Bakubusi Bayeeya Mulengi Wabo
“Koyeeya Mulengi wako mumazuba aabulombe bwako.”—MUKAMBAUSI 12:1.
1. Wakati nzi mwana wamyaka iili 11 kutondezya kuti Mulengi wesu wakali muntu wini-wini kulinguwe?
INO cilakkomanisya kuti bana kabaambaula akulilemeka munzila itondezya kuti Jehova Leza bamubona kuba muntu wini-wini ngobalombozya alimwi ngobayanda kukkomanisya! Umwi mwana musankwa wamyaka iili 11 yakuzyalwa wakati: “Kuti naa ndalanga ampulungwido ciindi nondili ndilikke, aanze ndibona bubotu bwazilenge zya Jehova. Mpoona nditalika kweezeezya mboiyakubota Paradaiso kumbele aamazuba alimwi ambondiyookonzya kujata-jata banyama ciindi eco.” (Isaya 11:6-9) Wakayungizya kuti: “Nondili ndilikke, ndapaila kuli Jehova. Ndilizi kuti takoondicimwa ndanooambaula anguwe lyoonse. Ndilizi kuti lyoonse nkwali ulandilangilila.” Sena yebo Mulengi umubona kuba muntu wini-wini mbweena mbwamubona mulombe oyu?
Ino Leza Umubona Kapati Buti Kuba Muntu Wini-Wini?
2. (a) Mbuti Mulengi wako mbwanga waba muntu wini-wini kulinduwe? (b) Ino bazyali inga bagwasya buti kucita kuti bana babo babone kuti Leza muntu wini-wini?
2 Kutegwa Jehova umubone kuba muntu wini-wini alimwi akusyoma muzintu nzyaakasyomezya, kusaanguna weelede kwiiya zyanguwe alimwi abuumi bubotu mbwakusyomezya ibwakumbele munyika mpya yabululami yaambwa a Bbaibbele. (Ciyubunuzyo 21:3, 4) Kuti naa bazyali bako bakakuyiisya zintu ezi, weelede kulumba nkaambo eci cikupa kuti umvwe malailile aakapegwa kwiinda mumuuya uusalala aakuti: “Koyeeya Mulengi wako.” (Mukambausi 12:1) Naakali kwaamba kuyiisigwa nkwaakayiisigwa kubazyali kumatalikilo, umwi mukubusi wakati: “Zyoonse nzyondakayiya zyakali kujatikizya buyo Jehova. Eci ncocakapa kuti kandimuyeeya Mulengi wangu.” Aumbi mukaintu uucili mwana-mwana wakati: “Lyoonse noobalumba bazyali bangu kukuyiisya nkobakandiyiisya kuti Jehova muntu wini-wini. Bakanditondezya mbwenga ndamuyanda alimwi bakandaambila mbuli mbocikkomanisya kumubelekela mumulimo waciindi coonse.”
3, 4. Ino ncinzi cinga cakugwasya kumubona kuba muntu wini-wini Jehova?
3 Nokuba boobo banji cilabayumina kuteelela kuti Leza mmuntu wini-wini uubayanda. Sena mbolimvwa andiwe? Umwi mukubusi wakagwasigwa kumubona kuba muntu wini-wini Leza kwiinda mumajwi aya aamu Ngazi Yamulindizi aakuti: “Tatwiizi nsaizi yamubili wa Jehova Leza pe.” Aino bulemu bwa Leza tabujisilidi aansaizi yakwe naa ciwa, mbuli bwaamba majwi aatobela mu Ngazi Yamulindizi aakuti: “Bulemu bwakwe bwini-bwini bulalibonya muciimo cakwe Leza,” icakusyomeka, lweetelelo, luyando alimwi ngu Leza uulekelela zibi.a (Kulonga 34:6; Deuteronomo 32:4; Intembauzyo 86:5; Jakobo 5:11) Sena mbomulanga Jehova obo kuti muntu, mulongwe uusyomeka ngomunga mwaba limwi muluyanzano lubotu kapati?—Isaya 41:8; Jakobo 2:23.
4 Jesu wakagwasya basikumutobela bakusaanguna kuti bayanzane a Leza. Aboobo ciindi mwaapostolo Johane naakalemba zyabulangizi bwabubuke bwakwe bwakujulu, Johane wakati: “tuzooba mbuli nguwe [Leza], nkaambo tuzoomubona mbuli mbwabede.” (1 Johane 3:2; 1 Ba-Korinto 15:44) Bakubusi sunu abalo balakonzya kugwasigwa kumubona kuba muntu wini-wini Leza, ngobanga baziba kabotu nokuba kuti tabakonzyi kumubona. Umwi musankwa wakati: “Bazyali bangu bakandigwasya kuyeeya Jehova kwiinda mukubuzya mibuzyo minji mbuli yakuti, ‘Ino Jehova inga waamba nzi? Ino inga wacipandulula buti mumajwi aako omwini? Ino eco caamba nzi?’” Sena eyi mibuzyo taitupi kuyeeya luyanzano lwesu a Leza?
Ncocaamba Kuyeeya
5. Nzikozyanyo nzi zyamu Bbaibbele izitondezya kuti kuyeeya muntu tacijatikizyi buyo kwiibaluka zina lyakwe?
5 Kumvwa malailile aakuti “Koyeeya Mulengi wako,” tacaambi buyo kuyeeya Jehova. Cijatikizya kubeleka, kucita cimukkomanisya. Similandu naakalomba Jesu kuti “Ukandiyeeye, Mwami, waakusika mubwami bwako,” taakali kuyanda buyo kuti Jesu akayeeye zina lyakwe. Wakali kuyanda kuti Jesu akabweze ntaamu, akamubusye. (Luka 23:42) Mbubonya buyo a Josefa wakali muntolongo, wakali kulangila kuti kulabwezwa ntaamu yakumugwasya ciindi naakalomba silutwe wabakutausi kuti akamuyeeye kuli Farao. Alimwi Jobu naakalomba Leza kuti, ‘ukandiyeeye,’ Jobu wakali kulomba kuti Leza akabweze ntaamu yakumubusya kuciindi cakumbele.—Jobu 14:13; Matalikilo 40:14, 23.
6. Mbuti bbala lya Cihebrayo lyakasandululwa kuti “koyeeya” mbolitondezya kuyanda cintu naa muntu wayeeyegwa?
6 Umwi haazibwene waamba kuti ibbala lya Cihebrayo ilyakasandululwa kuti “koyeeya” kanjikanji lijatikizya “luyando lwamumizeezo alimwi antaamu iibwezelwa antoomwe akuyeeya.” Cimwi icitondezya kuti ibbala lyakuti “koyeeya” lijatikizya “luyando” ngayaalya majwi aakaambwa ‘abasikupyopyonganya’ munkanda kuti: “Twaibaluka inswi nzitwakali kulya buyo mu-Egepita.” Mbubonya mbuli Jobu mbwaakalomba kuti akayeeyegwe kabotu kuli Leza, abalo ba Hezekiya, Nehemiya, Davida alimwi asintembauzyo umwi utaambidwe zina bakakombelezya kuti bakayeeyegwe muluyando kuli Jehova akaambo kakusyomeka kwabo.—Myeelwe 11:4, 5; 2 Bami 20:3; Nehemiya 5:19; 13:31; Intembauzyo 25:7; 106:4.
7. Kuti katumuyeeya Leza muluyando ino eci cilabujatikizya buti bukkale bwesu?
7 Aboobo tulakonzya kubuzya kuti, ‘Sena tulamuyeeya Mulengi wesu muluyando lwakutantamuka kucita cintu cikonzya kumunyemya?’ Umwi mukubusi wakati: “Bamaama bakandigwasya kubona kuti Jehova ulaa mbwalimvwa, alimwi nkecili mwana muniini, ndakalizi kuti micito yangu yakali kumujatikizya.” (Intembauzyo 78:40-42) Aumbi wakaamba kuti: “Ndakalizi kuti micito yangu inga ilakonzya kugwasyilizya naa kusinkila caboola kukwiingula mubuzyo Saatani ngwaakabusya naakadooneka Jehova. Ndakali kuyanda kukkomanisya moyo wa Jehova, aboobo eco cakandigwasya alimwi cicindigwasya asunu.”—Tusimpi 27:11.
8. (a) Ncinzi ncotunga twacita kutondezya kuti tulamuyeeya Jehova muluyando? (b) Mibuzyo nzi bakubusi njobatiyeeyesye cabusongo?
8 Nokuba boobo munyika eyi mbyaabi, tacili citete lyoonse kuyeeya Jehova kwiinda mukutola lubazu cini-cini mukucita cimukkomanisya. Pele inga cabota kaka kuti twatobela Timoteo mukubusi wamumwaanda wamyaka wakusaanguna—kutaluba kwaamba zyuulu-zyuulu zyabakubusi bayoowa Leza sunu—kwiinda mukucita mulimo wa Bunakristo waciindi coonse wabupainiya! (Incito 16:1-3; 1 Ba-Tesalonika 3:2) Pele inga kwabuzigwa kuti, Sena inga wakonzya kuligwasya mumulimo wabupainiya? Alimwi kuti naa wakwata, sena inga kojisi lwiiyo lunga lwakupa kuti ukonzye kusanina baabo bamumukwasyi wako? (1 Timoteo 5:8) Eyi mmibuzyo mipati, alimwi ulayandika kapati kuti wiiyeeyesye.
Lwiiyo Lucitwa Amakanze Amwi
9. Nkusala kuli buti bakubusi nkobeelede kucita kujatikizya makani aalwiiyo lwakumubili?
9 Ibuleya mbobuyabusumpuka, inga kwayandika lwiiyo lwaambele kutegwa muntu akonzye kuligwasya mumulimo wabupainiya. Ambweni mulibwene kuti nobaba bantu bajisi lwiiyo lwaku univesiti bali kuyandika kuti kabaciyungizya lwiiyo lwabo kutegwa bajane lwiiyo lumbi luyandwa abasikunjizya milimo sunu. Aboobo nywebo nobana nomuyanda kukkomanisya Leza ino mweelede kujana lwiiyo lunji buti? Mweelede kusala kabotu kumwi kamuyeeyede malailile aakapegwa kwiinda mumuuya uusalala kuti: “Koyeeya Mulengi wako.”
10. Ndwiiyo nzi lubotu kwiinda olo ndotunga twaba andulo?
10 Aino yebo ulayanda kucita lwiiyo nobaba beendelezi banyika ndobati lwiiyo lupati kwiinda—oolo lujanwa kwiinda mukwiiya Jwi lya Leza. Mulembi waku German uutegwa Johann Wolfgang von Goethe wakati: “[Bantu] mbobayabuya ambele mumaanu, cinooya buteta kubelesya Bbaibbele mulwiiyo.” Inzya, kwiiya Bbaibbele kulamugwasya kuba bantu bazulide kukabe kutamani mubuumi bwanu boonse kwiinda lwiiyo lumbi luli loonse!—Tusimpi 2:6-17; 2 Timoteo 3:14-17.
11. (a) Mulimo nzi mupati kwiinda oyo ngontunga twacita? (b) Nkaambo nzi umwi mukubusi ncaakasala lwiiyo lumwi?
11 Mbwaanga luzibo lwa Leza lupa buumi, mulimo mupati ngonga wacita sunu ngwakukambaukila bantu luzibo oolo. (Tusimpi 3:13-18; Johane 4:34; 17:3) Pele kutegwa ucikonzye kucicita eci, weelede kuyiisigwa munzila zipati. Uyandika kuti kokonzya kuyeeya kabotu, kwaambaula camaanu, alimwi akubala akulemba kabotu—ezi zintu zilayiisigwa mucikolo. Aboobo usungwaale muziiyo zyako, mbuli bwakacita mukubusi umwi waku Florida ku U.S.A., uutegwa Tracy, iwakamanizya cikolo cipati akupasa kabotu cini-cini. Mboobu mbwaakaamba makanze aakwe: “Lyoonse ndajisi makanze aakuba mubelesi waciindi coonse kubelekela Leza wangu Jehova, ndisyoma kuti lwiiyo lwangu lulandigwasya kuzuzikizya makanze aya.”
12. Kuti naa kwasalwa kuyungizya lumbi lwiiyo, mmakanze nzi ngolweelede kuzuzikizya?
12 Sena kuli nookayeeyede kaambo ncowunkila kucikolo? Sena kaambo kapati nkakuti ulibambile kuba mubelesi wa Jehova unyangaukide? Kuti naa mbombuboobo, ulayanda kuziba cini-cini naa lwiiyo lwako lulaazuzikizya bwini makanze ayo. Wamana kubandika abazyali bako, ambweni inga kwasalwa kuti uyungizye lwiiyo lumbi ali loolo luyandika amulawo. Olo lwiiyo lumbi lulakonzya kukugwasya kujana mulimo wakuligwasya lwako yebo omwini alimwi ilunga lwakusiila ciindi anguzu zyakutola lubazu cini-cini mumulimo wa Bwami.—Matayo 6:33.
13. Mbuti Banakristo bobile baku Russia ibakayungizya lwiiyo mbobakatondezya makanze abo mubuumi?
13 Bamwi bayungizya lwiiyo kumwi balacita mulimo waciindi coonse nokuba kuti baciiya. Amuyeeye bakubusi bobile ibategwa Nadia alimwi a Marina, ibaku Moscow ku Russia. Boonse bobile bakabbapatizigwa mu April 1994, bamane batalika kucita mulimo wabupainiya bwakugwasilizya. Kakatanaba kaindi bakamanizya lwiiyo lwabo kucikolo cipati, mpoona bakanjila cikolo cakwiiya bweendelezi bwamakani aamali icakali kutola myaka yobile. Mu May 1995, bakatalika bupainiya bwaciindi coonse, pele bakazumanana kupasa kabotu kabajana A muziiyo zyabo zyoonse zyabweendelezi bwamakani aamali. Kunze lyaboobo, bakali kukonzya aumwi kucita ziiyo zya Bbaibbele zisika ku 14 nsondo ansondo nokuba kuti bakacili kuunka kucikolo. Aaba basimbi basyoma kuti lwiiyo lwabo lwabweendelezi bwamakani aamali lulabagwasya kujana mulimo uzwide kutegwa bakakonzye kuligwasya mumulimo wabukambausi waciindi coonse.
14. Noluvwula buti lwiiyo ndotunga twasala, ncinzi ceelede kuba cintu cipati mubuumi bwesu?
14 Kuti naa wasala kuyungizya lumbi lwiiyo atala aloluya luyandika amulawo, koyeeya kabotu ncocitila boobo. Sena ucitila aakaambo kakuti uyanda kulijanina zina alimwi akuvwuba munzila yakumubili? (Jeremiya 45:5; 1 Timoteo 6:17) Naa ujisi makanze aakubelesya lwiiyo olo lwaambele kutegwa uye ambele mumulimo wa Jehova? Umwi mukubusi uutegwa Lydia, iwakasala kucita lwiiyo lwaambele, wakatondezya kuti muzeezo wakwe ujatikizya zintu zyakumuuya, wakati: “Bamwi bacita lwiiyo lwaambele akaambo kamuuya wakuyanda kuvwuba munzila yakumubili, aboobo bamuluba Leza. Icintu cipati kulindime nduyanzano lwangu a Leza.” Cabota ciimo eco ncotweelede kuba acalo toonse!
15. Nkwaandaana nzi kwakaliko mulwiiyo akati ka Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna?
15 Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna bakalijisi lwiiyo lwandeene-andeene. Mucikozyanyo, bamaapostolo ba Petro a Johane bakali kubonwa kuti mbantu “buyo abatakaiya” nkaambo teebakayiila muzikolo zyaburabbi. (Incito 4:13) Walo mwaapostolo Paulo wakatambula lwiiyo lweelene alwiiyo lwasunu lwaku univesiti. Nokuba boobo Paulo taakabelesya lwiiyo olo kulijanina bulemu; muciindi caboobo, lwakamugwasya ciindi naakali kukambaukila bantu babukkale bwaandeene-andeene. (Incito 22:3; 1 Ba-Korinto 9:19-23; Ba-Filipi 1:7) Mbubonya buyo a Manayeni “uwakakomena [akwiiya] antoomwe amwami Heroda,” wakali umwi wabaabo bakali kweendelezya mbungano yaku Antiokeya.—Incito 13:1.
