LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w13 10/15 map. 21-25
  • Ziiyo Kuzwa Kumupailo Wakalibambilwa Kabotu

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Ziiyo Kuzwa Kumupailo Wakalibambilwa Kabotu
  • Ngazi Yamulindizi—2013
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • MWEZI WAALUBAZU
  • BUZUBA BWAKULYAAMBILILA MILANDU
  • KUTEMBAULA ZYINA LYA LEZA LILEMU
  • KWAAMBA ZYINTU NZYAAKACITA JEHOVA
  • LULAYO LWAKALI KUYANDIKA KUPEGWA
  • Jehova Ncaabilo Cangu
    Ngazi Yamulindizi—2011
  • Jerusalemu Uuzuzikizya Izina Lyakwe
    Ngazi Yamulindizi 1998
Ngazi Yamulindizi—2013
w13 10/15 map. 21-25

Ziiyo Kuzwa Kumupailo Wakalibambilwa Kabotu

‘Abatembaule izina lyako lilemu.’—NEH. 9:5.

SENA INGA MWAINGULA?

Nzyintu nzi zibotu nzyobakacita bana Israyeli ciindi ba Levi nobakababunganya?

Makani nzi aakaindi aatondezya kuti Leza ulacita kweelana ancolyaamba zyina lyakwe?

Nziiyo nzi nzyotwiiya kuzwa kumupailo waba Levi?

1. Muswaangano nzi wabantu ba Leza ngotutiilange-lange, alimwi mibuzyo nzi njotweelede kulibuzya?

“AMUBUKE, mulumbe Jehova Leza wanu lyoonse alyoonse mane kukabe kutamani.” Kwiinda mumajwi aaya aakulwaizya, bantu ba Leza bakabunganizyigwa kutegwa bapaile antoomwe, mupailo ooyo ngumwi wamipailo milamfwu iilembedwe mu Bbaibbele. (Neh. 9:4, 5) Kubungana ooku kwakacitikila mu Jerusalemu mubuzuba bwamu 24 mumwezi waciloba, Tishri (September/October), mu 455 B.C.E, kweelana akkalenda yaba Juda. Notulanga-langa zyintu zyakacitika buzuba oobu bwaalubazu kabutanasika, amulibuzye kuti: ‘Nzyintu nzi nzyobakali kucita ba Levi izyakapa kuti bubambe oobu bweende kabotu? Nziiyo nzi zimwi nzyondikonzya kwiiya kuzwa kumupailo ooyu iwakalibambilwa kabotu?’—Int. 141:2.

MWEZI WAALUBAZU

2. Mbuti bana Israyeli mbobali cikozyanyo cibotu kulindiswe mazuba aano?

2 Mwezi omwe kakutanacitika kubungana ooko, ba Juda bakalimanizyide mulimo wakuyakulula bulambo bwa Jerusalemu. (Neh. 6:15) Bantu ba Leza bakacita mulimo ooyu wakuyakulula mumazuba buyo aali 52, mpoonya bakazumanana kubikkila maano kuzyintu nzyobakali kuyandika kumuuya. Aboobo, mubuzuba bwakusaanguna mumwezi wakatobela, Tishri, bantu bakabungana mubbuwa lyabuleya kutegwa baswiilile kuli Ezara, alimwi aba Levi bambi nobakali kubala akupandulula Mulawo wa Leza. (Cifwanikiso 1) Mikwasyi yoonse, kubikkilizya “aboonse ibakakonzya kuswiililisya,” bakaimikila akuswiilila “kuzwa kucifumofumo kusikila isikati.” Eeci ncikozyanyo cibotu kaka kulindiswe toonse notuswaanganina mu Maanda aa Bwami mabotu mazuba aano! Nokuba boobo, sena zimwi ziindi nomuli kumiswaangano mizeezo yanu ilanyonganizyigwa alimwi akutalika kuyeeya zyintu zimbi zitayandiki kapati? Ikuti kacili boobo, amulange alimwi cikozyanyo cabana Israyeli bakaindi balo ibakali kuswiilila akubikkila maano kuzyintu nzyobakali kumvwa cakuti bakatalika kulila akaambo kakutatobela Mulawo wa Leza kabali cisi.—Neh. 8:1-9.

3. Malailile nzi bana Israyeli ngobakamvwida?

3 Nokuba boobo, eeci tiicakali ciindi cakutalika kwaamba zibi zyabo abuleya pe. Mbwaanga cakali ciindi capobwe, eeci cakali ciindi cakukkomana mubukombi bwa Jehova. (Cifwanikiso 2) (My. 29:1) Aboobo, Nehemiya wakaambila bantu kuti: “Kamuya, mukalye zilyo zili amafuta akunywa bunono akutuma zipo kumuntu kufumbwa uutana kubambilwa, nkaambo buzuba obuno mbuzuba busalalisya bwa-Mwami wesu. Mutausi pe, nkaambo lukondo lwa-Jehova ndolumupa inguzu.” Cikkomanisya ncakuti, bantu bakamvwida, aboobo buzuba oobu bwakaba buzuba ‘bwakusekelela loko.’—Neh. 8:10-12.

4. Ncinzi basilutwe bamikwasyi ncobakacita? Ncinzi ba Levi ncobakali kucita buzuba abuzuba ciindi ca Pobwe lya Zilawo?

4 Nobwakaca, basilutwe bamikwasyi bakabungana antoomwe kutegwa babone bantu boonse mbobakali kunga batobela Mulawo wa Leza cakusitikila kabali cisi. (Cifwanikiso 3) Kwiinda mukwiiya Magwalo, bakazikuzyiba kuti mumwezi waciloba kwakeelede kucitwa Pobwe lya Zilawo alimwi akubungana kuti bakonke kuzwa mubuzuba bwa 15 mane kusika mubuzuba bwa 22 mumwezi wa Tishri, aboobo bakatalika kulibambila. (Cifwanikiso 4) Eeli Pobwe lya Zilawo lyakali kwiinda mapobwe aamusyobo ooyo aakacitikide kale kuzwa mumazuba aa Joshua alimwi lyakapa kuti kube “kusekelela kupati loko.” Cintu ciyandika kapati icakacitwa ciindi capobwe eeli, nkubalwa kwa Mulawo wa Leza ikwakali kucitwa “buzuba bumwi abumwi, kuzwa kubuzuba butaanzi kusikila kubuzuba busyaalizi.”—Neh. 8:13-18.

BUZUBA BWAKULYAAMBILILA MILANDU

5. Ncinzi bantu ba Leza ncobakacita ciindi cisyoonto buyo ba Levi kabatana kubaiminina mumupailo kuli Jehova?

5 Nokwakainda mazuba obilo, ciindi cibotu cakasika cakuti bana Israyeli balyaambilile milandu yabo akaambo kakwaalilwa kubamba Mulawo wa Leza. Oobu tiibwakali buzuba bwakulya akukkomana pe. Muciindi caboobo, bantu ba Leza bakaliimya kulya alimwi bakasama masaka kutondezya kuusa akaambo kakutatobela Mulawo wa Leza. Aciindi eeci alimwi, Mulawo wa Leza wakabalwa kumbele lyabantu kwamawoola otatwe cifwumofwumo. Mpoonya kumazuba, ‘bakalyaambilila milandu akukomba Jehova Leza wabo.’ (Cifwanikiso 5) Mpoonya ba Levi bakaiminina bantu kwiinda mukupaila mupailo iwakalibambilwa kabotu. (Cifwanikiso 6)—Neh. 9:1-4.

6. Ncinzi cakapa kuti ba Levi bapaile mupailo uulimvwisya, alimwi ncinzi ncotwiiya?

6 Cakutadooneka, mbwaanga ba Levi ziindi zinji bakali kubala Mulawo wa Leza, kweelede kuti kwakabagwasya kulibambila kupa mupailo ooyu mubotu. Tupango tuli kkumi twakusaanguna tukankaizya milimo ya Jehova abube bwakwe. Mpoonya mutupango tuceede, ‘luzyalo lupati’ lwa Leza lulaambwa cakwiinduluka-induluka ciindi nobaamba anobatondezya kuti bana Israyeli tiibakali kweelela kulanganizyigwa munzila eeyo. (Neh. 9:19, 27, 28, 31) Ncinzi ncotukonzya kwiiya kuzwa kuba Levi? Tweelede kubala alimwi akuzinzibala kuyeeya ncolyaamba Jwi lya Leza abuzuba. Kwiinda mukucita boobu, tuzumizya Jehova kuti aambaule andiswe, alimwi kuti twapaila tunoojisi zyintu zinji zyakwaamba alimwi mipailo yesu inooli yeeyo iilimvwisya.—Int. 1:1, 2.

7. Ncinzi ba Levi ncobakalomba kuli Leza, alimwi ncinzi ncotwiiya kucikozyanyo cabo?

7 Mumupailo ooyu tujana buyo kulomba komwe. Kulomba ooku kujanika kumamanino aakapango 32, alo mpotubala kuti: “Lino O Leza wesu, Leza mupati, singuzu, uuyoosya, otasowa mulongo aluse, ataceyi mumeso aako mapenzi oonse aatusikila, iswe abami besu abapati besu abapaizi besu abasinsimi besu abamatateesu abantu bako boonse, kuzwa kumazuba aabami ba-Asuri kusikila kubuzuba obuno.” Aboobo, ba Levi bakatusiila cikozyanyo cibotu cakutembaula akulumba Jehova katutanalomba zyintu nzyotuyandika mumipailo yesu.

KUTEMBAULA ZYINA LYA LEZA LILEMU

8, 9. (a) Ino ba Levi bakautalika buti mupailo wabo kutondezya kulicesya? (b) Makamu nzi obilo aakujulu ngobakaamba ba Levi?

8 Nokuba kuti bakalibambila kabotu kabatana kupaila, ba Levi aabo bakali kulicesya alimwi bakalimvwa kuti majwi aabo mabotu tanaakali kukonzya kutembaula Jehova kweelana ambwayelede kutembaulwa. Aboobo, mupailo wabo ulatalika akukombelezya ooku kubantu ba Leza, kwakuti: ‘Abatembaule izyina lyako lilemu, liinda kulumbwa koonse akutembaulwa koonse.’—Neh. 9:5.

9 Mupailo ulazumanana amajwi aakuti: “Nduwe Jehova olike. Nduwe wakalenga ijulu ajulu lyakujulu amakamu oonse aamulindilyo. Nduwe wakalenga nyika azintu zyoonse zili alinjiyo. Nduwe wakalenga lwizi azyoonse zili mulindulo. Nduwe oabila zyoonse buumi. Makamu aakujulu alakukomba.” (Neh. 9:6) Inzya, Jehova Leza ngonguwe iwakalenga bubumbo boonse, ibujisi milalabungu yanyenyeezi iitabaliki. Alimwi ngonguwe wakalenga zyintu zyoonse izili munyika iino mbotu alimwi ngowakapa kuti zyintu zipona zinji kazizumanana kuzyalana kweelana amusyobo wanzizyo. Abamwi ibakali kubona zyintu eezyi kazicitika mbangelo basalala ba Leza, ibakonzya kwiitwa kuti “makamu aakujulu.” (1 Bam. 22:19; Job 38:4, 7) Kuyungizya waawo, cakulicesya bangelo balacita kuyanda kwa Leza kwiinda mukubelekela bantu basizibi “ibayookona lufwutuko.” (Heb. 1:14) Eelo kaka ncibotu cikozyanyo ncobatupa bangelo calo ncotweelede kwiiya notubelekela Jehova caantoomwe mbuli nkamu yabasilumamba!—1 Ko. 14:33, 40.

10. Ncinzi ncotwiiya kuzyintu Leza nzyaakacitila Abrahamu?

10 Nobakamana kwaamba zyamakamu aakujulu, ba Levi bakaamba zyintu Leza nzyaakacitila Abramu. Jehova wakacinca zyina lyakwe kuba Abrahamu lyalo ilipandulula kuti “wisi wamisyobo minji,” nokuba kuti wakajisi myaka yakuzyalwa iili 99 alimwi tanaakajisi mwana amukaintu wakwe Sara. (Matl. 17:1-6, 15, 16) Leza alimwi wakasyomezya Abrahamu kuti lunyungu lwakwe lwakali kuyakukona nyika ya Kanana. Ziindi zinji bantu balaluba zyintu nzyobasyomezya; pele Jehova taciti oobo pe. Mboobu mupailo waba Levi mboutondezya: “Nduwe Jehova Leza iwakasala Abramu. Nduwe iwakamugwisya mu-Uri wamucisi caba-Kasidi akumupa izina lya-Abrahamu. Wakajana kuti moyo wakwe wasyomeka kubusyu bwako, aboobo wakatangana awe cizuminano cakumupa nyika yaba-Kanana. . . . Wakasyomezya kupa bana bakwe njiyo, nkabela ijwi lyako wakalizuzikizya, nkaambo uwe uliluleme.” (Neh. 9: 7, 8) Andiswe atumwiiye Leza wesu uululeme kwiinda mukusolekesya lyoonse kucita nzyotwaamba.—Mt. 5:37.

KWAAMBA ZYINTU NZYAAKACITA JEHOVA

11, 12. Ino zyina lya Jehova lipandulula nzi? Ncinzi Jehova ncaakacita icitondezya kuti zyina eeli lilamweelela?

11 Izyina lyakuti Jehova lyaamba “Uupa Kuti Kube,” kutondezya kuti Leza nguupa kuti zisyomezyo zyakwe zicitike. Eeci cilitondezyedwe kabotu-kabotu muzyintu Leza nzyaakacitila bana ba Abrahamu ciindi nobakali mubuzike ku Egepita. Aciindi eeciya, cakali kulibonya mbuli kuti inga tiicakonzyeka kuti cisi coonse cabana Israyeli caanguluke kubuzike akukkala mu Nyika Yakasyomezyegwa. Nokuba boobo, kwiinda mukucita zyintu zisiyene-siyene, Leza wakapa kuti cisyomezyo cakwe cicitike, aboobo wakatondezya kuti alikke buyo nguweelela zyina eeli lilibedelede alimwi lipati lyakuti Jehova.

12 Mupailo ngwaakalemba Nehemiya waamba boobu kujatikizya Jehova: “Wakabona mapenzi aabamatata nibakali mu-Egepita, akulila kwabo kwaku-Lwizi Lusalala wakakuswiilila. Nduwe wakacita zitondezyo ziyoosya kuli-Farao akubalanda bakwe akubantu banyika yakwe, nkaambo kozi mbubakabasampaula. Aboobo wakalijanina izina lyampuwo mbubonya mbojisi sunu. Alimwi wakaandula lwizi kubusyu bwabo, wabazubula lwizi anga baya bweenda ansi iitakwe maanzi, abaabo ibakali kubatobela wabawaala mubulondo mbubonya mbuli ibbwe mbuliinkila mumaanzi malamfu.” Mpoonya mupailo ulazumanana kwaamba zyintu zimbi nzyaakabacitila bantu bakwe: “Wakabombya kubusyu bwabo bantu ibakakede munyika, nkukuti ba-Kanana . . . Bakazunda minzi iizyungulukidwe mabaya, anyika iili amafuta, aboobo bakavuba maanda aazulide zintu zibotu amikalo iisidwe amyuunda yamasaansa ayamaolifa azisamu zinji zili acilyo. Elyo bakalya, bakakuta, bakaneneya, nkabela bakasekelela bubotu bwako bugambya.”—Neh. 9:9-11, 24, 25.

13. Mbuti Jehova mbwaakabapa bana Israyeli zyintu zyakumuuya, alimwi ino bantu bakacita buti?

13 Kuli azimbi zyintu nzyaakacita Leza kutegwa azuzikizye makanze aakwe. Mucikozyanyo, kakwiindide buyo ciindi cisyoonto kuzwa bana Israyeli nobakazwa mu Egepita, Jehova wakabapa zyintu zyakumuuya nzyobakali kuyandika. Ba Levi bakaamba boobu mumupailo wabo kuli Leza: “Acilundu ca-Sinai wakaseluka, wabaambila kuzwa kujulu, wabapa imbeta ziluleme amulao wabwini, milazyo amilao mibotu.” (Neh. 9:13) Jehova wakabayiisya bantu bakwe mbwaanga bakali kunooitwa azyina lyakwe lisalala alimwi bakali kuyakukona Nyika Yakasyomezyedwe, nokuba boobo kunyina nobakazibikkila maano zyintu nzyaakabayiisya.—Amubale Nehemiya 9:16-18.

LULAYO LWAKALI KUYANDIKA KUPEGWA

14, 15. (a) Mbuti Jehova mbwaakabalanganya bantu bakwe basizibi? (b) Ncinzi ncotwiiya kuzyintu Leza nzyaakacitila bantu mbaakasala?

14 Mupailo waba Levi waamba zibi zyobilo cacigaminina nzyobakacita bana Israyeli kakwiindide buyo ciindi cisyoonto kuzwa nobakasyomezya kuti bayakumvwida Mulawo wa Leza a Cilundu ca Sinai. Akaambo kazibi eezyi, cakali kweelela kuti abaleke kutegwa bafwe. Pele mupailo utembaula Jehova kuti: ‘Muluzyalo lwako lupati tokwakabaleka munkanda. . . . Myaka ili makumi one wakabalela . . . Taakwe ncibakabula. Zyakusama zyabo teezyakazakala, amaulu aabo teeakazimba.’ (Neh. 9:19, 21) Aalo mazuba aano, Jehova ulatupa zyintu zyoonse nzyotuyandika kutegwa tumubelekele cakusyomeka. Tutabi mbuli zyuulu-zyuulu zyabana Israyeli ibakafwa munkanda akaambo kakutamvwida akubula lusyomo. Zyintu zyoonse eezyi “zyakalembelwa kutucenjezya swebo notupona kumamanino aabweende bwazyintu bwiindene-indene.”—1 Ko. 10:1-11.

15 Cuusisya ncakuti, nobakanjila mu Nyika Yakasyomezyedwe, bana Israyeli bakatalika kukomba baleza babana Kanana, ibukombi ibwakali kubikkilizya akutalilemeka akutuula bana babo. Aboobo, Jehova wakalekela zisi zyakabazingulukide kupenzya cisi cakwe cisalidwe. Ciindi nobakeempwa, Jehova muluse lwakwe wakabalekelela akubakwabilila kuli basinkondonyina. Eeci cakacitika “ziindi zinji.” (Amubale Nehemiya 9:26-28, 31.) Ba Levi bakaamba boobu: “Myaka minji wakakazika moyo wako kulimbabo, wabaambila makani kunguzu zya-Muuya wako kumilomo yabasinsimi bako, nekubaboobo teebakaswiilila. Elyo wakabaaba mumaanza aabamasi.”—Neh. 9:30.

16, 17. (a) Ncinzi cakacitika ciindi bana Israyeli nobakacileka alimwi kumvwida Jehova? (b) Ino bana Israyeli bakalyaambilila nzi, alimwi ncinzi ncobakasyomezya kucita?

16 Nociba ciindi nobakazwa mubuzike, bana Israyeli bakazumanana acilengwa cakutamvwida Leza. Ncinzi cakacitika? Ba Levi bakazumanana kupaila kuti: “Bona! Iswe sunu tuli bazike, ayalo nyika njowakapa bamatateesu, kuti balye micelo yayo abubotu bwayo, tuli bazike mumonya mulinjiyo. Ilaleta impindu impati kubami mbobikide kuti batweendelezye, nkaambo kazibi zyesu. . . . Tuli mumapenzi mapati.”—Neh. 9:36, 37.

17 Sena majwi aaba Levi akali kutondezya kuti Leza taakwe naakacita cakululama akaambo kakuzumizya mapenzi? Peepe! Ba Levi bakaamba boobu: “Uliluleme mumakani aya oonse aatusikila, nkaambo nduwe ocita bwini, anukuti iswe twabisya.” (Neh. 9:33) Kumamanino, mupailo ooyu uutondezya kutaliyanda wamana acisyomezyo cakuti bakali kuyakumvwida Mulawo wa Leza. (Amubale Nehemiya 9:38; 10:29) Nobakamana kupaila, cipepa icakalembedwe cakasinizyigwa aziganto zyabasololi ba Juda ibali 84.—Neh. 10:1-27.

18, 19. (a) Ncinzi ncotuyandika kutegwa tukafwutuke akunjila munyika mpya ya Leza? (b) Ncinzi ncotweelede kuzumanana kupailila, alimwi nkaambo nzi?

18 Kutegwa tukafwutuke akunjila munyika mpya yabululami, tuyandika lulayo kuzwa kuli Jehova. Mwaapostolo Paulo wakabuzya kuti: “Ino mwana uuli buti uutalaigwi abausyi?” (Heb. 12:7) Ciindi notuzumanana kuliyumya cakusyomeka mumulimo wa Leza, tutondezya kuti tulaazumina malailile aakwe mubuumi bwesu alimwi akuti tuzumizya muuya wakwe kutubambulula. Alimwi kuti twacita cibi cipati, tulakonzya kuba masimpe kuti Jehova uyakutulekelela ikuti tweempwa ncobeni akuzumina lulayo.

19 Lino-lino, Jehova uyakulipangila zyina lipati kwiinda leelyo ndyaakalipangila ciindi naakavwuna bana Israyeli kuzwa ku Egepita. (Ezk. 38:23) Alimwi mbubwenya mbuli bantu bakwe bakaindi mbobakakona Nyika Yakasyomezyedwe, abalo Banakristo boonse ibazumanana kuliyumya kabali bakombi ba Jehova bayakukona buumi munyika mpya ya Leza yabululami. (2 Pe. 3:13) Katujisi bulangizi oobu butaliboteli, atuzumanane kupailila kusalazyigwa kwazyina lya Leza lilemekwa. Cibalo citobela cilabandika mupailo uumbi ngotweelede kwiiya kutegwa tutambule zilongezyo zya Leza lino mane kukabe kutamani.

[Cifwanikiso icili apeeji 21]

[Cifwanikiso icili apeeji 21]

[Cifwanikiso icili apeeji 22]

1

[Cifwanikiso icili apeeji 22]

2

[Cifwanikiso icili apeeji 22]

3

[Cifwanikiso icili apeeji 23]

4

[Cifwanikiso icili apeeji 23]

5

[Cifwanikiso icili apeeji 23]

6

    Chitonga Publications (1991-2024)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi