Lwiiyo—Amulubelesye Kutembaula Jehova
“Oyo muntu uulyaambila buyo, nguuliyandawida bulemu bwakwe mwini. Pele uuyandaula bulemu bwayooyo uwakamutuma, ngonguwe uusinizizye.”—JOHANE 7:18
1. Ino lwiiyo lwakatalika lili alimwi mbuti mbolwakatalika?
LWIIYO lwakatalika kaindi kapati. Lwakatalika ciindi Mwiiyi alimwi Mulailizi Mupati Jehova Leza naakalenga Mwanaakwe mutaanzi. (Isaya 30:20; Ba-Kolose 1:15) Lino kwakaba muntu wakali kukonzya kuyiisigwa a Mwiiyi Mupati lwakwe! Muzyuulu zyoonse zyamyaka izitabaliki nzyobakakkala akuyanzana a Wisi, oyo Mwana—iwakazikwiitwa kuti ngu Jesu Kristo wakali kwiiya ciimo, milimo, alimwi amakanze aa Jehova Leza. Kwiinde ciindi kapona buumi bwabuntunsi, Jesu wakali kukonzya kwaamba kuti: “Nsilicitili cintu ndemwini, pele ndaamba aya mbuli mbwandiisya Taata.”—Johane 8:28.
2-4. (a) Kweelana acaamba Johane mucaandaano ca 7, ncinzi cakali kucitika ciindi Jesu naakajanika Kupobwe Lyamatente mu 32 C.E.? (b) Nkaambo nzi bama Juda ncobakagambwa akuyiisya kwa Jesu?
2 Ino Jesu wakalubelesya buti lwiiyo ndwaakatambula? Kwamyaka yotatwe acisela kacita mulimo wakwe aansi, taakwe naakakatala kuyiisya bantu zintu nzyaakayiya. Eeci wakacicita kutegwa azuzikizye muzeezo umwi mupati. Ino oyo wakali muzeezo nzi? Amujule kucaandaano 7 cabbuku lya Johane mumvwe majwi aa Jesu naakali kupandulula muzeezo wakuyiisya kwakwe alimwi ankwaakaujana.
3 Amulange ciindi naakaamba majwi ayo. Cakali ciindi cacilimo mumwaka wa 32 C.E., kakwiindide myaka itandila kuli yotatwe kuzwa ciindi Jesu naakabbapatisigwa. Bama Juda bakalibungene mu Jerusalemu akaambo ka Pobwe Lyamatente. Kwamazuba aali mbwaabede kupobwe eli, kwakali misalo minji yakali kujatikizya Jesu. Ooku kusekelela nokwakataana akati kati, Jesu wakanjila mutempele akutalika kuyiisya. (Johane 7:2, 10-14) Mbuli lyoonse, wakatondezya kuti Mwiiyi mupati.—Matayo 13:54; Luka 4:22.
4 Kapango ka 15 kacaandaano ca 7 ca Johane kaamba kuti: “Nkaambo kaako ba-Juda bakaankamana bakati, Ino muntu oyu ulizi buti kubala uwatakaiya?” Sena mulizi icakapa kuti banyandwe? Jesu tanaakaya kucikolo cipati cilicoonse cabwiiyi bwaci Juda, elyo tanaakayiide pe—mbobakali kuyeeya! Pele Jesu tanaakali kupenga kuyandaula akubala zibeela Zyamagwalo Aasalala. (Luka 4:16-21) Ooyu mubezi waku Galileya mane wakabayiisya a Mulawo wa Musa! (Johane 7:19-23) Ino wakakonzya buti kucita boobo?
5, 6. (a) Ino Jesu wakapandulula kuti kuyiisya kwakwe kwakazwa kulini?(b) Ino lwiiyo lwakwe Jesu wakalubelesya munzila nzi?
5 Jesu wakapandulula mumajwi ngotubala aakapango 16 alimwi a 17 kuti: “Kwiisya kwangu takuli kwangu ndemwini, nkukwakwe uwakandituma. Kwanooli muntu uuyanda kucita luyando lwakwe, ulaziba kwiisya kuti na kuzwa kuli-Leza na ndilalyaambila buyo ndemwini.” Bakali kuyanda kuziba yooyo wakayiisya Jesu, elyo wakabaambila cakutadooneka kuti, lwiiyo lwakwe lwakazwa kuli Leza!—Johane 12:49; 14:10.
6 Ino Jesu lwiiyo lwakwe wakalubelesya buti? Jesu wakaingula mumajwi aalembedwe ku Johane 7:18, wakati: “Oyo muntu uulyaambila buyo, nguuliyandawida bulemu bwakwe mwini. Pele uuyandaula bulemu bwayooyo uwakamutuma, ngonguwe uusinizizye, tamukwe bubi muliguwe.” Ino wakacita cintu ceelede Jesu ikubelesya lwiiyo lwakwe kutembaula Jehova, “oyo uujisi luzibo lulondokede”!—Jobu 37:16, NW.
7, 8. (a) Ino lwiiyo lweelede kubelesegwa munzila nzi? (b) Mizeezo nzi yone mipati iyalwiiyo luzwide?
7 Aboobo Jesu utuyiisya ciiyo cimwi, icijisi mpindu—muciindi cakubelesya lwiiyo kulijanina bulemu, atulubelesye kutembaula Jehova. Kunyina imbi nzila mbotu yakubelesya lwiiyo kwiinda yeeyi. Ino inga twalubelesya buti lwiiyo kutembaula Jehova?
8 Kuyiisya caamba “kupa malailile, ikapati muluzibo lwamulimo naa busongo bwamulimo, akulangilila sikwiiya mbwabelesya luzibo ndwaajana.” Lino atulange mizeezo mipati yone iyalwiiyo luzwide, tubone mbotunga twabelesya muzeezo omwe-omwe kutembaula Jehova. Lwiiyo luzwide lweelede kutugwasya (1) kubala kabotu, (2) kulemba kabotu, (3) kusima mumizeezo amubukkale, alimwi (4) akutuyiisya milimo iiyandika kuti katukkala kabotu buzuba abuzuba.
Kwiiya Kubala Kabotu
9. Nkaambo nzi ncocili cipati kuciziba kubala kabotu?
9 Icaambwa kusaanguna, nkwiiya kubala kabotu. Nkaambo nzi ncocili cipati kuciziba kubala kabotu? Ibbuku litegwa The World Book Encyclopedia lipandulula kuti: “Ikubala . . . nintalisyo yakwiiya alimwi ncintu cimwi cipati kapati akati kaluzibo mubuumi bwabuzuba abuzuba . . . Ibantu bacizi kubala balagwasyilizya kubamba munzi uuzwidilide alimwi uujisi bukkale bubotu. Kunze lyaboobo, abalo bakkala kabotu.”
10. Mbuti kubala Ijwi lya Leza mbokutugwasya kupona buumi buzwide alimwi bukkomanisya?
10 Kuti naa kubala kuli koonse inga kwatugwasya “kukkala kabotu,” nkokuti kubala Jwi lya Leza kwalo kulatugwasya kwiinda! Kubala kuli boobu kupa kuti tuzibe mizeezo amakanze aa Jehova alimwi kuti naa twaziteelela kabotu zintu ezi, buumi bwesu bulabaa mpindu. Kunze lyaboobo Ibbuku lya Ba-Hebrayo 4:12 lyaamba kuti, “ijwi lya-Leza lili abuumi, lili anguzu.” Twanoolibala Jwi lya Leza akuliyeeyesya, eci cilapa kuti tumuyande Mulembi walyo alimwi tulayanda kuti tusandule bukkale bwesu kutegwa tube bantu bamukkomanisya kapati. (Ba-Galatiya 5:22, 23; Ba-Efeso 4:22-24) Alimwi eci cilatupa kuti tuyande kwaambila beenzuma zintu zibotu zyamasimpe nzyotubala. Zyoonse ezi zileta bulemu kuli Jehova Leza, Mwiiyi Mupati. Ee, kunyina nzila imbi iigwasya kwiinda yeeyi yakubelesya luzibo lwesu lwakubala!
11. Ncinzi ceelede kubikkilizya mukuliyiisya kwanu nobeni?
11 Notuba bana naa bapati, tweelede kwiiya kubala kabotu, nkaambo kubala ncintu cipati mubuumi bwesu bwa Bunakristo. Kunze lyakubala Jwi lya Leza ciindi aciindi, kuliyiisya kwesu kweelede kubikkilizya akulanga cibalo camu Bbaibbele icizwa mukabbuku ka Kusantula Malemba Tsiku ndi Tsiku, kubala Ngazi Yamulindizi alimwi a Galamukani! alimwi akulibambila miswaangano ya Bunakristo. Ino mbuti walo mulimo wesu wa Bunakristo? Icakutadooneka, ikukambauka mubuleya, ikupilukila kubantu bakatondezya kukkomana, alimwi akweendelezya ziiyo zya Bbaibbele zyaaŋanda zyoonse ziyanda muntu uukonzya kubala kabotu.
