Intalisyo Zyamakani Zyakubelesya Mumulimo Wamumuunda
Makani Aamatalikilo: Nomusala nzila yakutalisya makani mumulimo wamumuunda, izintu zyotatwe zyeelede kuyeeya: (1) Makani ngotwakatumwa kukambauka “Makani Mabotu aa-Bwami.” (Mt. 24:14) Nociba ciindi notutali mukubandika mutwe wamakani oyu, muzeezo wesu weelede kuba wakugwasya bantu kubona kuti makani aya alayandika, naa ambweni kutantamuna zintu zikonzya kubakasya kuteelela. (2) Ikubaa luyando lwini-lwini kubantu mbotuswaangana abo inga catugwasya mbuli mbucakagwasya Jesu kukulwaizya myoyo yabantu. (Mk. 6:34) Olu luyando lwini-lwini lulakonzya kutondezegwa kwiinda mukuseka-seka, alimwi akuteelela bantu nobaambaula kutegwa kaambo kesu tukajatikizye ancobaamba, alimwi kwiinda mukubelesya mibuzyo iibakulwaizya kwaambaula tulakonzya kuteelela ncobayeeya. (1 Kor. 9:19-23) (3) Mumasi amwi beenzu bayandika kucita zilengwa zimwi kabatanaamba ncobaswaila. Mumasi aambi ulaangando ulakonzya wayanda kuti beenzu bafwambaane kwaamba ncobaswaila.—Amukozyanisye a Luka 10:5.
Eezi ntalisyo zyamakani izitobela zitondezya nzila Bakamboni ibasimide nzyobatalisya mibandi. Tusyoma kuti eezi intalisyo zyamakani mulayanda kuzyaamba mumajwi eenu. Acimwi cinga camugwasya nkubuzya bamwi Bakamboni ibazwidilila mumbungano yanu.
BUUMI/LUKKOMANO
● ‘Tuyabuswaya beenzuma ikuyandaula baabo bantu bayandisya kuziba ncobuliwo buumi. Ibantu banji balakkomana. Pele alimwi balijisi mapenzi manji. Mbotuyabukomenena, tulabona kuti buumi mbufwaafwi kapati. Sena buumi mbobweelede kuba obo? Muyeeya buti? . . . (Amwaambe makanze aa Leza aakusaanguna mbwaakabede mu Edeni; mwamana mubale Johane 17:3 alimwi a Ciyubunuzyo 21:3, 4.)’
● ‘Sunu tuyabubuzya beenzuma tumvwe ncobayeeya amajwi aakuti “buumi ubutamani” nobaabala mu Bbaibbele lyabo. Aya majwi aleelede kulangisya nkaambo alajanika ziindi zisika ku 40 mu Bbaibbele. Ino oobu buumi inga bwatuletela mpindu nzi? . . . Mbuti mbotunga twabujana? (Joh. 17:3; Ciy. 21:4)’
● ‘Tuyabubandika abantu bakatazigwa cini-cini ambobubede buumi sunu. Ibunji bwandiswe tulayanda kupona, pele banji balalibuzya kuti, Sena buumi bukkomanisya cini-cini bulakonzeka? Muyeeya buti? . . . Ncinzi ncomunga mwati cili akati kazintu zipati zikasya kukkomana sunu? . . . (Int. 1:1, 2; mulakonzya mwalanga aambi magwalo aayendelana acintu cikatazya ulaamunzi oyo)’
BWAMI
● ‘Nondali kubandika abeenzuma, ndajana kuti ibanji balombozya kulelwa amfwulumende iikonzya ncobeni kumana mapenzi mapati ngotujisi sunu—iluciso alimwi akudula kwabuumi (ayanda inga mwaamba penzi ndyobajisi bantu banji ciindi eco). Eeco inga cabota, embo na? . . . Sena kuli mfulumende iili boobo sunu? . . . Ibantu banji kuli nobapailila mfulumende iikonzya kucita zintu eezyo. Ndasyoma anywebo kuli nomwiipailila, pele mbasyoonto bantu baiyeeyela kuba mfulumende. (Dan. 2:44; Int. 67:6, 7; Mik. 4:4)’
● ‘Tuyabubuzya beenzuma mubuzyo umwi. Tuyanda kuti tumvwe ncomuyeeya kwiinda mumubuzyo oyu. Mbuli mbomuzi kale, Jesu wakatuyiisya kupailila Bwami bwa Leza kuti buboole alimwi akuti kuyanda Kwakwe kucitwe aansi aano mbuli kujulu. Sena muyeeya kuti oyu mupailo kuli nouyakwiingulwa kutegwa kuyanda kwa Leza kukacitike ncobeni aansi ano? . . . (Is. 55:10, 11; Ciy. 21:3-5)’
● ‘Ndiyabubandika abeenzuma kaambo kajatikizya ndiswe toonse: Ncili ncotuyanda, imfulumende ya Leza naa bulelo bwabantu? Ikuti twalanga buumi mbobubede munyika sunu, sena musyoma kuti tuyandika cintu cimbi kunze lyaceeco ncobaleta bantu? . . . (Mt. 6:9, 10; Int. 146:3-5)’
CIIYO CA BBAIBBELE CAAŊANDA
● ‘Ndazikumukulwaizya kuba aciiyo ca Bbaibbele icipegwa buyo. Ikuti kamuyanda, inga ndamutondezya kwamaminiti masyoonto buyo bantu bamumasi aasika ku 200 mbobabandika Bbaibbele mumikwasyi mumaanda. Tulakonzya twasala kufwumbwa mutwe watwaambo ngotuyanda kuti tubandike akati kayeeyi. (Amutondezye mulongo wamitwe yatwaambo tuli mubbuku lyakwiiya.) Aakati kamitwe eyi nguli ngomuyanda?’
● ‘Tuyabutondezya bbuku eli kubeenzuma iligwasya kwiiya Bbaibbele. (Amulitondezye bbuku.) Sena mwakalibona kale? . . . Ikuti naa mwandizumizya kwamaminiti buyo masyoonto, inga ndamutondezya mbolibelesegwa antoomwe a Bbaibbele lyanu.’
HARMAGEDONI
● ‘Bantu banji balalibilika akaambo ka Harmagedoni. Balabamvwa beendelezi banyika kababelesya bbala eeli nobaamba nkondo yanyukkiliya iisinizizye. Ino muyeeya kuti Harmagedoni iyakubajatikizya buti bantu? . . . Izina lya Harmagedoni lizwa mu Bbaibbele alimwi lyaamba cintu caandeene kapati ancobaamba banyika. (Ciy. 16:14, 16) Ibbaibbele litondezya kuti kuli zintu swebo nzyotunga twacita kutegwa tukafutuke. (Zef. 2:2, 3)’
IBBAIBBELE/LEZA
● ‘Mwapona. Ndijisi makani mapati ngondiyanda kubandika andinywe kwakaindi kasyoonto buyo. Amubone ncolyaamba Ibbaibbele awa. (Amubale lugwalo ilwa Ciyubunuzyo 21:3, 4.) Muyeeya buti amakani aya? Sena alamubotela?’
● ‘Tuyabukanana abeenzuma makani aankotunga twajana lugwasyo lwini-lwini ilwakulwana mapenzi aabuumi. Kaindi bantu banji balikulibala Ibbaibbele. Pele lino tukkala muciindi mizeezo yabantu noili mukucinca. Ino nywebo muyeeya buti amakani aya? Sena mulasyoma kuti Ibbaibbele ndi Jwi lya Leza naa muyeeya kuti ndibbuku buyo ilyakalembwa abantu? . . . Ikuti kalili lyakazwa kuli Leza, muyeeya kuti muntu inga ulasinizya buti?’
● ‘Ndakkomana kumujana aŋanda. Ndiyabubandika abeenzuma makani aakulwaizya aazwa mu Bbaibbele (naa mu Magwalo Aasalala). Sena kuli nomwakayeeyede kuti: . . . ? (Amubuzye mubuzyo uusololela mumutwe wanu wamakani.)’
● ‘Tuyabukulwaizya bantu kubala Ibbaibbele lyabo. Ikwiingula nkoliingula mibuzyo mipati kulabagambya bantu. Mucikozyanyo: . . . (Int. 104:5; naa Dan. 2:44 naa aambi).’
● ‘Tuyabuswaya beenzuma kwaciindi cisyoonto buyo sunu. Bamwi bantu mbotubandika limwi balasyoma muli Leza. Bamwi cilabakatazya kusyoma mulinguwe. Ino nywebo mwiimvwi aali? . . . Ibbaibbele litukulwaizya kuyeeya zintu nzyotubona mujulu ncozipandulula. (Int. 19:1) Ooyo uulaa milawo yeendelezya zintu zyoonse ezi zyamujulu watupa andiswe malailile aagwasya. (Int. 19:7-9)’
ILUCISO/KUPENGA
● ‘Sena kuli nomwakalibuzyide kuti: Sena cili masimpe kuti Leza kuli mbwalimvwa aluciso luliko alimwi akupenga kwabantu? . . . (Muk. 4:1; Int. 72:12-14)’
INKONDO/LUUMUNO
● ‘Ndiyabuyandaula bantu banga bayanda kukkala munyika iitakwe nkondo. Mumwaanda oyu ulikke wamyaka kwacitika nkondo zisika kumyaanda, kubikkilizya ankondo zyobile zyanyika yoonse mbwiizulwa. . . . Ino nguni uukonzya kuleta luumuno munyika? . . . (Mik. 4:2-4)’
● ‘Kuboneka kuti bantu boonse baamba kuti bayanda luumuno munyika yoonse. Ibunji bwabeendelezi banyika yoonse mbwiizulwa abalo mbobaamba obo. Pele nkaambo nzi ncocili ciyumu kujana luumuno? . . . (Ciy. 12:7-12)’
KUCEMBAALA/LUFWU
● ‘Sena kuli nomwakalibuzyide kuti ino nkaambo nzi ncotucembaalila akufwa? Bafwulwe bamulwizi bamwi balakonzya kupona kwamyaanda yamyaka. Amwi masamu akkala kwazyuulu zyamyaka. Pele bantu bapona buyo kwamyaka iili 70 naa 80 mpoona balafwa. Sena kuli nomwakalibuzyide kuti ino nkaambo nzi? . . . (Rom. 5:12) Sena eco kuli nociyoocinca? . . . (Ciy. 21:3, 4)’
● ‘Sena kuli nomwakalibuzyide kuti: Sena kuti muntu wafwa inga kwamanina limwi? Naa kuli cimwi cicaala naafwa? . . . Ibbaibbele lilaingula kufwumbwa mubuzyo ngomunoojisi uujatikizya lufwu. (Muk. 9:5, 10) Alimwi lilatondezya kuti kuli bulangizi bwini-bwini bwakupona alimwi kubantu bajisi lusyomo. (Joh. 11:25)’
KUMBELE/LUKWABILILO
● ‘Mwabuka. Mwaamba nzi kuno? . . . Tulimukusola kubandika abeenzuma makani aabuumi mbobuyoobota kumbele aamazuba. Sena andinywe mbomusola kubulanga obo buumi? . . . Sena kuli ziindi nocimukatazya kuzilanga boobo zintu? . . . Ndajana kuti Ibbaibbele lilagwasya kapati kumakani aya. Kunze lyakubandika zintu zicitika sunu, lilapandulula ancozyaamba alimwi lilatwaambila citikacitike kumamanino. (Lk. 21:28, 31)’
● ‘Mwapona. Izina lyangu ndime ——. Ccita naa nywebo ndinywe bani? . . . Ndikulwaizya bana-bana mbuli ndinywe kuti babone Ibbaibbele ncolyaamba kujatikizya buumi bubotu mbotukonzya kuba abwalo kumbele aamazuba. (Amubale lugwalo mbuli lwa Ciyubunuzyo 21:3, 4.) Sena makani aya alamubotela?’
LUYANDO/LUSE
● ‘Twajana kuti bantu banji balakatazigwa akubulika kwaluyando lwini-lwini munyika. Sena andinywe mulilijisi penzi elyo? . . . Muyeeya kuti nkaambo nzi zintu ncozili boobo? . . . Sena mulizi kuti Bbaibbele lyakazisinsima zintu ezi? (2 Tim. 3:1-4) Alimwi lilapandulula zintu ncozili boobo. (1 Joh. 4:8)’
● ‘Izina lyangu ndime ——. Ndili umwi wabasimukobonyoko. Ndiswaya basimukoboma kwaciindi buyo cisyoonto kutegwa ndibandike ambabo cintu cimwi cindikatazya kapati, ndasyoma andinywe mwacibona. Kutondezya luse tacikatazyi kapati, pele mbasyoonto bantu balutondezya mazuba ano. Sena kuli nomwakali buzyide kuti ino nkaambo nzi zintu ncozili boobo? . . . (Mt. 24:12; 1 Joh. 4:8)’
MAZUBA AAMAMANINO
● ‘Twazikubandika zintu zicitika munyika mazuba ano ncozitondezya. Ibantu banji bayabuleka kubikkila maanu kuli Leza akumilawo yakwe yabukkale iili mu Bbaibbele. Eeci cajatikizya kapati ciimo ncobajisi kumuntunyina. Ndalomba ndimutondezye makani aya aalembedwe ku 2 Timoteo 3:1-5, mundaambile naa muyeeya kuti aleendelana ambwiibede nyika sunu. (Amubale) . . . Sena ncamaanu kusyoma kuti zintu ziyakululama kumbele aamazuba? (2 Pet. 3:13)’
● ‘Ibantu banji basyoma kuti nyika iyandoomana. Baamba kuti tukkede “mumazuba aakumamanino.” Pele sena mulizi kuti Bbaibbele lilatwaambila mbotunga twaakufwutuka ciindi nyika eyi noiya kumana alimwi akukkala munyika iiyakubambwa kuba paradaiso? (Zef. 2:2, 3)’
Amulange mutwe wakuti “Zintu Izyazwaa Kucitika” kumulongo wamitwe yamakani aantalisyo.
MILANDU/LUKWABILILO
● ‘Mwapona. Tubandika abantu makani aajatikizya mbwanga muntu wakwabililwa. Kucitika zintu zibi izinji munyika alimwi zilatujatikizya. Sena muyeeya kuti cilasika ciindi ibantu mbuli ndime andinywe notuyakukonzya kweenda masiku munzila kakunyina akuyoowa? (Naa, Sena muyeeya kuti kuli muntu uukonzya kulimana penzi eli?) . . . (Tus. 15:3; Int. 37:10, 11)’
● ‘Ndime ——. Ndisimukobonyoko. Nondali kuzabweenda mafumofumo, ndamvwa bantu kabaamba (amwaambe cimwi cintu cibi cakazwaa kucitika mumunzi naa cimwi cintu cipenzya bantu). Ino nywebo muyeeya buti? . . . Sena kuli cintu ncomuyeeya kuti inga cagwasya kukwabilila kabotu maumi eesu? . . . (Tus. 1:33; 3:5, 6)’
MUKWASYI/IBANA
● ‘Tulimukubandika abantu bayanda kuziba mbotunga twakkala kabotu notujisi mapenzi mumikwasyi. Toonse tulasola mbuli mbotukonzya kucita kuti zintu zibe kabotu, pele kuti kakuli nzila iikonzya kugwasya kwiinda tulayanda kuti twiizibe tee kayi? . . . (Kol. 3:12, 18-21) Ibbaibbele litugwasya kuba abulangizi bwini-bwini bwakuti iswebo amukwasyi wesu tulakonzya kukkala kabotu kumbele aamazuba. (Ciy. 21:3, 4)’
● ‘Toonse tulayanda kuti bana besu kabali kabotu. Sena muyeeya kuti tulijisi kaambo kakulangila kuti mapenzi aaya aali munyika sunu ayakumana? . . . Ino muyeeya kuti nyika inooli buti ciindi bana besu baakukomena? . . . Ibbaibbele litondezya kuti Leza uyakwiibambulula nyika eyi bukabe busena bubotu bwakukkala. (Int. 37:10, 11) Ikufwutuka kwabana besu kujisilidi aakusala kwesu tobazyali. (Dt. 30:19)’
MULIMO/MAANDA AAKUKKALA
● ‘Twalikubandika abasimukobonyoko makani aajatikizya icinga cacitwa kutegwa bantu boonse kabajisi milimo amaanda aakukkala. Sena mulasyoma kuti ncamaanu kulangila kuti mfulumende zyabantu zilakonzya kucicita eci? . . . Pele kuli umwi uuzi mbwaakonzya kumanwa mapenzi aaya; ooyu Mulengi wabantu. (Is. 65:21-23)’
● ‘Tulimukubandika abeenzuma kaambo kajatikizya mfulumende iili kabotu. Ibantu banji bayanda mfulumende iitajisi bumpelenge, eyo iikonzya kugwasya bantu boonse kujana milimo alimwi amaanda aakukkala. Ino muyeeya kuti nimfulumende nzi iikonzya kucita zintu zyoonse ezyo? . . . (Int. 97:1, 2; Is. 65:21-23)’
ZINTU IZYAZWAA KUCITIKA
● ‘Kwasiya. Ndime ——. Ndisimukobonyoko, ndizwa amunzi okwa (amwaambe nkomuzwa). Sena mwakaateelela makani aawailesi naa a TV jilo masiku? . . . Eeciya cakaambwa (amwaambe cintu cazwaa kucitika icaambwa)—ino nywebo muyeeya buti? . . . Tacili ceenzu kumvwa bantu kababuzya kuti, Ino nyika eyi iya kuli? Iswebo to Bakamboni ba Jehova tusyoma kuti tukkede “mumazuba aakumamanino” aambwa mu Bbaibbele. Amubone makani aaya aabandikwa ku 2 Timoteo 3:1-5.’ (Amubone aapeeji 234-243 Mucingisi naa Mucichewa.)
● ‘Sena mwakaabala makani aaya mupepa lyansondo ino? (Amukatondezye kabeela kakapepa kajisi makani ayo.) Ino muyeeya buti . . . ?’
● ‘Ndilomba kumubuzya mubuzyo. Kuti kamukonzya kusala akati kamapenzi oonse aaya manji aapenzya munyika, ino mmapenzi nzi ngomunga mwayanda kuti asaangune kumana? (Mwamana kuziba cintu cimukatazya kapati ulaaŋanda amucibelesye cintu eco cibe njentalisyo yamakani aanu.)’
KUTI NAA BANTU BANJI BAAMBA KUTI: ‘NDIKOMBA CIKOMBELO CIMBI’
● ‘Mwabuka. Tuyabuswaya mikwasyi yoonse yamumunzi muno (naa mucilawo cino), pele twajana kuti bunji bwamikwasyi ijisi cikombelo ncobakomba. Ndasyoma andinywe kuli cikombelo ncomukomba. . . . Pele toonse notukomba cikombelo cilibuti tulijisi mapenzi aapenzya bantu boonse —mbuli kudula kwabuumi, ibubi, kuciswa—embo na? . . . Sena muyeeya kuti mapenzi aya inga amana? . . . (2 Pet. 3:13; aambi)’
KUTI NAA BANTU BANJI BAAMBA KUTI: ‘NDIJISI BUBI’
● ‘Mwapona. Tuyabuswaya bantu boonse bamumunzi uno, tuleta makani mapati. Tulizi kuti mujisi bubi, aboobo tandikootola ciindi cilamfwu.’
● ‘Mwapona. Izina lyangu ndime ——. Ndaboolela kuti tubandike andinywe zileleko ziyakuletwa a Bwami bwa Leza alimwi ambotukonzya kuba alubazu mulinzizyo. Pele ndabona kuti mujisi bubi (naa kuli nkomuya). Ndalomba ndibandike andinywe aniini buyo?’
MUCILAWO CIBELEKWA KANJIKANJI
● ‘Ndakkomana kumujana aaŋanda. Tuyabuswaya bantu bamumunzi mbuli cilengwa cesu nsondo ansondo, pele sunu tujisi makani aambi ngotuyanda kuti mumvwe aajatikizya zintu zibotu Bwami bwa Leza nzibuyakucitila bantu.’
● ‘Cabota kuti twabonana alimwi. . . . Mwapona buti? Sena mukwasyi ulikabotu? . . . Ndaindila kuti tubandike kaambo kajatikizya . . . ’
● ‘Mwabuka. Mwaambaa nzi kuno? . . . Ndalikuyanda kuti tubandike alimwi kuti naa cilakonzeka. (Kuzwa waawo amwaambe mutwe wamakani ngomuyanda kubandika.)’