Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu
APRIL 1-7
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA 1 BAKORINTO 7-9
“Kutakwata naa Kutakwatwa—Ncipego”
(1 Bakorinto 7:32) Ncobeni ndiyanda kuti mutabi bantu balibilika. Mwaalumi uutakwete ulisungweede kujatikizya zintu zya Mwami, nkokuti mbwanga wakkomanisya Mwami.
Mbomukonzya Kukkomana Mubukkale Bwanu Bwakutakwata Naa Kutakwatwa
Muntu uutakwete naa uutakwetwe ulijisi ciindi cinji cakucita zyintu nzyayanda kwiinda baabo bakwetene. (1Kor. 7:32-35) Eeci ncecoolwe ncobajisi cibapa kuti kabacita kabotu mumuunda, ikugwasya bamwi akumubelekela Jehova. Banakristo banji bacibona kuti cilagwasya kutakwata naa kutakwatwa aboobo ‘balacita oobo’ kwaciindi cili mbocibede. Bamwi tiibakayanda buya kuti kabatakwete naa kabatakwetwe, pele akaambo kabukkale bwakacinca bakacitambula cakacitika alimwi balanga kuli Jehova kuti uyakubagwasya.—1Kor. 7:37, 38.
(1 Bakorinto 7:33, 34) Pele mwaalumi uukwete ulisungweede kujatikizya zintu zyamunyika, nkokuti mbwanga wakkomanisya mukaintu wakwe, 34 aboobo ujata maankamaanka. Alimwi mukaintu uutakwetwe alimwi anakalindu balisungweede kujatikizya zintu zya Mwami, nkokuti kutegwa kabasalala kumubili akumuuya. Pele mukaintu uukwetwe ulisungweede kujatikizya zintu zyamunyika, nkokuti mbwanga wakkomanisya mulumaakwe.
Ijwi lya Jehova Lili Abuumi Twaambo Tugwasya Mumagwalo Aakalembelwa Bana Korinto
7:33, 34—Ino ncinzi cipandululwa amajwi aakuti “zintu zyamunyika” eezyo mwaalumi uukwete naa mukaintu uukwetwe nzyalipakasizya? Paulo waamba zyintu zijatikizya buumi bwabuzuba abuzuba zyalo Munakristo uukwete naa uukwetwe nzyayelede kubikkila maano. Eezyi zibikkilizya zyakulya, zyakusama alimwi akwakoona, pele tazibikkilizyi zyintu zibyaabi zyamunyika eeyi zyalo Banakristo nzyobatantamuka.—1Joh. 2:15-17.
(1 Bakorinto 7:37, 38) Pele ikuti umwi kakkalikene mumoyo wakwe, alimwi takatazyigwi, pele ulijisi nguzu zyakweendelezya mizeezo yakwe alimwi ulisinizyide mumoyo wakwe kuti ulakutobela kusala kwakwe ooku kwakuti azumanane katakwete, ulacita kabotu. 38 Mbubonya buyo kufwumbwa uukwata ucita kabotu, pele kufwumbwa uutakwati ucita kabotu kwiinda.
Kutakwata—Kujulila Mulyango Wakucita Mulimo Cakutalipakasizya
Munakristo uutakwete uubelesya ciimo cakwe cakutakwata kulicitila makanze akwe mwini ‘taciti kabotu’ kwiinda Banakristo bakwete. Tali mukutakwata “nkaambo ka-Bwami bwakujulu,” pele nkaambo kakuyanda kulicitila zyakwe mwini. (Matayo 19:12) Muntu uutakwete naa uutakwetwe weelede ‘kalipakasizya makani aa-Mwami,’ kalipakasizya kuti “abotezye Mwami,” alimwi kazumanana “kumakani aa-Mwami cakutalipakasizya.” Eci caamba kuti ulamubelekela Jehova a Kristo Jesu amoyo omwe. Muunzila eyo ilikke Munakristo uutakwete naa uutakwetwe njanga wacita “kabotu” kwiinda Banakristo bakwete naa bakwetwe.
Kuyandaula Mbono Zyakumuuya
(1 Bakorinto 7:11) Pele ikuti naa waandaana anguwe, atakwatwi pe, ikuti kakutali boobo apilukile akuyanzana amulumaakwe; awalo mulumi teelede kusiya mukaintu wakwe pe.
lvs 251
Bupanduluzi Buyungizyidwe
Zimwi ziindi, Banakristo bamwi basala kwaandaana angobakwetene limwi nokuba kuti kunyina bwaamu bwacitika. (1 Bakorinto 7:11) Mubukkale butobela, Munakristo ulakonzya kusala kwaandaana amuntu ngobakwetene limwi.
• Kutapa naa kutajanina mukwasyi ziyandika acaali: Mulumi ulakaka kujanina mukwasyi zintu ziyandika mubuumi, cakuti mukwasyi taujisi mali naa zyakulya.—1 Timoteyo 5:8.
• Kuumwa naa kutundululwa: Kuumwa naa kutundululwa cakuti umwi wabanabukwetene watalika kulimvwa kuti buumi bwakwe buli muntenda.—Bagalatiya 5:19-21.
• Kukasyigwa kukomba cakuti cilongwe camuntu a Jehova caba muntenda: Mulumi naa mukaintu upa kuti kacitakonzyeki kuli ngwakwetene limwi kubelekela Jehova.—Milimo 5:29.