Kwiiya Kulemba Kabotu
12. (a) Nkaambo nzi ncocili cipati kwiiya kulemba kabotu? (b) Nkulemba nzi kwakacitwa, ikupati kwiinda kulemba koonse kwakacitidwe?
12 Muzeezo wabili ngwakuti lwiiyo luzwide lweelede kutugwasya kwiiya kulemba kabotu. Kunze lyakuzibya majwi alimwi amizeezo yesu, kulemba kupa kuti ziyobolwe. Myaanda-myaanda yamyaka yainda, ibaalumi ibali 40 bama Juda bakalemba amalala naa azikutu mabala sunu aategwa Magwalo aazwa kuli Leza. (2 Timoteo 3:16) Ooku kwakali kulemba kupati kwiinda kulemba koonse kwakacitidwe! Jehova cakutadooneka wakabasololela bantu bakali kulemba akwiinduluka kulemba majwi aasetekene kwamyaanda minji kutegwa twaatambule muciimo ncoona ncaakalembwa. Sena tatukonzyi kulumba kuti Jehova wakapa kuti majwi aakwe alembwe muciindi cakuti kaamwaigwa buyo amulomo?—Amweezyanisye a Kulonga 34:27, 28.
13. Ncinzi citondezya kuti bana Israyeli bakalicizi kulemba?
13 Kaindi, balikke bakacizi kubala akulemba mbaabo balemenede mbuli balembi baku Mesopotamia a Egepita. Pele balo bana Israyeli bakaliindene abanyika, nkaambo oonse muntu muciinga cabo wakali kukulwaizigwa kwiiya kubala akulemba. Nokuba kuti lulayo ilwakapegwa bana Israyeli ku Deuteronomo 6:8, 9 lwakali cikozyanyo, lutondezya kuti bakalicizi kulemba. Bana bakali kuyiisigwa kulemba kabacili baniini. Bahaabupampu muli zyakwiiya bayeeya kuti Kkalenda ya Gezer, iili akati kazitondezyo zyakaindi kapati izyakulemba kwansiku kwabama Hebrayo, cakali ciyeezyo camwanaa cikolo.
14, 15. Ino luzibo lwakulemba inga lwabelesegwa munzila nzi izigwasya alimwi izibotu?
14 Ino swebo mbuti mbotunga twabelesya luzibo lwesu ilwakulemba munzila iili kabotu alimwi iigwasya? Icakutadooneka inga twalubelesya kwiinda mukulemba twaambo itubandikwa mumiswaangano yambungano ya Bunakristo, yabbazu alimwi ayacooko. Ilugwalo nokuba kuti lwalembwa “mumajwi mace” lulakonzya kukulwaizya muntu uuciswa, naa ilwakulumba kumukwesu naa mucizi iwakatugwasya. (1 Petro 5:12) Ikuti naa umwi mumbungano wafwidwa muntu ngwayanda, ikagwalo kafwaafwi naa kakkaadi kalakonzya kutugwasya ‘kumuumbulizya.’ (1 Ba-Tesalonika 5:14) Umwi mucizi Munakristo iwakafwidwa banyina akaambo kabulwazi bwakkansa wakaamba kuti: “Umwi mweenzuma wakandilembela lugwalo lubotu. Olo lugwalo lwakagwasya kapati nkaambo ndakali kukonzya kulwiinduluka kulubala.”
15 Aimbi nzila mbotu kapati njotunga twabelesya luzibo lwesu lwakulemba njakutembaula Jehova kwiinda mukulemba lugwalo ilwakupa bukamboni ibwa Bwami. Cimwi ciindi inga kwayandika kulembela bantu ibacili bapya alimwi ibazwaa kutambula kasimpe ibali mumasena aali kulamfwu. Mulakonzya mwaciswa cakuti tamukonzyi kuunka mumulimo wakukambauka iwakuŋanda aŋanda kwaciindi cili mbocibede. Lugwalo lulakonzya kumwaambilila majwi ngomunga mwaamba amulomo kuti kamuliko.
16, 17. (a) Ino ncinzi cakacitikila umwi icitondezya bubotu bwakulemba lugwalo lwakupa bukamboni bwa Bwami? (b) Sena mulakonzya kuluula cintu cili boobu?
16 Amumvwe cakacitikila umwi. Myaka minji yainda, umwi Kamboni wakalemba lugwalo ilwakupa bukamboni bwa Bwami kuli mukamufwu umwi, ilufu lwamulumi wakwe lwakaambilizigwa mupepa lyamakani ilyamucilawo eco. Taakwe naakaingulwa pe. Pele kakwiindide myaka iili 21, mu November 1994, oyu Kamboni wakatambula lugwalo kuzwa kumusimbi, imwana wamukaintu ngwaakalembelede kaindi. Oyu musimbi wakati:
17 “Mu April 1973, mwakalembela bamaama ikubaumbulizya mapenzi aalufwu lwabataata. Ndakalaa myaka 9 yakuzyalwa ciindi eco. Nokuba kuti bamaama bakaiya Bbaibbele, asunu tabana talika kubelekela Jehova. Pesi ikwiiya kwabo kwapa kuti ndikajane kasimpe. Mu 1988 ndakatalika ciiyo cangu ca Bbaibbele—imyaka iili 15 kaiindide kuzwa ciindi notwakatambula lugwalo lwanu. Ndakabbapatisigwa mu March 9, 1990. Ndalumba kapati kulugwalo lwanu ndumwakalemba myaka minji yainda alimwi ndilikkomene kumuzibya kuti eezyo mbuto nzyomwakabyala zyakamena kwiinda mulugwasyo lwa Jehova. Bamaama bakandipa lugwalo lwanu kuti ndilubambe, njanda kumuziba. Ndisyoma kuti olu lugwalo mulalutambula.” Ilugwalo lwamusimbi oyu ilwakajisi namba ya luwaile alimwi akkeyala yakwe, wakalutambula Kamboni iwakalembelede banyina musimbi oyo myaka minji yainda. Kamuyeeya buyo kugambwa kwamusimbi oyu ciindi naakatambula luwaile kuzwa kuli Kamboni oyu—walo uucilemba magwalo aakukambaukila bantu makani aajatikizya bulangizi bwa Bwami!
Ikukomena Mumizeezo, Mubukkale alimwi Amunzila Yakumuuya
18. Ino mbuti bamazyali mumazubaa Bbaibbele mbobakali kweendelezya lwiiyo lwabana ilwamizeezo alimwi abukkale?
18 Imuzeezo watatu uutayelede kulubwa ngwakuti lwiiyo luzwide lweelede kutugwasya kukomena mumizeezo alimwi amubukkale. Mumazubaa Bbaibbele, lwiiyo lwabana lwabukkale alwamizeezo lwakali kulangwa kuba akati kamilimo mipati yabazyali. Bana tiibaali kuyiisigwa buyo kubala akulemba, pele bakalikuyiisigwa, ikapati Mulawo wa Leza iwakalikujatikizya bukkale bwabo boonse. Aboobo lwiiyo lwakali kubikkilizya malailile aamilimo yabo yabukombi alimwi anjiisyo zijatikizya lukwatano, mbokukkalwa mumukwasyi alimwi abukkale bujatikizya koonana antoomwe azintu nzyobeelede kucitila beenzinyina. Olu lwiiyo lwakabagwasya kuti basime kutali buyo mumizeezo mulikke pele amuzintu zyakumuuya.—Deuteronomo 6:4-9, 20, 21; 11:18-21.
19. Nkuukuli nkotunga twajana lwiiyo ilunga lwatutondezya nzila zibotu izyabukkale alimwi ilukonzya kutugwasya kusima munzila yakumuuya?
19 Ino mbuti sunu? Ilwiiyo lwanyika lukubwene lulayandika. Lulatugwasya kusima mumizeezo. Ino nkuukuli nkotunga twalangila kujana lwiiyo ilutitutondezye bukkale bubotu bwakutobela alimwi ilutitugwasye kusima munzila yakumuuya? Mukati kambungano ya Bunakristo, tulakonzya kujana lwiiyo lwateokrasi oolo ilutakonzyi kujanwa kuli koonse munyika. Kwiinda mukulibalila akuliyiisya Bbaibbele alimwi amabbuku aabandika zyamu Bbaibbele, kubikkilizya amalailile aapegwa mumiswaangano yambungano, yabbazu alimwi ayacooko, tulakonzya kutambula lwiiyo olu lutakonzyi kuulwa iluya ambele! Ino lwalo lutuyiisya nzi?
