LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w96 9/1 map. 21-26
  • Mulawo wa Kristo

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Mulawo wa Kristo
  • Ngazi Yamulindizi—1996
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • Cizuminano Cipya
  • Imulawo Walwaanguluko
  • Jesu aba Falisi
  • Sena Mulawo wa Kristo Ulalendekezya?
  • Kristendomu Yasofwaazya Mulawo wa Kristo
  • Kwiiya Ciiyo Kukulubizya kwa Kristendomu
  • Mulawo Katana Kristo
    Ngazi Yamulindizi—1996
  • “Mulawo Wa Jehova Ulilondokede”
    Amube Acilongwe a Jehova
  • Mibuzyo Yabasikubala
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2021
  • Kupona Mumulawo wa Kristo
    Ngazi Yamulindizi—1996
Amubone Azimwi
Ngazi Yamulindizi—1996
w96 9/1 map. 21-26

Mulawo wa Kristo

“Ndi kunsi ku-Mulao wa-Kristo.”—1 BA-KORINTO 9:21.

1, 2. (a) Mbuti kulubizya kwabantu mbukwakali kukonzya kuleyegwa bunji bwaziindi? (b) Mbuti Kristendomu mbuyakakakilwa kwiiya kuzintu zyakacitika kaindi mucikombelo cabu Juda?

“BANTU alimwi amfwulumende taakwe nobakayiide cintu cili coonse kuzintu zyaciindi, nokuba kutobela ciiyo cijanika muli nzizyo.” Oobu mbwaakaamba sibusongo umwi mu Jelemani wamumwaanda wamyaka wa 19. Masimpe, bukkale bwabantu kuzwa kaindi butegwa bwali “bwamicito yabuyo,” kulubizya kutungene mulongo amanyongwe, bunji bwangawo aakali kunga aleelebwa kuti bantu nobakaba nobalisungula kwiiya kuzwa kukulubizya kwamusule.

2 Nkukonya oku kukaka kwiiya kuzintu zyamusule kulajatikizigwa mumakani aaya aamulawo wabuleza. Jehova Leza wakabikka mulawo umbi wiinda kubota mubusena bwa Mulawo wa Musa—ooyu mmulawo wa Kristo. Pele basololi ba Kristendomu, balo balitaminina kuyiisya akutobela mulawo oyu, bakakilwa kwiiya ciiyo kukulubizya kwaba Falisi. Aboobo Kristendomu yanyona akunyonganya mulawo wa Kristo mbubonya bwakacita cikombelo cabama Juda ku Mulawo wa Musa. Ino inga kwaba buti obo? Kusaanguna atuulange mulawo oyu kuugama—ino mmulawo nzi, mbaani mbuweendelezya, alimwi wiindene buti a Mulawo wa Musa. Mpoona tuyoolanga-langa mbuli Kristendomu mbuyaunyonganya. Munzila eyi swebo twiiye kuzwa kuzintu zyaciindi akugwasyigwa anzizyo!

Cizuminano Cipya

3. Ino Jehova wakasyomezya nzi kujatikizya cizuminano cipya?

3 Nguni wakali kunga ulalondola Mulawo uulondokede kale kunze lya Jehova Leza? Mulawo wacizuminano wa Musa wakalilondokede. (Intembauzyo 19:7) Nokuba boobo, Jehova wakasyomezya kuti: “Amubone! Ayoosika mazuba, . . . ninzootangana aluzubo lwa-Israyeli aluzubo lwa-Juda cizuminano cipya. Tacikoozooba mbuli cizuminano ncindakatangene abamawisaabo.” Milawo Iili Kkumi—yalo iili ngomusemu wa Mulawo wa Musa—yakalembwa amabwe. Pele calo cizuminano cipya Jehova wakacaamba boobu: “Nzoobika Mulao wangu mukati kabo, nzooulemba amyoyo yabo.”—Jeremiya 31:31-34.

4. (a) Njiili Israyeli iilaa lubazu mucizuminano cipya? (b) Mbaani bambi kunze lyabana Israyeli bakumuuya ibali mumulawo wa Kristo?