(1 Bakorinto 7:36) Pele ikuti umwi wabona kuti camwaalila kukkala buyo katakwete, alimwi ikuti kali wainda kale aciimo cakukubuka, nkokuti mboobu mboceelede kuba: Kacita eeco ncayanda; tabisyide pe. Abakwate.
w00 7/15 31 ¶2
Mulakonzya Kuzumanana Kusalala Munyika Eeyi Banji Mobatalilemeki
Bakubusi tabeelede kufwambaana kukwata naa kukwatwa ciindi mbobatalikila buyo kulimvwa kuyanda koonana. Cikwati ciyandika kulyaaba alimwi kutegwa muntu acikonzye kuuzuzikizya mukuli ooyu kuyandika kusima mumizeezo. (Matalikilo 2:24) Aboobo cilayandika kulindila mane muntu ‘wainda aciimo cakukubuka,’ nkokuti ciindi muntu nalombozya kapati koonana alimwi natakonzyi kuzilanga munzila yeelede zintu. (1 Bakorinto 7:36) Eelo kaka ncabufwubafwuba alimwi ncibi kumuntu mupati uulombozya kukwata naa kukwatwa kujatikizyigwa mubukkale bwakutalilemeka akaambo buyo kakuti tanamujana muntu wakukwatana limwi uumweelede!
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
Mibuzyo Yabasikubala
Sena majwi aa Jesu aajanika mulugwalo lwa Matayo 19:10-12 apa muzeezo wakuti aabo ibasala kutakwata naa kutakwatwa bakatambula cipego eeci munzila iigambya?
▪ Amubone bukkale mbobwakabede ciindi Jesu naakaamba makani aajatikizya kutakwata. Ciindi ba Farisi nibakaboola kulinguwe akumubuzya kujatikizya kulekana, Jesu cakusalazya wakaamba ceelelo ca Jehova cijatikizya cikwati. Nokuba kuti Mulawo wakali kuzumizya mulumi kulemba lugwalo lwakulekana amukaintu wakwe ikuti wajana “cintu cuusya insoni” mulinguwe, oobu tabusyi mbocakabede kuzwa kumatalikilo. (Dt. 24:1, 2) Kumane, Jesu wakaamba kuti: “Kufwumbwa uuleka mukaintu wakwe iwatacita bwaamu, amane wakwata umbi, wacita bumambe.”—Mt. 19:3-9.
Nibakamvwa boobo, basikwiiya bakaamba kuti: “Ikuti oobo mbwaabede makani aamwaalumi amukaintu wakwe, nkokuti tacili cibotu kukwata.” Kubaingula, Jesu wakaamba kuti: “Tabali boonse bakonzya kucita boobo pe, ccita buyo aabo bajisi cipego. Nkaambo kuli baalumi bamwi batakonzyi kukwata akaambo kakuti mbobakazyalwa oobo, alimwi kuli bamwi batakonzyi kukwata nkaambo bakacitwa boobo abantu, alimwi nkobali bakalilesya kukwata akaambo ka Bwami bwakujulu. Ooyo uukonzya kuzumanana kakunyina kukwata, akkale mbubonya oobo.”—Mt. 19:10-12.
Bazibe beni-beni bakali baabo bakazyalwa boobo akaambo kabulema mbobakazyalwa ambubo naa aabo bakazibwa akaambo kantenda imwi. Alimwi kuli baabo ibakaba bazibe cakuliyandila. Nokuba kuti balakonzya kukwata, balalilesya akuzumanana kukkala kabatakwete “akaambo ka Bwami bwakujulu.” Mbubwenya mbuli Jesu, bakasala kutakwata kutegwa bacikonzye kubikkila maano kumulimo wa Bwami. Kunyina nibakazyalwa acipego cakutakwata naa kuba acipego eeci. Mubwini, bakaliyandila buya. Nkokuti bakasala kuba acipego eeci.
Kuyungizya aamajwi ngaakaamba Jesu, mwaapostolo Paulo wakapandulula kuti Banakristo boonse—batakwete abakwete—balakonzya kubelekela Leza munzila njayanda, pele aabo batakwete ‘ibasinizyide mumoyo wabo’ kujatikizya kutakwata, “[ba]cita kabotu kwiinda.” Munzila nzi? Bantu bakwete beelede kwaaba ciindi alimwi anguzu kutegwa bakkomanisye alimwi akulanganya ngobakwetenelimwi. Kulubazu lumwi, Banakristo batakwete balakonzya kubikkila maano kumulimo wa Mwami kabatajisi mukuli ooyo. Babona ciimo cabo kuti “[n]cipego” cizwa kuli Leza.—1 Ko. 7:7, 32-38.
Aboobo, Magwalo kunyina naatwaambila kuti Munakristo ulatambula cipego cakutakwata naa cakutakwatwa munzila iigambya. Muciindi caboobo, ulasala kutakwata naa kutakwatwa kutegwa atole ambele ziyandika zya Bwami kakunyina zyintu zimunyonganya. Mazuba aano, banji basala kutakwata naa kutakwatwa kutegwa batole ambele ziyandika zya Bwami alimwi bamwi inga bacita kabotu kubakulwaizya.
APRIL 8-14
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 BAKORINTO 10-13
“Jehova Ulasyomeka”
(1 Bakorinto 10:13) Kunyina sunko lyakamucitikila nywebo litabacitikili bamwi. Pele Leza ulasyomeka, aboobo takamulekeli kuti musunkwe kwiinda nguzu zyanu pe, pele mwanoosunkwa uyoomupa anzila yamatijilo kutegwa mukonzye kuliyumya musunko eelyo.
Mibuzyo Yabasikubala
Mwaapostolo Paulo wakalemba kuti Jehova “takamulekeli kuti musunkwe kwiinda nguzu zyanu pe.” (1Kor. 10:13) Sena eeci caamba kuti Jehova usalila limwi masunko ngotukonzya kuzunda alimwi akutusalila masunko aayelede kutusikila?
▪ Amulange-lange mbotukonzya kujatikizyigwa akaambo kakuyeeya kuli boobu. Mukwesu umwi iwakajisi mwana wakalijaya wakabuzya kuti: ‘Sena Jehova wakasalila limwi kuti mebo abakaintu bangu tulakonzya kuliyumya akaambo kulufwu lwamwaneesu? Sena cakacitika akaambo kakuti Leza wakazyibila limwi kuti inga twaliyumya?’ Sena kuli kaambo ikamvwika kakonzya kutupa kusyoma kuti Jehova weendelezya zintu mubuumi bwesu munzila eeyi?
Kulanga-langa majwi a Paulo aalembedwe kulugwalo lwa 1 Bakorinto 10:13 kutusololela kukaambo aaka: Kunyina kaambo kamu Magwalo katupa kusyoma kuti Jehova ulazyiba kakucili kooko zintu nzyotukonzya kuliyumya mpoonya kweelana ambwaazibona zintu, ulasala masunko aayelede kutusikila. Atulange-lange twaambo tone ncotukonzya kwaambila boobu.
Cakusaanguna, Jehova wakapa bantu cipego calwaanguluko lwakulisalila. Uyanda kuti katulisalila zintu mubuumi. (Dt. 30:19, 20; Jos. 24:15) Ikuti twasala nzila iili kabotu, inga twalanga kuli Jehova kutegwa atusololele munzila eeyo. (Tus. 16:9) Pele ikuti naa twasala nzila iitali kabotu, tuyakuyaanya mapenzi. (Gal. 6:7) Ikuti Jehova naali kutusalila masunko aayelede kutusikila, sena ooko inga takubi kunyonganya cipego calwaanguluko lwakulisalila?
Cabili, Jehova tatukwabilili ‘kuziindi zyamapenzi akucitikilwa zintu zitalangilwi.’ (Muk. 9:11) Ntenda zitaambiki ambweni izikonzya kupa kuti kube mapenzi mapati, zilakonzya kucitika akaambo kakuti tulakonzya kujanika kubusena buteelede aciiindi citeelede. Jesu wakaamba kujatikizya bantu ibali 18 ibakafwa muntenda ciindi ngazi noyakabawida, alimwi wakaamba kuti aaba bantu tiibakafwa akaambo kakuyanda kwa Leza. (Lk. 13:1-5) Sena takuli kutayeeya kabotu ikuyeeya kuti Leza ulakonzya kulangila limwi bantu beelede kupona alimwi abeelede kufwa akaambo kazintu zicitika cakutalangilwa?
Catatu, umwi aumwi wesu ulijatikizyidwe mumakani aakusyomeka. Amuyeeye kuti Saatani wakakudooneka kusyomeka kwabaabo babelekela Jehova, kaamba kuti inga tatukonzyi kuzumanana kusyomeka kuli Jehova ikuti twasikilwa mapenzi. (Job. 1:9-11; 2:4; Ciy. 12:10) Ikuti Jehova naali kutukwabilila kuzwa kumasunko aamwi akaambo kakuti wakaabona kuti mapati kapati cakuti tatukonzyi kuliyumya, tee ooko nokwali kuzuminizya kaambo kaa Saatani kakuti bantu babelekela Leza akaambo kakuti ulabacitila zintu zibotu?
Cane, Jehova tayandiki kuzyiba zintu zyoonse izitucitikila. Muzeezo wakuti Leza usalila limwi masunko ayootusikila utondezya kuti weelede kuzyiba zyoonse ziyootucitikila kumbele. Pele muzeezo uli boobu tauli wamu Magwalo pe. Leza masimpe ulakonzya kuzyiba zyakumbele. (Is. 46:10) Pele Bbaibbele litondezya kuti ulasala caboola kukuzyiba zintu ziyoocitika kumbele. (Matl. 18:20, 21; 22:12) Aboobo uzibelesya kabotu nguzu zyakwe zyakuzyibila limwi zintu zyakumbele kwiinda mukulemeka lwaanguluko lwesu lwakulisalila. Sena eeci tacili ncico ncotunga twalangila kuli Leza walo uulemeka lwaanguluko lwesu alimwi uutondezya lyoonse bube bwakwe munzila iilondokede?—Dt. 32:4; 2Kor. 3:17.
Aboobo, ino mbuti mbotukonzya kwaamvwisya majwi aa Paulo aakuti: “Leza . . . takamulekeli kuti musunkwe kwiinda nguzu zyanu”? Aawa Paulo wakapandulula Jehova ncacita, ciindi camasunko, ikutali kaatanacitika. Majwi amwaapostolo atusyomezya kuti kufwumbwa masunko aakonzya kutusikila mubuumi bwesu, Jehova uyootulanganya ikuti twasyoma mulinguwe. (Int. 55:22) Majwi aa Paulo aawumbulizya ayeeme anjiisyo zyakasimpe ziyandika kapati zyobilo.
Cakusaanguna, masunko aatucitikila masunko ‘aacitikila bamwi.’ Aboobo, masunko aatucitikila, masunko aacitikila bantu boonse. Masunko aali boobo masunko ngotukonzya kuliyumya kufwumbwa buyo kuti twasyoma muli Leza. (1Pet. 5:8, 9) Katanaamba majwi aali kulugwalo lwa 1 Bakorinto 10:13, mutupango tuli munsi, Paulo wakaamba kujatikizya masunko aakabacitikila bana Israeli munkanda. (1Kor. 10:6-11) Masunko oonse aakabacitikila akacitikila kale bantu boonse alimwi tanaakali mapati cakuti bana Israyeli basyomeka tiibakali kukonzya kuliyumya. Paulo ziindi zyone wakaamba kuti “bamwi babo” tiibakamvwida. Cilausisya kuti bana Israyeli bamwi bakatalika kucita zintu zibi akaambo kakuti bakaalilwa kusyoma Leza.
Cabili, “Leza ulasyomeka.” Makani aamba Leza mbwaakabeendelezya bantu bakwe atondezya kuti Leza ulatondezya luyando lwakwe lutamani kuli baabo “bamuyanda akubamba milawo yakwe.” (Dt. 7:9) Makani aayo alimwi atondezya kuti Leza lyoonse ulabamba zisyomezyo zyakwe. (Jos. 23:14) Akaambo kamakani aakaindi aayo aatondezya mbwasyomeka Leza, aabo ibamuyanda alimwi ibamumvwida balakonzya kusyoma kuti uyoosyomeka kutwaambo tobilo itujatikizya cisyomezyo cakwe kumasunko aakonzya kubacitikila twakuti: (1) Takazumizyi kuti sunko lisike aawo mpobatakonzyi kuliyumya, alimwi (2) ‘uyoobapa nzila yamatijilo.’
Ino mbuti Jehova mbwabapa nzila yamatijilo aabo bamusyoma ciindi nobasikilwa masunko? Masimpe, ikuti naa nkuyanda kwakwe, ulakonzya kuligusya sunko eelyo. Pele amuyeeye majwi aa Paulo aakuti: “[Jehova] uyoomupa anzila yamatijilo kutegwa mukonzye kuliyumya musunko eelyo.” Aboobo, ziindi zinji, ulapa “nzila yamatijilo” kwiinda mukutupa nzyotuyandika kutegwa tuliyumye kumasunko. Amulange-lange nzila zimwi Jehova mwakonzya kutupa nzila yamatijilo:
▪ Leza ‘ulatuumbulizya mumapenzi eesu oonse.’ (2Kor. 1:3, 4) Jehova ulakonzya kutontozya mizeezo yesu, moyo wesu, alimwi ambotulimvwa kwiinda mukubelesya Jwi lyakwe, muuya uusalala, alimwi acakulya cakumuuya caabilwa amuzike uusyomeka.—Mt. 24:45; Joh.14:16, bupanduluzi buyungizyidwe, Rom. 15:4.
▪ Ulakonzya kutusololela kwiinda mukubelesya muuya uusalala. (Joh. 14:26) Ciindi naatusikila masunko, muuya ulakonzya kutugwasya kuyeeya zibalo zyamu Bbaibbele alimwi anjiisyo mpoonya akubona nzila zigwasya nzyotukonzya kutobela.
▪ Ulakonzya kubelesya bangelo kutugwasyilizya.—Heb. 1:14.
▪ Ulakonzya kubelesya basyomima balo ibakonzya ‘kutuyumya-yumya’ kwiinda mumajwi alimwi amumicito.—Kol. 4:11, bupanduluzi buyungizyidwe.
Aboobo, ncinzi ncotukonzya kwaamba kujatikizya ncaamba majwi aa Paulo aalembedwe kulugwalo lwa 1 Bakorinto 10:13? Jehova tasali buya masunko aatusikila. Pele ikuti naa twajanika mumasunko mubuumi bwesu, tulakonzya kuba masimpe kuti: Ikuti twasyoma cakumaninina muli Jehova, takazumizyi kuti tusikilwe masunko ngotutakonzyi kuliyumya; lyoonse uyootupangila nzila yamatijilo kutegwa tucikonzye kuliyumya. Eelo kaka majwi aaya alaumbulizya kapati!
(1 Bakorinto 10:13) Kunyina sunko lyakamucitikila nywebo litabacitikili bamwi. Pele Leza ulasyomeka, aboobo takamulekeli kuti musunkwe kwiinda nguzu zyanu pe, pele mwanoosunkwa uyoomupa anzila yamatijilo kutegwa mukonzye kuliyumya musunko eelyo.
(1 Bakorinto 10:13) Kunyina sunko lyakamucitikila nywebo litabacitikili bamwi. Pele Leza ulasyomeka, aboobo takamulekeli kuti musunkwe kwiinda nguzu zyanu pe, pele mwanoosunkwa uyoomupa anzila yamatijilo kutegwa mukonzye kuliyumya musunko eelyo.
Kuyandaula Mbono Zyakumuuya
(1 Bakorinto 10:8) Alimwi tutaciti bwaamu, mbubonya bamwi babo mbobakacita bwaamu, cakuti kwakafwa bantu bali 23,000 akati kabo mubuzuba bomwe.
Mibuzyo Yabasikubala
Nkaambo nzi lugwalo lwa 1 Bakorinto 10:8 ncolwaamba kuti bana Israyeli bali 23,000 bakafwa mubuzuba bomwe akaambo kakucita bwaamu, kakuli lugwalo lwa Myeelwe 25:9 lwaamba kuti ibakafwa bakali 24,000?
Kuli twaambo tunji tupa kuti kakuli kwiindana mumyeelwe eeyi yaambidwe mumagwalo aaya obilo. Kaambo kamwi nkakuti mweelwe wini wakali akati ka 23,000 alimwi a 24,000, aboobo cilakonzya kwaambwa kuti bakali 23,000 naa 24,000.
Amubone kaambo akambi. Mwaapostolo Paulo wakazubulula cibalo cabana Israyeli ku Sitimu kucenjezya Banakristo baku Korinto yansiku, munzi iwakajisi mpuwo yabukkale bwakutalilemeka. Wakalemba kuti: “Alimwi tutaciti bwaamu, mbubonya bamwi babo mbobakacita bwaamu, cakuti kwakafwa bantu bali 23,000 akati kabo mubuzuba bomwe.” Kaamba buyo baabo bakajaigwa a Jehova akaambo kakucita bwaamu, Paulo wakaamba kuti bakali 23,000.—1 Bakorinto 10:8.
Nokuba boobo, lugwalo lwa Myeelwe caandaano 25, lutwaambila kuti “bana Israyeli bakatalika kuliswaanganya kuli Baala waku Peori, mpoonya bukali bwa Jehova bwakababukila bana Israyeli.” Mpoonya, Jehova wakalailila Musa kubajaya “basololi boonse babantu.” Kumane awalo Musa, wakalailila babetesi kuutobela mulawo ooyu. Mpoonya, ciindi Finehasi naakafwambaana kubweza ntaamu yakujaya muna Israyeli iwakaleta mukaintu muna Midiyani munkambi, “lunyonyooko lwakalesyegwa.” Lugwalo oolu lulamana amajwi aakuti: “Aabo bakafwa alunyonyooko oolo bakali 24,000.”—Myeelwe 25:1-9, bupanduluzi buyungizyidwe.
Mweelwe iwaambidwe kulugwalo lwa Myeelwe cakutadooneka ulabikkilizya ‘abasololi babantu’ ibakajaigwa ababetesi alimwi abaabo mbaakajaya Jehova lwakwe kumugama. Kulalangilwa kuti basololi ibakajaigwa ababetesi bakali 1,000, calo cipa kuti mweelwe usike ku 24,000. Kufwumbwa naa basololi aaba bakacita bwaamu, bakatola lubazu mumapobwe naa bakabazumizya aabo ibakali kucita oobo, abalo bakajisi mulandu ‘wakuliswaanganya kuli Baala waku Peori.’
Kujatikizya bbala lyakuti “kuliswaanganya,” bbuku limwi ilyaamba zyamu Bbaibbele lyaamba kuti ibbala eeli lilakonzya kwaamba “kulikumbatizya kumuntu umwi.” Bana Israyeli bakali bantu ibakalyaabide kuli Jehova, pele ciindi ‘nobakaliswaanganya kuli Baala waku Peori,’ bakacinyonganya cilongwe cabo a Leza. Nokwakainda myaka iibalilwa ku 700, kwiinda mumusinsimi Hosea, Jehova wakaamba boobu kujatikizya bana Israyeli: “Balo bakaunka kuli Baala waku Peori; bakalyaaba kucintu cuusya nsoni, eelyo bakali kusesemya mbubonya mbuli cintu eeco ncobakali kuyandisya.” (Hosea 9:10) Boonse aabo ibakacita boobu bakali kuyandika kusubulwa citaambiki a Leza. Aboobo, Musa wakayeezya bana ba Israyeli kuti: “Mwakalibonena ameso aanu Jehova ncaakacita kujatikizya Baala waku Peori; kufwumbwa muntu wakali kutobela Baala waku Peori Jehova Leza wanu wakamunyonyoona kuzwa akati kanu.”—Deuteronomo 4:3.
(1 Bakorinto 11:5, 6) pele kufwumbwa mukaintu uupaila naa uusinsima katalivwumbide kumutwe uusya mutwe wakwe nsoni, nkaambo ncimwi buyo amukaintu uugeledwe munkulu. 6 Nkaambo ikuti mukaintu katalivwumbi kumutwe, nkokuti agelwe; pele ikuti kacuusya nsoni kumukaintu kugelwa naa kukululwa, alivwumbe.
(1 Bakorinto 11:10) Nkakaambo kaako mukaintu weelede kuba acitondezyo cakulibombya kumutwe wakwe akaambo kabangelo.
Mibuzyo Yabasikubala
Sena sikumwaya mucizyi weelede kusama citambala nasololela ciiyo ciindi nabeleka asikumwaya mukwesu?
▪ Cibalo ca “Mibuzyo Yabasikubala” icakamwaigwa mu Ngazi Yamulindizi yamu Chingisi yamu July 15, 2002, cakaamba kuti mucizyi weelede kusama citambala nasololela ciiyo ca Bbaibbele ciindi nabeleka asikumwaya mukwesu uubbapatizyidwe naa uutabbapatizyidwe. Kulanga-langa makani aaya alimwi kutondezya kuti kuyandika kucinca asyoonto kujatikizya malailile aakapegwa mu Ngazi Yamulindizi.
Ikuti sikumwaya mukwesu iwabeleka amucizyi kabbapatizyidwe, mucizyi weelede kusama citambala ciindi nasololela ciiyo ca Bbaibbele. Kucita boobo kutondezya kuti ulabulemeka bubambe bwa Jehova bwabusilutwe mumbungano ya Bunakristo nkaambo kakuti wabeleka mulimo weelede kubelekwa amukwesu. (1Kor. 11:5, 6, 10) Nzila imwi, mucizyi ulakonzya kulomba mukwesu kuti asololele ciiyo ikuti naa mukwesu keelela alimwi kakonzya kucita boobo.
Kulubazu lumwi, ikuti mucizyi wabeleka asikumwaya mukwesu uutabbapatizyidwe uutali mulumi wakwe, inga tayandiki buya kusama citambala kweelana a Magwalo ciindi nasololela ciiyo ca Bbaibbele. Nokuba boobo, bacizyi bamwi manjezyeezya aabo alakonzya kubaambila kusama citambala nomuba mubukkale buli boobu.