20. Ino lwiiyo luzwa kuli Leza lutuyiisya nzi alimwi ncinzi ncotunga twajana?
20 Iciindi notutalika kwiiya Bbaibbele, tulaiya njiisyo zya Magwalo zyantalisyo, ‘imakani aanjiisyo zyakusaanguna.’ (Ba-Hebrayo 6:1) Kuti twazumanana, tulatalika kulya “zilyo ziyumu”—naa masimpe eni-eni. (Ba-Hebrayo 5:14) Pesi kunze lyazeezyo, tulaiya njiisyo zya Leza zituyiisya mbokukkalwa munzila njayanda kuti katukkala Leza. Mucikozyanyo, tulaiya mbuli mbotunga twatantamuka ziyanza alimwi amicito ‘izisofwaazya mubili’ alimwi tulaiya kulemeka bweendelezi alimwi abeenzuma kubikkilizya azintu zyabantu. (2 Ba-Korinto 7:1; Tito 3:1, 2; Ba-Hebrayo 13:4) Kunze lyaboobo cilatugwasya kuteelela bupati bwakusyomeka alimwi akubeleka canguzu mumilimo yesu alimwi abubotu bwakutobela milawo yamu Bbaibbele kumakani aakoonana. (1 Ba-Korinto 6:9, 10; Ba-Efeso 4:28) Twanooya ambele ikutobela njiisyo ezi mubukkale bwesu, tulakomena munzila yakumuuya alimwi cilongwe cesu a Leza cilakomena. Kunze lyaboobo ibukkale bwesu bwabuna Leza butupa kuti tube bantu balilemeka kabotu mucisi ikuli koonse nkotukkala. Eci cilapa kuti bamwi bape bulemu kuli Sikutalisya lwiiyo—Jehova Leza.—1 Petro 2:12.
Kwiiya Milimo Iigwasya Kupona Buumi Bwabuzuba-Abuzuba
21. Ino bakayiisigwa milimo nzi bana mumazubaa Bbaibbele?
21 Muzeezo wane iwalwiiyo luzwide ngwakugwasya muntu kuti aiye milimo iikonzya kumugwasya kupona buumi bwabuzuba-abuzuba. Ikuyiisya kwabazyali mumazubaa Bbaibbele kwali kujatikizya kwiiya milimo. Basimbi bakalikwiiya milimo yaaŋanda. Caandaano camamanino cabbuku lya Tusimpi citondezya kuti milimo eyi yakali minji alimwi yakaliindene-indene. Aboobo basimbi bakaciziba koosa, kuluka alimwi akujika kubikkilizya akulanga mukwasyi woonse, kuula akusambala, alimwi ambokusambalanwa ŋanda. Basankwa kanji-kanji bakalikuyiisigwa mulimo wabawisi, kulima naa mulimo umbi buyo. Jesu wakaiya mulimo wakubeza kuli bawisi bakujana ba Josefe; aboobo kunze lyakwiitwa kuti “mwana wamubezi,” wakalikwiitwa kuti “mubezi” awalo.—Matayo 13:55; Marko 6:3.
22, 23. (a) Ilwiiyo lweelede kubagwasya kulibambila nzi bana? (b) Muzeezo nzi ngotweelede kuba awalo notusala lwiiyo lwaambele kuti naa lwabaanga lulayandika?
22 Asunu, lwiiyo lulabikkilizya akulibambila kulanga mukwasyi kumbele aamazuba. Majwi aamwaapostolo Paulo aajanika ku 1 Timoteo 5:8 atondezya kuti kubamba mukwasyi wanu mmulawo wa Leza. Wakalemba kuti: “Na muntu tabambi basazinyina, kwaambisya bamuŋanda yakwe, wati oyo ulisowede lusyomo lwakwe, ulaindilila akuliyooyo uutazumina.” Aboobo lwiiyo lweelede kugwasya bana kulibambila mikuli njobaya kubaayo mubuumi alimwi akubayiisya kuba bantu basimilimo mumunzi.