4 Mbaani bakali kuzoojatikizigwa acizuminano eci cipya? Kwiina anokunga kwategwa “[mb]aluzubo lwa-Israyeli” lwini-lwini, lwalo lwakamukaka Sikwiimaakati wacizuminano eci. (Ba-Hebrayo 9:15) Peepe, yalo eyi “Israyeli” yakali kunooli “[ya]ba-Israyeli ba-Leza,” icisi ca Israyeli yakumuuya. (Ba-Galatiya 6:16; Ba-Roma 2:28, 29) Aaka kabunga kasyoonto ka Banakristo bananikidwe aamuuya kumbele kakali kuzoosanganwa “[a]nkamu impati” iizwa mumasi oonse yalo iizooyanda kumukomba Jehova. (Ciyubunuzyo 7:9, 10; Zekariya 8:23) Nobatabi alubazu mucizuminano cipya, aaba abalo bakali kunoozoojatikizidwe amulawo. (Amweezyanye a Levitiko 24:22; Myeelwe 15:15.) Kabali “tanga lyomwe” lya “sikweembela omwe,” boonse bakali kunoozooli “kunsi ku-Mulao wa-Kristo,” mbuli mbwaakalemba Paulo. (Johane 10:16; 1 Ba-Korinto 9:21) Eeci cizuminano Paulo wakacaamba kuba “Mulongo uuinda kubota.” Nkaambo nzi? Kaambo kamwi nkakuti, ciyeeme azisyomezyo zizuzikizidwe ikutali azifwanikiso buyo zyazintu ziboola.—Ba-Hebrayo 8:6; 9:11-14.

5. Ino cizuminano cipya cilaa mulimo nzi, alimwi nkaambo nzi ncuuyoozwidilila?

5 Ino eeci cizuminano cilaa mulimo nzi? Cakeelede kupanga ciinga cabami abapaizi ibakulongezya bantu boonse. (Kulonga 19:6; 1 Petro 2:9; Ciyubunuzyo 5:10) Cizuminano ca Mulawo wa Musa teecakazulizya kucipanga ciinga eci, nkaambo Israyeli yoonse antoomwe yakazanga akulibuzya coolwe eci beni. (Amweezyanye a Ba-Roma 11:17-21.) Pele cizuminano cipya cilisinizidwe kuti ciyoozwidilila, nkaambo ciswaangene aamulawo wamusyobo uumbi-umbi loko. Uumbi munzila nzi?

Imulawo Walwaanguluko

6, 7. Mbuti mulawo wa Kristo mbuupa lwaanguluko lupati kwiinda bwakali kucita Mulawo wa Musa?

6 Mulawo wa Kristo lyoonse ulaswaanganizigwa alwaanguluko. (Johane 8:31, 32) Waambwa kuba “mulawo walwaangunuko” alimwi kuti “mulawo wa Leza ulilondokede alimwi ulapa lwaangunuko.” (Jemusi 1:25; 2:12, Ci) Aino lwaanguluko loonse lwabantu ndwakweeleka biya. Pele ooyu mulawo walo ulapa lwaanguluko lwiinda kule-kule ali yooyo nguwakatobela Imulawo wa Musa. Ibuti obo?

7 Kamwi kaambo nkakuti taakwe muntu wakazyalwa kali mumulawo wa Kristo. Izintu zili mbuli mubala, busena bwakuzyalwa mwalo tazikwe makani pe. Banakristo beni-beni balasala mumyoyo yabo kuti bazumine jokwe lyalumvwido kumulawo oyu. Mukucita boobo, bajana kuti ijokwe elyo ndyaluse, mmukuli muuba. (Matayo 11:28-30) Kayi Mulawo wa Musa awalo wakabambilwa kuyiisya bantu kuti mbaasizibi alimwi bayandika kapati cituuzyo cakupaizya icakubanununa. (Ba-Galatiya 3:19) Mulawo wa Kristo uyiisya kuti Mesiya wakaboola, wakabbadela muulo wacinunuzyo abuumi bwakwe, akutujulila nzila yakuti twaanguluke kukudyamininwa kucibi alufwu. (Ba-Roma 5:20, 21) Kutegwa tugwasyigwe, tweelede ‘kusyoma’ cipaizyo eeco.—Johane 3:16.