Nkaambo nzi Ncoyelede Kubelesya Kabotu Mali Aako?
16. (a) Nkaambo nzi ncocinga catuyumina kuyeeya Mulengi wesu notuli mucikwelete? (b) Muunzila nzi cikozyanyo cimwi ca Jesu mocitondezya bupati bwakuyeeya katutana belesya mali?
16 Kuti kotaalangi kabotu mali ako, cilakonzya cakuyumina kuyeeya Mulengi wako kwiinda mukucita cimukkomanisya. Nkaambo kuti naa waba mucikwelete, inga kwategwa walinjizya mubuzike bwaumbi. Ibbaibbele lipandulula kuti: “Sizikoloto ngumuzike wasikukolotya.” (Tusimpi 22:7) Cimwi cazikozyanyo zya Jesu cilaamba mbocili cipati kuyeeya katutana kubelesya mali. “Ino nguuli akati kanu, uuyanda kuyaka ŋanda ndamfu, uutasaanguni kukala sansi, abale mali ngati yasye ŋanda, abone na ulijisi aakwiizyulizya? Kuti antela amane kuyaka ntalisyo, akakilwa kwiimana, boonse abiibona banoomuseka.”—Luka 14:28, 29.
17. Nkaambo nzi ncocili ciyumu kanjikanji kulyeendelezya caboola kumakani aakubelesya mali?
17 Aboobo kwiinda mukuyeeya kabotu, ulasola kutobela njiisyo yamu Magwalo yakuti, “mutabi amulandu nuuba muniini kumuntu naba omwe, pele mulandu wakuyandana ulike.” (Ba-Roma 13:8) Pele eci nciyumu kutobela, ikapati kuti kwazumanana kulibonya zintu zipya ezyo basikwaambilizya makwebo nzyobaamba kuti zilayandika kulindinywe. Umwi muzyali iwasola kugwasya bana bakwe kubelesya bupampu wakati: “Twabandika kapati makani aazintu ziyandika cini-cini azitayandiki.” Izikolo taakwe nozyayiisya makani aya pe, taakwe nozyapa malailile eni-eni aajatikizya mbokubelesegwa mali munzila yamaanu. “Tulamanizya zikolo aluzibo buyo lwama isosceles triangle muciindi cakuziba mbotweelede kubamba mali,” mbwaakaamba umwi muntu uucita milimo iijatikizya buleya. Aboobo ncinzi cinga cakugwasya kubelesya kabotu mali?
18. Ncintu nzi cipati cinga catugwasya kubelesya kabotu mali, alimwi nkaambo nzi?
18 Cilikke cintu cinga cakugwasya kuziba kubamba kabotu mali, nkumvwa malailile aakuti, “Koyeeya Mulengi wako.” Nkaambo kuti wamvwa malailile ayo, ulabikkila kapati maanu kukukkomanisya Jehova, elyo luyando ndojisi kulinguwe lulajatikizya mbotibelesye mali ako. Aboobo, ulasola kutazumizya zintu nzyoyanda kuti zinyonganye mulimo ngobelekela Leza amoyo wako woonse. (Matayo 16:24-26) Ulasola kucita kuti liso lyako kalili “kabotu” nkokuti, kaligeme buyo kulanga Bwami bwa Leza alimwi akucita kuyanda kwakwe. (Mateyo 6:22-24, Ci) Aboobo ulatalika kubona kuti cilakkomanisya kumvwa malailile aa Leza aakuti “lemeka Jehova ambono zyako.”—Tusimpi 3:9.
