandaambila kuti:
“Koya, ukabikke mulindizi akumulailila kuti kaamba kufwumbwa ncabona.”
7 Eelyo wakabona nkalaki yankondo iikwelwa acipani camabbiza,
Nkalaki yankondo iikwelwa ambongolo,
Ankalaki yankondo iikwelwa ankamela.
Wakali kulangisisya akubikkila maano kapati.
8 Mpoonya wakoongolola mbuli kulila kwasyuumbwa ategwa:
“O Jehova, syikati lyoonse ndiimvwi angazi yamulindizi,
Alimwi lyoonse masiku ndiimvwi acilindililo cangu.+
9 Amubone cintu ciboola:
Baalumi bali munkalaki yankondo iikwelwa acipani camabbiza!”+
Mpoonya wakoompolola kuti:
“Wawa! Babuloni wawa!+
Zikozyanyo zyoonse zibezedwe zyabaleza bakwe zyapwaigwa ansi!”+
10 Nobantu bangu nywebo mbobali kwiile kulyatauka mbuli maila,
Micelo* yakulubuwa lwangu lwakuumina maila,+
Ndamwaambila makani oonse ngendamvwa kuli Jehova wamakamu, Leza wa Israyeli.
11 Ngaaya makani mapati aajatikizya Duma:*
Kuli muntu uundoompolola kuzwa ku Seiri+ kati:
“Omulindizi, koamba ino busiku buli buti?
Omulindizi, koamba ino busiku buli buti?”
12 Mulindizi wakati:
“Mafwumofwumo aciboola, alimwi masiku aalo aciboola.
Ikuti naa muyanda kubuzya, amubuzye.
Amuboole alimwi!”
13 Ngaaya makani mapati aajatikizya cibanda camucimpayuma:
Masiku muloona musyokwe, mucibanda camucimpayuma.
Nywebo nomakamu aabantu bazwa ku Dedani,+
14 Amumucinge ooyo uufwide nyota kamujisi maanzi,
Nywebo nomukkala mucisi ca Tema,+
Alimwi ooyo uutija amumuletele cakulya.
15 Nkaambo batija mapanga, batija panga ilyafwumunwa,
Batija buta iboongomekwa, alimwi ankondo iibbebbede.
16 Nkaambo mboobu mbwaakandaambila Jehova: “Kautanamana mwaka omwe, mbuli myaka yamubelesi uubbadelwa,* bulemu boonse bwa Kedara+ buyoomana doo. 17 Basikalumamba basimata baku Kedara ibayoosyaala bayooceya, nkaambo Jehova, Leza wa Israyeli nguwaamba.”
22 Ngaaya makani mapati aajatikizya Kkuti lya Cilengaano:*+
Ino wabaanzi yebo, cakuti nyoonse mwatanta aziluli zyamaanda?
2 Wakazwide manyongwe,
Wakali munzi walupyopyongano, munzi uusekelela.
Bantu bako bafwide tiibakajaigwa apanga pe,
Nokuba kujaigwa munkondo.+
3 Beendelezi bako basilunya boonse batija aciindi comwe.+
Baangwa kakunyina kubelesya buta.
Bantu boonse ibakajanwa bakaangwa,+
Nokuba kuti bakatijilide kulamfwu.
5 Nkaambo oobu mbuzuba bwamanyongwe, bwakuzundwa alimwi abwakukopana,+
Kuzwa ku Mwami Singuzuzyoonse, Jehova wamakamu,
Mukkuti lya Cilengaano.
Bwaanda bwakolomonwa+
Alimwi kuli kulila kucilundu.
7 Mumakkuti* aako mabotu kapati,
Muyoozula nkalaki zyankondo,
Alimwi mabbiza* ayakwiima kaalibambilide kumulyango wamunzi,
8 Cisitilizyo* ca Juda ciyoogwisyigwa.
“Mubuzuba oobo, yebo uyoolanga kuciyobwedo cazilwanyo ca Ŋanda ya Syokwe,+ 9 alimwi muyoobona ŋanzi izinji zya Munzi wa Davida.+ Eelyo muyooyobolola maanzi aamuzyiba lyakunselelo.+ 10 Muyoobala maanda aamu Jerusalemu, alimwi muyoomwaya maanda kutegwa muyumye bulambo. 11 Akati kamalambo obilo muyoopanga zyiba lyakuyobweda maanzi kuzwa kuzyiba lyakaindi, pele tamukalangi ku Mulengi Mupati wakacicita, alimwi tamukamuboni pe ooyo wakacibamba kaindi.
12 Mubuzuba oobo Mwami Singuzuzyoonse, Jehova wamakamu,
Uyakwaambila bantu kuti balile akoomoka,+
Kuti bakulule masusu akusama zisani zyamasaka.
13 Pele muciindi caboobo, kuli kusekelela akukondwa,
Kujaya ŋombe akujaya mbelele,
Kulya nyama akunywa waini.+
Baamba kuti, ‘Atulye akunywa, nkaambo kayi juunza tuyoofwa.’”+
14 Mpoonya ndakalimvwida amatwi aangu Jehova kandiyubunwida kuti: “‘Cinyonyoono canu eeci tacikoovwumbwa akumanizyigwa pe kusikila mane mukafwe,’+ mbwaamba Mwami Singuzuzyoonse, Jehova wamakamu.”
15 Mboobu mbwaamba Mwami Singuzuzyoonse, Jehova wamakamu: “Koya kumubanzi ooyu, kuli Sebina,+ ooyo uulanganya ŋanda* ukamwaambile kuti, 16 ‘Ino uyanda nzi okuno, nguni ngoyanda okuno, cakuti walisyida cuumbwe okuno?’ Walo wasya cuumbwe cakwe aacilundu; walipangila busena bwakulyookezyela* mumwala. 17 ‘Bona! Jehova ulakuwaala ansi canguzu, yebo omulombwana, alimwi ulakujata canguzu. 18 Ncobeni ulakuvwungaila canguzu mbuli bbola akukufwusila munyika mpati. Ooko nkoyoofwida, alimwi nkukonya ooko nkalaki zyabulemu bwako ziyooba masampu kuŋanda yasimalelaako. 19 Ndiyookugusya acuuno cako, akukutanda amulimo wako wabulemu.
20 “‘Mubuzuba oobo ndiyakwiita Eliyakimu+ mubelesi wangu imwana wa Hilikiya, 21 akumusamika cisani cako cilamfwu, ndiyoomwaanga lutambo lwako mucibuno,+ alimwi nguzu zyako zyakweendelezya* ndiyoozibikka mumaanza aakwe. Eelyo uyooba usyi bantu bakkala mu Jerusalemu abamuŋanda ya Juda. 22 Ndiyoobikka kkii yaŋanda ya Davida+ aagwezyo lyakwe. Uyookkiinuna eelyo kunyina umbi uuyookkiya; uyookkiya eelyo kunyina umbi uuyookkiinuna. 23 Ndiyoomugagaila mbuli nembe mubusena buyumu, eelyo uyooba mbuli cuuno cabwami cabulemu kuŋanda yabausyi. 24 Aalinguwe mpobayakwaanzika bulemu boonse bwaŋanda yabausyi, zyalani aluzubo,* zibelesyo zyoonse zisyoonto-syoonto, mbale zyanindi alimwi anongo zyoonse zipati-pati.
25 “‘Mubuzuba oobo,’ mbwaamba Jehova wamakamu, ‘inembe iigagaidwe mubusena buyumu iyoofwumunwa,+ alimwi iyoogonkwa akuloka, eelyo zyoonse eezyo zyaanzikidwe aalinjiyo ziyoowa akunyonyooka, nkaambo Jehova lwakwe nguwaamba.’”
23 Ngaaya makani mapati aajatikizya Turo:+
Amulile, nywebo nomato aaku Tarisi!+
Nkaambo cito canyonyoonwa; tacikwe manjililo.
Mulumbe ooyu baumvwida kucisi ca Kitimu.+
2 Amuumune nywebo nomukkala mucilawo cakunkomwe yalwizi.
Basimakwebo bazwa ku Sidoni+ aabo ibazabuka lwizi bamuvwubya.
3 Maila* aazwa ku Sihori*+ akainda aamaanzi manji,
Butebuzi bwamulonga wa Nile, mali ngajana,
Zyakaleta mpindu yamasi.+
4 Kofwa nsoni, O Sidoni, omatijilo aakulwizi,
Nkaambo lwizi lwaamba kuti:
5 Mbubonya mbucakabede nobakamvwa makani aajatikizya Egepita,+
Bantu bayoopenga kapati baakumvwa makani aajatikizya Turo.+
6 Amuzabukile ku Tarisi!
Amulile nywebo nomukkala mucilawo cakunkomwe yalwizi!
7 Sena ooyu ngomunzi wanu uulya wakali kusekelela kuzwa kaindi, kuzwa kumazuba anguwo aakaindi?
Maulu aanguwo akali kuusisya kulamfwu kuti ukakkale.
8 Ino nguni wakanza zintu eezyi kujatikizya Turo,
Sikupa misini,
Uujisi basimakwebo ibakali basilutwe,
Uujisi basambazi ibakali kulemekwa munyika yoonse?+
9 Jehova wamakamu ngonguwe wakanza zintu eezyi,
Kuti amanizye kulidunda kwakwe nkwacita akaambo kabweebesi bwakwe boonse,
Kuti anyansye bantu boonse ibakali kulemekwa munyika yoonse.+
10 Kodabula mucisi cako mbuli Mulonga wa Nile, omwana musimbi waku Tarisi.
Cito camato taciciko pe.+
11 Watandabika janza lyakwe atala aalwizi;
Wazungaanya mami.
Jehova walailila kuti matijilo aa Fonike anyonyoonwe.+
12 Alimwi waamba kuti: “Tokasekeleli kabili,+
Yebo oodyaamininwa, onakalindu mwana musimbi waku Sidoni.
Nyamuka, uzabukile ku Kitimu.+
Akwalo ooko tokaliibi pe.”
13 Amubone! Icisi caba Kasidi.+
Aaba mbabantu, ikutali Asuri+ pe,
Mbabakapa kuti ube busena bwabanyama beendeenda mucimpayuma.
Bakaimika ngazi zyabo zyakusinkila munzi;
Bakakolomona ngazi zyanguwo ziyumu,+
Bapa kuti ube citantaala buyo.
14 Amulile nywebo nomato aaku Tarisi,
Nkaambo matijilo aanu anyonyoonwa.+
15 Mubuzuba oobo, Turo uyoolubwa kwamyaka iili 70,+ mbubonya mbuli mazuba aamwami omwe. Yaakumana myaka iili 70 ciyoomucitikila Turo mbubonya mbuli mulwiimbo lwamuvwuule lwakuti:
16 “Bweza kantimbwa, kouzinguluka munzi, yebo omuvwuule wakalubwa.
Kokalizya kabotu kantimbwa kako;
Koimba nyimbo zinji,
Kutegwa bakakuyeeye.”
17 Yaakumana myaka iili 70 Jehova uyoomubikkila maano Turo, eelyo walo uyoojokela kukubbadelwa akukucita buvwuule amami oonse aali munyika yaansi. 18 Pele mpindu yakwe alimwi amali nganoobbadelwa ziyooba cintu cisalala kuli Jehova. Tazikayobolwi pe, nokuba kubambwa, nkaambo mali nganoobbadelwa ayooba aabaabo bakkala kumbele lya Jehova, kutegwa kabalya akukkuta alimwi akusama zisani zibotu.+
24 Amubone! Jehova ugusya zintu zyoonse munyika akwiipa kuti ibe matongo.+
Waivwuntamika+ akumwaya bantu bakkala mulinjiyo.+
2 Ncintu comwe iciyoocitikila bantu boonse:
Iciyoocitikila bantu buyo nceciyoocitikila mupaizi,
Iciyoocitikila mubelesi nceciyoocitikila simalelaakwe,
Iciyoocitikila mubelesi musimbi nceciyoocitikila namalelaakwe,
Iciyoocitikila sikuula nceciyoocitikila musambazi,
Iciyoocitikila sikukweletesya nceciyoocitikila sikukweleta,
Iciyoocitikila sikubweza cinyonamucila nceciyoocitikila yooyo uupa cinyonamucila.+
3 Zintu zyoonse zili munyika ziyoogwisyigwa;
Iyakusaalwa cakumaninina,+
Nkaambo Jehova nguwaamba majwi aaya.
4 Nyika ilalila;*+ iyaabumana.
Nyika mbotu yanyana; iyaabuceya.
Balupati-pati munyika banyana.
6 Nkakaambo kaako nyika yoonse yaligwa akaambo kakusinganizyigwa,+
Alimwi aabo bakkede mulinjiyo bapegwa mulandu.
Nkakaambo kaako mweelwe wabaabo bakkala munyika eeyi waceya,
Alimwi mbasyoonto kapati bantu basyeede.+
8 Kusekelela kucitwa ansakalala kwamaninina;
Kuyobeka kwabantu bakondedwe kapati kwaleka;
Kusekelela kucitwa akantimbwa kwamaninina.+
9 Bantu baluujisi kunywa waini kakunyina lwiimbo,
Alimwi bukoko bwapapa kulibaabo babunywa.
11 Bantu balilila waini mumigwagwa.
Kukondwa koonse kwamana;
Lukkomano lwamunyika taluciko.+
13 Nkaambo oobu mbociyooba munyika, akati kabantu:
Ciyooba mbuli leelyo nobacela micelo kucisamu camaolifa,+
Mbuli leelyo nobavwulula kumamanino aaciindi cakutebula misaansa.+
14 Bayakoompolola ajwi pati,
Bayakoongolola cakukondwa.
Bayakwaambilizya bupati bwa Jehova kuzwa kulwizi.*+
15 Nkakaambo kaako bayoolemeka Jehova mucooko camumuni;*+
Munsumbu zyamulwizi bayoolemeka zina lya Jehova Leza wa Israyeli.+
16 Kuzwa kumagolelo aanyika tumvwa nyimbo zyakuti:
“Bulemu* kuli Yooyo Uululeme!”+
Pele mebo ndaamba kuti: “Mebo ndafwuluka, inzya mebo ndafwuluka!
Maawe ndemucaangu! Bantu basilweeno bacita zintu calweeno;
Kwiinda mulweeno bantu basilweeno bacita zintu calweeno.”+
17 Zintu ziyoosya, zilindi alimwi atukole zilakulindila yebo ookkala munyika eeyi.+
18 Kufwumbwa muntu uutija kulila kwacintu ciyoosya uyoowida mumulindi,
Alimwi kufwumbwa muntu uuzwa mumulindi uyoocegwa mukakole.+
Nkaambo zipulo zyamaanzi zyakujulu ziyoosinkulwa,
Alimwi ntalisyo zyanyika ziyoozungaana.
20 Nyika ileenda kaidadalika mbuli muntu uukoledwe,
Alimwi ilatenkaana mbuli katungu kabbubbulwa amuwo.
Yalemenwa cinyonyoono canjiyo,+
Aboobo ilawa cakuti tiikabuki limbi.
21 Mubuzuba oobo Jehova uyoolingula nkamu yakujulu
Alimwi abami banyika bali ansi.
22 Eelyo bayoobunganizyigwa antoomwe
Mbuli baange babunganizyidwe mumulindi,
Alimwi bayoojalilwa muntolongo yaansi;
Mpoonya kwaakwiinda mazuba manji bayoolingulwa.
23 Mwezi uuzulide uyoosampuka,
Alyalo zuba limweka liyoofwa nsoni,+
Nkaambo Jehova wamakamu waba Mwami+ mu Cilundu ca Ziyoni+ amu Jerusalemu,
25 O Jehova, nduwe Leza wangu.
Ndilakulemeka, nditembaula zina lyako,
Nkaambo wacita zintu zigambya,+
Wazuzikizya makanze aako aansiku,+
Cakusyomeka+ acalusinizyo.
2 Nkaambo wasandula munzi kuba mulwi wamabwe,
Imunzi uukwabilidwe kuba citantaala buyo,
Ingazi yabamuzwakule taicili munzi;
Taikayakululwi limbi pe.
4 Nkaambo waba matijilo kumuntu uupengede,
Matijilo kumuntu mucete kumapenzi+ aamujisi,
Mayubilo kumvwula yaguwo,
Alimwi cimvwiide cakuyusila kupya kwazuba.+
Ciindi bukali bwabantu basilunya nobuli mbuli mvwula yaguwo yuuma kubwaanda,
5 Mbuli kupya munyika iinyina maanzi,
Yebo ulaumuzya kuyobeka kwabeenzu.
Mbubonya kupya mbokumanizyigwa acimvwule cakkumbi,
Alwalo lwiimbo lwabantu basilunya mbolumanizyigwa.
6 Mucilundu eeci,+ Jehova wamakamu uyoobambila bantu boonse
Pobwe lyazyakulya zibotu zyamafwuta,+
Ipobwe lyawaini mubotu kapati,*
Lyazyakulya zibotu zyamafwuta zizwide mooma,
Lyawaini mubotu kapati, iwakaminununwa.
7 Mucilundu eeci uyoonyonyoona* mulembo uuvwumbide bantu boonse
Alimwi acivwumbyo civwumbide masi oonse.
8 Uyoolumena* lufwu mane kukabe kutamani,+
Alimwi Mwami Singuzuzyoonse Jehova uyoosindula misozi kumasyu oonse.+
Uyoogwisya masampu aabantu bakwe munyika yoonse,
Nkaambo Jehova lwakwe nguwaamba makani aaya.
9 Mubuzuba oobo, bayakwaamba kuti:
“Amubone! Ooyu ngo Leza wesu!+
Ooyu ngu Jehova!
Twali kumulangila.
Atukondwe akusekelela mulufwutuko luzwa kulinguwe.”+
10 Nkaambo janza lya Jehova linooli acilundu eeci,+
Eelyo cisi ca Moabu+ ciyoolyataukwa mubusena bwancico
Mbuli bwizu mbobulyataukwa akuba mulwi wambolezi.
11 Uyookwasula maanza aakwe mulincico
Mbubonya mbuli muntu uusaya mbwaakwasula nasaya,
Eelyo uyoomanizya kulisumpula kwancico+
Kafwusa maanza aakwe cabupampu.
12 Awalo munzi uukwabilidwe, amalambo aako malamfwu aalukwabilizyo,
Walo uyakuunyonyoona;
Uyakuuwisyila ansi, mulusuko.
26 Mubuzuba oobo, lwiimbo oolu luyakwiimbwa+ mucisi ca Juda:+
“Tulijisi munzi muyumu.+
Leza upa kuti lufwutuko lube malambo aanguwo abwaanda bwakuucingilila.+
3 Yebo uunoobakwabilila bantu balanga kulinduwe muzintu zyoonse;*
Uyoobapa luumuno lutamani,+
Nkaambo basyoma mulinduwe.+
5 Nkaambo wabafwiinsya aabo bakkala mujulu, imunzi uusumpukide.
Wauwisya,
Wauwisyila ansi;
Waubbunta mulusuko.
6 Munzi ooyu uyoolyataukwa amaulu,
Uyoolyataukwa amaulu aabantu bapenzyegwa, inzya amaulu aabantu bapengede.”
7 Nzila yamululami ililuleme.*
Akaambo kakuti yebo uliluleme,
Uyoosumbuzya nzila yamululami.
8 Notutobela nzila yambeta zyako, O Jehova,
Tulangila nduwe.
Tuyandisya zina lyako alimwi aciibalusyo cako.*
9 Amoyo wangu woonse ndalikukuyeeya masiku,
Inzya, muuya wangu wazumanana kukuyandaula;+
Nkaambo ciindi nopa mbeta zyako kunyika,
Bantu bakkala munyika baiya bululami.+
11 O Jehova, janza lyako lyasumpuka, pele tabalibwene pe.+
Bayoobona busungu mbotondezya kubantu bako, aboobo bayoogunwa.
Inzya, mulilo uubambilidwe basinkondonyoko uyoobaumpa cakumaninina.
13 O Jehova Leza wesu, basimalelo bambi kunze lyanduwe+ mbabali kutweendelezya,
Pele swebo tutembaula buyo zina lyako lilikke.+
14 Balifwide; tabakaponi limbi.
Balizundidwe alufwu, tabakabuki pe.+
Nkaambo yebo wabalingula
Kutegwa ubanyonyoone akulobya mpuwo yabo yoonse.
Waikomezya kapati minyinza yoonse yacisi.+
16 O Jehova, mumapenzi aabo bakali kulanga kulinduwe;
Ajwi lyaansaansi bakali kupaila camoyo woonse eelyo nookali kubapa cisubulo.+
17 Mbubonya mukaintu uumitide uuyanda kutumbuka
Mbwamyongwa akulila akaambo kakumvwa kucisa,
Mbotwaba andiswe akaambo kanduwe, O Jehova.
18 Twakamita, twakamyongwa,
Pele cili mbuli kuti twakatumbuka buyo muwo.
Kunyina notwaleta lufwutuko mucisi,
Alimwi taakwe bantu bazyalwa kuti bakkale mucisi.
19 “Bantu bako bafwide bayoopona alimwi.
Amusinsimuke moongolole cakukondwa,
Nywebo nomuli mubulongo!+
Nkaambo mume wanu uli mbuli mume wamafwumofwumo,*
Nyika iyoobalekezya aabo bazundidwe alufwu kuti babe baumi.*
Amuyube kwakaindi kaniini buyo
Kusikila mane bukali bwiinde.+
21 Nkaambo amubone! Jehova ulaboola kuzwa kubusena bwakwe
Kuzoosubula bantu bakkala munyika akaambo kazinyonyoono zyabo,
Eelyo nyika eeyi iyootondezya bulowa mboitila
Alimwi taikabavwumbi limbi bantu banjiyo bajaidwe.”
27 Mubuzuba oobo, Jehova kajisi panga lyakwe likali, lipati alimwi liyumu,+
Uyoolangana a Leviyatani,* inzoka iisweemuka,
Uyoolangana a Leviyatani, inzoka iilizingaila,
Aboobo uyoojaya cilenge eeco icili mulwizi.
2 Mubuzuba oobo, mukamwiimbile mukaintu* ooyu kuti:
“Muunda wamisaansa yawaini uubila!+
3 Mebo nde Jehova, ndilaulinda.+
Ciindi coonse ndilautilila.+
Ndilaulinda masiku asyikati,
Kutegwa kutabi naba omwe wuunyonyoona.+
Ino nguni uukonzya kundilwana atusanzo twamamvwa alimwi ansaku munkondo?
Ndilazilyatauka akuzyuumpa amulilo zyoonse antoomwe.
5 Muciindi caboobo, muntu ooyo aajatisye matijilo aangu mayumu.
Aamvwane andime;
Inzya amvwane andime.”
6 Mumazuba aaboola Jakobo uyoosimpa miyanda,
Israyeli uyoofwulula akusyuuka,+
Eelyo cisi coonse bayoocizuzya micelo.+
7 Sena muntu ooyu weelede kuumwa acimboko cayooyo uumuuma?
Sena weelede kujaigwa mbuli mbobakajaigwa bantu bakwe?
8 Ajwi lipati liyoosya yebo uyookazyanya amukaintu ooyu eelyo noyoomutanda.
Walo uyoomutanda amuuya wakwe wabukali mubuzuba bwamuwo wakujwe.+
9 Aboobo munzila eeyi cinyonyoono ca Jakobo ciyoovwumbwa akumanizyigwa,+
Alimwi ooyu ngomucelo woonse uuyoojanwa caakugwisyigwa cibi cakwe:
Walo uyoopa kuti mabwe oonse aacipaililo abe
Mbuli ncoko zyapwaigwa,
Kunyina misemu yazisamu yakukomba* naa zibikkilo zyatununkilizyo ziyoosyaala.+
10 Nkaambo munzi uukwabilidwe uyootijigwa akusyaala kaunyina bantu;
Macelelo ayoolekelezyegwa akusiigwa mbuli nkanda.+
Ooko moombe nkwayoocelela alimwi akulala
Alimwi uyoolya mitabi yanguwo.+
Nkaambo aaba bantu tabakwe maano.+
Nkakaambo kaako Mulengi wabo takabafwidi luse,
Alimwi Mubumbi wabo takabafwidi luzyalo.+
12 Mubuzuba oobo, Jehova uyookulumbula micelo kuzwa kukalonga kakunka ka Mulonga* kusikila ku Kkuti* lya Egepita,+ aboobo nywebo nobana Israyeli muyoobwezelelwa omwe-omwe.+ 13 Mubuzuba oobo, kuyoosibwa mweembo mupati,+ eelyo aabo banyonyooka mucisi ca Asuri+ antoomwe abaabo bamwaikide mucisi ca Egepita+ bayooboola akukotamina Jehova mucilundu cisalala mu Jerusalemu.+
28 Maawe kumusini* wamambonwa* wabacakolwa bana Efraimu+
Alimwi akungala yamaluba iinyana yabulemu bwanguwo bweebeka,
Ooyo uuli amutwe wakkuti lyambolezi lyabaabo bazundidwe awaini!
2 Amubone! Jehova ujisi muntu muyumu alimwi singuzu.
Mbuli guwo lyacivwulamabwe alimwi amizumo, iguwo linyonyoona,
Mbuli guwo pati lyamaanzi makali aazambangulwe alimwi amizumo,
Muntu ooyo uyakuufwusa ansi canguzu.
4 Alimwi duba linyana lyabulemu bwanguwo bweebeka,
Ilili amutwe wakkuti lyambolezi,
Liyooba mbuli nkuyu iitaanguna kubizwa mainza kaatanasika.
Ciindi muntu naibona ulaimena, mbwaaijatila buyo mujanza lyakwe.
5 Mubuzuba oobo Jehova wamakamu uyoobabeda musini wabulemu alimwi angala yabweebesi aabo basyeede akati kabantu bakwe.+ 6 Uyoobapa muuya wabululami aabo bakkala kuti babeteke, akubapa nguzu aabo batanda basinkondo baboola kuzoolwana nkondo kumulyango wamunzi.+
7 Bantu aaba abalo balaleya akusweeka akaambo kawaini;
Baladadalika akaambo kamakoko.
Mupaizi antoomwe amusinsimi balaleya akusweeka akaambo kabukoko;
Waini ulabanyonganya,
Baladadalika akaambo kabukoko bwabo;
Balaleya akusweeka akaambo kazilengaano zyabo,
Alimwi balalubizya mukukosola makani.+
8 Nkaambo matebulu aabo aile kuzula malusi aasesemya
—Taakwe aasyeede aanyina malusi.
9 Ino mbaani mbayanda kuyiisya kuti babe aluzyibo,
Alimwi ino mbaani mbayanda kupandulwida mulumbe?
Sena mbaabo bazwa akulesyegwa kunyonka,
Aabo bagusyigwa ino-ino kunkolo?
10 Nkaambo wiile kwaamba kuti “mulawo amulawo, mulawo amulawo,
Muzila amuzila, muzila amuzila,*+
Aawa asyoonto, awaalya asyoonto.”
11 Aboobo kwiinda mubantu bamamausya kwaamba* alimwi baambaula mwaambo wabazwamasi, walo uyakwaambaula abantu aaba.+ 12 Cimwi ciindi wakabaambila kuti: “Oobu mbobusena bwakulyookezyela. Ooyo uukatede aalyookezye; oobu mbobusena bwakupumunina,” pele balo bakakaka kuswiilila.+ 13 Aboobo ijwi lya Jehova liyoobabeda:
14 Aboobo amuswiilile jwi lya Jehova nywebo nomulidunda,
Nywebo nobaleli babantu aaba bali mu Jerusalemu,
15 Mbokunga nywebo nobantu mwaamba kuti:
Ikuti naa zambangulwe likukulula liinde,
Talikootuguma swebo pe,
Nkaambo cintu cakubeja twacicita kuba matijilo eesu
Alimwi twayuba mulucengo.”+
16 Aboobo mboobu mbwaamba Mwami Singuzuzyoonse Jehova:
“Amubone ndibikka bbwe ilyakasolwa kuti libe ntalisyo mu Ziyoni,+
Kunyina muntu uusyoma uuyoozwa moyo.+
Civwulamabwe ciyoopyaanga matijilo aakubeja,
Alimwi maanzi manji ayoopaya akutola busena oobo bwakuyubila.
