LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • g 9/14 map. 14-15
  • Bana Spain Bakabatanda Ba Morisco

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Bana Spain Bakabatanda Ba Morisco
  • Sinsimuka!—2014
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • KUSINIKIZYIGWA KUSANDUKA
  • “TIIBAKALI BANAKRISTO BALI KABOTU NAA BALELWA BASYOMEKA”
  • Izili Mukati
    Sinsimuka!—2014
  • Kumwaya Jwi lya Leza Mucisi ca Spain Cansiku
    Ngazi Yamulindizi—2014
  • Milawo Iyakaandaanya Zyooko Zyanyika
    Sinsimuka!—2015
  • Ncinzi Ncomunga Mwamwaambila mu Mozilemu?
    Mulimo Wesu wa Bwami—1999
Amubone Azimwi
Sinsimuka!—2014
g 9/14 map. 14-15
Ba Morisco batandwa mu Spain

MAKANI AAJATIKIZYA BANTU BAKAINDI

Bana Spain Bakabatanda Ba Morisco

Kwaambwa kuti zintu zyoonse nzyobakali kucita bana Spain mumakani aaya aausisya zyakali kugwasyilizyigwa acikombelo. Eelo kaka makani aaya alayandika kwaabala!

MFWULUMENDE yabana Spain yakali kuyanda kuti cisi coonse cibe ca Bunakristo akutobela milawo iikozyenye. Ba Morisco bakali kubonwa kuti mbantu batakombi, aboobo kubako kwabo mucisi eeci kwakali kubonwa kuti mulandu mupati kuli Leza. Nokwakainda myaka minji, kwakasalwa cakucita. Ino ncinzi cakasalwa? Bakeelede kutandwa!a

KUSINIKIZYIGWA KUSANDUKA

Kwamyaka minji, kabunga kaba Muslimu mu Spain, ikakali kwiitwa kuti Mudéjar kakali kupona muluumuno mumasena aakali kweendelezyegwa aba Katolika. Kwaciindi cili mbocibede, mumasena amwi bakalizumizyidwe kutobela milawo azilengwa zyabo, alimwi akukomba muzikombelo zyabo.

Pele mu 1492, beendelezi baci Katolika ba Ferdinand II alimwi aba Isabella bakazunda dolopo lya Granada, cibeela camamanino ca Iberia icakali kweendelezyegwa aba Muslimu. Nobakazundwa bantu aaba, bakapegwa lwaanguluko lukozyenye andobakajisi ba Mudéjar. Nokuba boobo, kalitanalampa beendelezi baci Katolika, bakaindila kupenzya ba Muslimu mbobakali kweendelezya kutegwa basanduke. Ba Muslimu bakaleta manyongwe nkaambo bweendelezi tiibwakacita nzyobakapangana, mpoonya mu 1499 bakazangila bweendelezi. Basikalumamba bamfwulumende bakaamana manyongwe aaya, mpoonya ba Muslimu bamubusena bumwi abumwi bakaambilwa kuti basale kucinca bukombi naa kuzwa mucisi. Bana Spain bakabaita kuti ba Morisco aabo ibakasanduka akuzumanana kukkala mu Spain.

“TIIBAKALI BANAKRISTO BALI KABOTU NAA BALELWA BASYOMEKA”

Kuzikusika mu 1526, bukombi bwaba Muslimu bwakalesyegwa mucisi ca Spain, pele ba Morisco banji bakazumanana abukombi bwabo cakusisikizya. Nokuba kuti zintu zyakali boobu, bakazumanana azilengwa zyabo.

Kumatalikilo, milimo ba Morisco njobakali kubelekela ba Katolika cakwiinzya buyo mulawo yakali kuzuminwa. Bakali kubelesyegwa mumilimo iiyandika kapati mbuli muzyakupanga-panga, mukubbadela mitelo amumilimo buyo imbi. Nokuba boobo, akaambo kakukaka kucinca zilengwa zyabo, ba Morisco bakali kupenzyegwa amfwulumende alimwi abantu buyo. Kupenzyegwa kuli boobu ambweni kwakatalika akaambo kakuti basicikombelo banji bakali kubayeeyela kuti kusanduka kwabo tiikwakali kwancobeni.