8. Ino mulawo wa Kristo ujatikizya nzi, pele nkaambo nzi kupona mulinguyo ncokutayandiki kupeta buya myaanda yatumpiyompiyo?

8 ‘Kusyoma’ kujatikizya kupona mumulawo wa Kristo. Eeci cilabikkilizya akumvwa milawo ya Kristo. Sena eeci caamba kupeta myaanda yamilawo atumpiyompiyo? Peepe. Nokuba kuti Musa, walo iwakali sikwiimaakati wacizuminano cakaindi, wakuulemba Mulawo wa Musa, Jesu, uuli ngo Sikwiimaakati wacizuminano cipya, walo takwe naakalemba nuuba omwe buyo mulawo. Muciindi caboobo, wakapona mumulawo oyu. Kwiinda mubukkale bwakwe bulondokede, boonse bantu wakabasiila mukondo wakuti batobele. (1 Petro 2:21) Ambweni ncencico eci bukombi bwa Banakristo bakusaanguna ncobwakali kutegwa ni “Nzila.” (Incito 9:2; 19:9, 23; 22:4; 24:22) Kulimbabo mulawo wa Kristo wakali kukozyanisigwa mubuumi bwa Kristo. Ikwiiya Jesu nkokwakali kumvwa mulawo wakwe. Luyando lupati ndubakajisi kuli nguwe lwakali kutondezya kuti mulawo oyu ncobeni wakalilembedwe mumyoyo yabo, mbuli mbukwakasinsimwa. (Jeremiya 31:33; 1 Petro 4:8) Alimwi muntu uumvwida umwi akaambo kaluyando tabi nalimvwa kudyaamininwa pe—nkakaambo kambi aka mulawo wa Kristo ncuunga wategwa “mulawo walwaangunuko.”

9. Ino ncinzi citasyaali mumulawo wa Kristo, alimwi muunzila nzi mulawo oyu muujatikizya mulawo mupya?

9 Kuti naa luyando kaluli lwakali cintu cipati mu Mulawo wa Musa, kwalo kumulawo wa Banakristo talusyaali pe. Aboobo mulawo wa Kristo ulabikkilizya amulawo mupya iwakuti Banakristo beelede kuyandana munzila yakuliimya. Bakeelede kuyanda mbuli bwakacita Jesu; walo wakalisungwide nokuba kutuulila beenzinyina buumi bwakwe. (Johane 13:34, 35; 15:13) Aboobo kulakonzya kwaambwa kuti mulawo wa Kristo ninzila yakutondezya teokrasi iyiinda ali ya Mulawo wa Musa. Mbuli magazini eeyi mbuyakaambide kuciindi cakamana: “Teokrasi nkulela kwa Leza; Leza nduyando, aboobo teokrasi nkulela caluyado.”

Jesu aba Falisi

10. Mbuti kuyiisya kwa Jesu mbukwakaindene akwaba Falisi?

10 Aboobo tacigambyi pe kuti Jesu wakali kuzwangana abasololi babukombi bwaci Juda ibakuciindi naakaliwo. Balembi aba Falisi teebakali kusolela limwi akuyeeya kuti inga kwaba ‘mulawo wa Leza uulondokede alimwi uupa lwaanguluko.’ Bakasoleka kweendelezya bantu kwiinda mumilawo iibambidwe aabantu. Kuyiisya kwabo kwakaba kwakudyaaminina, kwakaba kwakusinganya, ikwakwiide kusinsa. Walo Jesu, kuyiisya kwakwe kwakali kwakuyakilila akugwasya! Wakali munkutwe alimwi wakabandika zeezyo nzyobayandika anzyobalibilika ncobeni bantu. Wakali kuzyuubya-ubya nzyayiisya amoyo omwe, kabelesya zikozyanyo zizizilwe akubelesya bumboni bwa Jwi lya Leza. Aboobo “makamu aabantu akakankamana kukwiisya kwakwe.” (Matayo 7:28) Ee, kuyiisya kwa Jesu kwakabanjila kumyoyo!