18 Cizuminano ncomupangene a Lufwu ciyoojaigwa,
Zambangulwe likukulula lyaakwiinda,
Liyoomunyonyoona.
19 Kufwumbwa ciindi noliinda,
Linoomutola,+
Nkaambo linakwiinda cifwumofwumo cimwi acimwi,
Masyikati amasiku.
Kuyoowa kwalo nkokuyoobapa kumvwisya mulumbe.”*
20 Nkaambo bulo mbufwaafwi kapati cakuti muntu takonzyi akulyoolola,
Alimwi mulembo wakulivwumba waceya kapati cakuti muntu takonzyi akulivwumba.
21 Nkaambo Jehova uyoonyamuka mbubonya mbwaakacita ku Cilundu ca Perazimu,
Alimwi moyo wakwe uyoopya mbubonya mbuli mukkuti* lilaafwaafwi a Gibeoni,+
Kutegwa acite mulimo wakwe—imulimo wakwe uutanabwenwe—
Akuti abeleke mulimo wakwe—imulimo wakwe uugambya.+
22 Aboobo lino mutabi basimucapo pe,+
Kutegwa zyaanzyo nzimwaangidwe zitajatisyi,
Nkaambo ndamvwa kuti Mwami Singuzuzyoonse, Jehova wamakamu,
Ukanzide kunyonyoona nyika yoonse.+
23 Amuteye matwi, muswiilile jwi lyangu;
Amubikkile maanu, muswiilile majwi aangu.
24 Sena mulimi uulimya jamba lyaŋombe ulalima buzuba boonse katanasyanga mbuto?
Sena ulapwaya mavwunga akuhala bulongo buzuba boonse?+
25 Amana kubweelanya bulongo,
Sena taminzi mbuto zisiya zyakumini akusyanga musyobo umbi wambuto zyakumini,
Alimwi sena tasyangi wiiti, nzembwe antoomwe abbaale mubusena bwanzizyo,
Alimwi akusyanga maila+ kumabali aamuunda?
27 Nkaambo nseke zisiya zyakumini tazyuumwi acilayi cakuumya maila,+
Alimwi ivwili lyaŋola taliinzyigwi aanseke zyamusyobo umbi wakumini.
Muciindi caboobo, nseke zisiya zyakumini zyuumwa amusako,
Alimwi musyobo umbi wanseke zyakumini uumwa akasamu.
28 Sena muntu ulaapwayaula maila aakupangisya cinkwa?
Peepe, kunyina pe naauma cakutaleka.+
Ciindi nainzya ivwili lyaŋola yakwe aalingawo antoomwe amabbiza aakwe,
Taapwayauli pe.+
29 Eeci acalo cizwa kuli Jehova wamakamu,
Ooyo uujisi makanze mabotu kapati,
29 “Maawe kuli Arieli,* kuli Arieli, imunzi mwaakakkala Davida!+
Amucite mapobwe mwaka amwaka;
Amwaatobelanye mapobwe.+
2 Pele ndiyoomuletela mapenzi Arieli,+
Kuyooba koomoka alimwi akulila,+
Eelyo kulindime uyooba mbuli cikko cacipaililo ca Leza.+
3 Koonse-koonse ndiyookubikkila nkambi kuti nkulwane,
Alimwi ndiyookusinkila alubaya
Akukuyakila mayake malamfwu aakukusinkila.+
4 Uyoofwiinsyigwa;
Uyakwaambawida kunsi aanyika,
Alimwi nzyonakwaambaula tazinoolimvwisyi kabotu akaambo kabulongo.
Ijwi lyako linoozwida kunsi aanyika+
Mbuli jwi lyamuntu waambaula amizimo,
Alimwi kuzwa mubulongo nzyonakwaamba zinoolimvwisya mbuli kayuni kalila.
5 Nkamu yabasinkondonyoko* iyooba mbubonya mbuli musunkwindi,+
Ayalo nkamu yabasilunya iyooba mbubonya mbuli buungu bupepululwa amuwo.+
Alimwi ciyoocitika mukulaba kwaliso, cakutayeeyelwa.+
6 Jehova wamakamu uyookucebuka
Aakuboola kulinduwe amuzumo, muzuzumo wanyika, kundindima kupati,
Muwo uubbubbula canguzu, mvwula mpati yaguwo alimwi amabangabanga aamulilo uumpa cakumaninina.”+
7 Mpoonya nkamu yabantu bamasi oonse iilwana Arieli,+
Nkokuti boonse aabo bamulwana,
Ingazi zyakusinkilizya munzi nzyobamuyakilide,
Alimwi abaabo bamuletela mapenzi,
Iyakuba mbuli ciloto, mbuli cilengaano camasiku.
8 Masimpe, ciyooba mbuli leelyo muntu uufwide nzala nalota kuti ulalya,
Pele nasinsimuka ujana kuti ucifwide nzala,
Ambuli leelyo muntu uufwide nyota nalota kuti ulanywa,
Pele nasinsimuka ujana kuti ulikatede alimwi nyota icimujisi.
Aboobo eeci nceciyakucitikila nkamu yabantu bamasi oonse
Iilwana Cilundu ca Ziyoni.+
Balikoledwe, pele ikutali awaini;
Baladadalika, pele ikutali akaambo kabukoko.
10 Nkaambo Jehova wamutila muuya wakoona ŋonzi zyalufwu;+
Wajala meso aanu, nkokuti basinsimi,+
Alimwi waivwumba mitwe yanu, nkokuti basizilengaano.+
11 Aboobo nywebo cilengaano cazintu zyoonse cimubeda mbuli majwi aabbuku linamatikidwe.+ Ciindi bantu nobapa muntu uucizyi kubala kabaamba kuti: “Nkooko, twalomba ubale cakupozya,” walo waamba kuti: “Nsikonzyi pe, nkaambo lilinamatikidwe.” 12 Alimwi bbuku eeli nobalipa muntu uumbi uutacizyi kubala kabaamba kuti: “Nkooko, twalomba ubale cakupozya,” walo waamba kuti: “Mebo nsicizyi kubala pe.”
13 Jehova waamba kuti: “Bantu aaba balandisikila amulomo wabo buyo
Alimwi balandilemeka amilomo yabo buyo,+
Pele myoyo yabo ili kule andime;
Alimwi kuyoowa nkobandiyoowa kuyeeme amilawo yabantu njobayiisyigwa.+
14 Aboobo ndendime alimwi nditiibacitile zintu zigambya bantu aaba,+
Ndilabacitila zintu zigambya cakutobelanya;
Busongo bwabantu babo basongo bulaloba,
Aalo maano aabaalumi babo bacenjede taakoolibonya pe.”+
15 Maawe kulibaabo basolekesya kumusisa makanze aabo Jehova.+
Micito yabo baicitila mumudima,
Kabaamba kuti: “Ino nguni uutubwene?
Ino nguni uuzyi ncotucita?”+
16 Eelo kaka mwazipilinganya zintu!*
Sena mubumbi weelede kubonwa kuti uleelene abulongo?+
Sena cintu cakapangwa ceelede kwaamba yooyo wakacipanga kuti:
“Tanaakandipanga mebo pe”?+
Alimwi sena cintu cakabumbwa caamba yooyo wakacibumba kuti:
“Tanaakabelesya maano pe”?+
17 Mukaindi kaniini buyo Lebano uyoosandulwa kuba muunda wazisamu zyamicelo,+
Awalo muunda wazisamu zyamicelo uyoobonwa mbuli syokwe.+
18 Mubuzuba oobo, basinkematwi bayoomvwa majwi aabbuku,
Alimwi meso aaboofwu ayoobona kuzwa mumusinze akuzwa mumudima.+
19 Babombe myoyo bayoosekelela kapati muli Jehova,
Abalo bacete bayookkomana muli Uusalala wa Israyeli.+
20 Nkaambo silunya takabiko limbi,
Awalo sikulidunda uyooloba,
Alimwi boonse aabo balibambilide kucita zintu zibi bayoonyonyoonwa,+
21 Aabo ibaamba zyakubeja akupa kuti bantu bamwi bapegwe mulandu,
Ibateya muntu wiiminina bantu* kumulyango wamunzi,+
Alimwi ibapa kuti mululami atacitilwi cabululami kwiinda mukwaamba twaambo twabuyo.+
22 Aboobo mboobu Jehova, ooyo iwakanununa Abrahamu,+ mbwaamba kuli bamuŋanda ya Jakobo:
23 Nkaambo aakubona bana bakwe,
Imilimo yamaanza aangu, kabali mukati kakwe,+
Bayoosalazya zina lyangu;
Masimpe, bayoomusalazya Uusalala wa Jakobo,
Alimwi bayoomuyoowa kapati Leza wa Israyeli.+
24 Aabo bajisi muuya wabuzangi bayooba amaano,
Alimwi aabo batongooka bayootambula malailile.”
30 “Maawe kubana bazangi,”+ mbwaamba Jehova,
“Aabo bacita makanze aatali angu,+
Ibapanga zizuminano,* pele ikutali kwiinda mukusololelwa amuuya wangu,
Kutegwa bayungizye cibi kucibi.
2 Baunka ku Egepita+ kakunyina kundibuzya,*+
Kuti bakayube akukwabililwa a Farao*
Akuti bakayube mucimvwule ca Egepita!
3 Pele lukwabililo lwa Farao luyoomujazya nsoni,
Alimwi ikuyuba mucimvwule ca Egepita kuyoomuletela masampu.+
4 Nkaambo basilutwe bakwe bali ku Zoani,+
Alimwi batumwa bakwe basika ku Hanesi.
5 Boonse bayoofwa nsoni
Akaambo kabana Egepita aabo ibatakonzyi kubaletela mpindu,
Ibatagwasyi alimwi batakwe mpindu,
Ibajazya buyo nsoni akuleta masampu.”+
6 Ngaaya makani mapati aajatikizya banyama bakumusanza:
Ikwiinda mucisi camapenzi abuyumuyumu,
Cabasyuumbwa, basyuumbwa bavwuluma,
Cabacipile alimwi anzoka zikali zyuuluka,*
Banyamuna lubono lwabo aamisana yambongolo,
Alimwi banyamuna mpasya zyabo aantunda zyankamela.
Nokuba boobo zintu eezyi tazikabagwasyi pe bantu aabo.
7 Nkaambo lugwasyo ndobapa bana Egepita ndwabuyo, talugwasyi naaceya.+
Aboobo ndabaita kuti: “Rahabu, ooyo uukkede buyo.”+
8 “Lino koya, ukalembe makani aaya aacilembelo cipapalete kabalangilila,
Alimwi ukaalembe mubbuku,+
Kutegwa akabeleke mumazuba aaboola
Kaali bumboni butamani.+
10 Baambila basikubona zyakumbele kuti, ‘Amuleke kubona,’
Alimwi baambila basizilengaano kuti, ‘Mutatwaambili zilengaano zyamasimpe.+
Amutwaambile zintu zikondelezya;* amubone zilengaano zyakubeja.+
11 Amuzwe munzila; amuleye munzila.
Mutatwaambili limbi makani aajatikizya Uusalala wa Israyeli.’”+
12 Aboobo mboobu mbwaamba Uusalala wa Israyeli:
“Mbokunga mwaakaka majwi aaya,+
Musyoma mukuunina bamwi amubumpelenge
Alimwi musyoma zintu eezyi,+
13 Nkokuti cinyonyoono eeci ciyoomubeda mbuli bwaanda bwaandukide,
Mbuli cibeela citali ciyumu cabwaanda bulamfwu iciyanda kuwa.
Cilawa akupwaika, kufwumbwa ciindi.
14 Ciyoopwaigwa mbuli mboipwaigwa nongo mpati yamubumbi,
Ciyoopwaigwa cakumaninina cakuti akati katubeela-beela twancico takukacaali lukaye noluba lomwe
Lwakuyokolweda mulilo kucikko
Naa kutesya maanzi mucizyiba.”*
15 Nkaambo mboobu mbwaamba Mwami Singuzuzyoonse Jehova, Uusalala wa Israyeli:
“Mwapiluka kulindime akulyookezya nomutiifwutulwe;
Mulaba anguzu kufwumbwa buyo kuti mubatame akuba alusyomo.”+
Pele nywebo mwakakaka.+
16 Muciindi caboobo mwakaamba kuti: “Peepe, tulatija amabbiza!”
Masimpe muyootija.
Mwakati, “Tuyootanta mabbiza aajisi lubilo!”+
Masimpe, aabo bamutandaanya banooli basilubilo.+
17 Bantu bali 1,000 bayookankama akaambo kakukongwa amuntu omwe buyo;+
Muyootija akaambo kakukongwa abantu bosanwe
Kusikila limwi mukasyaale buyo mbuli kasamu atala aacilundu,
Mbuli cikwankwani atala aakalundu.+
18 Pele Jehova ulalindila kakkazikide moyo* kuti amufwide luzyalo,+
Eelyo ulanyamuka kuti amufwide luse.+
Nkaambo Jehova ngu Leza uubeteka kabotu.+
Balikkomene boonse aabo bamulangila.*+
19 Bantu baakukkala mu Ziyoni, mu Jerusalemu,+ yebo tokalili pe.+ Masimpe uyookufwida luzyalo mbwayakulimvwida buyo jwi lyako lyakulila kuti ugwasyigwe; mbwayakulimvwida buyo uyookuvwiila.+ 20 Nokuba kuti Jehova uyoomupa cakulya camapenzi akumupa maanzi aakudyaamininwa,+ Mwiiyi wanu Mupati takayubi limbi pe, aboobo muyoomubona Mwiiyi wanu Mupati+ ameso aanu. 21 Aalo matwi aako ayoomvwa jwi kusyule lyako kaliti, “Njeeyi nzila.+ Amweende mulinjiyo,” ikuti naa mwasiya nzila yeelede akuunka kululyo naa kulumwensyi.+
22 Alimwi muyoosofwaazya nsiliva iiziluludwe azikozyanyo zyanu zibezedwe alimwi angolida iiziluludwe azikozyanyo zyanu zifwulidwe.+ Muyoozisowa mbuli cisani ncabelesya mukaintu uuli kumwezi akuzyaambila kuti, “Kamuyooko!”*+ 23 Leza uyookupa mvwula yakumeneka mbuto zyako nzyosyanga munyika yako,+ alimwi cakulya cizwa munyika yako cinooli cinji kapati alimwi cinoojisi busani bunji.*+ Mubuzuba oobo, zivwubwa zyako ziyoocelela mumacelelo mapati.+ 24 Azyalo ŋombe ambongolo izilima mumyuunda ziyoolya cakulya cabanyama cilungidwe kabotu, eeco cakapupululwa amafwosyolo alimwi amafwoloko aakupupuluzya. 25 Atala aamalundu oonse malamfwu alimwi aatala aatulundu toonse tusumpukide kuyooba tulonga atugelo twamaanzi,+ mubuzuba bwakujaya kupati eelyo ngazi noziyakuwa. 26 Alimwi mumuni wamwezi uuzulide uyooba mbuli mumuni wazuba; awalo mumuni wazuba uyakwiinda kumweka ziindi zili ciloba,+ uyooba mbuli mumuni wamazuba aali ciloba, mubuzuba oobo Jehova mbwayakwaanga zicisa* zyabantu bakwe+ alimwi akuponya zilonda zitaambiki nzyobakaba anzizyo akaambo kakuumwa anguwe.+
27 Amubone! Izina lya Jehova lilaboola kuzwa kubusena bwakulamfwu kapati,
Lilavwilima abukali bwakwe alimwi liboola amakumbi mapati.
Milomo yakwe izwide bukali,
Alimwi mulaka wakwe uli mbuli mulilo uumpa cakumaninina.+
28 Muuya* wakwe uli mbuli mulonga uupaide uusika mane munsingo,
Kuti asebe masi ansefwa yalunyonyooko;*
Alimwi mumyeebo yabantu munooli matomu+ aabapa kusweeka.
29 Pele lwiimbo lwanu lunooli mbuli loolo lwiimbwa masiku
Alimwi muyookondwa mumoyo mbuli muntu
Weenda kumwi kalizya* muntolilo
Nali munzila kuunka kucilundu ca Jehova, ku Ndomba ya Israyeli.+
30 Jehova uyoopa kuti jwi lyakwe lipati limvwugwe+
Alimwi uyootondezya janza lyakwe+ lyanguzu noliboola ansi abukali bupati,+
Amabangabanga aamulilo uumpa cakumaninina,+
Antoomwe amvwula mpati yamucobocobo,+ mvwula yaguwo alimwi acivwulamabwe.+
32 Alimwi kufwumbwa ciindi Jehova nabelesya musako wakwe wacisubulo
Kukwibbaula cisi ca Asuri
Uyoocita oobo antoomwe ansakalala alimwi atuntimbwa+
Eelyo navwukaula janza lyakwe akubauma munkondo.+
Walampya akukomezya mulwi wankuni,
Mulilo ankuni nzinji kapati.
Muya wa Jehova, uuli mbuli kalonga kasulufa,
Nguuyoobudoneka.
31 Maawe kulibaabo ibaunka ku Egepita kuti bakagwasyigwe,+
Aabo basyoma mabbiza,+
Ibasyoma nkalaki zyankondo akaambo kakuti nzinji,
Alimwi amabbiza aankondo,* akaambo kakuti ajisi nguzu kapati,
Pele ibatalangi kuli yooyo Uusalala wa Israyeli,
Alimwi ibatayandauli Jehova.
2 Pele walo musongo, aboobo ulabaletela mapenzi,
Alimwi takoocinca maano pe kujatikizya majwi ngaambide.
Uyoonyamuka kuti alwane ŋanda yabasizibi
Alimwi akulwana baabo bagwasya basimucita zibi.+
3 Nokuba boobo bana Egepita mbantu buyo, tabali Leza pe;
Mabbiza aabo nganyama, taali mabbiza aamuuya pe.+
Jehova aakutandabika janza lyakwe,
Kufwumbwa uupa lugwasyo uyoolebwa
Awalo ooyo uugwasyigwa uyakuwa;
Boonse buyo bayooloba antoomwe.
4 Nkaambo mboobu mbwaandaambila Jehova:
“Mbubonya syuumbwa mbwavwuluma, inzya syuumbwa wabutambo uucili mwana mbwavwuluma akaambo kamunyama ngwaaluma,
Ciindi naaitilwa beembezi banji kuti bamulwane,
Pele tayoowi jwi lyabo
Alimwi takongwi akuyobeka kwabo,
Mbubonya buyo awalo Jehova wamakamu uyooseluka kuti alwanine
Cilundu ca Ziyoni alimwi akalundu kancico.
5 Mbuli tuyuni tufwuumuka akukwabilila twana twantuto, Jehova wamakamu awalo uyookwabilila munzi wa Jerusalemu.+
Uyakuukwabilila akuufwutula.
Uyooweengelela akuuvwuna.”
6 “Nywebo nobana Israyeli, amupiluke kuli Yooyo ngomwazangila cakutayoowa abuniini.+ 7 Nkaambo mubuzuba oobo umwi aumwi uyoobakaka baleza bakwe babuyo bansiliva abaleza bakwe banyina mulimo bangolida, aabo mbomwalipangila amaanza aanu kacili cibi.
Uyootija akaambo kapanga,
Alimwi balombwana bakwe bayoobelesyegwa mucibbalo.
9 Mwala wakwe uyootija akuzimaana akaambo kakuyoowa,
Alimwi basilutwe bakwe bayooyoowa akaambo kacikwankwani,” mbwaamba Jehova,
Ooyo uujisi mumuni* mu Ziyoni alimwi uujisi bbibi lyamulilo mu Jerusalemu.
2 Umwi aumwi uyooba mbuli busena bwakutijila muwo,*
Busena bwakuyusila* mvwula mpati yamuwo,
Uyooba mbuli tulonga twamaanzi mucisi cinyina maanzi,+
Mbuli cimvwule camwala mupati kapati munyika yacimpayuma.
3 Mpoonya meso aabaabo babona taakajalwi limbi pe,
Aalo matwi aabaabo bamvwa ayoomvwisya.
4 Myoyo yabaabo baingene iyooyeeyesya luzyibo,
Ayalo milaka yabantu bajisi kamaama iyookanana kabotu akwaamba zintu zimvwika.+
5 Mufwubafwuba takaambwi limbi kuti mwaabi,
Awalo muntu uutalomene takaambwi kuti ninkumekume;
6 Nkaambo mufwubafwuba uyakwaamba zintu zyabufwubafwuba,
Alimwi moyo wakwe uyookanza kucita zintu zibi,+
Kuti asumpule luleyo* akwaamba zyakuzangila Jehova,
Kutegwa muntu uufwide nzala abule cakulya
Akupa kuti ooyo uufwide nyota abule cakunywa.
7 Nzila zyamuntu uutalomene nzibi;+
Usumpula bukkale busesemya
Kutegwa anyonyoone muntu uupenzyegwa kwiinda mukwaamba zyakubeja,+
Nokuba kuti mucete waamba zyamasimpe.
8 Pele walo mwaabi ujisi makanze aakwaabila bamwi,
Alimwi ulazumanana kucita zintu zijatikizya bwaabi.*
9 “Nywebo nobamakaintu nomuliibide, amunyamuke, muswiilile jwi lyangu!
Nywebo nobana basimbi batakombeleli,+ amubikkile maano kuzintu nzyondaamba!
10 Kwainda mwaka omwe amazuba aali mbwaabede, nywebo nomutakombeleli muyookankama,
Nkaambo mulimo wakutebula misaansa waakumana, kunyina micelo iinooyobolwedwe.+
11 Amuyoowe nywebo nobamakaintu nomuliibide!
Amukankame, nywebo nomutakombeleli!
Amusamunune zisani musyaale mantanda,
Alimwi amusame zisani zyamasaka muzibuno zyanu.+
12 Amulyuume azyamba zyanu mulile
Akaambo kamyuunda iiyandwa kapati alimwi akaambo kamusaansa uuzyala micelo.
13 Nkaambo nyika yabantu bangu inoozwide buyo mamvwa amitubetube;
Ziyoovwumba maanda oonse aakulikondelezyela,
Inzya, imunzi uukkomene kapati.+
Ofeli+ antoomwe angazi yamulindizi zyaba buyo nyika iinyonyookede,
Busena busobanina mbongolo zyamusyokwe,
Imacelelo aamatanga,+
15 Kusikila mane tukatilwe muuya kuzwa kujulu,+
Alimwi nkanda ikabe muunda wazisamu zyamicelo,
Awalo muunda wazisamu zyamicelo ukabonwe mbuli syokwe.+
16 Mpoonya lubeta lululeme luyookkala munkanda,
Abwalo bululami buyookkala mumuunda wazisamu zyamicelo.+
17 Bululami bwini-bwini buyooleta luumuno,+
Alimwi micelo yabululami bwini-bwini iyooba luumuno akuliiba mane kukabe kutamani.+
18 Bantu bangu bayookkala mubusena bwaluumuno,
Mumakkalilo aakwabilidwe alimwi amumasena aakulyookezyela aaluumuno.+
19 Pele civwulamabwe ciyoowisya masamu oonse musyokwe,
Alimwi munzi uyookolomonwa akuba nyika iiyalene.
Mboyoomanina buyo kunyonyoona, ayebo uyoonyonyoonwa.+
Mboyoomanina buyo kwaaba bamwi, ayebo uyakwaabwa.
2 O Jehova, kotufwida luzyalo.+
Swebo tulangila nduwe.
3 Bantu balatija nobamvwa kundindima kwajwi.
Imasi alamwaika yebo nonyamuka.+
4 Zintu nzyomwasaala ziyoobungikwa mbubonya cikwikwi cinyonyoona mbocibungana;
Bantu bayoocilundukila mbubonya mbuli cikwikwi.
5 Jehova uyoosumpuka,
Nkaambo ukkede kujulu.
Uyoozuzya Ziyoni alubeta luluzi alimwi abululami.
—Oolu ndolubono lwakwe.
7 Amubone! Bantu babo basicamba mbobasyoma balalila mumigwagwa;
Batumwa baluumuno baloomba kulila.
8 Bantu baitija migwagwa mipati;
Taakwe muntu uuciinda munzila.
9 Nyika ilalila* alimwi yanyana.
Lebano wafwa nsoni;+ wabola.
Saroni waba buyo mbuli cimpayuma,
Alimwi masamu aaku Basani aku Karimeli akunkumuka matewo.+
11 Nywebo mumita bwizu buyumu akutumbuka zisiko zyabwizu.
Muuya wanu nobeni uyoomuumpa cakumaninina mbubonya mbuli mulilo.+
12 Alimwi bantu bayooba mbuli mulambo* waumpwa.
Mbubonya mbuli mamvwa aagonkedwe, bayakuumpwa amulilo.+
13 Nywebo nomuli kule ooko, amuswiilile ncenditiicite!
Anywebo nomuli afwaafwi, amuzyibe nguzu zyangu!
‘Nguni akati kesu uukonzya kukkala ikuli mulilo uumpa cakumaninina?+
Nguni akati kesu uukonzya kukkala afwaafwi amabangabanga aamulilo aatamani?’
15 Imuntu uuzumanana kweenda mubululami,+
Iwaamba ciluleme,+
Uukaka mpindu iijanwa cabumpelenge, kwiinda mukuunina bamwi,
Uulesya maanza aakwe kutegwa atatambuli cisinkamulomo,+
Uusinka matwi aakwe kutegwa ataswiilili makanze aakutila bulowa,
Alimwi uufwinya kutegwa ataboni cintu cibi,
16 Ngonguwe uuyookkala mujulu;
Mayubilo aakwe aakwabilidwe* ayooba mumampangala,
Uyoopegwa cakulya cakwe,
Alimwi maanzi aakwe taakamani pe.”+
17 Meso aako ayoobona mwami mubweebesi bwakwe;
Ayoobona nyika iili kule.
18 Mumoyo wako uyooyeeya* zintu ziyoosya akwaamba kuti:
“Ino uli kuli mulembi?
Uli kuli ooyo wakali kupima mali aamutelo?+
Uli kuli ooyo wakali kubala ngazi?”
19 Tokababoni limbi bantu basicinguni,
Bantu baambaula mwaambo muyumu uukatazya kumvwa,
Ibaambaula mulaka mweenzu ngotakonzyi kumvwa.+
20 Kolanga Ziyoni! Imunzi motucitila mapobwe eesu!+
Meso aako ayoobona Jerusalemu busena bwakukkala cakuliiba,
Itente litakooyooswenzyegwa.+
Nembe zyatente lyanguwo tazikasimpulwi pe,
Alimwi kunyina ntambo zyanguwo iziyoodunsulwa.
21 Pele ooko Jehova, ooyo Mupati,
Uyootubeda busena bwamilonga, bwamigelo yamaanzi mipati,
Mulimbubo tamukaindi mato aakwasulwa ankasi zinji,
Alimwi taakwe mato mapati aayakwiinda mumo.
22 Nkaambo Jehova ngo Mubetesi wesu,+
Jehova ngo Sikutupa Mulawo,+
Jehova ngo Mwami wesu;+
Ngonguwe uuyootufwutula.+
23 Ntambo zyako ziyootebela;
Tazikonzyi kwiimika cisamu casaili lyabwato nokuba kutandabula saili lyabwato.
Aciindi eeco zintu zinji zyakasaalwa ziyakwaabanwa;
Nobaba balema bayoobweza zintu zinji zisaalwa.+
24 Alimwi taakwe muntu naba omwe uukkala munyika uuyakwaamba kuti: “Ndaciswa.”+
Bantu bakkala munyika eeyo bayoolekelelwa zibi zyabo.+
34 Amuswene afwaafwi nywebo nobantu bamasi kuti muswiilile,
Amubikkile maano nywebo nomisyobo yabantu.
Nyika azili mulinjiyo zyoonse aziswiilile,
Nyika azintu zyoonse zizwa mulinjiyo.
Ulaazandula kuti anyonyoonwe;
Ulaaba kuti ajaigwe.+
4 Makamu oonse aakujulu ayoobola.
Aalo majulu ayoovwungwa mbubonya mbuli bbuku lyakuvwunga.
Makamu aangawo oonse ayoonyana,
Mbubonya tewo linyanide mboliloka kuzwa kumusaansa
Ambuli nkuyu iinyanide mboiloka kuzwa kumukuyu.
5 “Nkaambo kuzwa kujulu panga lyangu liyoonywa bulowa akukkuta.+
Kuzwa kujulu liyoosikila Edomu mulubeta,+
Liyoosikila bantu mbondikanzide kunyonyoona.
6 Jehova ulijisi panga; liyoobbila mubulowa.
Liyoonankana mafwuta,+
Liyoobija bulowa bwabagutu bacili bana-bana abwabajembwe,
Alimwi amafwuta aakunsa zyabagutu.
Nkaambo Jehova ulaacipaizyo ku Bozira,
Ikujaya kupati mucisi ca Edomu.+
7 Bapoho bamusyokwe bayoojaigwa ambabo,
Abalo bapoho bacili bana-bana antoomwe abapoho basinguzu.
Nyika yabo iyoonama bulowa,
Alimwi bulongo bwabo buyakweemeema mafwuta.”
8 Nkaambo Jehova ubikkide buzuba bwacisubulo,+
Mwaka wakupilusya cibi akaambo kamulandu wakacitwa kuli Ziyoni.+
9 Tulonga twanguwo* tuyoosanduka kuba taala,
Alusuko lwanguwo luyooba sulufa,
Alimwi nyika yanguwo iyooba mbuli taala uupya mulilo.
10 Masiku naa syikati taukazimwi pe;
Busi bwanguwo bunakuuntumuka kuya mujulu mane kukabe kutamani.
Kuzwa kuzyalani limwi kusikila kuzyalani limbi unooli busena bunyonyookede;
Kunyina muntu uunoodabula mulinguwo lyoonse alyoonse mane kukabe kutamani.+
11 Basifundwe anungu mbabanookkala mulinguwo,
Abalo batumba balamfwu matwi abacikwangala banookkala mulinguwo.
Alinguwo Leza uyootandabula ntambo yakupimya busena butakwe cintu
Alimwi akuweeleka acipimyo* cantambo calunyonyooko.
12 Kunyina nkumekume zyanguwo ziyakwiitwa kuti zibe bami,
Alimwi basilutwe banguwo boonse bayoonyonyoonwa.
13 Mamvwa ayoomena mungazi zyanguwo zikwabilidwe,
Zisonso ansaku zyamamvwa ziyoomena mumayake aanguwo aakwabilidwe,
Uyooba busena bukkala bamwaaba,+
Ibusena mukkala mpowani.
14 Banyama bamucimpayuma bayooswaangana abanyama bawuula,
Ayalo mpongo yamusyokwe* iyakwiita yeenzinyina.
Inzya, ooko lukumba uyookkala akujana busena bwakulyookezyela.
15 Ooko mulala nkwayooyaka citeente akutula mayi,
Alimwi uyakwaakonkona akuyobolola twana mucimvwule cakwe.
Inzya, ooko babimbe bayoobungana, umwi aumwi unooli amweenzinyina.
16 Amuvwuntauzye mubbuku lya Jehova mubale cakupozya:
Kunyina akati kanzizyo ciyoosweeka;
Kunyina akati kanzizyo ciyoobula mweenzinyina,
Nkaambo mulawo ooyu wazwa kumulomo wa Jehova,
Alimwi muuya wakwe nguwaziyobolola antoomwe.
Mozinookkala lyoonse;
Mozinookkala mumazyalani oonse.
35 Inkanda alimwi anyika iinyina maanzi ziyoosekelela,+
Acalo cibanda camucimpayuma ciyookondwa akufwulula mbuli maluba-luba aasaferone.+
Bantu bayoobona bulemu bwa Jehova, abweebesi bwa Leza wesu.
4 Amubaambile aabo balibilika mumyoyo yabo kuti:
“Amuyume. Mutayoowi pe.
Amubone! Leza wanu uyooboola kuzoopa cisubulo,
Leza uyooboola kuzoopilusya cibi.+
Walo uyooboola akumufwutula.”+
Nkaambo maanzi ayoopoomoka munkanda,
Atulonga tuyookunka mucibanda camucimpayuma.
7 Nyika njumu nta iipya iyooba amazyiba aajisi matete,
Alimwi nyika njumu iilunda kasuko iyooba atusensa twamaanzi.+
Mumasena mukkala bamwaaba, mobakali kulyookezyela,+
Muyooba mweemvwe, matete alimwi antumbu.
Muntu uusofweede takaindi mulinjiyo.+
Inooli buyo yayooyo weenda munzila eeyo;
Mufwubafwuba kunyina nayooleyela mulinjiyo pe.
9 Takukabi syuumbwa oomo,
Alimwi banyama bamusyokwe babutambo tabakaindi mulinjiyo pe.
10 Aabo bakanununwa a Jehova bayoopiluka+ akuboola ku Ziyoni kaboongolola cakukondwa.+
Lukkomano lutamani ngomusini ngobayoosama kumitwe.+
Bayoosekelela akukkomana,
Eelyo mause akutongela ziyootija.+
36 Mumwaka wa 14 wabweendelezi bwa Mwami Hezekiya, Sanakeribu mwami wa Asuri+ wakaboola kuzoolwana minzi iikwabilidwe yoonse ya Juda akwiizunda.+ 2 Mpoonya mwami wa Asuri wakatuma Rabisake*+ kuzwa ku Lakisi+ kuti aunke ku Jerusalemu ku Mwami Hezekiya antoomwe ampi mpati yabasikalumamba. Eelyo bakaima kukagelo kacizyiba caatala,+ eeco cili kumugwagwa wamuunda wasikuwasya.+ 3 Kumane Eliyakimu+ mwana wa Hilikiya, ooyo iwakali kulanganya basiŋanda yamwami,* antoomwe a Sebina+ mulembi alimwi a Joa mwana wa Asafu sikulemba makani bakazwa akuunka kulinguwe.
4 Mpoonya Rabisake wakabaambila kuti: “Amumwaambile Hezekiya kuti, ‘Mboobu mbwaamba mwami mupati, imwami wa Asuri: “Ino ncinzi cikupa kuba sicamba?+ 5 Yebo waamba kuti, ‘Ndilizyi cakucita alimwi ndilaanguzu zyakulwana nkondo,’ pele majwi aaya taagwasyi pe. Ino nguni ooyo ngosyoma cakuti toyoowi kundizangila?+ 6 Bona! Usyoma tete eeli lityokede, nkokuti Egepita, itete eelyo linga ikuti naa muntu wayaama aalindilyo, lilakonzya kumuyasa mujanza akubbila. Oobo mbwabede Farao mwami wa Egepita kulibaabo boonse bamusyoma.+ 7 Alimwi ikuti naa undaambile kuti, ‘Tusyoma Jehova Leza wesu,’ sena tali nguwe uuli aamasena aakukombela alimwi azipaililo eezyo nzyaakamwaya Hezekiya,+ akwaambila bantu bamu Juda amu Jerusalemu kuti, ‘Mweelede kukotama ansi kumbele lyacipaililo eeci’?”’+ 8 Lino nkooko, amubbejelane asimalelaangu, mwami wa Asuri:+ Ndilakupa mabbiza aali 2,000 tubone naa ulakonzya kwaajanina basikwaatanta. 9 Aboobo ino mbuti mbokonzya kutanda mweendelezi omwe muniini kapati akati kababelesi basimalelaangu, kakuli yebo usyoma nkalaki alimwi abasimabbiza baku Egepita? 10 Lino sena ndaliboolela buyo kakunyina kuzumizyigwa a Jehova kuzoolwana cisi eeci akucinyonyoona? Jehova lwakwe nguwakandaambila kuti, ‘Koya ukalwane cisi eeci akucinyonyoona.’”
11 Mpoonya Eliyakimu, Sebina+ alimwi a Joa bakaambila Rabisake+ kuti: “Twalomba kaka kuti ubandike ababelesi bako mumwaambo wa Chiaramu,*+ nkaambo tulaumvwa; utaambauli andiswe mumwaambo waba Juda kabamvwide bantu bali atala aabwaanda.”+ 12 Pele Rabisake wakati: “Sena nkuuli simalelaako akulinduwe buyo nkwaandituma simalelaangu kuti ndizikwaambe majwi aaya? Sena takuli akubaalumi aabo bakkede atala aabwaanda nkwaandituma, aabo ibatiilye tubi twabo beni akunywa minsyu yabo beni antoomwe andinywe?”
13 Mpoonya Rabisake wakaima akoompolola ajwi lipati mumwaambo waba Juda,+ kuti: “Amumvwe majwi aamwami mupati, imwami wa Asuri.+ 14 Mboobu mbwaamba mwami, ‘Mutalekeli Hezekiya kuti amucenge, nkaambo takonzyi kumuvwuna pe.+ 15 Alimwi mutalekeli Hezekiya kumupa kusyoma Jehova+ kwiinda mukwaamba kuti: “Ncobeni Jehova ulatuvwuna, alimwi munzi ooyu taukokwaabwa mumaanza aamwami wa Asuri pe.” 16 Mutamuswiilili Hezekiya pe, nkaambo mboobu mbwaamba mwami wa Asuri: “Amumvwane andime akulibombya kulindime,* eelyo umwi aumwi wanu uyoolya kumusaansa wakwe mwini akumukuyu wakwe mwini, alimwi umwi aumwi wanu uyoonywa maanzi aazwa mumukalo wakwe mwini, 17 kusikila ndikaboole akumutola kunyika iili mbuli nyika yanu,+ inyika yamaila awaini mupya, inyika yacinkwa amyuunda yamisaansa. 18 Hezekiya atamucengi pe kwiinda mukwaamba kuti, ‘Jehova ulatuvwuna.’ Sena kuli leza akati kabaleza bamasi aambi wavwuna cisi cakwe mumaanza aamwami wa Asuri?+ 19 Ino bali kuli baleza ba Hamati aba Aripadi?+ Ino bali kuli baleza ba Sefaravaimu?+ Alimwi sena bakamuvwuna Samariya mumaanza aangu?+ 20 Ino nguni akati kabaleza boonse bamasi aaya iwavwuna cisi cakwe mumaanza aangu, cakuti Jehova awalo inga wavwuna Jerusalemu mumaanza aangu?”’”+
21 Pele balo bakaumuna buyo, tiibakamuvwiila noliba jwi lyomwe, nkaambo mwami wakabalailide kuti, “Mutakamuvwiili pe.”+ 22 Pele Eliyakimu mwana wa Hilikiya, iwakali kulanganya basiŋanda bamwami,* Sebina+ mulembi, alimwi a Joa mwana wa Asafu sikulemba makani bakaunka kuli Hezekiya kabazapwide zisani zyabo akumwaambila majwi aa Rabisake.
37 Lino Mwami Hezekiya mbwaakaamvwida buyo makani aaya, wakazapula zisani zyakwe akusama cisani camasaka, kumane wakanjila muŋanda ya Jehova.+ 2 Mpoonya wakatuma Eliyakimu, ooyo iwakali kulanganya basiŋanda bamwami,* Sebina mulembi, alimwi abaalu akati kabapaizi, kabasamide zisani zyamasaka, kuti baunke kuli Isaya+ musinsimi, imwana wa Amozi. 3 Bakaakumwaambila kuti: “Mboobu mbwaamba Hezekiya, ‘Oobu buzuba mbuzuba bwamapenzi, mbuzuba bwakukalalilwa* abwakusampaulwa; nkaambo bana bayanda kutumbukwa,* pele taakwe nguzu zyakubatumbuka.+ 4 Ambweni Jehova Leza wako ulaamvwa majwi aa Rabisake, ooyo mwami wa Asuri simalelaakwe ngwaakatuma kuzoosampaula Leza uupona,+ eelyo uyoomusubula akaambo kamajwi aayo Jehova Leza wako ngaamvwa. Aboobo kobapailila+ ibasyeede aabo ibakafwutuka.’”+
5 Aboobo babelesi ba Mwami Hezekiya bakasika kuli Isaya,+ 6 eelyo Isaya wakabaambila kuti: “Mboobu mbomweelede kumwaambila simalelaanu, ‘Mboobu mbwaamba Jehova: “Utayoowi+ pe akaambo kamajwi aayo ngoomvwa ngobaamba babelesi bamwami wa Asuri+ aakundisampaula. 7 Lino ndilamupa kuti abe amuzeezo mumoyo wakwe,* aboobo uyoomvwa mulumbe akujokela kucisi cakwe mwini;+ eelyo ndiyoopa kuti akajaigwe apanga mucisi cakwe mwini.”’”+
8 Lino Rabisake naakamvwa kuti mwami wa Asuri wakalizwide ku Lakisi, wakapiluka kulinguwe akumujana kalwana munzi wa Libina.+ 9 Lino mwami wakamvwa makani aajatikizya Mwami Tirihaka wa Etiopiya aakuti: “Waboola kuzookulwana.” Naakamvwa boobo, wakatuma batumwa alimwi kuli Hezekiya,+ ulaamba: 10 “Mboobu mbomweelede kumwaambila Mwami Hezekiya wa Juda, ‘Utalekeli Leza wako ooyo ngosyoma kuti akucenge, kaamba kuti: “Jerusalemu takokwaabwa mumaanza aamwami wa Asuri pe.”+ 11 Bona! Wakalimvwida bami ba Asuri ncobakacita kuzisi zyoonse nobakazinyonyoona.+ Aboobo sena yebo olikke uyoovwunwa? 12 Sena baleza bazisi nzyobakanyonyoona bamatata bakazivwuna zisi eezyo?+ Ino uli kuli Gozani, Harani,+ Resefi alimwi abantu baku Edeni ibakali ku Tele-asara? 13 Ino uli kuli mwami wa Hamati, mwami wa Aripadi alimwi amwami wamunzi wa Sefaravaimu,+ wa Hena awa Iva?’”
14 Mpoonya Hezekiya wakatambula magwalo ngobakajisi batumwa mumaanza akwaabala. Kumane Hezekiya wakaunka kuŋanda ya Jehova, waakwaavwungulula* kumbele lya Jehova.+ 15 Mpoonya Hezekiya wakatalika kupaila kuli Jehova+ kuti: 16 “O Jehova wamakamu,+ Leza wa Israyeli, ookkede acuuno cabwami atala* aabakerubi, yebo olikke ndonduwe Leza mwini-mwini wamami oonse aamunyika. Nduwe wakalenga majulu alimwi anyika. 17 Kocenjeka matwi aako, O Jehova, umvwe!+ Kojalula meso aako, O Jehova, ubone!+ Komvwa majwi oonse aa Sanakeribu aayo ngaatuma kuti asampaule Leza uupona.+ 18 Ncamasimpe, O Jehova, kuti bami ba Asuri baanyonyoona masi oonse,+ kubikkilizya anyika yabo beni. 19 Alimwi baleza babo bakabasowela mumulilo,+ nkaambo mubwini tiibakali baleza pe, pele bakali milimo buyo yamaanza aamuntu,+ bakali bazisamu amabwe. Nkakaambo kaako bakacikonzya kubanyonyoona. 20 Aboobo lino, O Jehova Leza wesu, kotufwutula kujanza lyakwe, kutegwa mami oonse aamunyika azyibe kuti yebo olikke, ndonduwe Leza, O Jehova.”+
21 Mpoonya Isaya mwana wa Amozi wakatuma mulumbe ooyu kuli Hezekiya: “Mboobu mbwaamba Jehova Leza wa Israyeli, ‘Akaambo kakuti wapaila kulindime kujatikizya Mwami Sanakeribu wa Asuri,+ 22 ngaaya majwi ngaamba Jehova kujatikizya nguwe:
“Nakalindu, imwana musimbi wa Ziyoni wakunyansya, wakuweela.
Mwana musimbi wa Jerusalemu wakupukunyizyila mutwe.
23 Ino nguni ngoosampaula+ akutukila?
Ino nguni ngoobwentela ajwi lipati+
Akupwatwida meso cakulisumpula?
Wacitila Uusalala wa Israyeli!+
24 Kwiinda mubabelesi bako wamusampaula Jehova+ akwaamba kuti,
‘Ankalaki zyangu zyankondo zitalivwulili
Ndiyootanta atala eeni aamalundu malamfwu,+
Imasena aali kule kapati aa Lebano.
Ndiyoogonka masamu malamfwu aakkedari aankuko, amasamu aataliboteli aamulombe aankuko.
Ndiyoosika kumakkalilo aankuko aali atala eeni, kucisaka cankuko icijisi zisamu zisisinkene.
25 Ndiyoosya migoti akunywa maanzi;
Ndiyootuyuminizya tulonga twamaanzi* twamu Egepita amaulu aangu.’
26 Sena tonookamvwa? Cakalikanzidwe* kuzwa kaindi.
Ndakacibamba* kuzwa mazuba aakaindi.+
Lino ndilacicita.+
Yebo uyoopa kuti minzi iikwabilidwe inyonyoonwe akuba zitantaala buyo.+
27 Bantu bakkala mumo bayoobula nguzu;
Bayooyoowa akufwa nsoni.
Bayooba mbuli zimena ansi zyamusyokwe ambuli mweemvwe,
Mbuli bwizu bumenede aziluli ibuyuma nokuli muwo uupya wakujwe.
28 Pele mebo ndilizyi kabotu nokkala, nounka, nonjila,+
Alimwi anotondezya bukali kulindime,+
29 Nkaambo bukali mbotondezya kulindime+ alimwi akuvwuluma kwako zyasika kumatwi aangu.+
Aboobo ndiyoobikka kalobyo kangu mumpemo yako+ amatomu aangu kumilomo yako,
Mpoonya ndiyookweenzya akukupilusya munzila njiyonya eeyo njookaletezya.”
30 “‘Lino eeci nceciyooba citondezyo kulinduwe:* Mwaka uuno muyoolya maila aamakoko;* mpoonya mumwaka wabili muyoolya maila aayoosyuuka kulingawo; pele mumwaka watatu muyoosyanga mbuto akutebula, alimwi muyoosyanga myuunda yamisaansa akulya micelo yanjiyo.+ 31 Aabo bamuŋanda ya Juda ibayoofwutuka, inzya aabo bayoosyaala,+ bayoosimpa miyanda ansi akuzyala micelo atala. 32 Nkaambo ibasyeede bayoozwa mu Jerusalemu alimwi aabo ibayoofwutuka bayoozwa mu Cilundu ca Ziyoni.+ Busungu bwa Jehova wamakamu mbobuyoocicita eeci.+
33 “‘Aboobo mboobu mbwaamba Jehova kujatikizya mwami wa Asuri:+
“Takanjili mumunzi ooyu pe+
Naa kufwusa muvwi mulinguwo
Nokuba kuulwana antobo
Naa kuulundikila citantaala kutegwa aulwane.”’+
34 ‘Uyoopiluka munzila njiyonya eeyo njaakaletezya;
Takanjili mumunzi ooyu pe,’ mbwaamba Jehova.
36 Mpoonya mungelo wa Jehova wakaunka akujaya baalumi bali 185,000 munkambi yabana Asuri. Eelyo bantu nobakabuka mafwumofwumo, bakajana boonse mitunta buyo.+ 37 Aboobo Mwami Sanakeribu wa Asuri wakazwa akupiluka ku Nineve+ ooko nkwaakaakukkala.+ 38 Lino naakavwunteme ansi kuŋanda* ya Nisiroki leza wakwe, Adrameleki a Sarezere ibana bakwe bakulizyalila bakamujaya apanga,+ kumane bakatijila kucisi ca Ararati.+ Mpoonya Esari-hadoni+ imwanaakwe wakaba mwami mubusena bwakwe.
38 Kumazuba aayo Hezekiya wakaciswa kapati cakuti wakali afwaafwi kufwa.+ Musinsimi Isaya+ imwana wa Amozi wakaboola kulinguwe akumwaambila kuti, “Mboobu mbwaamba Jehova: ‘Kobapa malailile bamuŋanda yako, nkaambo yebo ulafwa; tokoopona pe.’”+ 2 Eelyo Hezekiya wakacenguluka, walanzya busyu bwakwe kubwaanda akutalika kupaila kuli Jehova kati: 3 “Akaka ndakukomba, O Jehova, koyeeya+ mbondali kweenda kumbele lyako cakusyomeka acamoyo woonse,+ akuti ndali kucita zintu zibotu mumeso aako.” Mpoonya Hezekiya wakatalika kulila kapati.
4 Mpoonya jwi lya Jehova lyakamusikila Isaya kaliti: 5 “Kopiluka ukaambile Hezekiya kuti,+ ‘Mboobu mbwaamba Jehova Leza wa Davida sikale wako: “Ndaumvwa mupailo wako.+ Ndaibona misozi yako.+ Eelyo ndilakuyungizyila myaka iili 15 kumazuba aabuumi bwako,+ 6 alimwi ndilakuvwuna yebo alimwi amunzi ooyu mumaanza aamwami wa Asuri, alimwi munzi ooyu ndilaukwabilila.+ 7 Nceeci citondezyo kuzwa kuli Jehova kutondezya kuti Jehova ulacicita ncobeni eeci ncaamba:+ 8 Ndilacita kuti cimvwule cili aamatantilo* aa Ahazi icaselemukide kale akaambo kazuba cijokele musyule ntaamu zili kkumi.”’”+ Aboobo izuba lyakajokela musyule ntaamu zili kkumi aamatantilo aawo cimvwule mpocakaselemukide.
9 Ngaaya makani ngaakalemba Mwami Hezekiya wa Juda, ciindi naakacisidwe alimwi akupona kubulwazi bwakwe.
10 Ndakaamba kuti: “Mazuba aabuumi bwangu naacili akati
Ndilanjila mumilyango ya Cuumbwe.*
Ndilanyangwa myaka yabuumi bwangu iisyeede.”
11 Ndakaamba kuti: “Tandikamuboni pe Ja,* inzya Ja munyika yabaumi.+
Kunyina limbi nondiyoobabona bantu
Ciindi nendinooli abaabo bakkala mubusena mozimanina zintu zyoonse.
12 Cikkalilo cangu cazyulwa akugusyigwa kulindime+
Mbuli tente lyamweembezi.
Ndavwunga buumi bwangu mbubonya sikusuma mbwavwunga cisani;
Wandikosola mbuli mbozikosolwa ntali zyacibelesyo cakusumya.
Kuzwa ciindi noulibonya mumuni wazuba kusikila masiku yebo uluujisi kundimaninizya.+
13 Ndilalibatamika kusikila mafwumofwumo.
Mbubonya mbuli syuumbwa, walo uluujisi kupwayaula mafwuwa aangu oonse;
Kuzwa ciindi noulibonya mumuni wazuba kusikila masiku yebo uluujisi kundimaninizya.+
Meso aangu aalemede alanga kujulu kandaamba kuti:+
15 Ino inga ndaamba nzi?
Walo wandaambila alimwi wacicita.
Myaka yabuumi bwangu yoonse ndeenda cakulibombya
Akaambo kakupenga kapati mumoyo.
16 ‘O Jehova, bantu boonse balapona akaambo kazintu eezyi,*
Alimwi mulinzizyo momuli buumi bwamuuya wangu.
Yebo uyoondiponya akundipa kuti ndizumanane kupona.+
17 Bona! Muciindi cakuba aluumuno ndakapenga kapati;
Pele akaambo kakuti yebo ulandiyanda kapati,
Wakandivwuna kumulindi walunyonyooko.+
Zibi zyangu zyoonse wazisowela kusyule lyako.*+
Aabo baselemukila mucilindi tabakonzyi kulangila kusyomeka kwako.+
19 Baumi, inzya baumi, mbabakonzya kukutembaula,
Mbubonya mbondicita mebo obuno buzuba.
Usyi bana ulakonzya kupa kuti bana bakwe babe aluzyibo kujatikizya kusyomeka kwako.+
20 O Jehova, kondifwutula,
Eelyo tuyakwiimba nyimbo zyangu atuntimbwa+
Mazuba oonse aabuumi bwesu kuŋanda ya Jehova.’”+
21 Mpoonya Isaya wakaamba kuti: “Amulete cibunge cankuyu ziyumu mumunanike acuute, kutegwa apone.”+ 22 Hezekiya wakabuzyide kuti: “Ino kuli citondezyo nzi cakuti ndiyakuunka kuŋanda ya Jehova?”+
39 Aciindi eeco imwami wa Babuloni, Merodaki-baladani mwana wa Baladani, wakatuma magwalo alimwi acipego kuli Hezekiya,+ nkaambo wakamvwa kuti wakalicisidwe mpoonya lino wakayumya.+ 2 Hezekiya wakabatambula amaanza obilo* batumwa aabo akubatondezya ŋanda yakwe oomo mwaakali kuyobweda zintu ziyandisi+—nsiliva, ngolida, mafwuta aamabbona, amafwuta aambi mayandisi, zilwanyo zyakwe zyoonse alimwi azintu zyoonse izyakali muziyobwedo zyakwe. Kunyina cintu nociba comwe Hezekiya ncaatakabatondezya muŋanda* yakwe amubulelo bwakwe boonse.
3 Kumane boobo Isaya musinsimi wakaboola ku Mwami Hezekiya akumubuzya kuti: “Ino baalumi aaba baamba nzi, alimwi ino bazwa kuli?” Aboobo Hezekiya wakaingula kuti: “Bazwa kucisi cakulamfwu, ku Babuloni.”+ 4 Mpoonya wakabuzya kuti: “Ino ncinzi ncobabona muŋanda* yako?” Hezekiya wakaingula kuti: “Babona zintu zyoonse zili muŋanda* yangu. Kunyina cintu nociba comwe ncondatabatondezya muziyobwedo zyangu zyazintu ziyandisi.”
5 Mpoonya Isaya wakaambila Hezekiya kuti: “Komvwa jwi lya Jehova wamakamu, 6 ‘Bona! Mazuba ayoosika, eelyo zintu zyoonse zili muŋanda* yako azyeezyo zyoonse nzyobakayobola bamauso kusikila buzuba obuno noziyootolwa ku Babuloni. Kunyina nociba comwe ciyoosyaala,’+ mbwaamba Jehova.+ 7 ‘Alimwi bana bako bamwi mboyoolizyalila bayootolwa alimwi bayooba babelesi balemekwa muŋanda yabwami yamwami wa Babuloni.’”+
8 Mpoonya Hezekiya wakaambila Isaya kuti: “Ijwi lya Jehova ndyowaamba ndibotu.” Kumane wakayungizya kuti: “Nkaambo luumuno akuliiba* zinoociliko mumazuba aabuumi bwangu.”+
40 “Amubaumbulizye, amubaumbulizye bantu bangu,” mbwaamba Leza wanu.+
2 “Amumwaambile majwi aakumuumbulizya Jerusalemu,
Akwaambilizya kulinguwe kuti mulimo wakwe uuminya wazuzikizyigwa,
Kuti mulandu wakwe wabbadelwa.+
Kuzwa kujanza lya Jehova watambula zyoonse nzyayelede* akaambo kazibi zyakwe zyoonse.”+
3 Kulimvwisya jwi lyamuntu woompolola munkanda kuti:
“Amubambe nzila ya Jehova!+
Leza wesu amumubambile mugwagwa uululeme mucimpayuma.+
4 Makkuti oonse aavwikkilwe,
Alimwi zilundu zyoonse alimwi atulundu-lundu azimwaigwe.
Nyika yamagatagata iyalane,
Alimwi nyika yamaguguunya ibe cibanda camukkuti.+
5 Bulemu bwa Jehova buyooyubununwa,+
Alimwi bantu boonse bayoobubonena antoomwe,+
Nkaambo mulomo wa Jehova nguwaamba makani aaya.”
6 Swiilila! Kuli muntu waamba kuti: “Ompolola!”
Mpoonya umwi wabuzya kuti: “Ino ndoompolole kuti nzi?”
Kuti, “Zyoonse* izijisi mubili wanyama mweemvwe buyo.
Alwalo luzyalo* lwabo loonse luli mbuli duba lyamusyokwe.+
Masimpe bantu bali buyo mbuli mweemvwe.
Ompolola canguzu,
Yebo omukaintu ooleta makani mabotu kuli Jerusalemu.
Ompolola ajwi lyako, utayoowi pe.
Ambilizya kuminzi ya Juda kuti: “Ngooyu Leza wanu.”+
Amubone! Bulumbu mbwapa bulaanguwe,
Alimwi zyakuvwozya nzyapa zili kumbele lyakwe.+
11 Mbubonya mbuli mweembezi, uyoolanganya* butanga bwakwe.+
Ajanza lyakwe uyoobunganya twana twambelele antoomwe,
Alimwi uyootunyamuna acamba cakwe.
Eezyo zinyonsya uyoozyeenzya kabotu-kabotu.+
Ino nguni wakayola akubikka lusuko lwaanyika mukapimyo+
Nokuba kupima bulemu bwazilundu aceelesyo
Naa bwatulundu-lundu muzikkelo?
14 Ino nguni ngwaakabuzya kuti amupe maano,
Naa ino nguni uumuyiisya kutobela nzila yabululami,
Naa kumuyiisya kuba aluzyibo,
Nokuba kumupa kuzyiba nzila yamaano meni-meni?+
15 Amubone! Masi ali mbuli dosi buyo lizwa mumungomo,
Alimwi abonwa buyo mbuli lusuko luli azikkelo.+
Amubone! Nsumbu ulazinyamuna mbuli kuti ndusuko buyo.
16 Naaba masamu aaku Lebano taakonzyi kukkwana kuti mulilo uzumanane kuyaka,*
Abalo banyama bankuko bamusyokwe tabakonzyi kukkwana kuti cibe cituuzyo cuumpwa.
17 Masi oonse ali mbuli cintu citako kumbele lyakwe;+
Walo waabona buyo mbuli cintu citako alimwi cabuyo.+
18 Ino Leza inga mwamukozyanisya ani?+
Ino ncikozyanyo nzi ncomukonzya kumweelanya ancico?+
20 Ulasala cisamu cimwi citaboli kutegwa ape kacili cakusanga.+
Ulayandaula syaabupampu
Kuti amubambile cikozyanyo cibezedwe citakonzyi kuwa.+
21 Sena tamuzyi?
Sena tamumvwide?
Sena tiimwakaambilwa kuzwa kumatalikilo?
Sena tiimwakamvwisya kuzwa ciindi nozyakabikkwa ntalisyo zyanyika?+
Ulatandabula majulu mbuli mulembo muuba-uba,
Alimwi ulaatandabula mbuli tente lyakukkala.+
23 Ulapa kuti nkumekume zibe zyabuyo
Alimwi ulapa kuti babetesi* bamunyika babe babuyo.
24 Mbobasimpilwa buyo,
Mbobasyangilwa buyo,
Alimwi cisiko cabo mbocasimpila buyo miyanda ansi,
Balafwulidwa mpoonya balayuma,
Kumane muwo ulabatola mbubonya mbuli buungu.+
25 “Ino nguni ngomukonzya kundeelanya anguwe kuti tweelane?” mbwaamba Uusalala.
26 “Amulungumane kujulu mubone.
Ino nguni wakalenga zintu eezyi?+
Ngooyo uugwisya akusololela nkamu yanzizyo kweelana amweelwe wanzizyo;
Zyoonse ulaziita mazina aanzizyo aazigeme.+
Akaambo kanguzu zyakwe zinji kapati alimwi zigambya,+
Kunyina noiba yomwe akati kanzizyo iisweeka.
27 Ino ncinzi yebo, O Jakobo, inzya ino ncinzi yebo, O Israyeli, cikupa kwaamba kuti,
‘Nzila yangu tailibonyi kuli Jehova,
Alimwi Leza tandibeteki cabululami’?+
28 Sena tonazyiba? Sena tonamvwa?
Jehova, Mulengi wamagolelo aanyika, ngu Leza walyoonse alyoonse.+
Takatali pe nokuba kuwizuka.+
Kunyina uukonzya kulingula* maano aakwe.+
30 Balombe bayookatala akuwizuka,
Abalo balombwana bayoolebwa akuwa,
31 Pele aabo balangila Jehova bayooba anguzu alimwi.
Bayakuuluka kuya mujulu amababa mbuli basikwaze.+
Bayoobalika kakunyina kuwizuka;
Bayakweenda kakunyina kukatala.”+
41 “Amundiswiilile kamuumwine,* nywebo nonsumbu;
Misyobo yabantu aibe anguzu alimwi.
Ababoole munsi-munsi; mpoonya abaambaule.+
Atuyaane kulubeta.
2 Ino nguni wabusya muntu kuzwa kumapaswido aazuba,*+
Nguni wamwiita mubululami kuti amukutaukile kumaulu aakwe,
Kuti amupe masi
Akuti azunde bami?+
Ino nguni uubapa kuti babe mbuli lusuko kumbele lyapanga lyakwe,
Kuti babe mbuli buungu bupepululwa amuwo kumbele lyabuta bwakwe?
3 Ulabatandila, kunyina cimulesya kwiinda
Munzila eezyo mwaatanalyatide maulu aakwe.
4 Ino nguni ooyo wabweza ntaamu akucita boobu,
Iwaita mazyalani kuzwa kumatalikilo?
5 Insumbu zyabona akuyoowa.
Magolelo aanyika akatalika kukankama.
Balibunga akuboola.
6 Umwi aumwi ugwasya mweenzinyina
Akwaambila mwanookwabo kuti: “Koyuma.”
7 Aboobo syaabupampu uyumya-yumya mufwuzi;+
Ooyo wuuma cibulo ansando kuti cipapalale
Uyumya-yumya yooyo uufwulila aanjanji yakufwulila.
Kujatikizya loto* wakaumpililwa waamba kuti: “Cabota.”
Mpoonya cilagagailwa ampikili kutegwa citawi.
8 “Pele yebo O Israyeli, uli mubelesi wangu,+
Yebo, O Jakobo, ngondasala,+
Olunyungu lwa Abrahamu imulongwe wangu,+
9 Yebo, ngondakabweza kuzwa kumagolelo aanyika,+
Inzya yebo ngondakaita kuzwa kumasena aanjiyo aali kulamfwu kapati.
10 Utayoowi pe, nkaambo ndilaanduwe.+
Utalibiliki pe, nkaambo ndime Leza wako.+
Ndilakuyumya, inzya ndilakugwasya,+
Ncobeni ndinookujatilide ajanza lyangu lyalulyo lyabululami.’
11 Bona! Boonse aabo bakufwundilide bayoogunwa akusampuka.+
Bantu aabo bakulwana bayooba babuyo alimwi bayooloba.+
12 Uyoobayandaula bantu aabo batingaana anduwe, pele tokabajani pe;
Bantu aabo balwana anduwe bayooba buyo mbuli cintu citako alimwi cabuyo.+
13 Nkaambo mebo nde Jehova Leza wako, ndilikujatide kujanza lyako lyalulyo,
Ndendime Yooyo uukwaambila kuti, ‘Utayoowi pe. Mebo ndilakugwasya.’+
14 Utayoowi pe yebo Jakobo onamula,*+
Nywebo nobantu ba Israyeli. Mebo ndilakugwasya,” mbwaamba Jehova, Sikukunununa,+ Uusalala wa Israyeli.
15 “Bona! Ndakupanga kuba cilayi cakuumya maila,+
Cibelesyo cipya cakuumya maila cijisi meno aabosya koonse-koonse.
Yebo uyoolyatauka malundu akwaapwayaula
Atwalo tulundu-lundu uyootupa kuba buyo mbuli buungu.
16 Eezyi uyoozipupulula,
Eelyo muwo uyoozitola;
Guwo pati liyoozimwaya.
17 “Bantu bapengede alimwi abacete bayandaula maanzi, pele taajaniki pe.
Mulaka wabo wayuma akaambo kanyota.+
Mebo nde Jehova, ndiyoobaingula.+
Mebo nde Leza wa Israyeli, tandikabalekelezyi pe.+
18 Ndiyoopa kuti milonga ikunke atala aatulundu tunyina cintu+
Alimwi ndiyoosinkula tusensa twamaanzi muzibanda zyamumakkuti.+
Ndiyoopa kuti nkanda ibe cizyiba cijisi maanzi amatete
Alimwi nyika iitakwe maanzi ndiyakwiipa kuba tusensa twamaanzi.+
19 Mucimpayuma ndiyoosyanga cisamu cakkedari,
Camuunga, misiwe alimwi acisamu camafwuta.+
Mucibanda camucimpayuma ndiyoosimpa cisamu camupulanga,
Antoomwe amusikili alimwi amuzimbwa,+
20 Kutegwa bantu boonse bakabone akuzyiba
Akuti bakabikkile maano akumvwisya
Kuti janza lya Jehova ndilyacicita eeci,
Alimwi Uusalala wa Israyeli nguwakacilenga.”+
21 “Amulete kaambo kanu kulubeta,” mbwaamba Jehova.
“Amupe bumboni bwanu,” mbwaamba Mwami wa Jakobo.
22 “Amupe bumboni akutwaambila zintu iziyoocitika kumbele.
Naa amutwaambile zintu ziboola kumbele.+
23 Amutwaambile zintu iziyoocitika kumbele,
Kutegwa tuzyibe kuti nywebo muli baleza ncobeni.+
Inzya, amucite cintu cimwi, cibotu naa cibi,
Kutegwa tugambwe twacibona.+
24 Amubone! Nywebo muli cintu buyo citako,
Alimwi milimo yanu njabuyo.+
Kufwumbwa muntu uumusala ulasesemya.+
25 Ndabusya muntu umwi kuzwa kunyika, eelyo uyooboola.+
Baleli* uyoobalyatauka mbuli kuti mbulongo buyo,+
Uyoobalyatauka mbuli mubumbi uulyatauka bulongo butete.
26 Ino nguni wakacaamba kale cintu eeci kuzwa kumatalikilo, kutegwa tuzyibe,
Nokuba kuzwa kuziindi zyakaindi, kutegwa twaambe kuti, ‘Uliluzi’?+
Masimpe taakwe naba omwe wakacaambilizya!
Kunyina naba omwe wakacaamba!
Kunyina naba omwe wakamvwa cili coonse kuzwa kulindinywe!”+
27 Ndime ndakasaanguna kwaambila Ziyoni kuti: “Bona! Ngaaya makani!”+
Alimwi kuli Jerusalemu ndiyootuma muntu uuleta makani mabotu.+
28 Ndakazumanana kulanga, pele kwakanyina muntu;
Akati kabo kwakanyina naba omwe wakali kukonzya kupa lulayo.
Ndakazumanana kubabuzya kutegwa bavwiile.
29 Amubone! Boonse buyo mbabuyo.*
Milimo yabo tiikwe mpindu.
Zikozyanyo zyabo zifwulidwe muwo buyo alimwi nzyabuyo.+
42 Amubone! Mubelesi wangu+ ngondigwasya!
Musale wangu,+ ooyo ngondikkomanina!+
2 Takoongololi pe nokuba koompolola ajwi lyakwe,
Alimwi takalekeli kuti jwi lyakwe limvwugwe munzila.+
Uyooleta bululami cakusyomeka.+
4 Mumuni wakwe taukazimi pe alimwi takapwaigwi kusikila mane akabikke bululami munyika;+
Alimwi nsumbu zinakuujisi kulindila mulawo wakwe.*
5 Mboobu mbwaamba Leza mwini-mwini, Jehova,
Mulengi wamajulu alimwi Ooyo Mupati wakaatandabula,+
Ooyo wakayala nyika azintu zizwa mulinjiyo,+
Ooyo uupa muya kubantu bakkala alinjiyo+
Alimwi amuuya kulibaabo beendeenda alinjiyo:+
6 “Mebo, nde Jehova, ndakwiita mubululami;
Ndakujata kujanza.
Ndiyookukwabilila akukupa kuba cizuminano kubantu+
Kuba mbuli mumuni wamasi,+
7 Kutegwa ukajalule meso aaboofwu,+
Ukagwisye mwaange uuli muntolongo yaansi
Akugwisya baabo bakkede mumudima muntolongo.+
8 Ndime Jehova. Eeli ndezina lyangu;
Bulemu bwangu tandibupi umbi pe,*
Akwalo kutembaulwa kwangu tandikupi zikozyanyo zibezedwe.+
9 Amubone, zintu zyakusaanguna zyacitika;
Lino ndaambilizya zintu zipya.
Kazitanacitika, ndilamwaambila kujatikizya nzizyo.”+
10 Amwiimbile Jehova lwiimbo lupya,+
Amumutembaule kuzwa kumagolelo aanyika,+
Nywebo nomuselemukila kulwizi akuli zyoonse eezyo zili mumo,
Nywebo nonsumbu andinywe nomukkala mulinzizyo.+
Aabo bakkala mumwala aboongolole cakukondwa;
Aboompolole kuzwa atala aazilundu.
12 Abamupe bulemu Jehova
Akwaambilizya ntembauzyo zyakwe munsumbu.+
13 Jehova uyakuunka mbuli muntu singuzu.+
Uyoobusya busungu bwakwe mbuli sikalumamba.+
Uyakoompolola, inzya uyakoongolola loongololo lwankondo;
Uyootondezya kuti ngusinguzu kapati kwiinda basinkondonyina.+
14 “Ndaluumwine kwaciindi cilamfwu.
Ndaluumwine alimwi ndalikulilesya.
Mbubonya mbuli mukaintu uutumbuka,
Ndiyootongela, ndiyoofwekemba akumaninwa muya aciindi nciconya.
15 Ndiyoonyonyoona malundu atulundu-lundu
Alimwi ndiyoopa kuti zimena mpawo zyoonse ziyume.
Eezyi nzyezintu nzyondiyoobacitila, alimwi tandikabalekelezyi pe.”
17 Bayootandwa akujolwa, eelyo bayoogunwa kapati,
Aabo basyoma zikozyanyo zibezedwe,
Aabo baambila zikozyanyo zifwulidwe kuti: “Ndinywe baleza besu.”+
18 Amuswiilile, nywebo nobasinkematwi;
Amulange mubone, nywebo noboofwu.+
19 Ino nguni woofweede kunze lyamubelesi wangu,
Ino nguni uusinkide matwi mbuli mutumwa wangu?
Ino nguni woofweede mbuli yooyo uulumbulwa?
Nguni woofweede mbuli mubelesi wa Jehova,+
20 Yebo ubona zintu zinji, pele topakamani pe.
Usinkula matwi aako, pele toswiilili pe.+
21 Akaambo kabululami bwakwe,
Jehova camubotela kuti asumpule mulawo* akuupa kuti ulemekwe.
22 Pele aaba mbantu bakabbidwa akusaalwa;+
Boonse balisinkilidwe mumalindi, alimwi balisisidwe muntolongo.+
Babbidwa kakunyina uubavwuna,+
Alimwi basaalwa kakunyina waamba kuti: “Kobajola!”
23 Ino nguni akati kanu uutiimvwe makani aaya?
Nguni uutiibikkile maano akuswiilila kutegwa azyibe ziboola kumbele?
24 Ino nguni wamwaaba Jakobo kuti asaalwe
Akwaaba Israyeli kubabbi?
Sena tali Jehova, ooyo ngotwabisyila?
25 Aboobo wakazumanana kumupoomweda kunyema kwakwe,
Bukali bwakwe ankondo iibbebbede.+
Mabangabanga aamulilo wankondo akamuumpa koonse-koonse, pele tanaakabikkila maano.+
Akazumanana kumuvwilimina, pele kunyina naakabikka moyo wakwe kumakani aaya.+
43 Lino mboobu mbwaamba Jehova,
Mulengi wako, O Jakobo, Mubumbi wako, O Israyeli:+
“Utayoowi pe, nkaambo ndakunununa.+
Ndakwiita azina lyako.
Yebo uli wangu.
Waakwiinda mumulilo, tokapyi pe,
Alimwi naaba mabangabanga aamulilo taakakubabuli pe.
3 Nkaambo mebo ndime Jehova Leza wako,
Uusalala wa Israyeli, Mufwutuli wako.
Ndapa Egepita kuti abe cinunuzyo cako,
Ndapa Etiopiya a Seba mubusena bwako.
Aboobo ndiyoopa bantu kuba mubusena bwako
Akwaaba misyobo yabantu muciindi cabuumi bwako.
5 Utayoowi pe, nkaambo ndilaanduwe.+
Ndiyooleta lunyungu lwako kuzwa kujwe
Akukubunganya antoomwe kuzwa kumbo.+
6 Ndiyakwaambila cooko cakunyika kuti, ‘Kobalekezya!’+
Acakumusanza kuti, ‘Utabakasyi pe.
Kobaleta bana bangu basankwa kuzwa kubusena bwakulamfwu kapati, abana bangu basimbi kuzwa kumagolelo aanyika,+
7 Woonse wiitwa azina lyangu+
Angundakalenga kutegwa kandilemekwa,
Ngundakabumba alimwi akupanga.’+
8 Kobaleta bantu boofwu nokuba kuti balijisi meso,
Abasinkematwi nokuba kuti balijisi matwi.+
9 Masi oonse aabungane abusena bomwe,
Alimwi misyobo yabantu aibungane antoomwe.+
Ino nguni akati kabo uukonzya kucaamba eeci?
Sena balakonzya kutupa kumvwa zintu zyakusaanguna?*+
Abalete bakamboni babo kutegwa batondezye kuti baliluzi,
Abamvwe akwaamba kuti, ‘Aayo masimpe!’”+
10 “Nywebo ndinywe bakamboni bangu,”+ mbwaamba Jehova,
“Inzya, mubelesi wangu ngondasala,+
Kutegwa muzyibe akundisyoma
Akuti mumvwisye kuti mebo ndendime ngomunya lyoonse.+
Musyule lyangu kwakanyina Leza wakabumbidwe,
Alimwi kumbele lyangu takunabede uumbi pe.+
11 Mebo, ndime Jehova,+ alimwi kunze lyangu kunyina mufwutuli uumbi pe.”+
12 “Mebo ndime ndakaamba, ndakafwutula akupa kuti cizyibwe
Ciindi nokwakanyina leza mweenzu akati kanu.+
Aboobo nywebo ndinywe bakamboni bangu,” mbwaamba Jehova, “eelyo mebo ndime Leza.+
13 Kunze lyaboobo, ciindi coonse mebo ndendime ngomunya;+
Alimwi kunyina uukonzya kukwempa cintu cili coonse kuzwa mujanza lyangu.+
Ikuti ndabweza ntaamu, ino nguni uukonzya kundikasya?”+
14 Mboobu mbwaamba Jehova, Munununi wanu,+ Uusalala wa Israyeli:+
“Akaambo kandinywe ndiyootuma bantu ku Babuloni kuti bakaziwisyile ansi mpingizyo zyoonse zyamilyango,+
Alimwi bana Kasidi, kabali mumato aabo bayoolila akaambo kamapenzi.+
15 Ndime Jehova, Uusalala+ wanu, Mulengi wa Israyeli,+ Mwami wanu.”+
16 Mboobu mbwaamba Jehova,
Ooyo uupanga nzila yiinda mulwizi
Alimwi amugwagwa wiinda mumaanzi aakopene,+
17 Ooyo uuleta nkalaki yankondo alimwi abbiza,+
Impi yabasikalumamba alimwi abasinguzu aciindi comwe, wati:
“Bayakootobala, alimwi tabakabuki pe.+
Bayoozimwa, bayoozimwa mbubonya mbuli katambo kalambe ikayaka.”
18 “Mutayeeyi zintu zyakaindi,
Alimwi mutazibikkili maano zintu zyakaindi.
19 Amubone! Ndicita cintu cipya;+
Noliba lino cilalibonya.
Sena tamucizyi?
20 Banyama bamusyokwe bayoondilemeka,
Bamwaaba alimwi ampowani,
Nkaambo ndime ndipa maanzi munkanda,
Amilonga mucimpayuma,+
Kutegwa ndipe bantu bangu, inzya musale wangu,+ kuti banywe,
21 Ibantu mbondakalibumbila
Kutegwa baambilizye ntembauzyo zyangu.+
23 Tonoondiletela mbelele zyazituuzyo zyako zyuumpwa buumbulu
Alimwi tonoondilemeka azipaizyo zyako.
Mebo tiindakusinikizya kuti undiletele cipego pe,
Alimwi tiindakuminya kwiinda mukuyanda tununkilizyo twalibano kulinduwe.+
Muciindi caboobo, wandikatazya azibi zyako
Alimwi wandiminya azinyonyoono zyako.+
25 Mebo ndendime yooyo uumwaya nsotoko* zyako+ akaambo kandime kundigama,+
Alimwi zibi zyako tandikaziyeeyi limbi pe.+
26 Kondiyeekezya; atubetekane;
Amba mbokabwene kaambo kutegwa utondezye naa uliluzi.
28 Aboobo ndiyoosofwaazya basilutwe babusena busalala,
Alimwi ndiyakwaaba Jakobo kuti anyonyoonwe
Akupa kuti Israyeli atukilwe.+
44 “Lino koswiilila, yebo Jakobo omubelesi wangu,
Inzya yebo Israyeli, ngondasala.+
2 Mboobu mbwaamba Jehova,
Mulengi wako alimwi ooyo iwakakubumba,+
Ooyo walikukugwasya kuzwa nookacili mwida:*
3 Nkaambo muntu uufwide nyota* ndiyoomupoomweda maanzi+
Alimwi ndiyoopa kuti tulonga tukunke munyika njumu.
Ndiyootila muuya wangu alunyungu lwako+
Alimwi acileleko cangu aluzubo lwako.
4 Eelyo bayoosyuuka mbuli bwizu,+
Mbuli mizimbwa iili kumbali aatulonga twamaanzi.
5 Muntu umwi uyakwaamba kuti: “Mebo ndili wa Jehova.”+
Umwi uyooliita zina lya Jakobo,
Umbi uyoolemba ajanza lyakwe kuti: “Wa Jehova.”
Mpoonya umwi uyoolipa zina lyakuti Israyeli.’
‘Ndime wakusaanguna alimwi ndime wamamanino.+
Kunyina Leza uumbi kunze lyandime.+
7 Ino nguni uuliko uuli mbuli ndime?+
Kaambisya, kutegwa acaambe akucisinizya kulindime!+
Kuzwa ciindi nendakasala bantu bakaindi,
Bantu aaba abaambe zintu ziboola kumbele
Azyeezyo ziyoocitika kumbele.
Sena tiindakamwaambilida limwi umwi aumwi wanu
Inzya sena tiindakaambilizya makani aaya?
Nywebo ndinywe bakamboni bangu.+
Sena kuli Leza uumbi kunze lyandime?
Peepe, kunyina Ndomba+ iimbi; Taakwe njondizyi.’”
9 Boonse aabo ibapanga zikozyanyo zibezedwe mbabuyo,
Ayalo mituni yabo njobayandisya tiikabagwasyi pe.+
Bakamboni* babo tababoni cili coonse alimwi taakwe ncobazyi,+
Aboobo aabo bakabapanga bayoofwa nsoni.+
10 Ino nguni uunga wapanga leza naa kufwula cikozyanyo
Citagwasyi naaceya?+
11 Amubone! Boonse beenzinyina bayoogunwa!+
Basyaabupampu mbantu buyo.
Abalibunge-bunge boonse antoomwe akwiimikila.
Bayooyoowa alimwi bayoogunwa antoomwe.
12 Mufwuzi ulafwula cikozyanyo cabutale mumakala aamulilo kabelesya cibelesyo* cakwe.
Ulacipanga kubelesya nsando,
Ulacifwula ajanza lyakwe lyanguzu.+
Mpoonya ulafwa nzala, eelyo nguzu zyakwe zilamana;
Tanywi maanzi, aboobo ulakatala.
13 Mubezi wazisamu ulatandabula cipimyo, uleenga cikozyanyo ancoko iisubila.
Ulacifwala ancezulo alimwi ulaceenga acibelesyo camubalo.
14 Kuli muntu uujisi mulimo wakugonka masamu aakkedari.
Ulasala musyobo umwi wazisamu, cisamu cipati,
Akucilekela kuti cisime akati kamasamu aamusyokwe.+
Ulasyanga cisamu calaureli, eelyo mvwula ilacikomezya.
15 Mpoonya ciba nkuni nzyabelesya muntu kukunka mulilo.
Ulabweza cibeela cancico cimwi kuti ayote;
Ulakunka mulilo akupanga cinkwa.
Pele kucisamu nciconya ulapanga leza akumukomba.
Ulacipanga kuba cikozyanyo cibezedwe, eelyo ulacikotamina.+
16 Cisela cancico ulacuumpa mumulilo.
Cisela eeco mpayokela nyama njalya, eelyo ulakkuta.
Alimwi ulayota akwaamba kuti:
“Accu kaka! Ndakasaalilwa nendiyota mulilo.”
17 Pele cibeela eeco cisyeede ulacipanga kuba leza, cikozyanyo cakwe cibezedwe.
Ulacikotamina akucikomba.
Ulapaila kulincico akwaamba kuti:
“Kondifwutula, nkaambo ndonduwe leza wangu.”+
18 Taakwe ncobazyi alimwi tabamvwisyi,+
Nkaambo meso aabo alijalidwe, aboobo tabakonzyi kubona,
Alimwi myoyo yabo tiijisi busongo.
19 Akati kabo kunyina uulizinza mumoyo wakwe,
Uujisi maano naa busongo, waamba kuti:
“Cisela cancico cimwi ndacuumpa mumulilo,
Kumane aamakala aancico mpondapangila cinkwa akuyoka nyama kuti ndilye.
Aboobo sena casyaala inga ndacipanga kuba cintu cisesemya?+
Sena ndeelede kukomba cikuni?”
20 Ulya buyo mulota.
Moyo wakwe uufwubeede wamusowa.
Takonzyi kulifwutula, nokuba kwaamba kuti:
“Sena tabuli bubeji oobu mbwejisi mujanza lyangu lyalulyo?”
21 “Koyeeya zintu eezyi, yebo Jakobo, inzya yebo Israyeli,
Nkaambo uli mubelesi wangu.
Ndime ndakakubumba, alimwi uli mubelesi wangu.+
O Israyeli, mebo kunyina nendiyookuluba.+
22 Ndiyoozimaanya zinyonyoono zyako mbuli kuti zyasiswa kunze aakkumbi+
Azibi zyako mbuli kuti zyasiswa kunze aakkumbi lisiya mbi.
Kopiluka kulindime, nkaambo ndilakunununa.+
23 Kamoongolola cakukondwa, nywebo nomajulu,
Nkaambo Jehova wabweza ntaamu!
Amoompolole akaambo kakuzunda, nywebo nomasena aakunsi kwanyika!
Amoompolole cakukondwa, nywebo nomalundu,+
Ayebo osyokwe kubikkilizya andinywe nozisamu zyoonse zili mumo!
Nkaambo Jehova wanununa Jakobo,
Alimwi watondezya bubotu bwakwe kuli Israyeli.”+
24 Mboobu mbwaamba Jehova Munununi wako,+
Mubumbi wako kuzwa nookacili mwida:
“Mebo ndime Jehova, ndime ndakapanga zintu zyoonse.
Ino nguni wakali andime?
25 Ndilanyonganya zitondezyo zyabantu baamba zyabuyo,*
Alimwi ndime ndipa kuti basikusonda bacite zyabuyanga;+
Ndime ndinyonganya baalumi basongo
Akusandula luzyibo lwabo kuti lube bufwubafwuba;+
26 Ndime ndipa kuti jwi lyamubelesi wakwe licitike ncobeni
Alimwi ndime ndizuzikizya zintu zyoonse nzyobasinsima batumwa bakwe;+
Ndime ndaamba kujatikizya Jerusalemu kuti, ‘Uyookkalwa,’+
27 Ndime ndaambila maanzi malamfwu kuti, ‘Koyuminina,
Alimwi milonga yako yoonse ndiyakwiipa kuti iyuminine’;+
28 Ndime ndaamba kujatikizya Koresi+ kuti, ‘Mweembezi wangu,
Uyoocita zyoonse nzyondiyanda’;+
Ndime ndaamba kujatikizya Jerusalemu kuti, ‘Uyooyakululwa,’
Akujatikizya tempele kuti, ‘Ntalisyo yako iyoobikkwa.’”+
45 Mboobu mbwaamba Jehova kumunanike wakwe, kuli Koresi,+
Ooyo ngondijatilide kujanza lyalulyo+
Kuti azunde masi aali kumbele lyakwe,+
Kutegwa ndibanyange zilwanyo bami,*
Kuti ndimujalwide zijazyo zili kumbele lyakwe,
Kutegwa milyango yamunzi itajalwi:
Zijazyo zyamukuba ndiyoozipwayaula,
Alimwi mingwala yabutale ndiyakwiigonka.+
3 Yebo ndiyookupa zintu ziyandisi zili mumudima
Alubono lusisidwe luli mumasena aasisikide,+
Kutegwa uzyibe kuti ndime Jehova,
Leza wa Israyeli, ooyo uukwiita kabelesya zina lyako.+
4 Akaambo kamubelesi wangu Jakobo, inzya akaambo ka Israyeli musale wangu,
Ndakwiita kandibelesya zina lyako.
Ndakupa zina lyabulemu nokuba kuti yebo tonookandizyi pe.
5 Ndime Jehova, kunyina uumbi pe.
Kunyina Leza uumbi kunze lyandime.+
Ndiyookuyumya,* nokuba kuti yebo tonookandizyi,
6 Kutegwa bantu bazyibe
Kuzwa kumapaswido aazuba kusikila kumabbililo aandilyo*
Kuti kunyina uumbi kunze lyandime.+
Ndime Jehova, kunyina uumbi pe.+
7 Ndime ndipanga mumuni+ akulenga mudima,+
Ndime ndileta luumuno+ akuleta mapenzi;+
Mebo nde Jehova, ndime ndicita zintu zyoonse eezyi.
Nyika aijaluke akuzyala micelo yalufwutuko,
Alimwi aipe kuti bululami busyuuke aciindi nciconya.+
Mebo lwangu, nde Jehova, ndime ndacilenga eeci.”
9 Maawe kuli yooyo uukazyanya a Mubumbi wakwe,*
Nkaambo uli buyo mbuli lukaye
Akati kankaye zimbi zyaalabene ansi!
Sena bulongo bweelede kwaambila Mubumbi wambubo* kuti: “Ino upanga nzi?”+
Sena milimo yako yeelede kwaamba kuti: “Tajisi maanza”?*
10 Maawe kuliyooyo waambila usyi kuti: “Ino ncinzi ncomwakazyala?”
Akwaambila banyina kuti: “Ino ncinzi ncomwakatumbuka?”*
11 Mboobu mbwaamba Jehova, Uusalala wa Israyeli+ alimwi Mubumbi wakwe:
“Sena inga mwandibuzya kujatikizya zintu ziciboola
Akundilailila kujatikizya bana bangu+ amilimo yamaanza aangu?
12 Ndime ndakapanga nyika+ akulenga muntu uuli mpawo.+
Ndime ndakatandabula majulu amaanza aangu ndemwini,+
Alimwi ndime nendilailila makamu oonse aali mumo.”+
13 “Ndabusya muntu mubululami,+
Alimwi nzila zyakwe zyoonse ndiyoozilulamika.
Ngonguwe uuyooyaka munzi wangu+
Akwaangulula bantu bangu+ bali mubuzike kakunyina kubbadelwa naa kupegwa cisinkamulomo,”+ mbwaamba Jehova wamakamu.
14 Mboobu mbwaamba Jehova:
“Mpindu* yaku Egepita azintu zyakusambala* zyaku Etiopiya alimwi abana Seba, bantu balamfwu ziimo,
Ziyooboola kulinduwe akuba zyako.
Bayakweenda musyule lyako kabaangidwe nketani.
Bayooboola akukukotamina.+
Bayookomba kulinduwe, kabati, ‘Masimpe Leza ulaanduwe,+
Alimwi kunyina uumbi pe; inzya kunyina Leza uumbi.’”
15 Masimpe yebo nduwe Leza uulisisa,
O Leza wa Israyeli, Mufwutuli.+
16 Boonse buyo bayoofwa nsoni akusampuka;
Basikupanga mituni boonse bayakuunka kabasampukide.+
17 Pele Jehova uyoofwutula Israyeli alufwutuko lutamani.+
Mane kukabe kutamani nywebo tamukafwi nsoni pe nokuba kusampaulwa.+
18 Nkaambo mboobu mbwaamba Jehova,
Mulengi wamajulu,+ Leza mwini-mwini,
Ooyo wakabumba nyika, iwakaipanga akwiikkazikizya,+
Ooyo watakailenga buyo kakunyina kaambo,* pele iwakaibumba kutegwa kaikkalwa bantu:+
“Ndime Jehova, kunyina uumbi pe.
19 Taakwe nindakaambawida mubusena busisikide,+ mucisi camudima;
Taakwe nindakaambila lunyungu lwa Jakobo kuti,
‘Amundiyandaule, kakuli maliminya buyo.’
Ndime Jehova, iwaamba ciluleme akwaambilizya ciluzi.+
20 Amubungane muboole.
Amuboole nyoonse, nywebo nobasikutija bazwa muzisi.+
Aabo banyamwide zisamu zyazikozyanyo zibezedwe tabazyi cintu cili coonse pe
Alimwi bakomba leza uutakonzyi kubafwutula.+
21 Amupandulule makani, mwaambe twaambo twanu.
Ababuzyanye makani antoomwe muluumuno.
Ino nguni wakacaambila limwi eeci kaindi
Akucaambilizya kuzwa kuciindi camusyule?
Sena tandili ndime, nde Jehova?
Kunyina Leza uumbi kunze lyandime;
Leza mululami alimwi Mufwutuli,+ kunyina uumbi pe kunze lyandime.+
Magondo oonse ayoondifwugamina,
Milaka yoonse iyookonka cakusyomeka kulindime+
24 Akwaamba kuti, ‘Masimpe muli Jehova momuli bululami bwini-bwini anguzu.
Boonse aabo bamunyemena bayooboola kumbele lyakwe kazibajisi nsoni.
25 Muli Jehova lunyungu lwa Israyeli loonse luyoobonwa kuti luliluzi,+
Alimwi luyoolikankaizya mulinguwe.’”
46 Beli wakotama,+ Nebo woongomana.
Mituni yabo yabikkwa amisana yabanyama, banyama banyamuna ntundu,+
Yaba mbuli zibbudu zilemena banyama bakatede.
2 Boongomana akukotama antoomwe;
Tabakonzyi kwiivwuna mikuli* eeyo pe,
Alimwi balo beni batolwa mubuzike.
3 “Amundiswiilile, nywebo nobamuŋanda ya Jakobo, anywebo nyoonse nomusyeede muŋanda ya Israyeli,+
Nywebo mbondali kugwasya kuzwa nomwakazyalwa ambondali kunyamuna kuzwa nomwakazwa mwida.+
4 Kusikila mukacembaale, ndinooli ngomunya;+
Kusikila mukatube mvwi, mebo ndilazumanana kumuyumuna.
Mbubonya mbondali kucita, ndilamunyamuna, ndilamuyumuna akumuvwuna.+
5 Ino nguni ngomunga mwandikozyanisya anguwe naa kundeelanya nokuba kundeezyanya,+
Kutegwa tweelane anguwe?+
6 Nkobali aabo batuntumuna ngolida kuzwa mumpotomona zyabo;
Bapima nsiliva aacikkelo.
Babbadela mufwuzi, eelyo walo upanga leza kuli zyeezyi.+
Mpoonya balakotama, inzya, balamukomba.*+
7 Balamunyamuna leza ooyo amagwezyo aabo;+
Balamubweza akumubikka mubusena bwakwe, eelyo wiima buyo.
Tasweni pe kuzwa abusena mpabede.+
Bantu balamukwiilila, pele walo tabavwiili pe;
Takonzyi kuvwuna muntu uuli woonse kumapenzi.+
8 Amuyeeye makani aaya, mube basicamba.
Amwaabikke mumoyo, nywebo nobasikusotoka milawo.
9 Amuyeeye zintu zyakusaanguna zyakaindi kapati,
Kuti mebo ndime Leza, taakwe uumbi pe.
Ndime Leza, taakwe uumbi uuli mbuli ndime.+
10 Kuzwa kumatalikilo ndaambila limwi ciyoocitika kumbele,
Alimwi kuzwa kaindi ndaambila limwi zintu zitanacitika.+
11 Ndilaita muyuni uulya nyama kuzwa kumapaswido aazuba,*+
Ndilaita muntu kuzwa kunyika yakulamfwu kuti azoozuzikizye makanze* aangu.+
Ndaamba, eelyo ndiyoocicita.
Ndakanza, eelyo ndiyoocizuzikizya.+
12 Amundiswiilile, nywebo nomutanyoneki,*
Nywebo nomuli kule kapati abululami.
Mu Ziyoni ndiyoopa lufwutuko, ndiyoopa Israyeli bulemu bwangu.”+
47 Seluka ulivwekete ansi mulusuko,
Yebo onakalindu mwana musimbi wa Babuloni.+
Kkala ansi aatakwe cuuno cabwami,+
Yebo omwana musimbi waba Kasidi,
Nkaambo bantu tabakakwiiti limbi kuti omuteteete alimwi simacece.
2 Kobweza ziyo uziye, ujane busu.
Kogusya mulembo wako wakumutwe.
Kosamununa musinsi wako, kolivwumbula kumaulu.
Kozabuka milonga.
3 Mantanda aako ayoovwumbulwa.
Masampu aako ayoobonwa.
Mebo ndiyoopa cisubulo,+ alimwi taakwe muntu uuyoondikasya.*
5 Kkala aawo koumwine alimwi njila mumudima,
Yebo omwana musimbi waba Kasidi;+
Bantu tabakakwiiti limbi kuti Namalelo wa Mami.+
6 Ndakabanyemena bantu bangu.+
Pele yebo tonookabafwida luse naaba aniini.+
Nebaba bamadaala wakabapa kunyamuna joko lyako lilemu kapati.+
7 Wakaamba kuti: “Ndinooli Namalelo lyoonse mane kukabe kutamani.”+
Tonookabikka moyo wako kuzintu eezyi;
Tonookayeeya mamanino aamakani aaya.
8 Lino komvwa makani aaya, yebo ooyandisya zyakulikondelezya,+
Yebo ookkede cakuliiba, oolyaambauzya mumoyo wako kuti:
“Ndendime buya, taakwe uumbi pe.+
Tandikabi mukamufwu pe.
Tandikacimvwi mbocibede kufwidwa bana.”+
9 Pele zintu eezyi zyobilo ziyookusikila cakutayeeyela, mubuzuba bomwe buyo:+
Kufwidwa bana akuba mukamufwu.
10 Wakali kusyoma bubi bwako.
Wakaamba kuti: “Taakwe uundibwene pe.”
Busongo bwako aluzyibo lwako nzyezyakakusowa,
Alimwi ulalyaambauzya mumoyo wako kuti: “Ndendime buya, taakwe uumbi pe.”
11 Pele mapenzi ayookusikila,
Kunyina musamu nouba omwe akati kamisamu yako uuyakwaalesya.*
Penzi liyookusikila; tokacikonzyi pe kulileya.
Lunyonyooko ndotanabwene luyookusikila cakutayeeyelwa.+
12 Mbubo kozumanana aziposo zyako alimwi abulozi bwako bunji kapati,+
Mbooli kuliminya kucita kuzwa kubwana bwako.
Ndiza inga zyakugwasya;
Ndiza inga wayoosya bantu.
13 Bakuminya basikukulaya aabo banji kapati.
Abanyamuke lino, bakufwutule,
Aabo bakomba majulu, ibalanga-langa nyenyeezi,*+
Aabo banga wakkala mwezi bakuzyibya
Zintu ziyookucitikila kumbele.
14 Bona! Bali buyo mbuli makuba.
Mulilo uyoobaumpa cakumaninina.
Tabakonzyi kulifwutula kunguzu zyamulilo uuvwilima.
Aaya taali malasha aamulilo wakuyota,
Alimwi ooyu tauli mulilo wakuvwoomanina pe.
15 Oobu mbobayookubeda basimasalamuzi bako,
Aabo mbomwali kuliminya limwi kuzwa kubwana bwako.
Bayakwiingaila, umwi aumwi munzila yakwe.*
Takukabi naba omwe uuyookufwutula.+
48 Amumvwe makani aaya, nywebo nobamuŋanda ya Jakobo,
Nywebo nomuliita azina lya Israyeli+
Alimwi nomwakazwa kumaanzi aa* Juda,
Nywebo nomukonka muzina lya Jehova+
Alimwi nomwiita Leza wa Israyeli,
Pele kutali munzila yakasimpe ayabululami.+
2 Nkaambo balyaamba kuti bazulilwa mumunzi uusalala+
Alimwi bayanda kugwasyigwa a Leza wa Israyeli,+
Jehova wamakamu ndezina lyakwe.
3 “Kaindi ndakakwaambila zintu zyakusaanguna.
Zyakazwa kumulomo wangu wini,
Alimwi ndakapa kuti zizyibwe.+
Cakutayeeyelwa ndakabweza ntaamu, eelyo zyakacitika.+
4 Akaambo kakuti ndakalizyi kuti yebo ulaankazi
—Kuti mukosi wako mulambi wabutale ayalo nkumo yako mukuba+—
5 Ndakakwaambila kaindi.
Kacitanacitika, ndakapa kuti waamvwe makani,
Kutegwa utaambi kuti, ‘Mutuni wangu nguwakacicita eeci;
Cikozyanyo cangu cibezedwe acikozyanyo cangu cifwulidwe nzyezyakalailila boobu.’
6 Wazimvwa akuzibona zyoonse eezyi.
Sena tamukoozyaambilizya?+
Kuzwa lino ndilaambilizya zintu zipya kulinduwe,+
Makani aamaseseke ngotazyi.
7 Lino aawa nozyalengwa, kutali kaindi,
Zintu nzyotanamvwide kusikila sunu,
Kutegwa utaambi kuti, ‘Bona! Ndilizizyi kale.’
8 Peepe, tonoomvwa+ nokuba kuzyiba,
Alimwi kaindi matwi aako tanaakasinkulwa pe.
9 Pele akaambo kazina lyangu tandikootondezya bukali bwangu;+
Kutegwa nditembaulwe, ndilakukkazikila moyo,
Alimwi tandikokukunyonyoona.+
10 Bona! Ndakusalazya, pele kutali mbuli nsiliva.+
Ndakusola* mubbibi lyamapenzi lyakunyengulwida lubulo.+
11 Ndilabweza ntaamu akaambo kazina lyangu, inzya akaambo kazina lyangu,+
Nkaambo ino mbuti mbondinga ndalekela kuti zina lyangu lisampaulwe?+
Kunyina umbi pe ngondipa bulemu bwangu.*
12 Kondiswiilila yebo Jakobo, yebo Israyeli ngondakaita.
Ndendime ngomunya.+ Ndime wakusaanguna; alimwi ndime wamamanino.+
13 Janza lyangu ndilyakabikka ntalisyo yanyika,+
Alimwi janza lyangu lyalulyo ndilyakatandabula majulu.+
Ciindi nondiziita, zilaima antoomwe.
14 Amubungane nyoonse, muswiilile.
Ino nguni akati kabo iwaambilizya zintu eezyi?
Jehova ulamuyanda muntu ooyo.+
15 Mebo lwangu ndime ndaamba, alimwi ndime ndamwiita.+
Ndime ndamuleta, aboobo uyoozwidilila munzila yakwe.+
16 Amuswene kulindime, mumvwe makani aaya.
Kuzwa kumatalikilo tiindali kwaambaula cakusisikizya pe.+
Kuzwa nozyakatalika kucitika ndakaliko.”
Lino Mwami Singuzuzyoonse Jehova wandituma, amuuya wakwe.*
17 Mboobu mbwaamba Jehova, Munununi wako, Uusalala wa Israyeli:+
“Mebo, nde Jehova ndime Leza wako,
Ndime ndikuyiisya kuti ugwasyigwe,+
Uukusololela munzila moyelede kweendela.+
18 Eelo kaka inga cabota kuti waiswiilila milawo yangu!+
19 Bana bako inga bavwula mbuli musenga
Alwalo luzubo lwako inga lwaba mbuli lubwe-lubwe lwamusenga.+
Izina lyabo inga talimani naa kuloba kumbele lyangu.”
20 Amuzwe mu Babuloni!+
Amutije kuzwa kubana Kasidi!
Amwaambilizye makani aaya ajwi lipati lyakukondwa! Amwaamwaye!+
Amwaazyibye kusikila kumagolelo aanyika.+
Amwaambe kuti: “Jehova wanununa mubelesi wakwe, Jakobo.+
21 Tiibakafwa nyota pe ciindi naakabainzya mumasena aanyonyookede.+
Wakapa kuti maanzi akunke kuzwa mundomba kutegwa banywe;
Wakaandula ndomba eelyo maanzi akapoomoka.”+
22 “Kunyina luumuno pe,” mbwaamba Jehova, “kubantu babi.”+
49 Amundiswiilile nonsumbu,
Amubikkile maano, nomisyobo iili kulamfwu.+
Jehova wakandiita kanditanazyalwa.*+
Kandicili mwida lyabaama, wakandibanda zina.
Wakandipa kuba muvwi uuŋaima;
Wakandisisa munkomo yakwe yamivwi.
3 Wakandaambila kuti: “Yebo uli mubelesi wangu, O Israyeli,+
Kwiinda mulinduwe ndiyootondezya bulemu bwangu.”+
4 Pele mebo ndakaamba kuti: “Ndalikubelekela buyo maliminya.
Ndalikubelesya nguzu zyangu kucintu citako alimwi cabuyo.
Pele masimpe Jehova nguundibeteka,*
5 Lino Jehova, Ooyo wakandibumba mwida kuba mubelesi wakwe,
Wandituma kuti ndimujolele Jakobo,
Kutegwa Israyeli abungane kulinguwe.+
Ndiyoolemekwa mumeso aa Jehova,
Alimwi Leza wangu uyooba nguzu zyangu.
6 Walo wakaamba kuti: “Taali makani masyoonto pe kuti yebo uli mubelesi wangu
Ooyo uuyakwiimikizya misyobo ya Jakobo
Akujola baabo bakakwabililwa akati kabana Israyeli.
7 Mboobu mbwaamba Jehova, Munununi wa Israyeli, Uusalala wakwe,+ kuli yooyo uunyansyigwa,+ kuli yooyo uusulidwe acisi, kumubelesi wabaleli:
“Bami bayoobona akwiimikila,
Abalo basilutwe bayoovwuntama ansi
Akaambo ka Jehova, ooyo uusyomeka,+
Uusalala wa Israyeli, ooyo iwakusala.”+
8 Mboobu mbwaamba Jehova:
“Kuciindi cakufwidwa luzyalo* ndakakuvwiila,+
Alimwi mubuzuba bwalufwutuko ndakakugwasya;+
Ndakazumanana kukukwabilila kutegwa ndikupe kuba cizuminano cabantu,+
Kuti ubukulusye nyika,
Kuti bantu bangu ukabape kukona lukono lwabo lunyonyookede,+
9 Kuti ukaambile baange kuti, ‘Amuzwe oomo!’+
Abaabo bali mumudima+ kuti, ‘Amulibonye!’
Bayoocelela mumbali aanzila,
Macelelo aabo ayooba mumabali aanzila zyoonse zidibukide.*
11 Malundu aangu oonse ndiyakwaapanga kuba nzila,
Ayalo migwagwa yangu iyoosumpulwa.+
12 Amubone! Aaba bazwa kulamfwu,+
Alimwi amubone aaba bamwi bazwa kunyika akumbo,
Alimwi aaba bambi bazwa kucisi ca Sinimu.”+
13 Amoompolole akaambo kakukondwa, nywebo nomajulu, ayebo onyika kokondwa.+
Malundu aasekelele akoongolola cakukondwa.+
14 Pele Ziyoni wakaluujisi kwaamba kuti:
“Jehova wandilekelezya,+ Jehova wandiluba.”+
15 Sena mutumbu inga waluba mwanaakwe uucinyonka
Naa kutamufwida lubomba mwanaakwe wakulizyalila?
Nokuba kuti bamatumbu aaba inga baluba, mebo tandikonzyi kukuluba yebo pe.+
16 Bona! Ndakusimba mumaanza aangu.
Malambo aako ali kumbele lyangu lyoonse.
17 Bana bako bajokela cakufwambaana.
Aabo bakakupwaya akukunyonyoona bayookuleka.
18 Lanzya meso aako koonse-koonse ubone.
Boonse balabungana antoomwe.+
Baboola kulinduwe.
“Ncobeni mbondili muumi,” mbwaamba Jehova,
“Boonse uyoobasama mbuli zyakulisakatizya,
Alimwi uyoolyaanga mbabo mbuli mbwacita nabwiinga.
19 Nokuba kuti masena aako akanyonyoonwa akuba matongo, acalo cisi cako cakalinyonyookede,+
Lino ciyoobaceela kapati aabo bakkala mumo,+
20 Bana ibakazyalwa ciindi nowakafwidwa bana bayakwaamba komvwide ategwa,
‘Busena oobu bwandiceela kapati.
Kondijanina cibaka kuti ndikkale muno.’+
21 Mumoyo wako yebo uyakwaamba kuti,
‘Ino nguni usyi bana aaba mbondapegwa,
Mbwaanga mebo ndimukaintu wakafwidwa bana alimwi uutazyali,
Wakatoledwe mubuzike akwaangwa?
Aboobo ino nguni wabakomezya aaba?+
22 Mboobu mbwaamba Mwami Singuzuzyoonse Jehova:
Bayooleta bana bako basankwa kabali mumaanza* aabo
Alimwi bayoonyamuna bana bako basimbi amagwezyo aabo.+
23 Bami bayooba basikukulanganya,+
Alimwi banamalelo babo bayooba basikukulela.
Amasyu aalangide ansi bayookuvwuntamina+
Alimwi bayoomyankuta lusuko luli kumaulu aako,+
Eelyo uyoozyiba kuti ndime Jehova;
Aabo bandilangila tabakafwi nsoni.”+
24 Sena aabo bakajatwa kale inga bafwutulwa kumuntu singuzu,
Alimwi sena baange bamuntu silunya balakonzya kuvwunwa?
25 Pele mboobu mbwaamba Jehova:
Aabo bakulwana ndiyoobalwana,+
Abalo bana bako ndiyoobafwutula.
26 Aabo bakupenzya ndiyoobapa kulya nyama yamibili yabo beni,
Alimwi bulowa bwabo buyoobakola mbubonya mbuli waini uulweela.
Eelyo bantu boonse bayoozyiba kuti mebo ndime Jehova,+
Ndendime Mufwutuli+ wako a Munununi wako,+
Singuzu wa Jakobo.”+
50 Mboobu mbwaamba Jehova:
“Ino luli kuli lugwalo lwakulekana+ ndundakabapa banyoko aabo mbondakatanda?
Ino nguni akati kabasikundikweletesya nkondakamusambala?
Amubone! Mwakasambalwa akaambo kazinyonyoono zyanu,+
Alimwi banyoko bakatandwa akaambo kansotoko zyanu.+
2 Aboobo ino nkaambo nzi ncokwakanyina muntu nindakasika?
Nkaambo nzi ncokwakanyina muntu wakavwiila nindakali kwiita?+
Sena janza lyangu lyafwiimpa cakuti talikonzyi kunununa,
Naa sena ndabula nguzu zyakuvwuna?+
Inswi zili mumo zilabola akaambo kakubula maanzi,
Alimwi zilafwa akaambo kanyota.
3 Ndime ndivwumba majulu amudima uusiya mbi,+
Akwaasamika cisani camasaka.”
4 Mwami Singuzuzyoonse Jehova wandipa mulaka wabantu bayiisyidwe,*+
Kutegwa ndizyibe mbondikonzya kumuvwiila* amajwi mabotu* muntu uukatede.+
Ulandibusya lyoonse mafwumofwumo;
Ulabusya kutwi kwangu kuti ndimvwe mbuli bantu bayiisyidwe.+
Kunyina nondakamufwutatila.+
6 Ndakapa syule lyangu kulibaabo ibakali kunduuma
Alimwi masaya aangu ndakaalekela baabo bakali kujwa malezu.
Tiindakasisa busyu bwangu kuzintu zijazya nsoni alimwi akukuswidwa mate.+
7 Pele Mwami Singuzuzyoonse Jehova ulandigwasya.+
Nkakaambo kaako tandikoofwa nsoni pe.
Nkakaambo kaako busyu bwangu ndabuyumya mbuli bbweluuma,+
Alimwi ndilizyi kuti tandikoogunwa pe.
8 Ooyo uundaamba kuti ndililuleme ulaafwaafwi.
Ino nguni uukonzya kundipa mulandu?*+
Atwiimikizyanye.*
Ino nguni uujisi kaambo andime?
Aswene afwaafwi andime.
9 Amubone! Mwami Singuzuzyoonse Jehova ulandigwasya.
Ino nguni uunga wandaamba kuti ndijisi mulandu?
Amubone! Boonse buyo bayoomana mbuli cisani cimanide.
Nkoonkolekwa yamasiku iyoobalya cakumaninina.
10 Nguni akati kanu uuyoowa Jehova
Akuswiilila jwi lyamubelesi wakwe?+
Nguni weenda mumudima uusiya mbi, mutakwe mumuni nuuceya?
Aasyome zina lya Jehova akuyaama* kuli Leza wakwe.
11 “Amubone! Nywebo nyoonse nomuyasya mulilo,
Nomupa kuti nsasi zipasauke,
Amweende mumumuni wamulilo wanu,
Akati kansasi nzyomwamwesya.
Eeci ncomuyoojana kuzwa kujanza lyangu:
Muyakoona kamucimvwide kucisa.
51 “Amundiswiilile nywebo nomutobela bululami,
Nywebo nomuyandaula Jehova.
Amulange kundomba nkomwakacezulwa
Alimwi akumugoti nkomwakasyigwa.
2 Amulange kuli Abrahamu uso
Akuli Sara+ ooyo iwakamuzyala.
3 Nkaambo Jehova uyoomuumbulizya Ziyoni.+
Uyakuumbulizya masena aakwe oonse aanyonyookede,+
Alimwi uyoopa kuti nkanda yakwe ibe mbuli Edeni+
Acibanda cakwe camucimpayuma uyoocipa kuba mbuli muunda wa Jehova.+
Kusekelela akukondwa kuyoojanwa mulinguwe,
Kulumba alimwi anyimbo zibotu zyakutembaula.+
4 Amubikkile maano kulindime, nywebo nobantu bangu,
Alimwi amuteye matwi nywebo nobantu bamucisi cangu.+
Nkaambo kulindime kuyoozwa mulawo,+
Alimwi bululami bwangu ndiyoobupa kuti bube mbuli mumuni kubantu.+
5 Bululami bwangu bwaswena afwaafwi.+
6 Amuwaale meso aanu mulange majulu,
Alimwi amulange nyika ansi.
Nkaambo majulu ayoomwaika akuzimaana mbubonya mbuli busi;
Nyika iyoozakala mbuli cisani,
Abalo aabo bakkala mulinjiyo bayoofwa mbuli tususuli.
Pele lufwutuko lwangu lunooliko mane kukabe kutamani,+
Abwalo bululami bwangu tabukamani pe.*+
Mutayoowi majwi aakusampaula ngobaamba bantu balya maila,
Alimwi mutabi abukandu akaambo kamatusi aabo.
8 Nkaambo nkoonkolekwa yamasiku iyoobalya mbuli mboilya cisani;
Nkoonkolekwa yamasiku* iikkala kuzisani iyoobalya mbuli mboilya boya bwambelele.+
Pele bululami bwangu bunooliko lyoonse mane kukabe kutamani,
Alwalo lufwutuko lwangu lunooliko kumazyalani oonse.”+
9 Buka! Buka! Kosama nguzu,
Yebo ojanza lya Jehova!+
Kobuka mbubonya mbuli kumazuba aakaindi, mbuli kumazyalani aansiku.