23 Ino tweelede kujana lwiiyo lunji buti? Lwiiyo luyandika lulaindana cisi acisi. Elyo kuti milimo kiiyanda lwiiyo lwaambele kwiinda loluya luyandika amulawo wacisi, cili kubazyali kugwasya bana babo kusala na kabaciya ambele mulwiiyo, kumwi kabayeeya bubotu abubi bulangilwa kuletwa alwiiyo lwaambele olo. Ino mmuzeezo nzi weelede kupa kuti muntu asale kuyaambele mulwiiyo kuti naa cilayandika? Taweelede kuba wakuyanda buvwubi, bulemu, naa kulumbaizigwa. (Tusimpi 15:25; 1 Timoteo 6:17) Amuyeeye ciiyo ncotwakaiya kucitondezyo ca Jesu—lwiiyo lweelede kubelesegwa kutembaula Jehova. Kuti naa twasala kuya ambele mulwiiyo, muzeezo weelede kuba wakuyanda kuligwasya kuzintu zyoonse ziyandika kutegwa tukonzye kubelekela Jehova mumulimo wa Bunakristo.—Ba-Kolose 3:23, 24.
24. Ino Jesu wakatuyiisya ciiyo nzi ncotuteelede kuluba?
24 Aboobo atusungwaale mumilimo yesu yakujana lwiiyo lwanyika iluzwide. Kunze lyaboobo atugwasigwe alwiiyo olu luli mukupegwa mukati kambunga ya Jehova iluzwa kuli Leza. Alimwi tutalubi ciiyo ncotwakaiya kuli Jesu Kristo, oyu imuntu wakayiide kwiinda bantu boonse munyika—lwiiyo talweelede kubelesegwa kulisumpula pele kutembaula Mwiiyi mupati kwiinda boonse, Jehova Leza!
Mulaingula Buti?
◻ Ino Jesu wakalubelesya buti luzibo lwakwe?
◻ Nkaambo nzi ncocili cipati kwiiya kubala kabotu?
◻ Mbuti mbotunga twamutembaula Jehova kwiinda muluzibo lwesu lwakulemba?
◻ Mbuti lwiiyo luzwa kuli Leza mbolunga lwatugwasya mubukkale alimwi amunzila yakumuuya?
◻ Nkuyiisya nzi kujatikizya milimo kweelede kubikkilizya mulwiiyo luzwide?
[Kabbokesi kali apeeji 10]
Lugwasyo Luyandika Kulibamayi
Ku Muswaangano wa Cooko wamu 1995/96 iwa “Basikutembaula Bakondwa,” iba Watch Tower Society bakamwaya broshuwa impya iijisi mutwe wakuti Bakamboni ba Jehova Kumakani Aalwiiyo. Eyi broshuwa iili amapeeji ali 32 alimwi iijisi zifwanikiso zyamibala yoonse, yakamwaigwa ikapati kugwasya bamayi. Kusikila sunu yasandululwa mumilaka ili 58.
Ino njanzi broshuwa kuli bamayi? Njakubagwasya kuteelela kabotu lusyomo lwabasicikolo bana ba Bakamboni ba Jehova. Ino broshuwa eyi ijisi makani nzi? Munzila iikulwaizya, ilapandulula kabotu-kabotu mbotulanga zintu ezi mbuli lwiiyo lwaambele, mazuba aakuzyalwa a Kkilisimasi alimwi akusuluta ndembela. Broshuwa ilasinizya kuli bamayi kuti tuyanda kuti bana besu bagwasigwe acikolo alimwi tulisinizizye kubelekela antoomwe ambabo, tulabikkila maanu kulwiiyo lwabana besu.
Ino eyi broshuwa ya Lwiiyo inga yabelesegwa buti? Akaambo kakuti yakalembelwa bamayi, atwiimwaye kuli mbabo, kubapati bazikolo alimwi abambi beendelezi bazikolo. Tusyoma kuti eyi broshuwa impya ilabagwasya boonse aba bali mumulimo wabwiiyi kuti bateelele mbotuzilanga zintu alimwi alusyomo lwesu alimwi akaambo ncotuyanda kwaandaana zimwi ziindi kweelana anguzu nzyotupedwe mumulawo. Bazyali balakulwaizigwa kubelesya broshuwa eyi mumibandi yabo abamayi babana babo.
[Cifwanikiso icili apeeji 8]
Mu Israyeli yansiku lwiiyo lwakali kulemekwa kapati