Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu
MARCH 7-13
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 SAMUELE 12-13
“Kulisumpula Kusololela Kukuusyigwa Nsoni”
Ikamikami Kasololela Kukuusigwa Nsoni
Kumatalikilo, imicito ya Saulo ilakonzya kulibonya mbuli kuti ili buyo kabotu. Kayi, bantu ba Leza bakali “amafwabi,” ‘kababindaanizidwe,’ alimwi bakali kukankama akaambo kakuzyingwa nkobakalaankuko. (1 Samuele 13:6, 7) Masimpe, takuli kulubizya pe ikujana inzila imwi yakucita zintu nokwayandika kucita boobo. Pele kamuyeeya kuti Jehova ulicizi cili mumyoyo alimwi ulacizyiba cini ncotuyanda. (1 Samuele 16:7) Aboobo kulangilwa kuti kuli zintu zimwi nzyaakabona kujatikizya Saulo izitaambwi cakaanzambwene mucibalo camu Bbaibbele. Mucikozyanyo, ambweni Jehova wakabona kuti ikwiintila kwa Saulo kwakakulwaizigwa akuliyanda. Ambweni Saulo wakacimwa kapati kuti walo iwakali mwami wa Israyeli inga watalika kulindila muntu ngwaakali kubona kuti wakali musinsimi buyo imudaala alimwi iwakalaa cilengwa cakucedwa kucita zintu! Nokuba boobo, Saulo wakayeeya kuti ikucedwa kwa Samuele nkokwakamupa kuti alicitile zintu mwini alimwi akusotoka malailile aasalede ngaakapedwe kuti atobele. Ino ncinzi cakacitika? Samuele tanaakamulumbaizya Saulo kukulicitila zintu oko. Muciindi caboobo, wakamusinsa Saulo kaamba kuti: “Bwami bwako tabukonzyi kwiimikwa pe. . . . Nkaambo kakuti uwe teewacita mbuli mbwaakalailila Jehova.” (1 Samuele 13:13, 14) Aalo awa ikulisumpula kwakasololela kukuusigwa nsoni.
Jehova Ulakondwa Nomumumvwida
Makani aamu Bbaibbele aamba zya Mwami Saulo alatondezya mbociyandika kuswiilila. Saulo wakatalika kulela kali muleli uulibombya, ‘wakali muniini mumeso aakwe.’ Pele mukuya kwaciindi, kulisumpula akutayeeya munzila iili kabotu bwakaba mbobuumi. (1 Samuele 10:21, 22; 15:17) Buzuba bumwi Saulo wakali kulangilwa kulwana nkondo aba Filisiti. Samuele wakamwaambila mwami Saulo kuti amulindile kutegwa azikutuule zituuzyo kuli Jehova alimwi akumupa malailile aamwi. Nokuba boobo, Samuele tanaakasika aciindi ncaakali kulangilwa, eelyo bantu bakatalika kumwaikizyanya. Abone boobo Saulo “wakatuula zituuzyo.” Eeci cakamusulula Jehova. Naakasika Samuele, mwami wakalitamizya cakamupa kutaccilila kati nkaambo Samuele wamuka kusika ‘walisinikizya’ kutuula cituuzyo kutegwa Jehova amuyande. Ku Mwami Saulo ikutuula cituuzyo eeco cakali kuyandika kapati kwiinda kuccilila malailile ngaakapegwa aakuti amulindile Samuele kutegwa azikutuule cituuzyo eeco. Samuele wakamwaambila kuti: “Wacita cabufubafuba. Teewatobela mulao wa-Jehova Leza wako ngwaakakulailila.” Akaambo kakutamumvwida Jehova, Saulo wakaleka kuba mwami.—1 Samuele 10:8; 13:5-13.
Mbono Zyakumuuya
Sena Muyakubutobela Busolozi bwa Jehova bwa Luyando?
Sena aba bantu bakali kuyeeya kuti mwami wakali kukonzya kucita kabotu akusyomwa kwiinda Jehova? Ikuti naa mbombubo oobo bakali kutandila citako. Alimwi bakali kukonzya kutobela zyintu azimwi zinji nzyaakali kubacenga Saatani. Bami bakali kukonzya kubapa kuti batalike kukomba mituni. Basikukomba mituni bayeeya kuti balakonzya kusyoma baleza bakabambwa azisamu naa amabwe nkaambo kakuti balakonzya kubabona kwiinda Leza Jehova uutalibonyi, iwakalenga zyintu zyoonse. Pele mwaapostolo Paulo wakaamba kuti, mituni ‘kunyina mboibede.’ (1 Ko. 8:4) Taikonzyi kubona, kumvwa, kwaambaula naa kucita cintu cili coonse. Mulakonzya kwiibona akwiijata, pele kuti naa muyanda kwiikomba nkokuti mutobela zyintu zitakwe milimo—kutobela zyintu zili boobo kulakonzya kupa kuti munjile mumapenzi.—Int. 115:4-8.
MARCH 14-20
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 SAMUELE 14-15
“Kumvwida Nkubotu Kwiinda Cipaizyo”
Jehova Ulakondwa Nomumumvwida
Akaambo kakuti Jehova Mulengi, zyoonse zintu nzyotujisi zyakumubili nzizyakwe. Mbwaanga cili boobo, sena kuli cintu ncotukonzya kumupa? Inzya nkocili, tulakonzya kumupa cintu ciinda kubota. Ncintu nzi eeco? Tulakonzya kujana bwiinguzi kwiinda mukuccilila lulayo lwakuti: “Songwaala, mwanaangu, ukondezye moyo wangu, kuti mbe aluvwiilo kuliyooyo uundisampaula.” (Tusimpi 27:11) Tulakonzya kumupa cintu Leza, ikwiinda mukumuswiilila. Nokuba kuti tuliindenyi bukkale ambotwakakomena, kwiinda mukumumvwida Leza, aumwi ulakonzya kugwasya mukukazya majwi aa Saatani Diabolosi ngaakati bantu tabakonzyi kuzumanana kusyomeka kuli Leza kuti basikilwa mapenzi. Elo ncoolwe nobantu!
w20 11/15 20 ¶4, 5
Sena Muyoozumanana Kululamikwa?
Cikozyanyo ca Mwami Saulo citondezya icikonzya kucitika kuti katutajisi bube bwakulicesya. Saulo wakalisumpula kapati cakuti wakaalilwa kuzumina kuti wakeelede kucinca. (Int. 36:1, 2; Hab. 2:4) Eeci cakalibonya ciindi Jehova naakapa Saulo malailile aagaminide kujatikizya ncaakeelede kucita ciindi naakamana kuzunda bana Amaleki. Nokuba boobo, Saulo kunyina naakamumvwida Jehova. Alimwi ciindi musinsimi Samuele naakamwaambila kujatikizya kulubizya nkwaakacita, Saulo wakakaka. Muciindi caboobo, wakasola kupa twaambo twakulitamizya kwiinda mukutondezya kuti kunyina cibi cipati ncaakacita alimwi akupa bamwi mulandu. (1Sam. 15:13-24) Musyule, Saulo wakalicitide kale cintu cikozyenye aceeci. (1Sam. 13:10-14) Cuusisya ncakuti, Saulo wakalekela moyo wakwe kulisumpula. Kunyina naakacinca mbwaakali kuyeeya, aboobo Jehova wakamusinsa akumukaka.
Kutegwa tutabi mbuli Saulo, tweelede kulibuzya mibuzyo eeyi: ‘Ciindi nondibala lulayo luzwa mu Jwi lya Leza, sena ndilajana twaambo twakulitamizya kutegwa nditalubelesyi? Sena inga ndiyeeya kuti ncondicita tacili cibi cipati boobo? Sena inga ndipa bamwi mulandu akaambo kazintu nzyondicita? Kuti naa bwiinguzi kumubuzyo nouba omwe akati kayeeyi mbwakuti inzya, nkokuti tweelede kucinca mbotuyeeya alimwi abube. Buyo-buyo, moyo wesu ulakonzya kulisumpula kapati cakuti Jehova inga watukaka kuba balongwe bakwe.—Jak. 4:6.
Mbono Zyakumuuya
Amwiiye Lweetelelo lwa Jehova
Eeci tacaambi kuti lweetelelo lweelede kutondezyegwa mubukkale buli boonse. Lweetelelo lwa Leza lwakali kweelela muzikozyanyo zyamu Bbaibbele izyaambwa kale. Nokuba boobo, Mwami Saulo tanaakamvwida ciindi naakacita ceeco ncaakali kuyeeyela kuti utondezya lweetelelo. Tanaakamujaya Agagi, sinkondonyina abantu ba Leza, alimwi tanaakabajaya abanyama babotu. Aboobo, Jehova wakamukaka Saulo kuba mwami wa Israyeli. (1Sam. 15:3, 9, 15) Nokuba boobo, Jehova, Mubetesi uululeme. Ulakonzya kubona icili mumyoyo yabantu, alimwi ulizyi ciindi lweetelelo noluteelede kutondezyegwa. (Malo. 2:17; Ezk. 5:11) Ciindi ciyoosika nayoobanyonyoona boonse ibatayandi kumumvwida. (2Tes. 1:6-10) Eeco tacikabi ciindi cakutondezya lweetelelo kubantu mbayoobeteka kuti mbaasizibi. Muciindi caboobo, kubanyonyoona cinooli citondezyo calweetelelo lwa Leza ilweelela kubaluleme, balo mbayoofwutula.
MARCH 21-27
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 SAMUELE 16-17
“Nkondo Njiya Jehova”
“Nkondo Njiya Jehova”
Davida wakasyomezya Saulo kwiinda mukumwaambila cakacitika kujatikizya syuumbwa alimwi acibbeya. Sena wakali kulisumpula buya? Peepe. Davida wakalizyi mbwaakazunda munkondo eezyi. Wakaamba kuti: “Jehova, iwakandivwuna kumala aasyuumbwa aacibbeya ngonguwe uutiindivwune kujanza lyamu Filisiti ooyu.” Kumamanino, Saulo wakazumina, wakaamba kuti: “Mbubo koya, Jehova abe anduwe.”—1 Samuele 17:37.
Sena inga mwayanda kuba alusyomo mbuli lwa Davida? Amubone kuti, lusyomo lwa Davida tiilwakayeeme azintu zyakuyeeyela buyo. Wakajisi lusyomo muli Leza wakwe akaambo kaluzyibo alimwi azintu izyakamucitikila. Jehova wakalimuzyi kuti Mukwabilizi siluyando alimwi Sikuzuzikizya zisyomezyo zyakwe. Ikuti katuyanda kuba alusyomo luli boobu, tweelede kuzumanana kwiiya zinji kujatikizya Leza mu Bbaibbele. Mpoonya twanoopona kweelana anzyotwiiya, ciyoopa kuti zintu zibotu izinootucitikila ziyumye lusyomo lwesu andiswe.—Bahebrayo 11:1.
“Nkondo Njiya Jehova”
Kusikila sunu, majwi aa Davida atondezya lusyomo luyumu. Amweezeezye buyo mwaalumi uucili mwana-mwana koompolola kuli Goliati kuti: “Yebo waboola kulindime apanga, sumo amuumba, pele mebo ndiboola kulinduwe muzina lya Jehova wamakamu, Leza wabasikalumamba bana Israyeli, ooyo ngoosampaula.” Davida wakalizyi kuti nguzu zyabantu alimwi azilwanyo tiizyakali kuyandika kapati. Goliati wakatondezya kubula bulemu kuli Jehova Leza, alimwi Jehova tanaakali kuyooumuna buyo pe. Kweelana ambwaakaamba Davida, “nkondo njiya Jehova.”—1 Samuele 17:45-47.
Davida wakamubona Goliati mbwaakali mupati alimwi azilwanyo nzyaakajisi. Nokuba boobo, Davida tanaakalekela zintu zili boobu kumukonga. Kunyina naakacita mbuli Saulo abamaalumi ibakali mumpi yakwe. Davida taakwe naakalyeezyanisya a Goliati. Muciindi caboobo, wakeezyanisya Goliati kuli Jehova. Kalampa mamita aali 2.9, Goliati wakali kubainda bamaalumi boonse, pele sena wakali kukonzya kweelana a Mwami wabubumbo boonse? Mubwini, mbubwenya mbuli muntu uuli woonse, wakali buyo mbuli kauka—aciindi eeci, kauka nkaakali kuyanda kunyonyoona!
“Nkondo Njiya Jehova”
Mazuba aano, babelesi ba Leza tabatoli lubazu munkondo iini. Ciindi eeco cakainda. (Matayo 26:52) Pele mbubwenya buyo, tuyandika kwiiya lusyomo lwa Davida. Mbubwenya mbulinguwe, tweelede kubona Jehova kuba mwini-mwini—kuti ngo Leza alikke ngotweelede kubelekela alimwi akuyoowa. Ziindi zimwi, tulakonzya kulitenga twalyeezyanisya amapenzi eesu, pele mapenzi eesu masyoonto kuti twaayezyanisya kunguzu zya Jehova ziteeli. Kuti twasala Jehova kuba Leza wesu alimwi kuba alusyomo mulinguwe mbuli Davida mbwaakacita, nkokuti kunyina buyumuyumu, naa penzi ilyeelede kutuyoosya. Kunyina cikonzya kwiinda nguzu zya Jehova kuzunda!
Mbono Zyakumuuya
Twaambo Tupati-pati Kuzwa Mubbuku lya Samuele lya Kusaanguna
16:14. Muuya mubi iwakali kupa kuti Saulo ataliibi mumizeezo nkulombozya kubyaabi kwamizeezo alimwi amoyo wakwe, nkokuti ikuyandisisya kwakwe kwamumoyo kwakucita citaluzi. Jehova naakaleka kumupa muuya wakwe uusalala, lukwabililo kuli Saulo lwakamana, aboobo wakatalika kweendelezyegwa amuuya wakwe mubyaabi. Mbwaanga Leza wakazumizya muuya ooyo kunjila mubusena bwamuuya Wakwe uusalala, muuya mubi ooyu waambwa kuti “muuya mubi iwakazwa kuli-Jehova.”
MARCH 28–APRIL 3
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 SAMUELE 18-19
“Amuzumanane Kulicesya Nokuba Kuti Mwazwidilila”
Amusyome Muuya wa Leza Bukkale Nobwacinca
Muciindi cisyoonto buyo, mweembezi ooyu wakali kuzooba muntu uujisi mpuwo mucisi eeco. Wakaitwa kuti abelekele mwami akumulizila nyimbo. Wakajaya Goliati sinkondo, mubbabbani iwakali kuyoosya cakunga nobaba basikalumamba bana Israyeli bacibwene bakayoowa kulwana anguwe. Naakabikkwa kuba musololi wabasikalumamba, Davida wakabazunda ba Filisti. Ibantu bakamuyanda. Bakaanza nyimbo zyakumutembaula. Kumatalikilo, iwakali kugwasya Mwami Saulo wakapandulula mukubusi Davida kuti tanaakali buyo muntu “uuzi kusobana,” pele alimwi “ngumwaalumi sintanze, muyumu wankondo, ulijisi busongo bwakumvwisya makani, alimwi mweebesi.”—1 Samuele 16:18; 17:23, 24, 45-51; 18:5-7.
Amubone Lwiindano Mubantu
Bantu banji balalitukumuna akaambo kambobaboneka kabotu, mbobazyibidwe, kucizyiba kwiimba, kucikonzya kucita kabotu zintu, naa cuuno cilemekwa. Davida tanaakajisi buyo comwe akati kazyeezyi pele zyoonse; nokuba boobo, wakazumanana kulibombya mubuumi bwakwe boonse. Naakamana kujaya Goliati alimwi akupegwa mwana musimbi wa Mwami Saulo kuba mukaintu wakwe, Davida wakaamba kuti: “Ino mebo ndime ni, alimwi ino mukwasyi wangu aluzubo lwataata ncinzi mu Israyeli kuti mebo ndibe mukwe wamwami?” (1Sam. 18:18) Ino ncinzi cakamugwasya Davida kuzumanana kulibombya? Ibube, kucikonzya kucita kabotu zintu, alimwi azyoolwe nzyaakajisi Davida zyakaba nkaambo Leza ‘wakooka,’ naa wakalibombya, kutegwa atondezye kumubikkila maano. (Int. 113:5-8) Davida wakalizyi kuti tanaakajisi cintu cili coonse cibotu ncaatakapegwa a Jehova.—Amweezyanisye 1 Bakorinto 4:7.
Mbubwenya mbuli Davida, bantu ba Jehova mazuba aano balasolekesya kutondezya kulicesya. Cilakondelezya kapati ikuzyiba kuti Jehova, Mupatikampatila mububumbo boonse, ulatondezya ibube bubotu oobu bwakulicesya. (Int. 18:35) Tulalubikkila maano kapati lulayo oolu lwakasololelwa amuuya lwakuti: “Amulisamike luyando lwamoyo walubomba, luzyalo, kulicesya, kubomba moyo alimwi akukkazika moyo.” (Kol. 3:12) Alimwi tulizyi kuti luyando “talulidundi, talulisumpuli.” (1Kor. 13:4) Ciindi notulicesya, bantu balakonzya kukwelelezyegwa kuli Jehova. Mbubwenya bamalumi mbobakonzya kukwelelezyegwa kakunyina jwi akaambo kabukkale bwabakaintu babo, ibamwi balakonzya kukwelelezyegwa kuli Leza kwiinda mukulicesya nkobatondezya bantu bakwe.—1Pet. 3:1.
Mbono Zyakumuuya
it-2 695-696
Musinsimi
Nokuba kuti basinsimi bakali kusalwa amuuya wa Jehova, takulibonyi kuti bakali kwaambaula kwiinda mukusololelwa amuuya lyoonse. Muciindi caboobo, muuya wa Leza ‘wakali kubaselukila’ aziindi zimwi, akubaambila milumbe yakeelede kwaambilizyigwa. (Ezk. 11:4, 5; Mik. 3:8) Eeci cakali kubakulwaizya kuti baambaule. (1Sam. 10:10; Jer. 20:9; Am. 3:8) Tiibakali kucita buyo zintu zigambya, pele alimwi bakali kwaamba alimwi akulilemeka munzila iigambya. Eeci cilakonzya kupandulula kaambo bantu bamwi ncobakali “kucita mbuli basinsimi.” (1Sam. 10:6-11; 19:20-24; Jer. 29:24-32; amweezyanisye a Mil. 2:4, 12-17; 6:15; 7:55.) Kubeleka kwabo cabusungu alimwi cakumaninina kwakali kukonzya kubagambya bantu bamwi, alimwi buya akubabona kusondoka, mbuli leelyo musinsimi umwi naakaunka kuli basilutwe bampi yabasikalumamba akunanika Jehu. Pele basilutwe bampi nobakazyiba kuti mwaalumi uulya wakali musinsimi ncobeni, bakauzumina mulumbe wakwe. (2Bam. 9:1-13; amweezyanisye a Mil. 26:24, 25.) Ciindi Saulo naakali kutandaanya Davida, ‘wakacita mbuli musinsimi’ kwiinda mukusamununa zisani zyakwe akoona “kali mantanda buzuba oobo boonse amasiku,” calo cakapa kuti Davida atije. (1Sam. 19:18–20:1) Pele eeci tacaambi kuti basinsimi kanji-kanji bakali kweenda amantanda, nkaambo malembe aamu Bbaibbele taatondezyi oobo. Mubukkale bumbi bobilo bulembedwe, kwakali kaambo musinsimi umwi ncaakeendela amantanda, wakacita oobo kutondezya cintu cimwi kujatikizya businsimi bwakwe. (Is. 20:2-4; Mik. 1:8-11) Kaambo Saulo ncaakeendela amantanda takaambidwe pe. Ambweni cakali citondezyo cakuti wakali muntu-muntu buyo iwasamununwa zisani zyakwe zyabulemu, naa muntu uutakwe ambwabede kuti weezyanisyigwa anguzu zinji kapati nzyajisi Jehova naa kaambo kamwi buyo.
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
Imulimo Uuyandika Kulicesya
Ijwi lya Leza litulailila kuti tweelede kuba ‘amoyo mutete, batabweedezyi cibi kucibi, pele ibabweedezya cilongezyo.’ (1 Pet. 3:8, 9) Ilulayo oolu lulabeleka mumulimo wabukambausi. Masimpe, mulimo wa Bunakristo ulakonzya kuba mulimo uusunka kulicesya kwesu.
Ikulicesya mbube butugwasya kutegwa tuliyumye mubukkale bukatazya kapati. Ciindi notukambauka tulabasikila bantu mbotutazyi, kakunyina kupangana kuti tuyoobaswaya, alimwi tulizyi buya kuti bamwi bayootutanda calunya. Kuyandika kulicesya ikutegwa tucikonzye kukambauka kubantu bali boobu. Mucilawo cimwi cikatazya kapati, bacizi bobilo bapainiya bakali kukambauka abuzuba kuŋanda aŋanda kwamyaka yobilo kakunyina muntu wakazumina kubandika ambabo! Nokuba boobo bakaliyumya, eelyo sunu kuli mbungano zyobilo mubusena oobu.
Kweendelezya Basibukali: Ikulicesya kuyootugwasya kwiiya Jesu ciindi bantu bamwi nobatajisi lubomba naa kutatulemeka. (1 Pet. 2:21-23) Aŋanda imwi mucizi umwi wakafwubaazyigwa kapati. Iwakatalika kumufwubaazya mmukaintu amane awalo mulumaakwe wanjililila eelyo akumutanda mucizi ooyu aŋanda yabo. Imucizi ooyu wakamwetamweta buyo akwaamba kuti wakali kulombozya kuti akaambaule ambabo buzuba bumbi. Eeci cakabajatikizya kapati banabukwetenyi aaba cakunga nikwakasika Kamboni uumbi bakaswiilila alimwi bakazumina ciindi nobakatambwa kuti bakajanike kumuswaangano ku Ŋanda ya Bwami. Imucizi ngobakatandide wakaboola akubaanzya alimwi akubakambaukila. Andiswe mbubwenya tulakonzya kubagwasya aabo bakazya kuti bayozye-yozye kwiinda mukuba ‘amoyo mutete akubalemeka.’—1 Pet. 3:15; Tus. 25:15.
Mutalisumpuli: Iluzibo lwamu Bbaibbele ndotujisi talutupi kuti bantu tutalike kubabona kuti taakwe ancobazyi naa ikutalika kubaubula. (Joh. 7:49) Pele, Jwi lya Leza litulaya kuti tatweelede ‘kusampaula muntu pe.’ (Tit. 3:2) Ikuti naa tuli batete moyo mbuli bwakali Jesu, tulakonzya kubakatalusya bantu. (Mt. 11:28, 29) Ikusikila bantu cakulicesya kulakonzya kupa kuti mulumbe wesu ukondelezye.
Masimpe, kulicesya kulakonzya kutugwasya kuliyumya kubeleka mucilawo cikatazya. Kulakonzya kupa kuti aabo bakaka bayozye-yozye alimwi akupa kuti bantu bazumine kuswiilila mulumbe wa Bwami. Kunze lyaboobo, kulamukkomanisya Jehova walo ‘uubafwida luzyalo batete myoyo.’—1 Pita 5:5, Ci.
APRIL 4-10
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 SAMUELE 20-22
“Mbomukonzya Kuba Mulongwe Mubotu”
Amuyumye Zilongwe Abamwi Mamanino Naatanasika
Mazuba aano, bakwesu alimwi abacizyi balajana buyumu-yumu bunji. Mucikozyanyo, banji balacitikilwa ntenda zilicitikila buyo, alimwi azyeezyo zicitwa abantu. Ciindi ntenda zili boobu nozyicitika, ambweni tobamwi tulakonzya kubatambula balongwe aaba mumaanda eesu. Ambweni bamwi buya balakonzya kubagwasya kwiinda mukubapa mali. Pele toonse tulakonzya kumulomba Jehova kutegwa abagwasye. Ciindi notwabona mukwesu naa mucizyi uutyompedwe, tulakonzya kucibula cakwaamba naa cakucita. Nokuba boobo, toonse tulakonzya kugwasya. Mucikozyanyo, tulakonzya kujana ciindi cakuba antoomwe abalongwe besu aaba. Atuswiilile calweetelelo ciindi nobabandika. Kunze lyaboobo, inga twabaambila magwalo aayumya-yumya. (Is. 50:4) Iciyandika kapati ncakuti lyoonse katulibambilide kubagwasya.—Amubale Tusimpi 17:17.
Amweende Munzila zya Jehova
Leza uyanda kuti katuli balongwe basyomeka. (Tus. 17:17) Jonatani, imwana wa Mwami Saulo musankwa wakaba mulongwe wa Davida. Jonatani naakamvwa kuti Davida wakajaya Goliati, “moyo wa-Jonatani wakaswaana amoyo wa-Davida, nkabela Jonatani wakamuyandisya mbuli mbwaliyanda mwini.” (1 Sam. 18:1, 3) Jonatani mane wakacenjezya Davida ciindi Saulo naakali kuyanda kumujaya. Davida naakatija, Jonatani wakaswaangana anguwe akutangana cizuminano anguwe. Kwaamba makani aajatikizya Davida kuli Saulo kwakatimujazye Jonatani, pele balongwe aaba bobile bakaswaangana alimwi akubukulusya cilongwe cabo. (1 Sam. 20:24-41) Nobakaswaangana lwamamanino, Jonatani wakayumya-yumya Davida “muli-Leza.”—1 Sam. 23:16-18.
Mbotukonzya Kuzumanana Kumvwana Munyika Bantu Mobatamvwani
Kamusyomeka. Solomoni wakalemba kuti: “Muzwalani ulayandisya kuziindi zyoonse, alimwi munyina wazyalilwa mapenzi.” (Tus. 17:17) Solomoni naakali kulemba majwi aaya, weelede kuti wakali kuyeeya cilongwe cakali akati ka Davida, a Jonatani. (1 Sam. 18:1) Mwami Saulo wakali kuyanda kuti imwanaakwe Jonatani akakone bwami bwa Israyeli. Pele Jonatani wakalizyi kuti Jehova wakasala Davida kuti abe nguwe mwami. Mukwiimpana a Saulo, Jonatani tanaakamufwida munyono Davida. Tanaakaba amunyono ciindi Davida naakali kutembaulwa alimwi tanaakazisyoma zyintu Saulo nzyaakali kubejelezya Davida. (1 Sam. 20:24-34) Sena tuli mbuli Jonatani? Sena tulakkomana ciindi beenzuma nobapegwa mikuli mumbungano? Nobanjila mumapenzi, sena tulabayumya-yumya akubagwasya? Ikuti naa umwi watwaambila zyintu zyakubeja kujatikizya mweenzuma, sena tulafwambaana kuzisyoma? Naa sena tulamwiiminina mweenzuma mbuli mbwaakacita Jonatani?
Mbono Zyakumuuya
Twaambo Tupati-pati Kuzwa Mubbuku lya Samuele lya Kusaanguna
21:12, 13. Jehova uyanda kuti katuyeeya alimwi akubelesya luzibo kutegwa tweendelezye bukkale bukatazya mubuumi. Watupa Jwi lyakwe ndyaakasololela amuuya, ilipa busongo, luzibo alimwi amaano. (Tusimpi 1:4) Alimwi tulatambula lugwasyo kuzwa kubaalu Banakristo ibabikkidwe.
APRIL 18-24
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 SAMUELE 23-24
“Amumulindile Jehova Cakukkazika Moyo”
Amusyome Muuya wa Leza Bukkale Nobwacinca
Davida wakakaka kumucitila cibi Saulo. Kwiinda mulusyomo alimwi akukkazika moyo, wakabona kuti cilagwasya imakani kwaasiya mumaanza aa Jehova. Mwami naakazwa mumpako yabbwe, Davida wakaita ulaamba: “Jehova atubeteke yebo ambebo. Jehova nguuyoondikoyekela nduwe, pele ijanza lyangu ndemwini taliyandi pe.” (1 Samuele 24:12) Nokuba kuti Davida wakalizi kuti Saulo nguulubizide, tanaakajolela cibi pe, nokuba kwaamba cakusampaula Saulo. Kwaziindi zinji, Davida wakakaka kujolela cibi. Muciindi caboobo, wakasyoma Jehova ikuti aabambe makani.—1 Samuele 25:32-34; 26:10, 11.
Kuliyumya Amukulekele Kuti Kumanizye Mulimo Wankuko
Sikwiiya Jakobo wakasololelwa amuuya kulemba kuti: “Kuliyumya amukulekele kuti kumanizye mulimo wankuko, ikutegwa mulondoke akuzulila mumbazu zyoonse, mutabi acintu cili coonse ncomubula.” (Jakobo 1:4) Mbuti kuliyumya mbokukonzya kumanizya “mulimo” wankuko mulindiswe? Ciindi notulwana sunko, inga twayandika kukkazika moyo kapati, kutondezya kulumba aluyando. Ciindi notuliyumya musunko, tuyakwiiya kubutondezya kapati bube oobu, aboobo munzila eeyi bube bwesu bwa Bunakristo buyoobota kwiinda.
Akaambo kakuti kuliyumya inga kwapa kuti tube Banakristo bali kabotu, inga tiitwayanda kusotoka mulawo wa Jehova akaambo buyo kakuti tuyanda kumana sunko. Mucikozyanyo, ikuti kamukatazyigwa akuyeeya zintu zibi, mutalekeli sunko pe kumuzunda! Amumulombe Jehova kuti amugwasye kukaka mizeezo mibi. Sena mulakazyigwa abanamukwasyi? Mutalengaani pe. Amukanze kuzumanana kubelekela Jehova. Kwiinda mukucita boobu, muyooyumya lusyomo lwanu muli Jehova. Amuyeeye kuti: Kutegwa tukkomaninwe a Leza, tweelede kuliyumya.—Baroma 5:3-5; Jakobo 1:12.
Mbono Zyakumuuya
Mutalekeli Cintu Cili Coonse Kumulesya Kujana Bulumbu
Ikuti naa twaba aluyando aluzyalo mumoyo wesu, tatukafwambaani kuba abbivwe. Ijwi lya Leza lyaamba kuti: “Luyando lulakkazika moyo alimwi lulaaluzyalo.” (1Kor. 13:4) Kutegwa tutalekeli moyo wesu kuba abbivwe, tweelede kusolekesya kubona zintu mbubonya mbwazibona Leza, nkokuti kubona bakwesu abacizyi kuti ncibeela camubili omwe wa Bunakristo. Eeci ciyootugwasya kuba alweetelelo kweelana ambolutondezya lulayo oolu lwakasololelwa amuuya lwakuti: “Ikuti cizo cimwi calemekwa, zizonyina zyoonse zilakkomana ancico.” (1Kor. 12:16-18, 26) Aboobo muciindi cakuba abbivwe, tuyookkomana ciindi bamwi nobalongezyegwa. Amulange-lange cikozyanyo ca Jonatani, imwana wa Mwami Saulo. Kunyina naakaba abbivwe ciindi Davida naakasalwa kuyookkala acuuno cabwami. Muciindi caboobo, wakamuyumya-yumya Davida. (1Sam. 23:16-18) Sena andiswe tatweelede kutondezya luyando alimwi aluzyalo mbubonya mbwaakacita Jonatani?
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
Amutondezye Lweetelelo Mumulimo Wanu Wakukambauka
Yatatu, amubakkazikile moyo aabo mbomuyiisya. Amuyeeye kuti, ambweni tabanabuzuba batumvwa twaambo tumwi twamasimpe tuli mu Bbaibbele ooto swebo ntotuzyi kabotu. Alimwi banji balaziyanda kapati nzyobasyoma. Balakonzya kulimvwa kuti bukombi bwabo ncintu cipati icibakamantanya kumikwasyi yabo, kuzilengwa zyabo alimwi akubantu bamuzilawo mobakkala. Mbuti mbotukonzya kubagwasya?
Amuyeeye cikozyanyo eeci: Ncinzi cicitika ikuti naa bbiliji limwi lyakaindi kalitali kabotu alimwi liyandika kulimwaya? Kanji-kanji, bbiliji lipya lilatalika kuyakwa kumwi lyakaindi kalicibelesyegwa. Kufwumbwa buyo lyamana kuyakwa bbiliji lipya, lyakaindi lilakonzya kumwaigwa. Mbubwenya buyo, ikuti katuyanda kuti bantu bazileke njiisyo “zyakaindi” nzyobakkomanina kapati, cakusaanguna inga twayandika kubagwasya kuzyiba alimwi akukakkomanina kasimpe “kapya,” nkokuti njiisyo zyamu Bbaibbele eezyo nzyobatazyi ciindi notwatalika kwiiya ambabo. Lilikke buyo ikuti bakazyiba kasimpe ndendilyo nobayoozileka njiisyo zyabo zyakaindi. Cilakonzya kutola ciindi kutegwa tubagwasye bantu kucinca.—Rom. 12:2.
Ikuti katubakkazikila moyo bantu mumulimo wakukambauka, tatukalangili kuti bayookamvwisya naa kukatambula kasimpe kamu Bbaibbele mbobayookamvwida buyo ciindi cakusaanguna. Muciindi caboobo, lweetelelo luyootukulwaizya kubagwasya kuzinzibala kuyeeya kwaciindi cili mbocibede kujatikizya ncaamba Magwalo. Mucikozyanyo, amubone mbotukonzya kumugwasya muntu umwi kumvwisya bulangizi bwabuumi butamani muparadaiso anyika. Bantu banji bazyi buyo makani masyoonto naa kunyina ncobazyi kujatikizya njiisyo eeyi. Ambweni inga kabasyoma kuti ciindi muntu afwa, ngamamanino aabuumi bwakwe. Andiza inga kabayeeya kuti bantu boonse ibali kabotu baunka kujulu. Ino inga twabagwasya buti?
Mboobu mukwesu umwi mbwagwasya bantu kumvwisya bulangizi bwakuyoopona kukabe kutamani anyika. Cakusaanguna, ulabala lugwalo lwa Matalikilo 1:28. Mpoonya ulamubuzya mukamwiniŋanda kujatikizya Leza nkwaakali kuyanda kuti bantu kabakkala alimwi abuumi mbwaakali kuyanda kuti kabapona. Bunji bwabantu baingula kuti, “Wakali kuyanda kuti kabapona buumi buli kabotu anyika.” Amana, mukwesu ulabala lugwalo lwa Isaya 55:11 akubuzya kuti naa makanze aa Leza akacinca. Kanji-kanji, mukamwiniŋanda wiingula kuti peepe. Mukumanizya, mukwesu ulabala lugwalo lwa Intembauzyo 37:10, 11 akubuzya kujatikizya mbobunoobede buumi bwabantu kumbele. Kwiinda mukubelesya Magwalo munzila eeyi, wagwasya bantu banji kumvwisya kuti Leza uyanda kuti bantu ibali kabotu bakapone kukabe kutamani mu Paradaiso anyika.
APRIL 25–MAY 1
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 SAMUELE 25-26
“Sena Mucita Zintu Kakunyina Kuyeeya?”
Wakacita Cabusongo
Ino basikalumamba aabo ibakali kubeleka canguzu bakali kubalanganya buti beembezi? Cakali cuubauba kulimbabo kubweza naa kubba mbelele kufwumbwa ciindi bayanda, pele taakwe nobakacita cintu cili boobo. Mukwiimpana, bakali basikukwabilila butanga bwa Nabala alimwi ababelesi bakwe. (Amubale 1 Samuele 25:15, 16.) Mbelele alimwi abeembezi bakali kuswaanganya ntenda zinji. Banyama bamusyokwe bakali banji alimwi munyinza wakumusanza wamu Israyeli wakali afwaafwi cakuti babbi bakumasena aambi bakali kusika kanji-kanji.
Kweelede kuti cakali ciyumu kapati kusanina baalumi boonse aabo munkanda. Aboobo, buzuba bumwi Davida wakatuma baalumi kuli Nabala kulomba lugwasyo. Davida wakasala ciindi eeci cabusongo. Cakali ciindi capobwe lyakugela mbelele, ciindi bantu nobakali baabi alimwi anobakali kupobola. Davida alimwi wakasala majwi mabotu, majwi aabulemu kulinguwe. Mane buya wakalyaamba kuti “Davida mwanaako,” ambweni kutondezya bulemu kuli Nabala walo iwakali mupati muciimo. Ino Nabala wakavwiila buti?—1 Sam. 25:5-8.
Wakanyema kapati! Mwaalumi iwaambwa kumatalikilo naakali kupandulwida Abigayeli icakacitika wakati: “Wakabakalalila loko.” Nabala iwakali muunyu kapati wakatongooka cakupozya kujatikizya cinkwa cakwe cibotu, maanzi alimwi anyama. Wakaamba Davida kuti muntu uutakwe mulimo alimwi wakamupandulula kuti mubelesi iwakaccija. Nabala wakali kubona zyintu mbubwenya mbuli Saulo, walo iwatakali kumuyanda Davida. Boonse bobilo taakwe wakali kubona zyintu mbuli mbwazibona Jehova. Leza wakali kumuyanda Davida alimwi wakali kumubona mbuli mwami wakumbele wa Israyeli kutali mbuli muzike wakazanga.—1 Sam. 25:10, 11, 14.
Wakacita Cabusongo
Wakauzumina mulandu alimwi wakalomba Davida kuti amulekelele. Wakazumina kuti mulumaakwe wakali mufwubafwuba kweelana azyina lyakwe ncolyakali kwaamba, ambweni wakacita oobo kutondezya kuti tiicakali kweelela kuti Davida asubule muntu uuli boobo. Wakatondezya lusyomo muli Davida kuti mwiiminizi wa Jehova, akuzyiba kuti wakali kulwana “inkondo zya-Jehova.” Alimwi wakatondezya kuti wakalicizyi cisyomezyo ca Jehova kujatikizya Davida alimwi abwami, nkaambo wakaamba kuti: ‘Jehova ncobeni uyookubikka kuba musololi wa Israyeli.’ Kuyungizya waawo, wakaambila Davida kuti ataciti cintu cili coonse cikonzya kupa kuti abe amulandu wabulowa naa kumuletela “buusu”—nkokuti kunyonganya manjezeezya. (Amubale 1 Samuele 25:24-31.) Majwi aakwe akali mabotu, alimwi akamunjila mumoyo Davida.
Mbono Zyakumuuya
Wakacita Cabusongo
Sena eeci caamba kuti Abigayeli wakali kuzangila busilutwe bwamulumaakwe? Peepe; amuyeeye kuti Nabala wakacita cibi kumubelesi wa Jehova uunanikidwe, cintu cakali kukonzya kupa kuti bantu banji banyina mulandu bamuŋanda ya Nabala bafwe. Kuti Abigayeli naatakabweza ntaamu eeyi, sena awalo naakaba amulandu mucintu ncaakacita mulumaakwe? Mubukkale oobu, wakasaanguna kulibombya kuli Leza wakwe muciindi cakulibombya kumulumaakwe.