10 Sena toli nduwe wakapa kuti lwizi luyuminine, inzya maanzi aamumpisi mpati?+
Sena toli nduwe wakapanga nzila mulwizi lulamfwu kapati kuyaansi kutegwa bantu ibakanununwa bazabuke?+
11 Bantu ba Jehova ibakanununwa bayoopiluka.+
Bayooboola ku Ziyoni kaboongolola cakukondwa,+
Alimwi kumitwe yabo banoosamide musini walukkomano lutamani.+
Bayookkomana kapati alimwi akusekelela,
Mause akutongela ziyootija.+
12 “Mebo lwangu ndime uumuumbulizya.+
Ino nkaambo nzi yebo ncooyoowa muntu buyo ooyo uuyoofwa+
Akuyoowa mwanaamuntu ooyo uuyooneta mbuli bwizu?
13 Ino nkaambo nzi yebo ncomuluba Jehova Mulengi wako,+
Ooyo wakatandabula majulu+ akubikka ntalisyo yanyika?
Buzuba boonse yebo wakali kwiile kuyoowa bukali bwasikudyaaminina,*
Mbuli kuti walo wakali kukonzya kukunyonyoona.
Ino lino buli kuli bukali bwasikudyaaminina?
14 Ooyo woongomene kaangidwe nketani uyakwaangununwa lino-lino;+
Takafwi pe akunjila mucilindi,
Alimwi takabuli cakulya pe.
15 Pele mebo ndime Jehova Leza wako,
Uukopanya lwizi akupa kuti mayuwe aandulo avwuume+
—Jehova wamakamu ndezina lyakwe.+
16 Ndilabikka majwi aangu mukanwa lyako,
Alimwi ndilakuvwumba acimvwule cajanza lyangu,+
Kutegwa ndibikke majulu mumasena aangawo akubikka ntalisyo yanyika+
Alimwi akwaambila bana Ziyoni kuti, ‘Nywebo muli bantu bangu.’+
17 Buka! Buka! Nyamuka yebo Jerusalemu,+
Yebo nowali kunywisyigwa ajanza lya Jehova inkapu yabukali bwakwe.
Wanywa nkapu yakunywida waini;
Walingungumwida nkapu iipa kudadalika.+
18 Kunyina naba omwe akati kabana bakwe boonse mbaakazyala uuliko kuti amweenzyeenzye,
Alimwi kunyina naba omwe akati kabana bakwe boonse mbaakakomezya iwamujatilila kujanza.
19 Zintu eezyi zyobilo zyakucitikila.
Ino nguni utiikweetezye?
Wasikilwa lunyonyooko akusaalwa, nzala apanga!+
Ino nguni utiikuumbulizye?+
20 Bana bako banetuka.+
Balilede kumasimpilo aamigwagwa yoonse*
Mbuli mbelele zyamusyokwe zili mulunsabwe.
Bazwide bukali bwa Jehova, inzya kukalalilwa a Leza wako.”
21 Aboobo ndakulomba kuti uswiilile makani aaya,
Yebo omukaintu oopengede alimwi ookoledwe, nokuba kuti tokoledwe waini.
22 Mboobu mbwaamba Mwami wako, Jehova, inzya Leza wako, ooyo uukwabilila bantu bakwe:
“Bona! Ndilaibweza kuzwa mujanza lyako eeyo nkapu iipa kudadalika,+
Nkapu yakunywida waini, inzya nkapu yangu yabukali;
Tokainywi kabili pe.+
23 Ndilaibikka mumaanza aabaabo bakupenzya,+
Aabo bakakwaambila kuti, ‘Vwuntama kutegwa twiinde aalinduwe!’
Aboobo wakapa syule lyako kuba mbuli nyika,
Mbuli mugwagwa wakuti bainde mulinguwo.”
52 Buka! Buka! Kolisamika nguzu,+ O Ziyoni!+
Kosama zisani zyako zibotu,+ O Jerusalemu, omunzi uusalala!
Nkaambo mulinduwe tamukanjili limbi muntu uutapalwidwe alimwi uusofweede.+
2 Nyamuka, kolikunkumuna lusuko, ukkale acuuno cabulemu, yebo O Jerusalemu.
Kolyaangununa zyaanzyo zili mumukosi wako, yebo omwana musimbi wa Ziyoni omwaange.+
3 Nkaambo mboobu mbwaamba Jehova:
4 Nkaambo mboobu mbwaamba Mwami Singuzuzyoonse Jehova:
“Kumatalikilo bantu bangu bakaunka ku Egepita kuyookkala nkuko kabali bazwakule;+
Mpoonya Asuri wakabapenzya kakunyina kaambo.”
5 “Aboobo, ino ncinzi ncenditiicite aawa?” mbwaamba Jehova.
“Nkaambo bantu bangu bakatolwa kakunyina muulo.
Aabo ibabeendelezya baluujisi kubaweela,”+ mbwaamba Jehova,
“Alimwi ciindi coonse, buzuba boonse, izina lyangu lilasampaulwa.+
6 Akaambo kaceeci bantu bangu bayoolizyiba zina lyangu;+
Aboobo mubuzuba oobo bayoozyiba kuti ndime ndaambaula.
Amubone, ndime!”
7 Taaliboteli kaka atala aamalundu imaulu aamuntu uuleta makani mabotu,+
Ooyo waambilizya luumuno,+
Ooyo uuleta makani mabotu aacintu ciinda kubota,
Ooyo waambilizya lufwutuko,
Ooyo waambila Ziyoni kuti: “Leza wako waba Mwami!”+
8 Swiilila! Balindizi bako baloompolola ajwi pati.
Baloongolola antoomwe cakukondwa,
Nkaambo bayoolibonena cantongolameso Jehova aakubapilusya bantu bamu Ziyoni.
9 Amusekelele, amoongolole antoomwe cakukondwa, nywebo nomatongo aa Jerusalemu,+
Nkaambo Jehova wabaumbulizya bantu bakwe;+ wanununa Jerusalemu.+
10 Jehova wavwumbula janza lyakwe lisalala kaalangilila masi oonse;+
Magolelo aanyika oonse ayoobona milimo yalufwutuko ya Leza wesu.*+
11 Amutantamuke, amutantamuke, amuzwe ooko,+ mutagumi cintu cili coonse cisofweede!+
12 Nkaambo tamukazwi kamuyoowede,
Alimwi tamukatiji buya pe,
Nkaambo Jehova uyoomusolweda,+
Leza wa Israyeli uyoomukwabilila kusyule.+
13 Amubone! Mubelesi wangu+ uyoocita zintu cabupampu.
Uyoopegwa cuuno caatala,
Uyoolemekwa akusumpulwa kapati.+
14 Mbubonya mbokwakali bantu banji ibakamulanga kabagambidwe kapati
—Nkaambo ciwa cakwe cakabisyigwa kapati kwiinda camuntu umbi uuli woonse
Alimwi ciimo cakwe cibotu cakabisyigwa kapati kwiinda cabana babantu—
15 Mbubonya oobo awalo mbwayoogambya masi manji.+
Bami bayoosinka milomo yabo* kumbele lyakwe,+
Nkaambo bayoobona cintu ncobatanaambilidwe
Alimwi bayoobikkila maano kucintu ncobatanamvwide.+
53 Ino nguni wasyoma zintu nzyobakamvwa kulindiswe?*+
Alimwi kujatikizya janza lya Jehova,+ ino nguni ngolyayubunwidwa?+
2 Muntu ooyo uyookomena mbuli katabi+ kumbele lyakwe,* mbuli muyanda uuzwa munyika iinyina maanzi.
Tajisi ciimo cibotu, nobuba bweebesi;+
Alimwi ciindi swebo notumubona, ciwa cakwe tacitupi kumuyanda.*
Cakali mbuli kuti wakatusisa busyu bwakwe.*
Muntu ooyu wakali kunyansyigwa, alimwi twakali kumubona kuti unyina mpindu.+
Pele swebo twakamubona mbuli kuti wakacisigwa, wakaumwa alimwi akupenzyegwa a Leza.
6 Toonse twaingaila mbubonya mbuli mbelele zisweekede,+
Umwi aumwi wesu wagama munzila yakwe mwini,
Alimwi Jehova wapa kuti cinyonyoono cesu toonse cibe amutwe wayooyu.+
Wakaletwa kukujaigwa mbubonya mbuli mbelele,+
Mbubonya mbuli mbelele mpwizi yuumwine buyo basikugela nobaigela boya,
Awalo tanaakajalula mulomo wakwe.+
8 Wakatolwa akaambo kakudyaamininwa alimwi akutabetekwa kabotu;
Aboobo ino nguni uutiilipenzye amakani oonse aazyalani lyakwe?*
9 Wakapegwa busena bwakuzikkilwa* antoomwe abantu babi,+
Alimwi antoomwe abavwubi,* naakafwa,+
Nokuba kuti kunyina bubi buli boonse mbwaakacita,
Alimwi mukanwa lyakwe mwakanyina lweeno.+
10 Pele kwakali kuyanda kwa Jehova* kuti muntu ooyu apwaigwe, alimwi wakamulekela kuti aciswe.
Ikuti yebo upe buumi bwakwe kuba cipaizyo camilandu,+
Walo uyoobona bana bakwe, uyooyungizya mazuba aakwe,+
Alimwi kwiinda mulinguwe eeco ncayanda* Jehova ciyoozwidilila.+
11 Akaambo kamapenzi aakwe, uyoobona bubotu akukkutila.
Kwiinda muluzyibo lwakwe, mululami, inzya mubelesi wangu,+
Uyoopa kuti bantu banji balulame,+
Alimwi uyoobweza zinyonyoono zyabo.+
12 Akaambo kaceeci mebo ndiyoomupa caabilo antoomwe abantu banji,
Alimwi uyoobweza caabilo cazintu zisaalwa antoomwe abasinguzu,
Akaambo kakuti wakatila buumi bwakwe naakafwa+
Alimwi wakabalilwa antoomwe abasikusotoka mulawo;+
Walo wakatola cibi cabantu banji,+
Akwiiminina basikusotoka mulawo.+
54 “Ompolola cakukondwa, yebo omukaintu uutazyali ootakazyala!+
Sekelela akoompolola cakukondwa+ yebo ootakamyongwa,+
Nkaambo bana bamukaintu wakasiigwa amulumi mbanji kapati
2 “Kokomezya busena bwatente lyako.+
Kotandabula milembo yatente yaŋanda yako mpati.
Utawayiwayi pe, kolampya ntambo zyatente lyako,
Alimwi kopa kuti nembe zyako eezyo zyatente zijatisye.+
3 Nkaambo yebo unooyaabukomena kululyo akulumwensyi.
Bana bako bayookona masi,
Alimwi bayookkala muminzi iinyonyookede.+
Nkaambo uyooziluba nsoni nzyowakajisi nowakali mukubusi,
Alimwi masampu aakuba mukamufwu tokaayeeyi limbi pe.”
5 “Nkaambo Mulengi wako Mupati+ uli mbuli mulumaako,*+
Jehova wamakamu ndezina lyakwe,
Alimwi Uusalala wa Israyeli ngo Munununi wako.+
Walo unakwiitwa kuti Leza wanyika yoonse.+
6 Nkaambo Jehova wakakwiita mbuli kuti yebo wakali mukaintu wakasiidwe alikke alimwi uupengede mumizeezo,*+
Mbuli mukaintu wakakwatwa kali mukubusi mpoonya iwakalekwa,” mbwaamba Leza wako.
7 “Nkaambo ndakakusiya olikke kwaciindi cisyoonto buyo,
Pele ndiyookujola muluse lwangu lupati.+
8 Abukali bupati ndakakusisa busyu bwangu kwakaindi kaniini,+
Pele muluyando lutamani lwalyoonse alyoonse ndiyookufwida luse,”+ mbwaamba Munununi wako,+ Jehova.
9 “Kulindime eeci cili mbuli mazuba aa Nowa.+
Mbubonya mbondakakonka kuti maanzi aakuciindi ca Nowa taakaivwumbi limbi nyika,+
Mbubonya buyo ndakonka kuti tandikakunyemeni limbi nokuba kukubwentela.+
10 Nkaambo malundu alakonzya kugusyigwa
Atwalo tulundu-lundu tulakonzya kuzungaanizyigwa,
Pele luyando lwangu lutamani talukagusyigwi pe kulinduwe,+
Acalo cizuminano cangu caluumuno tacikazungaani pe,”+ mbwaamba Jehova, ooyo uukufwida luse.+
11 “Yebo omukaintu uupengede,+ uubbubbulwa aguwo pati, uutaumbulizyidwe,+
Ndiyala mabwe aako kubelesya bulongo bujata kapati
Alimwi ndilabikka ntalisyo yako amabwe aasafilo.+
12 Nsonje zyamalambo aako ndilazipanga kuba zyamabwe mayandisi aasalala,
Milyango yako ilaba yamabwe aabekema,*
Ayalo minyinza yako yoonse ilaba yamabwe mayandisi.
14 Uyookkazikizyigwa mubululami.+
Uyootantamunwa akutolwa kulamfwu amapenzi,+
Tokayoowi cintu cili coonse alimwi takukabi cintu cikupa kuyoowa,
Nkaambo tacikakusweni afwaafwi pe.+
15 Ikuti umwi akakulwane,
Takaciti oobo kwiinda mukulaililwa andime.
Kufwumbwa uukulwana uyakuwa muzinga akaambo kanduwe.”+
16 “Bona! Ndime ndakalenga mufwuzi,
Ooyo uufwulida mulilo wamalasha,
Akufwula cilwanyo.
Alimwi ndime ndakalenga sikunyonyoona kuti anyonyoone.+
17 Kunyina cilwanyo cipangilwa kulwana nduwe iciyoozwidilila,+
Alimwi uyakuupa mulandu mulaka uuli woonse uukubukila mulubeta.
Oolu ndolukono lwababelesi ba Jehova,
Alimwi bululami bwabo buzwa kulindime,” mbwaamba Jehova.+
55 Amuboole, nywebo nyoonse nomufwide nyota,+ amuboole kumaanzi!+
Nywebo nomutajisi mali, amuboole, muule akulya!
Inzya, amuboole, muule waini amukupa+ kakunyina mali alimwi kakunyina kubbadela.+
2 Ino nkaambo nzi ncomuzumanana kubbadela mali kuula cakulya citali cakulya cini-cini,
Alimwi nkaambo nzi ncomusowa mali ngomubelekela* kuula zintu zitamupi kukkutila?
Amundiswiililisye, eelyo mulalya cakulya cibotu,+
Alimwi mulakkomana kapati akaambo kazyakulya zyamafwuta.+
3 Amucenjeke matwi aanu, muboole kulindime.+
Amuswiilile, eelyo mulazumanana kupona,
Alimwi mebo ndilapangana andinywe cizuminano citamani+
Kweelana aluyando lutamani ilusyomeka ndwaakatondezyegwa Davida.+
5 Bona! Yebo uyakwiita cisi ncotazyi,
Alimwi aabo bamucisi eeco ibatakuzyi bayookubalikila
Akaambo ka Jehova Leza wako,+ Uusalala wa Israyeli,
Nkaambo walo uyookupa kuti ulemekwe.+
7 Simucita zibi aileke nzila yakwe+
Awalo muntu mubi aileke mizeezo yakwe;
Aapiluke kuli Jehova, walo uutiimufwide luse,+
Aapiluke kuli Leza wesu, nkaambo uyoomulekelela cakumaninina.*+
8 “Nkaambo mizeezo yangu taili mizeezo yanu pe,+
Azyalo nzila zyanu tazili nzila zyangu pe,” mbwaamba Jehova.
9 “Nkaambo mbubonya majulu mbwaasumpukide kapati kwiinda nyika,
Azyalo nzila zyangu zilisumpukide kapati kwiinda nzila zyanu
Amizeezo yangu kwiinda mizeezo yanu.+
10 Nkaambo mbubonya mvwula mboiwa alimwi acaanda mbociloka kuzwa kujulu,
Eelyo tazipiluki nkuko ccita mane zyaitesya nyika, akwiipa kuti izyale micelo akusyuuka,
Akupa mbuto kumuntu uusyanga acakulya kuli yooyo uulya,
11 Mbubonya oobo alyalo jwi lyangu eelyo lizwa kumulomo wangu mboliyooba.+
Talikapiluki cinkwamaanza kulindime,+
Pele liyoocicita ncobeni coonse eeco ncondiyanda,+
Ncobeni liyoozwidilila muliceeco ncondalituma kuti licite.
Malundu atulundu-lundu zyoonse buyo ziyoosekelela kumbele lyanu akoongolola cakukondwa,+
Azyalo zisamu zyamusyokwe zyoonse ziyookamba maanza.+
13 Muciindi catusamu twamamvwa kuyoomena cisamu camulombe,+
Muciindi camamvwa aacisa kuyoomena cisamu camusiwe.
56 Mboobu mbwaamba Jehova:
“Amutobele bululami,+ alimwi amucite zintu ziluleme,
Nkaambo lufwutuko iluzwa kulindime lulaafwaafwi kusika
Alimwi bululami bwangu buyooyubununwa.+
2 Ulikkomene muntu uucita boobu
Alimwi amwanaamuntu uujatisya kucita boobu,
Uubamba Sabata akutaisofwaazya+
Alimwi uulesya janza lyakwe kucita cintu cili coonse cibi.
3 Muzwakule uuliswaanganya kuli Jehova+ ataambi kuti,
‘Ncobeni Jehova uyoondaandaanya kubantu bakwe.’
Awalo muzibe ataambi kuti, ‘Amubone! Mebo ndicisamu cakayuma.’”
4 Nkaambo mboobu Jehova mbwaambila bazibe aabo babamba masabata aangu alimwi ibasala kucita cintu ncondiyandisya alimwi ibajatisya cizuminano cangu:
5 “Ndiyoobapa cibumbwa caciibalusyo alimwi azina muŋanda yangu amukati kamalambo aangu,
Cintu cibotu kapati kwiinda bana basankwa abasimbi.
Ndiyoobapa zina litamani,
Izina eelyo litakalobi.
6 Lino bamuzwakule ibaliswaanganya kuli Jehova kuti bamukutaukile,
Kuti bayande zina lya Jehova+
Akuti babe babelesi bakwe,
Boonse aabo ibabamba Sabata akutaisofwaazya
Alimwi ibajatisya cizuminano cangu,
7 Abalo ndiyoobaleta kucilundu cangu cisalala+
Alimwi ndiyoobapa kuti bakkomane muŋanda yangu yakukombela.
Zituuzyo zyabo zyuumpwa buumbulu alimwi azipaizyo zyabo ziyootambulwa acipaililo cangu.
Nkaambo ŋanda yangu inakwiitwa kuti niŋanda yakukombela yabantu boonse.”+
8 Mwami Singuzuzyoonse Jehova, ooyo uubunganya bamwaikide ba Israyeli+ waamba kuti:
“Abamwi ndiyoobabunganya kulinguwe kunze lyabaabo ibabungene kale.”+
9 Nywebo nyoonse nobanyama bamusyokwe, kamuboola muzoolye,
Inzya nywebo nyoonse nobanyama nomuli muzyoonde.+
10 Balindizi bakwe mboofwu,+ kunyina naba omwe akati kabo uubona cicitika.+
Boonse buyo mbabwa bataambi, tabakonzyi kukuwa,+
Baile kufwekemba akwaalabana; bayandisya koona.
11 Mbabwa balyato kapati;
Tabakkuti pe.
Mbeembezi batakwe maano.+
Boonse buyo baleya kugama nzila yabo beni;
Umwi aumwi wabo uyandaula mpindu yakwe mwini njajana cabumpelenge akwaamba kuti:
12 “Amuboole, amuleke ndilete waini,
Atunywe bukoko mane tukolwe.+
Cifwumo alyalo kunooli mbubonya mbuli sunu, alimwi buya kuyoobota kwiinda.”
57 Mululami waloba,
Pele kunyina uubikkila maano.
2 Ulanjila muluumuno.
Balalyookezya amalo aabo,* boonse ibeenda cakululama.
3 “Pele nywebo amuswene okuno,
Nywebo nobana bamukaintu mulozi,
Nobana basimamambe amuvwuule:
4 Ino nguni ngomufwubaazya?
Nguni ngomwaasamwida mulomo akugusyila mulaka anze?
Sena tamuli bana bazinyonyoono,
Bana balweeno,+
5 Aabo ibafwa luunyaunya akati kamasamu mapati,+
Munsi aazisamu zyoonse zifwefwema,+
Munsi aaŋanzi zyamyala?
6 Cibeela cako cili antoomwe amabwe aabulungene aamukkuti.*+
Inzya, alo ncecaabilo cako.
Waatilila zituuzyo zinyugwa akwaapa zipego.+
Sena ndeelede kukkutila* azintu eezyi?
7 Wakabikka bulo bwako atala aacilundu cilamfwu alimwi cisumpukide,+
Mpoonya wakatanta aawo kuti ukatuule cipaizyo.+
8 Wakabikka ciibalusyo cako kunze aacijazyo aminsende yamulyango.
Wakandisiya mebo mpoonya waakulivwununa;
Wakatanta akukomezya bulo bwako.
Alimwi wakapanga cizuminano ambabo.
9 Wakaunka kuli Meleki* amafwuta
Alimwi amafwuta aanunkilila manji kapati.
Wakatuma batumwa bako kulamfwu,
Cakuti wakaselemukila mu Cuumbwe.*
10 Waliminya kutobela nzila zyako zinji,
Pele kunyina nowakaamba kuti, ‘Ncabuyo!’
Wabukulusya nguzu zyako.
Nkakaambo kaako ncotaleki.*
11 Ino nguni wakakupa kuba abukandu alimwi akuyoowa
Cakuti wakatalika kubeja?+
Mebo tonookandiyeeya pe.+
Kunyina ncowakabikka kumoyo.+
Sena tiindakaumuna buyo akuleka kwaambaula?*+
Aboobo tonookandiyoowa mebo pe.
13 Waakulilila lugwasyo,
Mituni yako eeyo minji taikakuvwuni pe.+
Muwo uyakwiitola yoonse buyo,
Muya buyo uyakwiitola,
Pele ooyo uuyuba mulindime uyookona nyika
Alimwi uyookkala mucilundu cangu cisalala.+
14 Kuyakwaambwa kuti, ‘Amulundumike, amulundumike mugwagwa!+ Amubambe nzila!
Amugwisye cisinkilizyo cili coonse munzila yabantu bangu.’”
15 Nkaambo mboobu mbwaamba ooyo Mupati alimwi Uusumpukide kapati,
Uupona* lyoonse mane kukabe kutamani+ alimwi uujisi zina lisalala:+
“Mebo ndikkala mubusena bwakujulu alimwi busalala,+
Pele alimwi ndikkala abantu batyompedwe alimwi bajisi muuya wakulicesya,
Kuti ndibukulusye muuya wabantu balicesya
Akubukulusya myoyo yabantu aabo batyompedwe.+
16 Nkaambo tandikoozumanana kubakazya mane kukabe kutamani
Alimwi tandinoonyemede lyoonse pe;+
Nkaambo muuya wamuntu inga wabula nguzu akaambo kandime,+
Noziba zilenge ziyoya nzyondakalenga mebo.
17 Ndakanyema kapati akaambo kacibi cakwe cakulijanina mpindu cabumpelenge,+
Aboobo ndakamuuma, ndakasisa busyu bwangu, alimwi ndakalinyemede.
Pele walo wakazumanana kweenda cabuzangi,+ katobela cakali kuyanda moyo wakwe.
19 “Ndilenga micelo yamilomo.
Muntu uuli kulamfwu ayooyo uuli afwaafwi uyoopegwa luumuno lutamani,”+ mbwaamba Jehova,
“Alimwi ndiyoomuponya.”
20 “Pele babi bali mbuli lwizi lukopene ilutakonzyi kubatama,
Alimwi maanzi aandulo aluujisi kutonkaika bwizu bwamulwizi alimwi antimba.
21 Kunyina luumuno pe,” mbwaamba Leza wangu, “kubantu babi.”+
58 “Ongolola canguzu; utayoowi pe!
Pozomoka mbuli mweembo.
Ambilizya kubantu bangu ibuzangi bwabo,+
Akwaambila bamuŋanda ya Jakobo zibi zyabo.
2 Balandiyandaula buzuba abuzuba,
Alimwi batondezya kuti balakkomana kuzyiba nzila zyangu,
Mbuli kuti cakali cisi cakali kucita bululami
Ambuli kuti tiicakasiide bululami bwa Leza wabo.+
Bandibuzya kujatikizya mbeta ziluleme,
Kabakkomanina kuswena afwaafwi a Leza:+
3 ‘Ino nkaambo nzi ncotaboni notuliimya kulya?+
Alimwi nkaambo nzi ncotabikkili maano notulipenzya?’+
Nkaambo buzuba nomuliimya kulya, mucita zintu nzyomuyanda nobeni,
Alimwi mupenzya babelesi banu.+
4 Nomuliimya kulya mulazwangana akulwana,
Alimwi muwaala mfwaindi zyabubi.
Tamukonzyi kuliimya kulya mbuli mbomucita sunu akulangila kuti jwi lyanu limvwugwe kujulu.
5 Sena kuliimya kulya nkondiyanda mbokweelede kuba oobu,
Ibuzuba muntu naile kulipenzya,
Nakotamika mutwe wakwe mbuli bwizu,
Akuyala cisani camasaka alimwi amulota mbuli bulo bwakwe?
Sena eeci ncencico ncoamba kuti nkuliimya kulya alimwi mbuzuba butambulika kuli Jehova?
6 Peepe, nkooku kuliimya kulya nkondiyanda mebo:
Kuti mugusye nketani zyabubi,
Kuti mwaangulule zitolopo zyajoko,+
Kuti muleke bantu bapengede kuti baunke kabaangulukide,+
Akuti mutyole majoko oonse muzibeela zyobilo;
7 Kuti umupe cakulya muntu uufwide nzala,+
Kuti bacete alimwi abantu batajisi kwakukkala ubatambule muŋanda yako,
Kuti wabona muntu uuli amantanda, umupe zisani zyakusama,+
Akuti utalisisi kubanabokwanu.
8 Ikuti wacita boobo mumuni wako uyoomweka mbubonya mbuli bucedo,+
Alimwi uyooponesyegwa cakufwambaana.
Bululami bwako buyookusololela kumbele lyako,
Alimwi bulemu bwa Jehova buyookukwabilila kusyule lyako.+
9 Aboobo yebo uyakwiita, eelyo Jehova uyookuvwiila;
Uyoolilila kugwasyigwa, eelyo walo uyakwaamba kuti, ‘Ndime aano!’
Ikuti naa ukagusye joko lili akati kanu
Alimwi ukaleke kutondeka amunwe wako akwaamba zintu zibyaabi,+
10 Ikuti bantu bafwide nzala ukabape zyakulya nzyoyandisya+
Akukkutya baabo bapenzyegwa,
Nkokuti mumuni wako uyoomweka nomuba mumudima,
Alimwi musinze wako uyoogweemuka mbuli akalangabwaaseme.+
11 Jehova uyookusolweda lyoonse
Akukukkutya nomuba munyika njumu nta;+
Uyooyumya mafwuwa aako,
Eelyo uyooba mbuli muunda uutilailwa kabotu,+
Mbuli kasensa kamaanzi kajisi maanzi aatayuminini.
12 Akaambo kanduwe bantu bayooyakulula matongo aakaindi,+
Mpoonya yebo uyooyakulula ntalisyo zyakumazyalani aakaindi.+
Uyakwiitwa kuti nduwe sikubambulula malambo aandukide,*+
Sikubambulula migwagwa iinookkedwe bantu mumabali.
13 Ikuti akaambo ka Sabata ulilesye* kucita zintu nzyoyanda yebo omwini mubuzuba bwangu busalala+
Alimwi waambe Sabata kuti ncintu cikubotela kapati, buzuba bwa Jehova busalala, ibuzuba bulemekwa,+
Alimwi ikuti ubulemeke muciindi cakucita zintu nzyoyanda yebo omwini akwaamba majwi aabuyo,
14 Nkokuti uyoobotelwa kapati muli Jehova,
Alimwi ndiyookupa kutanta amasena aasumpukide aamunyika.+
Ndiyookupa kulya kulukono lwa Jakobo sikale wako,+
Nkaambo mulomo wa Jehova nguwaamba.”
59 Amubone! Janza lya Jehova talili lifwaafwi pe cakuti talikonzyi kufwutula,+
Akwalo kutwi kwakwe takusinkide* pe cakuti takukonzyi kumvwa.+
2 Peepe, pele zinyonyoono zyanu nzyezyamwaandaanya a Leza wanu,+
Izibi zyanu nzyezyapa kuti amusise busyu bwakwe,
Aboobo wakaka kumumvwa.+
3 Nkaambo maanza aanu asofwaazyigwa abulowa+
Ayalo minwe yanu yasofwaazyigwa azinyonyoono.
Milomo yanu yaamba zyakubeja,+ alimwi muŋuŋuna zintu zitaluleme amilaka yanu.
4 Kunyina waambilizya kuti kube bululami,+
Alimwi kunyina uunka kunkuta kasyomeka.
Basyoma zintu zitako*+ akwaamba zintu zyabuyo.
Bamita mapenzi akutumbuka zintu zibyaabi.+
5 Bakonkona mayi aanzoka iijaya,
Alimwi boosa luubilili lwakaubi.+
Kufwumbwa uulya mayi aabo ulafwa,
Alimwi muji lyapwaigwa muzwa cipile.
6 Luubilili lwabo talukoobabeda cakusama,
Alimwi tabakoolivwumba zintu nzyobapanga.+
Micito yabo mibyaabi,
Alimwi bacita bugwebenga amaanza aabo.+
7 Maulu aabo abalikila kukucita bubi,
Alimwi bafwambaanina kutila bulowa bwabantu batakwe mulandu.+
Mizeezo yabo mibyaabi;
Lunyonyooko amause zili munzila zyabo.+
8 Nzila yaluumuno tabaizyi pe,
Alimwi kunyina bululami mutuzila twabo.+
Bapilinganya nzila zyabo;
Kunyina muntu iweendela mumo uuyoozyiba luumuno.+
9 Nkakaambo kaako lubeta luluzi luli kulamfwu andiswe,
Alimwi bululami tabutujani pe.
Lyoonse tulangila mumuni, pele amubone, kuli buyo mudima;
Tulangila kumweka, pele lyoonse tweenda mumusinze.+
10 Tulaampaampa kuti tujane bwaanda mbuli bantu boofwu;
Mbuli bantu batakwe meso tuluujisi kwaampaampa.+
Twalifwumpula akalangabwaaseme mbubonya mbuli mumudima wamangolezya;
Akati kabantu basinguzu, tuli buyo mbuli bantu bafwide.
11 Toonse buyo tuluujisi kuvwuluma mbuli banyama bategwa bbeya
Alimwi tulalila ceetezya mbuli nziba.
Tulangila lubeta luluzi, pele kunyina pe;
Tulangila lufwutuko, pele luli kulamfwu andiswe.
Nkaambo nsotoko zyesu zilaandiswe;
Zinyonyoono zyesu tulizizyi kabotu.+
13 Twabisya alimwi twamukaka Jehova;
Twafwutatila Leza wesu.
Twaamba zyakudyaaminina azyabuzangi;+
Twali kuyeeya zyakubeja akwaamba majwi aakubeja kuzwa mumyoyo yesu.+
14 Lubeta luluzi lwatonkelwa kusyule,+
Abwalo bululami bwaimina buyo kulamfwu;+
Nkaambo kasimpe* kafwumpulwa mumabuwa aabuleya,
Alimwi cintu ciluleme tacikonzyi kunjila pe.
16 Wakabona kuti kwakanyina muntu uugwasya,
Eelyo wakagambwa kapati kuti kwakanyina muntu wakali kwiiminina bamwi,
Aboobo janza lyakwe lyakaleta lufwutuko,*
Alimwi bululami bwakwe mbubwakamugwasya.
18 Uyoobapa bulumbu kweelana anzyobakacita:+
Basinkondonyina bayoosikilwa bukali, balwani bakwe bayoosubulwa.+
Azyalo nsumbu uyoozipa bulumbu buzyeelede.
19 Kuzwa kumabbililo aazuba bantu bayooyoowa zina lya Jehova
Alimwi kuzwa kumapaswido aazuba bantu bayooyoowa bulemu bwakwe,
Nkaambo uyooboola mbuli mulonga uukunka canguzu,
Ooyo uutonkwa amuuya wa Jehova.
20 “Munununi+ uyooboola+ ku Ziyoni,
Kulibaabo baluzubo lwa Jakobo ibaleka kusotoka mulawo,”+ mbwaamba Jehova.
21 “Lino mebo, nceeci cizuminano cangu ambabo,”+ mbwaamba Jehova. “Muuya wangu ooyo uuli alinduwe alimwi amajwi aangu ngondabikka mukanwa lyako—kunyina noziyoogusyigwa kumulomo wako, kumulomo wabana* bako, nokuba kumulomo wabazyukulu bako,* kuzwa lino mane kukabe kutamani,” mbwaamba Jehova.
60 “Buka, yebo omukaintu,+ komwesya mumuni, nkaambo mumuni wako wasika.
Bulemu bwa Jehova bwakumunika.+
2 Nkaambo bona! Mudima uyoovwumba nyika
Alimwi mudima uusiya mbi uyoovwumba masi;
Pele Jehova uyookumunika yebo,
Alimwi bulemu bwakwe buyoolibonya alinduwe.
4 Intamuka ulange kumabazu aako oonse!
Boonse babunganizyigwa antoomwe; baboola kulinduwe.
Bana bako basankwa baluujisi kuboola kuzwa kulamfwu kapati,+
Abalo bana bako basimbi banyamunwa atusolo.+
5 Aciindi eeco yebo uyoobona alimwi uyoomweka,+
Moyo wako uyooduntaana akukondwa kapati,
Nkaambo buvwubi bwakulwizi buyoogama kulinduwe;
Lubono lwazisi luyooboola kulinduwe.+
6 Matanga aankamela ayoozula mucisi cako,*
Inkamela zyeenze zyaku Midiyani azyaku Efa izicili ziniini.+
Boonse aabo bazwa ku Sheba bayooboola;
Bayooletelezya ngolida atununkilizyo twalibano.
Bayakwaambilizya ntembauzyo zya Jehova.+
7 Matanga oonse aaku Kedara+ ayoobunganizyigwa kulinduwe.
Bagutu baku Nebayoti+ bayookubelekela.
8 Ino mbaani aaba bayaabuuluka mbuli makumbi,
Mbuli nkwilimba ziboola kuzipulo zyacaanda canzizyo?
9 Nkaambo nsumbu zinoolangila ndime;+
Mato aaku Tarisi ali kumbele,*
Kutegwa alete bana bako kuzwa kulamfwu kapati,+
Kabajisi nsiliva angolida yabo,
Kuzootembaula zina lya Jehova Leza wako akuboola kuli Uusalala wa Israyeli,
10 Bamuzwakule bayooyaka malambo aako,
Alimwi bami babo bayookubelekela,+
Nkaambo mubukali bwangu ndakakuuma,
Pele akaambo kabubotu bwangu ndiyookufwida luse.+
11 Milyango yako inoojalwidwe ciindi coonse;+
Tiinoojalwi masyikati naaba masiku,
Ikutegwa lubono lwazisi lukaletwe kulinduwe,
Alimwi bami banzizyo mbabanooli kumbele.+
12 Nkaambo cisi cili coonse abwami buli boonse butakakubelekeli buyooloba,
Azyalo zisi ziyoonyonyoonwa cakumaninina.+
13 Bulemu bwa Lebano buyooboola kulinduwe,+
Nkokuti cisamu camulombe, musikili amizimbwa aciindi comwe,+
Kutegwa bubotezye busena bwangu busalala;
Ndiyoopa kuti busena bwamaulu aangu bulemekwe.+
14 Bana babaabo ibakali kukupenzya bayooboola akukuvwuntamina;
Boonse aabo bakusampaula bayoovwuntama ansi kumaulu aako,
Eelyo bayookwiita kuti munzi wa Jehova,
Ziyoni wa Uusalala wa Israyeli.+
15 Muciindi cakuti ube mbuli munzi wakasiigwa alimwi uusulaikidwe, imunzi uutaindwi muntu naba omwe,+
Ndiyookupa kuba cintu cakulidundila mane kukabe kutamani,
Cintu cikkomanisya kumazyalani oonse.+
16 Masimpe uyoonywa mukupa wazisi,+
Alimwi uyoonyonka nkolo zyabami;+
Eelyo uyoozyiba kuti mebo nde Jehova, ndendime Mufwutuli wako,
Akuti Singuzu wa Jakobo ngo Munununi wako.+
17 Mubusena bwamukuba ndiyooleta ngolida,
Alimwi mubusena bwabutale ndiyooleta nsiliva,
Mubusena bwazisamu muyooba mukuba,
Alimwi mubusena bwamabwe muyooba butale;
Ndiyoobikka luumuno kuti lube balangizi bako
Abululami kuti bube basikukupa milimo.+
18 Manyongwe taakamvwugwi limbi mucisi cako
Nokuba kupwayaula alimwi akunyonyoona mukati kaminyinza yako.+
Yebo uyakwiita malambo aako kuti Lufwutuko+ amilyango yako kuti Ntembauzyo.
19 Nkaambo zuba talikakubedi limbi mumuni wamasyikati,
Akwalo kumweka kwamwezi takukakupi limbi mumuni pe,
Nkaambo Jehova uyookubeda mumuni uutamani,+
Alimwi Leza wako uyooba bweebesi bwako.+
20 Izuba lyako talikabbili limbi pe,
Awalo mwezi wako taukaleki kumweka,
Nkaambo Jehova uyookubeda mumuni uutamani,+
Alimwi mazuba aakulila kwako anoomanide.+
21 Bantu bako boonse bayoolulama;
Bayookona nyika mane kukabe kutamani.
22 Muniini uyooba cuulu
Awalo musyoonto uyooba cisi cilaanguzu.
Mebo lwangu, nde Jehova, ndiyoopa kuti eeci cifwambaane kucitika muciindi cancico ceelede.”
61 Muuya wa Mwami Singuzuzyoonse Jehova ulaalindime,+
Akaambo kakuti Jehova wakandinanika kuti ndaambile babombe myoyo makani mabotu.+
Wakandituma kuti ndaange zilonda zyabaabo batyompedwe mumoyo,
Kuti ndaambilizye lwaanguluko kubazike
Akujalula meso aabaange,+
2 Kuti ndaambilizye mwaka wakukkomaninwa a Jehova
Alimwi abuzuba bwa Leza wesu bwakupa cisubulo,+
Kuti nduumbulizye boonse aabo balila,+
3 Kuti ndaabile baabo balila Ziyoni,
Kuti ndibape citambala muciindi camulota,
Mafwuta aalukkomano muciindi cakulila,
Cisani cantembauzyo muciindi camoyo uutyompedwe.
Aboobo bayakwiitwa kuti masamu mapati aabululami,
4 Bayooyakulula matongo aansiku;
Bayakwiimika mayake aakanyonyoonwa aakaindi,+
Alimwi bayooyakulula minzi yakanyonyoonwa,+
Masena aakali matongo kuzyalani azyalani.+
5 “Beenzu bayakwiimikila akweembela matanga aanu,
Abalo bamuzwamasi+ bayooba balimi banu alimwi abasikulanganya myuunda yanu yamisaansa.+
7 Muciindi cakufwa nsoni muyooba acaabilo ciyungizyidwe ziindi zyobilo,
Alimwi muciindi cakuusa bayakoongolola cakukondwa akaambo kacaabilo cabo.
Masimpe, munyika yabo bayookona caabilo ciyungizyidwe ziindi zyobilo.+
Lukkomano lutamani luyooba caabilo cabo.+
Ndiyoobapa zyakuvwola zyabo cakusyomeka,
Alimwi ndiyoopangana ambabo cizuminano citamani.+
10 Ndilasekelela kapati muli Jehova.
Moyo wangu woonse ulakondwa muli Leza wangu.+
Nkaambo wandisamika zisani zyalufwutuko;+
Wandivwabika jansi* lyabululami,
Mbubonya mbuli sibwiinga uusama citambala mbuli camupaizi,+
Ambuli nabwiinga uulisakatizya zilisakatizyo zyakwe.
11 Nkaambo mbubonya nyika mboipa kuti zisyuukila zyanjiyo zisyuuke
Alimwi amuunda mbuupa kuti zintu zisyangidwe mumo zimene,
Mbombubo awalo Mwami Singuzuzyoonse Jehova
Mbwayoopa kuti bululami+ antembauzyo zimene+ kumbele aamasi oonse.
62 Akaambo ka Ziyoni tandikaumuni buyo pe,+
Alimwi akaambo ka Jerusalemu tandikakkali buyo pe
Kusikila mane bululami bwakwe bukamweke mbuli mumuni uumweka kapati+
Alufwutuko lwakwe lukavwilime mbuli munzenge.+
Aboobo uyakwiitwa azina lipya,+
Eelyo iliyakuzwa kumulomo wa Jehova.
3 Yebo uyooba musini weebeka mujanza lya Jehova,
Citambala cabwami mujanza lya Leza wako.
Pele uyakwiitwa kuti Mukaintu Ngondikkomanina,+
Ayalo nyika yako iyakwiitwa kuti Mukamuntu.
Nkaambo Jehova uyookukkomanina,
Alimwi nyika yako iyooba mbuli mukamuntu.
5 Nkaambo mbubonya mulombwana mbwakwata nakalindu,
Bana bako bayookukwata.
Mbubonya sibwiinga mbwasekelela akaambo kanabwiinga,
Awalo Leza wako uyoosekelela akaambo kanduwe.+
6 Ndabikka balindizi atala aamalambo aako, O Jerusalemu.
Ciindi coonse, masyikati oonse amasiku oonse, bataumuni pe.
Nywebo nomwaamba kujatikizya Jehova,
Mutaleki pe,
7 Alimwi mutamuleki pe kusikila mane akkazikizye munzi wa Jerusalemu,
Inzya, kusikila mane aucite kuba ntembauzyo munyika.”+
8 Jehova wakonka ajanza lyakwe lyalulyo, inzya ajanza lyakwe lyanguzu kuti:
“Basinkondonyoko tandikabapi limbi maila aako kuti balye,
Abalo bamuzwakule tabakaunywi limbi waini wako mupya ngowakapengela.+
9 Pele aabo baatebula mbabayakwaalya, eelyo bayootembaula Jehova;
Alimwi aabo bauyobolola mbabayakuunywa mumabuwa aangu aasalala.”+
10 Amwiinde, amwiinde mumilyango yamunzi.
Amusalazye nzila yabantu.+
Amulundumike, amulundumike mugwagwa.+
Amugwisye mabwe aali mumo.
Amwiimike cikwankwani* cabantu banji.+
11 Amubone! Jehova waambilizya makani kumagolelo aanyika:
“Amwaambile mwana musimbi wa Ziyoni kuti,
‘Bona! Lufwutuko lwako lulaboola.+
Bona! Bulumbu mbwapa bulaanguwe,
Alimwi zyakuvwozya nzyapa zili kumbele lyakwe.’”+
12 Bayakwiitwa kuti mbantu basalala, aabo bakanununwa a Jehova,+
Alimwi yebo uyakwiitwa kuti Munzi Uuyandaulwa, Munzi Uutasiidwe.+
63 Ino nguni ooyu uuboola kuzwa ku Edomu,+
Ooyu uusamide zisani zimweka* kuzwa ku Bozira,+
Inzya ooyu uusamide zisani zyabulemu,
Uulifwoola anguzu zyakwe zinji kapati?
“Ndime, mebo nendaambaula cabululami,
Mebo nendijisi nguzu zinji kapati zyakufwutula.”
2 Ino nkaambo nzi zyakusama zyako ncozisubila,
Alimwi nkaambo nzi zisani zyako ncozili mbuli zyamuntu uulyatauka mucikandilo camisaansa?+
3 “Ndalikulyatauka mucikandilo cakupangila waini kandili ndelikke.
Kunyina muntu uuzwa akati kabantu walaandime.
Ndaluujisi kubalyatauka kandikalede,
Alimwi ndaluujisi kubadyabbaula kandinyemede.+
Bulowa bwabo bwatapaukila azisani zyangu,
Eelyo zyakusama zyangu zyoonse zyabija.
4 Nkaambo buzuba bwakupa cisubulo buli mumoyo wangu,+
Awalo mwaka wabantu bangu banunwidwe wasika.
5 Ndakalanga, pele kwakanyina mugwasyi;
Ndakalamwa kuti kwakanyina naba omwe wakali kugwasyilizya.
6 Ndakabalyatauka bantu kandikalede,
Ndakabapa kukolwa kandinyemede+
Alimwi bulowa bwabo ndakabutila ansi.”
7 Ndilaamba kujatikizya milimo yaluyando lutamani lwa Jehova,
Imilimo ya Jehova iitembaulika,
Akaambo kazintu zyoonse nzyaatucitila Jehova,+
Izintu zinjaanji zibotu nzyaacitila bamuŋanda ya Israyeli,
Kweelana aluse lwakwe alimwi aluyando lwakwe lutamani ilupati.
8 Nkaambo wakaamba kuti: “Masimpe mbantu bangu, mbana ibatakaleki kusyomeka.”+
Aboobo wakaba Mufwutuli wabo.+
9 Mumapenzi aabo oonse wakali kupenga mumoyo awalo.+
Aboobo mutumwa wakwe uumugeme* wakabafwutula.+
Wakabanununa akaambo kaluyando alubomba lwakwe,+
Alimwi wakababweza akubanyamuna mazuba oonse aakaindi.+
10 Pele balo bakazanga+ alimwi bakapenzya muuya wakwe uusalala.+
11 Mpoonya bakayeeya mazuba aakaindi,
Mazuba aa Musa mubelesi wakwe:
“Ino uli kuli ooyo wakabazabusya lwizi+ antoomwe abeembezi babutanga bwakwe?+
Ino uli kuli ooyo wakabikka muuya wakwe uusalala mulinguwe?+
12 Ino uli kuli ooyo wakapa kuti janza lyakwe lyabulemu libe kujanza lyalulyo lya Musa,+
Ooyo wakaandaanya maanzi kumbele lyabo+
Kutegwa alipangile zina litamani,+
13 Inzya ooyo wakabainzya mumaanzi manji aakupaika,*
Cakuti bakeenda kakunyina kuwa,
Mbubonya mbuli bbiza mucibanda?*
14 Mbubonya mbociba eelyo banyama bavwubwa nobaselemukila mucibanda camukkuti,
Awalo muuya wa Jehova wakabapa kulyookezya.”+
15 Langa kuzwa kujulu ubone
Langa kuzwa kubusena bwako busumpukide busalala alimwi bulemekwa.*
Ino buli kuli busungu bwako anguzu zyako,
Kugutuma kwamoyo wako uuzwide lubomba,+ alimwi aluse lwako?+
Zintu eezyi zyaleka kutondezyegwa kulindime.
16 Nkaambo yebo nduwe Taateesu;+
Nokuba kuti Abrahamu inga katatuzyi
Awalo Israyeli inga watuluba,
Yebo, O Jehova, nduwe Taateesu.
Munununi wesu wakaindi ndezina lyako.+
17 Nkaambo nzi, O Jehova, ncotulekela* kuti tuleye kuzwa munzila zyako?
Nkaambo nzi ncolekela* myoyo yesu kuti iyume, cakuti tatukuyoowi?+
Kopiluka, akaambo kababelesi bako,
Imisyobo yalukono lwako.+
18 Bantu bako basalala bakalilujisi lukono kwakaindi kaniini buyo.
Basinkondoma balyatauka cikombelo cako.+
19 Calampisya ciindi ncotwali mbuli bantu mbowatakali kweendelezya,
Mbuli baabo batakali kwiitwa azina lyako.
64 Eelo kaka inga cabota ikuti waandula majulu akuseluka ansi,
Ikutegwa malundu azungaane akaambo kanduwe,
2 Mbuli leelyo tusanzu notutentwa amulilo,
Alimwi mulilo noupa kuti maanzi abile,
Basinkondonyoko nobalizyiba zina lyako,
Aalo masi naakankama kumbele lyako!
3 Nowakacita zintu ziyoosya nzyotwatakali kulangila,+
Yebo wakaseluka ansi, eelyo malundu akazungaana kumbele lyako.+
4 Kuzwa kaindi kunyina wakamvwa nokuba kuteya matwi,
Alimwi kunyina liso lyakabona Leza uumbi kunze lyanduwe,
5 Yebo waswaangana abaabo ibakkomana kucita ziluleme,+
Ibantu bakuyeeya akutobela nzila zyako.
Bona! Yebo wakanyema swebo notwakazumanana kubisya,+
Twakali kubisya kwaciindi cilamfwu.
Aboobo sena lino tweelede kufwutulwa?
6 Toonse buyo twaba mbuli muntu uusofweede,
Ayalo milimo yesu yabululami yoonse ili mbuli cisani+ camukaintu uuli kumwezi.
Toonse buyo tuyoonyana mbuli tewo,
Azyalo zinyonyoono zyesu ziyootutola mbuli muwo.
8 Pele lino, O Jehova, yebo nduwe Taateesu.+
9 Utanyemi kapati, O Jehova,+
Alimwi cinyonyoono cesu utaciyeeyi mane kukabe kutamani.
Twakomba akaka kotulanga, nkaambo swebo toonse tuli bantu bako.
10 Minzi yako iisalala yaba nkanda.
Ziyoni waba nkanda buyo,
Jerusalemu waba matongo.+
11 Ŋanda* yesu iisalala alimwi iilemekwa,*
Oomo bamatata mobakali kukutembaulila,
Yaumpwa amulilo,+
Alimwi zintu zyoonse nzyotwakali kuyandisya zyanyonyooka.
12 Akaambo kazintu eezyi, sena ulazumanana kulijata, O Jehova?
Sena ulaumuna buyo akutulekela kuti katupenzyegwa kapati boobu?+
65 “Ndalekela kuti ndilangaulwe abaabo ibatali kubuzya zyandime;
Ndalekela kuti ndijanwe abaabo ibatali kundiyandaula.+
Ndaamba kuti, ‘Ndime aano, ndime aano!’ kucisi icatali kwiita zina lyangu.+
2 Buzuba boonse ndalikutandabika maanza aangu kubantu basicinguni,+
Aabo beenda munzila iitali kabotu,+
Ibatobela mizeezo yabo beni;+
3 Bantu aabo ibandinyemya lyoonse kandilangilila,+
Ibatuula zipaizyo mumyuunda+ akuuntumuna busi bwazipaizyo atala aazitina.
5 Baamba kuti, ‘Koima ooko; utasweni afwaafwi andime,
Nkaambo mebo ndilasalala kwiinda nduwe.’*
Bantu aaba mbusi mumpemo zyangu, mulilo uuvwilima buzuba boonse.
6 Amubone! Makani aaya alilembedwe kumbele lyangu;
Tandikokuumuna buyo pe,
Pele ndilabapa bulumbu,+
Ndilabapa bulumbu bukkwene*
7 Akaambo kazinyonyoono zyabo beni alimwi azinyonyoono zyabamausyi,”+ mbwaamba Jehova.
“Nkaambo bauntumuna busi bwazipaizyo atala aamalundu
Alimwi bandisampaula atala aatulundu-lundu,+
Cakusaanguna ndilabapimina zyakuvwola zyabo zikkwene.”*
8 Mboobu mbwaamba Jehova:
“Mbubonya mbociba ciindi waini mupya noujanwa mucikama camisaansa
Mpoonya muntu umwi waamba kuti, ‘Utacinyonyooni, nkaambo kuli bubotu* mulincico,’
Andime mbondiyoocita akaambo kababelesi bangu;
Tandikabanyonyooni boonse pe.+
9 Ndiyooleta lunyungu kuzwa muli Jakobo
Asikukona malundu aangu kuzwa muli Juda;+
Aboobo basale bangu bayookona cisi camalundu,
Alimwi babelesi bangu bayookkala mulincico.+
10 Saroni+ uyooba macelelo aambelele
Alyalo Kkuti* lya Akori+ liyooba busena bwakulyookezyela bwaŋombe,
Eeci ciyoocitilwa bantu bangu aabo ibandiyandaula.
11 Pele nywebo muli akati kabaabo ibasiya Jehova,+
Aabo ibaluba cilundu cangu cisalala,+
Ibabambila leza wa Mvwuma tebulu,
Alimwi ibatilila leza wa Coolwe waini uuvweledwe.
12 Aboobo coolwe ncondiyoopa kuti cimusikile ncakuti ndiyoomwaaba kupanga,+
Alimwi nyoonse muyookotama ansi kuti mujaigwe,+
Akaambo kakuti ndakamwiita, pele tiimwakavwiila pe,
Ndakaamba, pele tiimwakaswiilila pe;+
Mwakazumanana kucita zintu zibi mumeso aangu,
Alimwi mwakasala cintu icatakali kundikkomanisya.”+
13 Aboobo, mboobu mbwaamba Mwami Singuzuzyoonse Jehova:
“Amubone! Babelesi bangu bayoolya, pele nywebo muyoofwa nzala.+
Amubone! Babelesi bangu bayoonywa,+ pele nywebo muyoofwa nyota.
Amubone! Babelesi bangu bayoosekelela,+ pele nywebo muyoofwa nsoni.+
14 Amubone! Babelesi bangu bayakoongolola cakukondwa akaambo kakukkomana kwamyoyo yabo,
Pele nywebo muyoolila akaambo kakucisa kwamyoyo yanu
Alimwi muyakoomoka akaambo kamuuya uuside.
15 Muyoosiya zina eelyo bantu bangu basalidwe ndyobayoobelesya nobasinganya,
Alimwi Mwami Singuzuzyoonse Jehova uyoojaya umwi aumwi wanu,
Pele babelesi bakwe uyoobaita azina limbi;+
16 Kutegwa muntu woonse uuyanda kulelekwa munyika
Uyoolelekwa a Leza wakasimpe,*
Alimwi muntu woonse uukonka munyika
Nkaambo mapenzi aakaindi ayoolubwa;
Ayoosiswa kumeso aangu.+
17 Nkaambo amubone! Ndilenga majulu mapya anyika mpya;+
Eelyo zintu zyakaindi tazikaibalukwi limbi pe,
Nokuba kuyeeyegwa mumoyo.+
18 Aboobo amusekelele akukondwa mane kukabe kutamani akaambo kazintu nzyondilenga.
Nkaambo amubone! Ndilenga Jerusalemu kuba cintu cikkomanisya
Abantu banguwo kuba cintu cipa kusekelela.+
19 Alimwi mebo ndiyookondwa akaambo ka Jerusalemu akusekelela akaambo kabantu bangu;+
Mulinguwo tamukamvwugwi limbi jwi lyakoomoka noliba jwi lyakulila akaambo kamapenzi.”+
20 “Takukabi limbi mwana muvwanda uupona buyo mazuba masyoonto mubusena oobo,
Naba mudaala waalilwa kupona mazuba aabuumi bwakwe.
Nkaambo kufwumbwa muntu uuyoofwa kajisi myaka iili 100 uyoobonwa kuti ucili mwana,
Alimwi sizibi uyoosinganizyigwa, nokuba kuti ujisi myaka iili 100.*
22 Tabakayaki maanda kuti muntu uumbi akakkale nguwe mulingawo,
Alimwi tabakasyangi myuunda kuti muntu uumbi akalye nguwe micelo yanjiyo.
Nkaambo mazuba aabantu bangu ayooba mbuli mazuba aacisamu,+
Alimwi basale bangu bayakwiikkomanina kapati milimo yamaanza aabo.
23 Tabakabelekeli maliminya pe,+
Nokuba kuzyalila mapenzi,
Nkaambo mbana* balelekedwe a Jehova,+
Antoomwe abaluzubo lwabo.+
24 Kabatanaita mebo ndiyoovwiila;
Kabacaambaula, mebo ndiyoomvwa.
25 Umpe amwanaambelele bayoolida antoomwe,
Syuumbwa uyoolya bwizu mbubonya mbuli ŋombe,+
Eelyo bulongo mbobuyooba cakulya canzoka.
Tabakaciti cintu cibi nokuba kunyonyoona mucilundu cangu coonse cisalala,”+ mbwaamba Jehova.
66 Mboobu mbwaamba Jehova:
“Majulu ncuuno cangu cabwami, alimwi nyika ncilyatilo camaulu aangu.+
Aboobo, ino ili kuli ŋanda njomunga mwandiyakila,+
Alimwi ino buli kuli busena bwangu bwakulyookezyela?”+
2 “Janza lyangu ndilyakapanga zintu eezyi zyoonse,
Alimwi oobu mbombubo mbozyakabako eezyi zyoonse,” mbwaamba Jehova.+
3 Ooyo uujaya mupoho uli buyo mbuli yooyo uujaya muntu.+
Ooyo uutuula mbelele uli buyo mbuli yooyo uutyola nsingo yamubwa.+
Ooyo uutuula cipego uli buyo mbuli yooyo uutuula bulowa bwangulube!+
Ooyo uuleta tununkilizyo twaciibalusyo+ uli buyo mbuli yooyo uuleleka amajwi aamasalamuzi.*+
Balisalila nzila zyabo beni,
Alimwi bakkomanina zintu zisesemya.
4 Aboobo ndiyoosala nzila zyakubelesya kubasubula,+
Alimwi ndiyoobaletela zintu nzimunya nzyobayoowa.
Akaambo kakuti nindakaita, kunyina wakavwiila;
Nindakaamba, kunyina wakaswiilila.+
Bakazumanana kucita zintu zibyaabi mumeso aangu,
Alimwi bakasala kucita cintu catakali kundikkomanisya.”+
5 Amumvwe jwi lya Jehova, nywebo nomukankama* akaambo kajwi lyakwe:
“Banabokwanu ibamusulaika nywebo alimwi ibamusalulula akaambo kazina lyangu, cakuupaupa ameso bakati, ‘Aalemekwe Jehova!’+
Pele walo uyoolibonya akumupa kukondwa nywebo,
Eelyo balo mbabayakuusyigwa nsoni.”+
6 Kwamvwika ciyoyooyo calupyopyongano mumunzi, ciyoyooyo mutempele!
Nciyoyooyo cijatikizya mbwabapilusyila cibeelede Jehova basinkondonyina.
7 Kalitanabuka da, Ziyoni wakatumbuka.+
Katanatalika kumyongwa, wakatumbuka mwana musankwa.
8 Ino nguni wakamvwa kale cintu cili boobu?
Ino nguni wakabona kale zintu zili boobu?
Sena nyika inga yazyalwa mubuzuba bomwe?
Sena cisi inga cazyalwa aciindi comwe?
Nokuba boobo, Ziyoni mbwaakamyongelwa buyo, wakatumbuka bana bakwe basankwa.
9 “Sena mebo inga ndapa kuti ciindi cakutumbuka cisike mpoonya akumulesya kutumbuka?” mbwaamba Jehova.
“Naa sena inga ndapa kuti mutumbu atalike kutumbuka mpoonya akusinka cizyalilo?” mbwaamba Leza wako.
10 Amukondwe a Jerusalemu alimwi amusekelele anguwe,+ nywebo nyoonse nomumuyanda.+
Amusekelele kapati anguwe, nywebo nyoonse nomumulila,
11 Nkaambo muyoonyonka akukkuta kapati kulukolo lwakwe luumbulizya,
Alimwi muyoonywa lilekele akubotelwa mubulemu bwakwe bupati.
12 Nkaambo mboobu mbwaamba Jehova:
Nywebo muyoonyonka akunyamudwa akasolo,
Alimwi muyoosumpaudwa amagondo.
13 Mbubonya mutumbu mbwaumbulizya mwanaakwe,
Andime ndiyoozumanana kumuumbulizya nywebo;+
Alimwi muyakuumbulizyigwa akaambo ka Jerusalemu.+
14 Eeci muyoocibona, eelyo myoyo yanu iyookondwa,
Mafwuwa aanu ayookomena mbuli mweemvwe.
15 “Nkaambo Jehova uyooboola mbuli mulilo,+
Azyalo nkalaki zyakwe zili mbuli guwo pati,+
Kuzoosubula bantu abukali butaambiki,
Akubanyemena amabangabanga aamulilo.+
16 Nkaambo Jehova uyoobabeteka amulilo,
Inzya, apanga lyakwe, uyoobeteka bantu boonse;
Alimwi aabo mbayoojaya Jehova banooli banji.
17 “Aabo balisalazya akusamba kuti banjile mumyuunda*+ kabatobela yooyo uuli akati, ibalya nyama yangulube+ azintu zisesemya alimwi ambeba,+ boonse buyo bayoomana doo,” mbwaamba Jehova. 18 “Mbokunga ndiliizyi milimo yabo alimwi amizeezo yabo, ndilaboola kuzoobunganya bantu bamumasi oonse alimwi amyaambo yoonse, eelyo bayooboola akubona bulemu bwangu.”
19 “Ndiyoobikka citondezyo akati kabo, mpoonya bamwi akati kabaabo ibayoofwutuka ndiyoobatuma kumasi, nkokuti ku Tarisi,+ ku Puli aku Ludi,+ kulibaabo bakwela buta, ku Tubali, ku Javani,+ alimwi akunsumbu zili kulamfwu, kubantu batanamvwa mpuwo yangu nokuba kubona bulemu bwangu; eelyo bayakwaambilizya bulemu bwangu akati kamasi.+ 20 Bayooleta banabokwanu boonse kuzwa muzisi zyoonse+ kuti babe cipego kuli Jehova, kabatantide amabbiza, munkalaki, muŋola zivwumbidwe, aamamyuulu* alimwi aankamela zyeendesya, bayoobaleta mane kucilundu cangu cisalala, ku Jerusalemu,” mbwaamba Jehova, “mbubonya mbuli leelyo bana ba Israyeli nobaleta cipego mucibikkilo cisalala muŋanda ya Jehova.”
21 “Alimwi akati kabo ndiyoobweza bamwi kuti babe bapaizi alimwi aba Levi,” mbwaamba Jehova.
22 “Nkaambo mbubonya majulu mapya anyika mpya+ nzyondipanga mboziyookkalila kumbele lyangu,” mbwaamba Jehova, “alwalo lunyungu lwanu alimwi azina lyanu ziyookkalilila.”+
23 “Lino kuzwa noukkala mwezi kusikila noukkala mwezi uumbi akuzwa kusabata imwi kusikila kusabata iimbi,
Bantu boonse banooboola kuzoondikotamina kumbele lyangu,”*+ mbwaamba Jehova.
24 “Alimwi bayakuunka akulanga mitunta yabantu ibakandizangila;
Nkaambo mvwunyu zinakwiibumbide tazikafwi pe,
Awalo mulilo uunooyuumpa taukazimwi pe,+
Eelyo iyooba cintu cisesemya kubantu boonse.”
Nkokwaamba kuti “Lufwutuko lwa Jehova.”
Naa “tamuzyi simalelaakwe pe.”
Mu Chihebrayo, “tazinasinwa.”
Naa “civwuka.”
Naa “nobaleli.”
Naa “malailile.”
Naa “Bukoko bwawiiti.”
Naa “bamucaala.”
Ambweni ikwaamba masamu alimwi amyuunda iiswaangene akukomba mituni.
Nkokuti, ntambo iifwambaana kupya mulilo.
Naa “Kumazuba aamamanino.”
Naa “malailile.”
Naa “Akukosola makani.”
Naa “bayoocesyegwa.”
Naa “bayoocesyegwa.”
Bamwi baamba kuti “tusesekwa; basimudima.”
Naa “Ooyo uuyoyela mumpemo zyakwe.”
Naa “abantu bacinca-cinca.”
Mu Chihebrayo, “mumeso aabulemu bwakwe.”
Mu Chihebrayo, “Bayoolya micelo yamilimo yabo.”
Mu Chihebrayo, “kabaimika nsingo.”
Naa “Bulungu.”
Naa “azisani zyamukati.”
Nkokuti, masampu aakutakwatwa alimwi akubula mwana.
Mu Chihebrayo, “tubi.”
Naa “uunyonyoona.”
Naa “ngomuunda.”
Mu Chihebrayo, “zipani zili kkumi.”
Nongo eeyi yakaleelene amalita aali 22. Amubone Makani Aayungizyidwe B14.
Amubone Makani Aayungizyidwe B14.
Amubone Makani Aayungizyidwe B14.
Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.
Naa “Balemekwa bakwe.”
Naa “mubululami.”
Naa “Ncaasala; Lulayo.”
Naa “malailile.”
Naa “citondezyo.”
Naa “abambilidwe kuyasa.”
Mu Chihebrayo, “kajwi lyayooyo wakali koompolola.”
Mu Chihebrayo, “Ndaumuzyigwa.”
Naa ambweni, “bakaalilwa.”
Nkokwaamba kuti “Balikke Basyeede Mbabayoopiluka.”
Naa “aamugelo wamaanzi.”
Naa ambweni, “tukacikonge.”
Naa “tukadonkaule bwaanda bwancico.” Mu Chihebrayo, “kucaandula.”
Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.
Naa “Musimbi.”
Nkokwaamba kuti “Leza Ulaandiswe.”
Bamwi baamba kuti “maumba.”
Naa “aatulonga.”
Nkokuti, Mulonga wa Firate.
Bamwi baamba kuti “maumba.”
Mu Chihebrayo, “acilembyo camuntu uulya maila.”
Ambweni caamba kuti, “Kubindila Kuyoosaala, Kuboola Cakufwambaana Kuzoosaala.”
Mu Chihebrayo, “ndakaunka munsi-munsi.”
Nkokuti, mukaintu wa Isaya.
Silowa wakali mugelo wamaanzi.
Nkokuti, Mulonga wa Firate.
Amubone Is 7:14.
Naa “Amulyaange mucibuno.”
Naa “aamalailile.”
Naa “ndinoomulindila caluyandisisyo.”
Mu Chihebrayo, “bucedo.”
Naa “Mfwulumende; Bulelo.”
Naa “bwamfwulumende; bwabulelo.”
Mu Chihebrayo, “kuzwa kusyule.”
Naa ambweni, “malala alimwi amatete.”
Naa “bwakupegwa cisubulo.”
Naa “bulemu.”
Naa “moyo alimwi amubili woonse.”
Naa “cisubulo.”
Naa “akeembe.”
Naa “cabululami.”
Naa “amuuya.”
Naa “syuumbwa uucili mwana-mwana.”
Naa ambweni, “Koombe asyuumbwa bayoocelela antoomwe.”
Naa “citondezyo.”
Naa “Bantu bamasi bayoomuyandaula.”
Nkokuti, Babuloni.
Naa “citondezyo.”
Mu Chihebrayo, “gwezyo.”
Naa “Bayoobelesya nguzu zyabo kuli.”
Naa ambweni, “uyakuyuminizya.”
Mu Chihebrayo, “mulaka.”
Nkokuti, Mulonga wa Firate.
Naa “Amuuya.”
“Ja” nkufwiinsyigwa kwazina lyakuti Jehova.
Mu Chihebrayo, “omusimbi ookkala,” nkokuti ikwaamba bantu boonse antoomwe ibakkala mumo mbuli kuti mukaintu.
Naa “citondezyo.”
Mu Chihebrayo, “basalali bangu.”
Mu Chihebrayo, “anyenyeezi zya Kesili.”
Naa “ibweebesi bwamami.”
Naa ambweni, “Aalo madaimona aali mbuli mpongo.”
Naa “Uyoobapa kulyookezya.”
Naa “bakapitawu babo.”
Naa “majwi aakufwubaazya.”
Naa “kapitawu.”
Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.
Mu Chihebrayo, “Bajembwe.”
Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.
Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.
Mu Chihebrayo, “muŋanda.”
Naa “mutabi.”
Mu Chihebrayo, “Oolu ndolulayo lwapegwa kujatikizya.”
Naa “lilibambilide kuuma.”
Naa “nzoka nkali iisweemuka.”
Naa “Tempele.”
Naa “kalonga.”
Naa ambweni, “Nkaambo koongolola kwankondo kwasikila micelo yako yamainza alimwi abutebuzi bwako.”
Naa “iibalilwa cakulomya mbubonya mbwacita mubelesi uubbadelwa”; nkokuti, mumyaka yotatwe buyo.
Mu Chihebrayo, “Mafwuta aanyama yamubili wakwe.”
Naa “Cibanda.”
Amubone Bupanduluzi Bwamabala.
Naa “caleza mweenzu.”
Naa “Kucisi canguzu kapati icilyatauka.”
Naa “Kucisi canguzu kapati icilyatauka.”
Naa “Mofi.”
Naa ambweni, “malala naa matete.”
Naa “mweendelezi wabasikalumamba.”
Naa “katasamide bukkwene.”
Naa “ngobakali kunyomenena akaambo kabweebesi bwakwe.”
Kuboneka kuti icaambwa ncooko ca Babuloni yansiku.
Mu Chihebrayo, “tusolo twangu tulazunta kapati.”
Mu Chihebrayo, “Mwana.”
Nkokwaamba kuti “Kuumuna.”
Naa “iibalwa cakulomya mbubonya mbwacita mubelesi uubbadelwa”; nkokuti, mumwaka omwe buyo.
Kuboneka kuti icaambwa aawa munzi wa Jerusalemu.
Majwi aakuti “mwana musimbi” ambweni atondezya kweetezyegwa.
Naa “abasimabbiza.”
Naa “wabamba.”
Naa “Muzibanda.”
Naa “basimabbiza.”
Naa “Cikwabilizyo.”
Naa “ŋanda yamwami.”
Mu Chihebrayo, “cikkalilo.”
Naa “bulelo.”
Naa “atusyuukila.”
Mu Chihebrayo, “Mbuto.”
Nkokuti, kalonga kazwa mu Mulonga wa Nile.
Mu Chihebrayo, “banakalindu.”
Naa ambweni, “yayuma.”
Naa “cansiku.”
Naa ambweni, “wayuminina.”
Naa “kumbo.”
Naa “kujwe.”
Naa “Bweebesi.”
Mu Chihebrayo, “kumbele lyabaalu bakwe.”
Naa “lyawaini wakalekwa kuti ukkalile.”
Mu Chihebrayo, “uyakumena.”
Naa “Uyoolumana.”
Naa ambweni, “aabo bajisi mizeezo iitacinci-cinci.”
“Ja” nkufwiinsyigwa kwazina lyakuti Jehova.
Naa “iliyalene.”
Nkokuti, kuti Leza ayeeyegwe, azyibisyigwe kubikkilizya azina lyakwe.
Mu Chihebrayo, “Mutunta wangu.”
Naa ambweni, “mume wazisyango.”
Naa “iyoozyala baabo bazundidwe alufwu.”
Amubone Bupanduluzi Bwamabala.
Ambweni kwaamba Israyeli, aawa waambidwe mbuli kuti mukaintu alimwi ukozyanisyigwa amuunda wamisaansa.
Amubone Bupanduluzi Bwamabala.
Nkokuti, Mulonga wa Firate.
Naa “Kalonga.”
Ambweni kwaamba munzi mupati, Samariya.
Naa “uulimvwa; uulisumpula.”
Naa “iilimvwa; iilisumpula.”
Naa “Ceelelo aceelelo, ceelelo aceelelo.”
Mu Chihebrayo, “bajisi milomo iimamausya.”
Naa “Ceelelo aceelelo, ceelelo aceelelo.”
Naa ambweni, “twabona cilengaano.”
Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.
Naa “levo.”
Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.
Naa ambweni, “Baakumvwisya makani, bayooyoowa kapati.”
Naa “mucibanda.”
Naa “ulamulaya.”
Naa “Alimwi ooyo musongo kapati.”
Izina eeli ambweni lyaamba “Cikko Cacipaililo ca Leza,” ambweni kwaamba Jerusalemu.
Mu Chihebrayo, “beenzu.”
Naa “Eelo kaka muli bampelenge!”
Mu Chihebrayo, “muntu uusinsa.”
Nkokuti, akaambo kakufwa nsoni alimwi akutyompwa.
Mu Chihebrayo, “Ibatila bukoko,” kuboneka kuti icaambwa aawa nkupanga cizuminano.
Naa “kakunyina kubuzya makani kumulomo wangu.”
Mu Chihebrayo, “mumampangala aa Farao.”
Naa “anzoka zikali zisweemuka.”
Naa “malailile.”
Mu Chihebrayo, “ziteteete.”
Naa ambweni, “mumugoti.”
Naa “ulalangila.”
Naa “bamulindila caluyandisisyo.”
Naa ambweni, “akuzyaamba kuti matombe.”
Mu Chihebrayo, “cinoojisi mafwuta.”
Naa “kutyoka.”
Naa “Muya.”
Mu Chihebrayo, “ansefwa yabuyo.”
Naa “Nomulisalazya kuti mulibambile”
Naa “kweelana akulila kwa.”
Aawa bbala lyakuti “Tofeti” libelesyedwe munzila yacikozyanyo ikwaamba busena bwakuumpila, kwiiminina lunyonyooko.
Naa “abasimabbiza.”
Naa “mulilo.”
Naa “bwakusitililwa kumuwo.”
Naa “bwakuyubila.”
Naa “Kuti kacita zintu cakutalemeka Leza.”
Naa “zilemekwa.”
Naa “Nomwaangununa.”
Naa “nguzu zyesu.”
Naa ambweni, “yayuma.”
Bamwi baamba kuti “mutuba.”
Naa “Mayubilo aakwe aasumpukide.”
Naa “uyoozinzibala kuyeeya.”
Naa “ayoozula bulowa bwabo.”
Kuboneka kuti ooyu waambwa aawa munzi wa Bozira, imunzi mupati wacisi ca Edomu.
Mu Chihebrayo, “amabwe.”
Naa ambweni, “Alyalo daimona lilibonya mbuli mpongo.”
Mu Chihebrayo, “ndilyazyaabanya kwiinda mukubelesya ntambo yakupimya.”
Naa “silutwe uutola zyakunywa kumwami.”
Naa “kulanganya ŋanda yamwami.”
Naa “waku Siriya.”
Mu Chihebrayo, “Amubambe cileleko andime muboole kulindime.”
Naa “kulanganya ŋanda yamwami.”
Naa “kulanganya ŋanda yamwami.”
Naa “bwakutukilwa.”
Mu Chihebrayo, “bayanda kuzwa mwida.”
Mu Chihebrayo, “ndilabikka muuya mulinguwe.”
Mu Chihebrayo, “waakuluvwungulula.”
Naa ambweni, “akati.”
Naa “tugelo twa Mulonga wa Nile.”
Mu Chihebrayo, “Cakacitwa.”
Naa “Ndakacaanza.”
Nkokuti, kuli Hezekiya.
Naa “muyoolya maila aalimenena.”
Naa “kutempele.”
Ambweni matantilo aaya akali kubelesyegwa kubala ciindi.
Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.
“Ja” nkufwiinsyigwa kwazina lyakuti Jehova.
Mu Chihebrayo, “Koba cisinizyo cangu.”
Nkokuti, zisyomezyo zya Leza alimwi amilimo yakwe.
Naa “Yebo wagusya zibi zyangu zyoonse kumbele aameso aako.”
Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.
Mu Chihebrayo, “wakabakkomanina.”
Naa “muŋanda yamwami”
Naa “muŋanda yamwami”
Naa “muŋanda yamwami”
Naa “muŋanda yamwami”
Naa “akasimpe.”
Naa “bulumbu buyungizyidwe ziindi zyobilo.”
Naa “Bantu boonse.”
Naa “luyando lutamani.”
Naa “muuya.”
Naa “uyakweembela.”
Eeci ncibeela cajanza kuzwa kucala kusikila kukantengezya eelyo janza nolyavwungululwa. Amubone Makani Aayungizyidwe B14.
Naa ambweni, “uumvwisya.”
Naa “taakonzyi kukkwana kuba nkuni.”
Naa “baleli.”
Naa “kwaamvwisya oonse.”
Naa “Amuumune kumbele lyangu.”
Naa “kujwe.”
Bamwi baamba kuti “lotwe.”
Nkokuti, muntu uutakonzyi kulikwabilila alimwi uupengede.
Mu Chihebrayo, “zyakusaanguna.”
Naa “tubikke myoyo yesu.”
Naa “kujwe.”
Naa “Baleli babili.”
Naa “bali mbuli cintu citako.”
Naa “malailile aakwe.”
Naa “Tandizumizyi bulemu bwangu kuunka kuluumbi.”
Naa “nyika iili kumbali aalwizi.”
Naa “malailile.”
Naa “malailile.”
Ambweni kwaamba zintu zyakusaanguna ziboola kumbele.
Ooyu munsale uununkilila.
Naa “micito yabuzangi.”
Ambweni kwaamba bamayi ba Mulawo.
Naa “nookazyalwa.”
Nkokwaamba kuti “Uululeme,” izina lyabulemu lya Israyeli.
Naa “nyika njumu nta.”
Nkokuti, zikozyanyo.
Naa “ncezulo.”
Naa “mukaanda kamalende.”
Naa “zyabasinsimi bakubeja.”
Mu Chihebrayo, “ndaangunune lutambo luli muzibuno zyabami.”
Mu Chihebrayo, “Ndiyakwaanga lutambo mucibuno cako.”
Naa “Kuzwa kujwe kusikila kumbo.”
Naa “ayooyo wakamubumba.”
Naa “ayooyo wakabubumba.”
Naa ambweni, “Sena bulongo bweelede kwaamba kuti: ‘Milimo yako tiijisi zyakujatizya’?”
Naa “Ino ncinzi ncomumyongelwa mwida nomuyanda kutumbuka?”
Naa ambweni, “Babelesi.”
Naa ambweni, “basimakwebo.”
Naa ambweni, “kuti kaitajisi cintu.”
Nkokuti, mituni njibanyamuna banyama.
Mu Chihebrayo, “balamukotamina.”
Naa “Lulayo.”
Naa “kujwe.”
Naa “lulayo.”
Mu Chihebrayo, “nobayumu myoyo.”
Naa ambweni, “kunyina ngondiyakweengelela.”
Naa ambweni, “Nokuba kuti ujisi.”
Naa “Alimwi tokazyibi musamu wakubelesya kwaatanda.”
Naa ambweni, “Aabo baandaanya majulu; Basikupandulula bweende bwanyenyeezi.”
Mu Chihebrayo, “uyakuunka kucisi cokwabo.”
Naa ambweni, “nomwakazyalwa kuli.”
Naa “Ndakulingula.” Naa ambweni, “Ndakusala.”
Naa “Tandizumizyi bulemu bwangu kuunka kuluumbi.”
Naa “antoomwe amuuya wakwe.”
Mu Chihebrayo, “kuzwa mwida.”
Naa “Jehova uyoondicitila cabululami.”
Naa “bulumbu bwangu.”
Naa “cakukkomaninwa.”
Naa ambweni, “aatulundu tutakwe cintu.”
Naa “citondezyo.”
Mu Chihebrayo, “azyamba.”
Naa “mulaka uuyiisyidwe kabotu.”
Naa ambweni, “kumuyumya.”
Mu Chihebrayo, “ajwi.”
Naa “kukazyanya andime.”
Naa “Atulangane.”
Naa “akusyoma.”
Naa “nguzu zyangu.”
Naa “tabukanyonyoonwi.”
Naa “malailile.”
Naa ambweni, “Imvwunyu.”
Amubone Bupanduluzi Bwamabala.
Naa “bwayooyo uukusinkilila.”
Mu Chihebrayo, “kumutwe wamigwagwa yoonse.”
Naa “kuzunda kwa Leza wesu.”
Naa “bayakuumuna wi.”
Naa ambweni, “makani ngotwakamvwa?”
Ooyo waambwa kuti “lyakwe” ulakonzya kuba muntu umbi buyo uulangilila naa Leza.
Naa “tajisi ciwa cibotu kapati cikonzya kupa kuti tumuyande.”
Naa ambweni, “Wakali mbuli muntu ngobatakali kuyanda kulanga bantu.”
Naa “aabuumi mbwaakali kupona?”
Naa “Wakajaigwa.”
Naa “Muntu umwi uyakwaaba busena bwakwe bwakuzikkilwa.”
Mu Chihebrayo, “amuntu muvwubi.”
Naa “Pele Jehova wakacikkomanina.”
Naa “cimubotela.”
Naa “simalelo.”
Naa “simalelaako.”
Mu Chihebrayo, “uuside mumuuya.”
Naa “mabwe aamulilo.”
Naa “mali ngomupengela.”
Naa “uyoomulekelela camoyo woonse.”
Naa “ciyoomupangila zina.”
Nkokuti, mulufwu.
Naa ambweni, “Kuzwa kumapenzi.”
Nkokuti, mucuumbwe.
Naa “mutulonga.”
Naa “aamukalonga.”
Naa “Sena ndeelede kulyuumbulizya.”
Ambweni ikwaamba kukomba mituni.
Naa ambweni, “mwami.”
Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.
Mu Chihebrayo, “ncotakatali.”
Naa “akusisa makani?”
Naa “Uuliko.”
Naa “Akumujolela kwiinda mukumuumbulizya.”
Mu Chihebrayo, “zipulo.”
Mu Chihebrayo, “ulesye kuulu kwako.”
Mu Chihebrayo, “takuli kulemu.”
Naa “zyabuyo.”
Naa “kusyomeka.”
Naa “Kusyomeka.”
Mu Chihebrayo, “cakali cibi mumeso aakwe.”
Naa “lyakamupa kuzunda.”
Naa “caluzundo.”
Naa “jansi linyina maanza.”
Mu Chihebrayo, “walunyungu.”
Mu Chihebrayo, “walunyungu lwalunyungu lwako.”
Naa “kukumweka kwabucedo bwako.”
Mu Chihebrayo, “ayookuvwumba.”
Naa “ŋanda yangu yabweebesi.”
Naa “mbuli kumatalikilo.”
Naa “ubote.”
Naa “abote.”
Naa “kabuvwubi.”
Mu Chihebrayo, “Lunyungu.”
Mu Chihebrayo, “ndunyungu.”
Naa “jansi linyina maanza.”
Naa “citondezyo.”
Naa ambweni, “zisalala pyu.”
Naa “lyakandipa kuzunda.”
Naa “mungelo wakumbele lyakwe.”
Naa “mumaanzi malamfwu.”
Naa “munkanda?”
Naa “libotu kapati.”
Naa “bweebeka.”
Naa “ncotupa.”
Mu Chihebrayo, “ncopa kuti.”
Naa “bamulindila cakukkazika moyo.”
Mu Chihebrayo, “kunyenguluka.”
Mu Chihebrayo, “kwiinda mujanza lya.”
Naa “nduwe wakatubumba.”
Naa “Tempele.”
Naa “yeebeka.”
Naa ambweni, “mututungu.”
Naa “zitasalali.”
Naa ambweni, “Nkaambo inga ndakupa kuba abusalali bwangu.”
Mu Chihebrayo, “muzyamba zyabo.”
Mu Chihebrayo, “muzyamba zyabo.”
Mu Chihebrayo, “cileleko.”
Naa “Cibanda.”
Naa “uusyomeka.” Mu Chihebrayo, “Ameni.”
Naa “uusyomeka.” Mu Chihebrayo, “Ameni.”
Naa ambweni, “Alimwi ooyo uukakilwa kupona myaka iili 100 uyoobonwa kuti ulisinganizyidwe.”
Mu Chihebrayo, “ndunyungu.”
Naa “uulibilika.”
Naa ambweni, “mbuli yooyo uutembaula mutuni.”
Naa “nomulibilika.”
Naa “nguzu.”
Nkokuti, myuunda iilibedelede iyakali kubelesyegwa mukukomba mituni.
Aaba mbanyama bazyalwa ikuti mbongolo yaswaangana abbiza.
Naa “kuzoondikomba.”