Bakubusi Beelede Kutobela
19. Mbuti bakubusi kaindi mbobakayeeya Mulengi wabo?
19 Mucoolwe, bakubusi banji, bakaindi abasunu bayeeya Mulengi wabo. Mwana muniini Samuele wakakakatila mumulimo wakwe wamutente nokuba kuti wakali kubeleka abantu batakali kulilemeka. (1 Samuele 2:12-26) Mwanakazi wa Potifara sikusunka taakakonzya koongelezya mukubusi Josefa kuti acite bumambe. (Matalikilo 39:1-12) Nokuba kuti wakacili “mwanikenike,” Jeremiya wakakambauka cakutayoowa nakazigwa kapati. (Jeremiya 1:6-8) Kana kasimbi kana Israyeli teekakayoowa kulailila mweendelezi wabasilumamba singuzu muna Aramu kuti ayandaule lugwasyo ku Israyeli nkwaakali kunooyiila makani aa Jehova. (2 Bami 5:1-4) Daniele wakali mukubusi abeenzinyina teebakasowa lusyomo lwabo ciindi nobakasunkwa kutyola milawo ya Leza iijatikizya zyakulya. Abalo bakubusi ba Sadrake, Mesaki alimwi a Abedinego bakasala kuwaalilwa mubbila lyamulilo muciindi cakubisizya Leza kwiinda mukukomba kumbele aacikozyanyo.—Daniele 1:8, 17; 3:16-18; Kulonga 20:5.
20. Mbuti bakubusi banji mbobayeeya Mulengi wabo sunu?
20 Sunu bakubusi bainda ku 2,000 bajisi myaka yakuzyalwa iili akati ka 19 kusikila ku 25 babelekela kumaopesi mapati nyika yoonse mbwiizulwa aa Bakamboni ba Jehova ku New York State ku U.S.A. Aaba bakubusi nkabeela buyo kaniini kamakumi-makumi aazyuulu zyabana-bana ibali mukuyeeya Mulengi wabo nyika yoonse mbwiizulwa. Abalo mbweena mbuli Josefa wakaindi, bakaka kusofwaazya bukkale bwabo. Ibanji bamvwa Leza kwiinda bantu ciindi nobasinikizigwa kusala ngobayanda kubelekela. (Incito 5:29) Mu 1946, ku Poland, Henrika Zur uuli amyaka yakuzyalwa ili 15, wakapenzegwa naakakaka kucita cintu cijatikizya bukombi bwamituni. “Ulakonzya kusyoma kufwumbwa ncoyanda,” mbwaakalailila umwi wabasikupenzya, “kopanga buyo citondezyo ca Cikatolika caciingano.” Akaambo kakuti wakakaka, wakakwelelwa mucisaka mwaakaakudubulwa, wakafwa kabutazungeene bulangizi bwakwe bwabuumi butamani!b
21. Malailile nzi ngotunga twayandika kutambula, kuzwa waawo ncinzi ncotunga twajana?
21 Ino talikkomanini Jehova akaambo kabana baniini aba ibamuyeeya mumyaanda yamyaka eyi yainda! Sena mulabweza ntaamu kumalailile aakuti, “Koyeeya Mulengi wako”? Masimpe muleelede kumuyeeya! Koyeeya buzuba abuzuba zintu zyoonse nzyaakucitila alimwi anzyayakukucitila, alimwi waatambule malailile aakuti: “Songwaala, mwanaangu, ukondezye moyo wangu, kuti mbe aluvwiilo kuliyooyo uundisampaula.”—Tusimpi 27:11.
Bupanduluzi buyungizidwe
a Ngazi Yamulindizi yamu Cingisi ya December 15, 1953, apeeji 750.
b Amubone 1994 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, amapeeji 217-18, yakamwaigwa aba Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Sena Mulayeeya?
◻ Mbuti bana mbobanga bagwasigwa kumubona kuba muntu wini-wini Leza?
◻ Ino caamba nzi kuyeeya Mulengi wako?
◻ Ino lwiiyo lwesu lweelede kuzuzikizya makanze nzi?
◻ Nkaambo nzi ncociyandika kapati kubamba kabotu mali esu?
◻ Mbakubusi nzi beelede kutobela?
[Cifwanikiso icili apeeji 27]
Sena wakayeeya kaambo ncounkila kucikolo?
[Cifwanikiso icili apeeji 28]
Sena ulaiya kubelesya kabotu mali?