APRIL 22-28
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 BAKORINTO 14-16
“Leza Uyooba ‘Mweendelezi Wazintu Zyoonse’”
(1 Bakorinto 15:24, 25) Mpoonya kumamanino, uyoopa Bwami kuli Leza wakwe alimwi Usyi, aakumana kunyonyoona mfwulumende zyoonse abweendelezi boonse alimwi anguzu zyoonse. 25 Nkaambo weelede kulela kali mwami kusikila Leza akabikke basinkondonyina boonse kunsi aamaulu aakwe.
w98 7/1 29 ¶10
‘Lufwu Luyoolobelegwa’
“Mamanino” mmamanino aa Myaka iili Cuulu ya Bulelo bwa Kristo, elyo Jesu cakulifwiinsya akusyomeka nayoopa Bwami kuli Leza Wisi. (Ciyubunuzyo 20:4) Elyo makanze aa Leza aa ‘kuswaanganya muli Kilisito zintu zyoonse zyakujulu azyaansi’ ayoozuzikizigwa. (Baefeso 1:9, 10, Ci) Pele lutaanzi, Kristo uyoonyonyoona ‘bweendelezi boonse abulelo boonse’ buzangila bweendelezi bwa Leza Bwakoonse-koonse. Eci ciyoojatikizya lunyonyooko lwiinda ali loolo lwa Amagedoni. (Ciyubunuzyo 16:16; 19:11-21) Paulo waamba kuti: “Kilisito uleelede kweendelezya mane Leza akabikke basinkondonyina boonse munguzu zyakwe. Sinkondonyina musyaalizi uyoonyonyoonwa ndufu.” (1 Bakolinti 15:25, 26, Ci) Inzya, atukondo-kondo twacibi toonse alufwu zyakaletwaa Adamu zinoogwisidwe. Mpoonya, Leza uyoozijula “zyuumbwe” zyoonse zyabaabo mbayeeya kwiinda mukubusya bafwide.—Johane 5:28.
(1 Bakorinto 15:26) Sinkondo wamamanino uuyoonyonyoonwa, ndufwu.
Bwami Bwazuzikizya Kuyanda kwa Leza Anyika
Mbuti kujatikizya cintu citakonzyi kweelebwa—ilufwu? Lufwu ‘ngosinkondo wamamanino,’ sinkondo walo uujisi nguzu kwiinda bantu boonse. (1Kor. 15:26) Pele sena lufwu ngusinkondo mupati kuli Jehova? Amubone ncaakaamba Isaya naakati: “Lufu walumenenena mane kukabe kutamani. Mwami Jehova uyoosindula misozi kumasyu oonse.” (Is. 25:8) Sena mulakonzya kweezyeezya ciindi eeco? Takukabi limbi madilwe, takukabi zyuumbwe, takukabi limbi kulila kwabuumba! Mukwiindana—kuyakuba kulila kwakukkomana ciindi Jehova aakuzuzikizya cisyomezyo cakwe cibotu cakubusya bafwide! (Amubale Isaya 26:19.) Kumamanino, kucisa koonse ikuletwa alufwu kuyakumana.
(1 Bakorinto 15:27, 28) Nkaambo Leza “wakabombya zintu zyoonse kunsi aamaulu aakwe.” Pele nokwaambwa kuti ‘zintu zyoonse zyakabombesyegwa,’ cilalimvwisya kuti eeci tacibikkilizyi Leza ooyo wakabombya zintu zyoonse kulinguwe. 28 Pele Leza aakumana kubombya zintu zyoonse kumwanaakwe, mpoonya Mwana ooyo awalo uyoolibombya kuli Leza ooyo wakabombya zintu zyoonse kulinguwe, ikutegwa Leza abe mweendelezi wazintu zyoonse.
Luumuno Kwamyaka Lili 1,000—Alimwi Mane Kukabe Kutamani!
Taakwe bupanduluzi bumbi bubotu bwaamba mamanino bwiinda majwi aakuti “Leza abe mweendelezi wazyintu zyoonse.” Pele ino eeco caamba nzi? Amuyeeye mbocakabede mu Edeni ciindi bantu balondokede, ba Adamu a Eva nibakali cibeela camukwasyi wabubumbo boonse waluumuno alimwi uukamantene wa Jehova. Jehova, Mwami Wabubumbo Boonse, wakali kweendelezya zilenge zyakwe zyoonse cacigaminina, bangelo alimwi abantu. Bakali kukonzya kubandika anguwe kumugama, kumukomba alimwi akulongezyegwa anguwe. Wakali “mweendelezi wazyintu zyoonse.”
Kuyandaula Mbono Zyakumuuya
(1 Bakorinto 14:34, 35) bamakaintu kabaumuna mumbungano, nkaambo tabazumizyidwe pe kwaambaula. Pele abalibombye mbubonya mbowaamba awalo Mulawo. 35 Ikuti naa kuli ncobayanda kwiiya, ababuzye balumi babo kuŋanda, nkaambo cuusya nsoni kumukaintu kwaambaula mumbungano.
w12 9/1 9, kabbokesi
Sena Mwaapostolo Paulo Wakabakasya Bamakaintu Kwaambaula?
Mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Bamakaintu kabaumuna mumbungano.” (1 Bakorinto 14:34) Ino wakali kupandulula nzi? Sena wakali kubanyansya buya? Peepe. Kayi, bunji bwaziindi wakali kwaamba kujatikizya kuyiisya kubotu kwabamakaintu. (2 Timoteyo 1:5; Tito 2:3-5) Mulugwalo ndwaakalembela bana Korinto, Paulo tanaakakulwaizya buyo bamakaintu pele abantu ibakajisi cipego cakwaambaula myaambo iitazyibidwe alimwi akusinsima kuti “kabaumuna” ciindi musyominyina naakali kwaambaula. (1 Bakorinto 14:26-30, 33) Kuboneka kuti bamakaintu Banakristo bamwi bakali basungu kapati kujatikizya lusyomo lwabo lupya cakuti bakali kumunjila mukanwa mwaambi kwiinda mukubuzya mibuzyo, mbwaanga cakali cilengwa buya mumasena aaya kuciindi eeciya. Kutegwa kutabi kunyonganizyigwa kuli boobu, Paulo wakabakulwaizya kuti ‘kababuzya balumi babo kuŋanda.’—1 Bakorinto 14:35.
(1 Bakorinto 15:53) Nkaambo mubili ooyu uubola weelede kusama mubili uutaboli, alimwi mubili ooyu uufwa weelede kusama mubili uutafwi.
‘Balamutobela Mwanaambelele’
Kutegwa tukonzye kumvwisya lusyomo Jehova ndwajisi mumuzike musyomesi, atulange ncaakasyomezya bantu ibali mukakamu aaka. Mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Mweembo uyoolila, elyo bafu bayoobuka mbuli batafwiki, aswebo nituyoosanduka. Nkaambo eci ciboleka cileelede kusamikwa butaboli, acalo eci cifwika cileelede kusamikwa butafwiki.” (1 Kor. 15:52, 53) Basikutobela Kristo bananike balo ibabelekela Leza cakusyomeka akufwa amibili iibola, balabusyigwa acintu cipati kwiinda zilenge zyamuuya izijisi buumi butamani. Balapegwa butafwiki—buumi butamani alimwi butakonzyi kufwa. Kunze lyaboobo, balapegwa butaboli, nkokuti mibili iitakonzyi kubola. Lugwalo lwa Ciyubunuzyo 4:4 lupandulula bantu aaba ibabusyidwe kuti balikkede azyuuno zyabwami alimwi akuti bajisi misini yangolida amitwe yabo. Banakristo bananike aaba bayooba abulemu bwabwami. Pele kuli bumboni bunji bwalo ibutondezya kuti ulabasyoma bananike.
w98 7/1 29 ¶ 7
‘Lufwu Luyoolobesegwa’
Mpoona Paulo waamba kuti: “Mbubonya obo mbububede bubuke bwabafu. Cibyalwa cilafwika, cibuka tacifwiki.” (1 Ba-Korinto 15:42) Mubili wamuntu, nociba ciindi noulondokede, ulakonzya kubola. Aboobo mubili uuli boobu ulakonzyeka kujaigwa. Mucikozyanyo, Paulo wakaamba kuti Jesu iwakabusigwa ‘tacipiluki limbi kukubola.’ (Incito 13:34) Kwiina naakali kuyoopilukila kubuumi mumubili uubola, nokuba kuti wakali kunooli mumubili wabuntunsi uulondokede. Mibili Leza njapa bananike babusigwa taikonzyi kubola—tayifwiki. Paulo wazumanana kuti: “Cibyalwa cilasampaulika, cibuka cilijisi bulemu. Cibyalwa cilikompeme, cibuka cilijisi inguzu. Cibyalwa mubili wamuntunsi, cibuka mubili wamuuya.” (1 Ba-Korinto 15:43, 44) Kunze lyaboobo, Paulo waamba kuti: “Eci cifwika cileelede kusamikwa butafwiki.” Kutafwika caamba buumi butagoli, ibutanyonyooki. (1 Ba-Korinto 15:53; Ba-Hebrayo 7:16) Munzila eyi, aabo ibabusigwa baba “acinkozya casikujulu,” nkokuti Jesu, iwakacitya kuti bubuke bwabo bukonzyeke.—1 Ba-Korinto 15:45-49.
APRIL 29–MAY 5
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 2 BAKORINTO 1-3
“Jehova—‘Leza Siluumbulizyo Loonse’”
(2 Bakorinto 1:3) Aatembaulwe Leza alimwi Usyi wa Mwami wesu Jesu Kristo, Taata siluse a Leza siluumbulizyo loonse,
“Amulile Abaabo Balila”
Taateesu siluzyalo walo kumugama wakafwidwa kale bayandwa bakwe, mbuli Abrahamu, Izaka, Jakobo, Musa alimwi a Mwami Davida. (My. 12:6-8; Mt. 22:31, 32; Mil. 13:22) Ijwi lya Leza litwaambila kuti Jehova ulalangila kapati alimwi ulalindila cakuyandisisya eelyo nayoobusya bafwide. (Job. 14:14, 15) Aabo ibayoobusyigwa banookkomene alimwi banoopona buumi bubotu. Alimwi amuyeeye kuti Mwana wa Leza, walo “ngwaakali kuyanda kapati,” wakafwa lufwu lucisa kapati. (Tus. 8:22, 30) Majwi taakonzyi kupandulula bwini mbocakamucisa Jehova.—Joh. 5:20; 10:17.
(2 Bakorinto 1:4) uutuumbulizya mumapenzi eesu oonse, ikutegwa tukonzye kuumbulizya bamwi ibali mumapenzi aali oonse aluumbulizyo ndotujana kuli Leza.
“Amulile Abaabo Balila”
Aboobo cilalimvwisya kuti, cilakonzya kuyuma kuzyiba ncotukonzya kumwaambila muntu uuside kapati. Nokuba boobo, Bbaibbele lyaamba kuti “mulaka wabasongo ulaponya.” (Tus. 12:18) Ibanji bajana twaambo tuumbulizya ntobakonzya kwaambila bantu kuzwa mubroshuwa yakuti Iciindi Muntu Ngomuyanda Nafwa. Nokuba boobo, kanji-kanji cintu cigwasya kapati ncomukonzya kucita, ‘nkulila abaabo ibalila.’ (Rom. 12:15) Ba Gaby, ibakafwidwa balumi bakaamba kuti zimwi ziindi inzila ilikke kulimbabo njobatondezya mbobalimvwa nkwiinda mukulila. Aboobo bakayungizya kuti: “Nkakaambo kaako ndilaumbulizyigwa kapati ciindi balongwe bangu nobalila antoomwe andime. Aciindi eeco, tandilimvwi kuti ndili endikke mubuumba bwangu.”