Tiilyakalampa pe, bakacileka kubalanga buyo pele bakatalika kubasinikizya buya. Aboobo mu 1567, Mwami Philip II wakabikka mulawo wakukasya mwaambo, nsamino, alimwi azilengwa zyaba Morisco. Eeci cakapa kuti kubuke mazwanga aambi alimwi akujayana.

Kuyeeyelwa kuti ba Morisco bali 300,000 bakatandwa mu Spain kabali mumapenzi

Basyaazibwene mumakani aakaindi bakaamba kuti beendelezi baku Spain bakazikusinizya kuti “ba Morisco tiibakali Banakristo bali kabotu naa balelwa basyomeka.” Akaambo kaceeci, bakatamikizyigwa kuti bakali kumvwana abasinkondonyina Spain mbuli basimato bana Barbary, ba Protestanti baku France, alimwi abana Turkey kutegwa balwane bana Spain. Kuyoowa alimwi akuyeeyela kuti ba Morisco kumbele bakali kuyoobabukila kwakapa kuti Philip III abatande mumwaka wa 1609.b Mumyaka yakatobela, bantu ibakali kuyeeyelwa kuti mba Morisco bakali kupenzyegwa. Kwiinda mukubelesya nzila eezyi zitali kabotu, cisi ca Spain cakaba caci Katolika.

a Ibbala lyakuti Moriscos muci Spanish lyaamba “Kabunga Kaba Muslimu.” Basyaazibwene mumakani aakaindi balalibelesya bbala eeli munzila iikulwaizya nobaamba bantu ibakali ba Muslimu pele ibakasanduka kuba ba Katolika alimwi akukkala mu Iberian Peninsula kuzwa nobwakawa bwami bwamamanino bwaba Muslimu mu 1492.

b Basyaazibwene mumakani aakaindi bayeeyela kuti umwi wabeendelezi baku Spain wakavwuba kapati kwiinda mukubweza zintu nzyobakajisi ba Morisco.

MAKANI MUBUFWAAFWI

  • Kumatalikilo aamwaanda wamyaka walusele C.E., ba Muslimu baku North Africa abaci Arab bakazunda bantu bakubusena butegwa Iberian Peninsula, busena oobu mazuba aano ncisi ca Spain alimwi aca Portugal.

  • Asyoonto-syoonto basikalumamba bana Katolika bakatalika kuzunda alimwi, akumanizya mu 1492 ciindi nobakazunda kabunga kaba Muslimu kakasyeede mudolopo lya Granada.

  • Mu 1492, Mwami Ferdinand alimwi a Namalelo Isabella bakabatanda mubwami bwabo ba Juda boonse ibakali kukaka kuba ba Katolika. Mumyaka yakuma 1500, ba Muslimu ibakasanduka, kubikkilizya amikowa yabo, bakapenzyegwa alimwi akulonzyegwa. Kuzwa mu 1609 kusikila mu 1614, ba Morisco, “Banakristo bapya” nkokuti aabo ibakali ba Muslimu, bakatandwa.

  • Kuyeeyelwa kuti ba Morisco bali 300,000 bakatandwa mu Spain kabali mumapenzi. Alimwi kulibonya kuti bantu basika ku 10,000 bakafwa akaambo kakukaka kutandwa.

Ba Katolika “Beni-beni” Mucisi Coonse!

Ba Juan de Ribera, babbishopo balupati-pati baku Valencia, bakali basungu mukutanda bana Morisco

Juan de Ribera, bbishopo mupati waku Valencia, wakakuzuminizya kutandwa kwaba Morisco

Tacidoonekwi kuti bana Spain bakapenga akaambo kakubula babelesi ciindi ba Morisco nobakaunka. Nokuba boobo, mucisi kwakaba lukkomano akaambo kakutandwa kwaba Morisco. Mabbuku aamba makani aakaindi atondezya kuti, bunji bwabana Spain tiibakali kukkomana akubako kwaba Morisco kubikkilizya acikombelo cabo calo “icakali kubacima akuleta masampu kucisi cabo.” Lino cintu icakali kubacima, cakamana. Beendelezi, alimwi abantu kubikkilizya acikombelo, bakakkomana kuti lino kwakali buyo ba Katolika “beni-beni” mucisi coonse.

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi