MAKANI AAYEEME AMUTWE UULI ACIVWUMBYO
Kuzyiba Kasimpe Kujatikizya Pobwe lya Halloween
Sena bantu bamucisi cokwanu balasekelela pobwe lya Halloween? Ku United States aku Canada pobwe lya Halloween lilidumide kapati alimwi mwaka amwaka mu October 31 pobwe eeli lilasekelelwa. Nokuba boobo, tunsiya-nsiya twapobwe eeli tulajanika muzisi zimwi zinji munyika yoonse. Muzisi zimwi mapobwe aasekelelwa ajisi mazyina aaindene, pele zyintu zijatikizyidwe mumapobwe aaya zilikozyenye, zyintu mbuli: kwaambaula amyuuya yabafwide, masalamuzi, bulozi, alimwi kubikkilizya a Diabolosi amadaimona.—Amubone kabbokesi kajisi mutwe wamakani wakuti: “Kusekelela Mapobwe Mbuli Pobwe lya Halloween Munyika Yoonse.”
NWYEBO kumugama inga kamutasyomi mizimo, madaimona, alimwi azilenge zyamyuuya zibelesyegwa mutunsiyansiya. Ambweni mulakonzya kubona kuti kusekelela pobwe lya Halloween alimwi amapobwe amwi aali boobu nkulikkomanisya buyo naa kuyiisya bana banu kubelesya mizeezo yabo. Nokuba boobo, bantu banji mapobwe aali boobu baabona kuti mabi akaambo katwaambo ootu tutobela:
Bbuku lyakuti Encyclopedia of American Folklore lipandulula pobwe lya “Halloween,” kuti, “nkucikonzya kwaambaula amyuuya iilaanguzu, calo cili ncintu ciyoosya kapati.” (Amubone kabbokesi kajisi mutwe wakuti: “Mulongo Wazyintu Izyakali Kucitika Kupobwe lya Halloween.”) Mbubwenya buyo, aalo mapobwe manji mbuli lya Halloween, akatalisyigwa anjiisyo zyakubeja alimwi akukomba basikale. Naaba mazuba aano, bantu banji munyika balaabelesya mazuba aali boobu kwaambaula amyuuya njobayeeyela kuti njabantu bakafwa.
Nokuba kuti pobwe lya Halloween bantu balibona kuti ndipobwe lyabana America, mwaka amwaka bantu banji kuzwa muzisi zisiyene-siyene balasekelela pobwe eeli. Nokuba boobo, bantu banji ibatalika kusekelela pobwe eeli, tabaazyi matalikilo aazitondezyo zyakubeja zyapobwe eeli, itunsiyansiya twalo tujatikizya zilenge zyamyuuya alimwi amasalamuzi.—Amubone kabbokesi kajisi mutwe wakuti: “Ino lyakazwa Kuli?”
Bunji bwabantu ibazulilwa mucikombelo cabulozi baitwa kuti Wiccans, balo ibatobela zilengwa zya Celtic, bacibelesya zyina lyakaindi lyakuti Samhain kwaamba pobwe lya Halloween alimwi basyoma kuti oobu mbusiku busetekene mumwaka. Kuzubulula majwi ngaakaamba mulozi umwi uuzyibidwe kapati, muteende wiitwa kuti USA Today wakaamba kuti: “Banakristo ‘cilabaalila kuzyiba kuti tusekelela limwi pobwe lyesu. . . . Eeci cilatukkomanisya kapati.’”
Mapobwe aali mbuli pobwe lya Halloween alakazyanya anjiisyo zyamu Bbaibbele. Ibbaibbele licenjezya kuti: “Kutajanwi akati kanu muntu . . . uusonda, naba muŋanga, naba mulozi, naba mucape, naba simabibo, naba sibusangu, naba sibamooba, naba muntu uubuzya makani kubafu.”—Deuteronomo18:10, 11, amubone amagwalo mbuli Levitiko19:31; Bagalatiya 5:19-21.
Mikwasyi ilakonzya kukkomana kakunyina kutola lubazu mumapobwe mabyaabi
Kweelana ambokwaambwa kale, cilayandika kuti mwaazyibe matalikilo mabyaabi aapobwe lya Halloween alimwi amapobwe aambi aali boobu. Kuzyiba zyintu zili boobu kuyoomugwasya kuba akati kabantu aabo ibatatoli lubazu mukusekelela mazuba aakulyookezya aali boobu.
“Banakristo ‘cilabaalila kuzyiba kuti tusekelela limwi pobwe lyesu. . . . Eeci cilatukkomanisya kapati.’” —Oobu mbwaakaamba mulozi uuzyibidwe kapati mumuteende wiitwa kuti USA Today
a Ibbala lya Hallow ndibbala lyakaindi ilyaamba “basaante.” Buzuba bwa All Hallows’ Day (alimwi ibuzyibidwe kuti All Saints’ Day) mbuzuba bwakulyookezya ikulemeka basaante bakafwa. Kaindi kabutanasika busiku bwapobwe lya All Hallows’ Day lyakali kwiitwa kuti All Hallow Even, kumane lyakafwiinsigwa akutalika kwiitwa kuti Halloween.