Kuyandaula Mbono Zyakumuuya
(2 Bakorinto 1:22) Alimwi wabikka ciganto cakwe alindiswe akutupa cisinizyo cazintu ziboola kumbele, nkokuti muuya wakwe, uuli mumyoyo yesu.
Mibuzyo Yabasikubala
Ino “cisinizyo” alimwi ‘aciganto’ ncatambula Munakristo munanike umwi aumwi kuzwa kuli Leza ncinzi?—2Kor. 1:21, 22; bupanduluzi buyungizyidwe.
▪ Cisinizyo: Kweelena abbuku limwi, ibbala lya Chigiriki lyakasandululwa kuti “cisinizyo” kulugwalo lwa 2 Bakorinto 1:22 lyakali “bbala ilyakali kubelesyegwa mumakani aamulawo.” Lyakali kupandulula “cisyomezyo, mali aakujatizya cintu kutondezya kuti mali woonse aasyaala ayoobbadelwa alimwi akusinizya kuti cizuminano eeco cili mumulawo.” Kujatikizya bananike, muulo woonse uukkwene naa bulumbu bwabo zilaambidwe kulugwalo lwa 2 Bakorinto 5:1-5 bwalo bubikkilizya kusama mubili uutaboli wakujulu. Kuyungizya waawo, bulumbu bulabikkilizya akutambula cipego camubili uutafwi.—1Kor. 15:48-54.
Mu Chigiriki camazuba aano, ibbala likozyenye aleeli lilabelesyegwa kwaamba nweenwe yakusyomezya muntu kuti bayakukwatana. Eeci cikozyanyo cileelela kujatikizya baabo bayooba cibeela camukaintu wa Kristo wamaambilambali.—2Kor. 11:2; Ciy. 21:2, 9.
▪ Ciganto: Kaindi, ciganto cakali kubelesyegwa kutondezya mukamwini cintu eeco cagantwa, kuti ncamasimpe naa bumboni bwacizuminano. Kujatikizya bananike, balabikkwa “ciganto” naa kugantwa munzila yamaambilambali kwiinda mumuuya uusalala ikutondezya kuti mbiba Leza. (Ef. 1:13, 14) Nokuba boobo, kugantwa ooku takuli kwamamanino pe, nkaambo kugantwa kwamamanino kucitwa buyo ciindi muntu nali aafwaafwi kufwa kasyomeka naa ciindi kwaakusyaala buyo kaindi kasyoonto kuti atalike mapenzi mapati.—Ef. 4:30; Ciy. 7:2-4.
(2 Bakorinto 2:14-16) Pele aalumbwe Leza ooyo lyoonse uutusololela notweenda mbuli nkamu yazunda antoomwe a Kristo alimwi uupa kuti bweema bwaluzyibo bumwaike koonse-koonse kwiinda mulindiswe! 15 Nkaambo kuli Leza tuli bweema bubotu bwa Kristo akati kabaabo ibafwutulwa alimwi abaabo ibanyonyoonwa; 16 kuli baabo ibanyonyoonwa tuli mununko walufwu uutola kulufwu, kuli baabo ibali mukufwutulwa tuli bweema bwabuumi ibutola kubuumi. Alimwi ino nguni weelela ncobeni kucita zintu eezyi?
w10 8/1 23
Sena Mulizyi?
Ino ncinzi cilangilwa kuti ncocakali mumizeezo yamwaapostolo Paulo ciindi naakaamba ‘zyakweenda mbuli nkamu yazunda’?
▪ Paulo wakalemba kuti: “Leza . . . uutusololela notweenda mbuli nkamu yazunda antoomwe a Kristo alimwi uupa kuti bweema bwaluzyibo bumwaike koonse-koonse kwiinda mulindiswe! Nkaambo kuli Leza tuli bweema bubotu bwa Kristo akati kabaabo ibafwutulwa alimwi abaabo ibanyonyoonwa; kuli baabo ibanyonyoonwa tuli mununko walufwu uutola kulufwu, kuli baabo ibali mukufwutulwa tuli bweema bwabuumi ibutola kubuumi.”—2 Bakorinto 2:14-16.
Mwaapostolo wakali kwaamba kujatikizya cilengwa cakusekelela ncobakali kucita bana Roma ikulemeka mupati wabasikalumamba akaambo kakuzunda basinkondo ibakali kulwana cisi. Aciindi eeci, zisaalo alimwi abaange ibakali kujatwa lyankondo bakali kutondezyegwa kumane bapoho bakali kutolwa kuyoopaizyigwa mpoonya mupati wabasikalumamba iwakazunda alimwi abasikalumamba bakwe bakali kutembaulwa abanamaleya. Kumamanino aakusekelela ooku, bapoho bakali kupaizyigwa alimwi kulibonya kuti bunji bwabaange bakali kujaigwa.
Bbuku litegwa The International Standard Bible Encyclopedia lyaamba kuti, majwi aamaambilambali aakuti “bweema bubotu bwa Kristo” alo aayiiminina buumi kubantu bamwi alimwi alufwu kuli bamwi “kulangilwa kuti akazwa kucilengwa ncobakali kucita bana Roma cakuumpa tununkilizyo ciindi nobakali kusekelela. Ibweema ibwakali kwiiminina kuzunda kuli basikuzunda bwakali kuyeezya baange kujatikizya kujaigwa nkobakali kulindila.”