11. Ino Jesu wakatondezya buti kuti Mulawo wa Musa wakeelede kubelesyegwa abubombe aluse?

11 Muciindi cakuyungizya tulawo-lawo ku Mulawo wa Musa, Jesu wakatondezya bama Juda mbubakeelede kuti kabali baalikuubelesya mbubo Mulawo—nkokwaamba kuti cakutesya moyo, acaluse. Mucikozyanyo amuyeeye ciindi naakasikilwa mukaintu wakapengede kuzwa bulowa. Kweelana abwaamba Mulawo wa Musa, kufwumbwa muntu uumuguma ulasofwaala, aboobo masimpe taakeelede kuyaabweendeenda boobo mubuleya! (Levitiko 15:25-27) Pele walo mbwaakaminidwe kapati kuyanda kupona wakalisyanikizya mubuleya akuyoomuguma kucisani Jesu. Mpoona-mpoona bulowa bwakaleka kuzwa. Sena wakamunyemena akaambo kakusotoka Mulawo? Nee; muciindi caboobo walo wakabona mbwaakaminidwe elyo wakatondezya kapango kapati ika Mulawo—nkokwaamba kuti luyando. Wakaambisya kulinguwe wati: “Mwanaangu, lusyomo lwako lwakufutula, koya, ube aluumuno akupona kubulwazi bwako.”—Marko 5:25-34.

Sena Mulawo wa Kristo Ulalendekezya?

12. (a) Nkaambo nzi ncotuteelede kuyeeya kuti Kristo ulalendekezya? (b) Ncinzi citondezya kuti kubamba milawo minji kupa kuti bantu babambe nzila zinji zyakwiileya?

12 Sena lino mulawo wa Kristo mbuutegwa “ulapa lwaangunuko,” nkokwaamba kuti ulalendekezya, kakuli ba Falisi, kwiinda mu Mulawo wabo, balo mbubo bakali kubasinikizya bantu kulilemeka? Peepe. Inzila zyasunu zyakweendelezya milawo zilatondezya kuti kanjikanji inga mbwiiyaabuvwulila milawo, azyalo nzila zyakwiileyauka nzyobajana bantu mulinjiyo zilavwula.a Mazubaayo naakaliwo Jesu, ikuvwula kwatumpiyompiyo twaci Falisi kwakakulwaizya bantu kuti kabajana nzila zyakuleyauka mulawo, ikucita milimo munzila yakwiinzya buyo mulawo kakutakwe aluyando, alimwi akwiiya kulitondezya bululami caatala-tala buyo ikusisa busofwaazi bwamukati.—Matayo 23:23, 24.

13. Nkaambo nzi mulawo wa Kristo ncusumpula zyeelelo zyabukkale kwiinda mulawo uulembedwe biya?

13 Mulawo wa Kristo, walo tuukulwaizyi kuyeeya kwamusyobo oyu. Atwaambe kuti kumvwa mulawo uuyeeme aluyando lwa Jehova alimwi uumvwigwa kwiinda mukwiiya luyando lwa Kristo lwakuliimya kulazisumpula zyeelelo zyabukkale kwiinda kule-kule ali zeezyo zyamulawo uubikkidwe biya. Luyando talusoli kujana nzila yakuleyauka; lulatukasya kucita zintu zibi zyalo mulawo uubikkidwe nzyounga taukoozigama biya kuzikasya. (Amubone Matayo 5:27, 28.) Aboobo mulawo wa Kristo uyootupa kucitila bambi zintu—bwaabi, kusamausya, alimwi aluyando—munzila yalo mulawo uubikkidwe njounga taukootucitya pe.—Incito 20:35; 2 Ba-Korinto 9:7; Ba-Hebrayo 13:16.

14. Ino kupona mumulawo wa Kristo kwakabasandula buti basimbungano ya Bunakristo yamumwaanda wakusaanguna?

14 Mbubonya basimbungano yakusaangana ya Bunakristo mbubakali kupona mumulawo wa Kristo, mbombubo mbubakali aamuuya wakukondwa, waluyando, wakutayumya moyo, wakutagama kubetekana, akuupaupa ameso walo wakavwulide muzikombelo zyakuciindi eco. Basimbungano ezi zipya beelede bakazyiba kuti bakakkede “[mu]mulawo walwaangunuko”!

15. Ino Saatani wakasoleka buti kaindi ikusofwaazya mbungano ya Bunakristo?

15 Pele, Saatani walo wakaliyandide ikwiitalikila mwiili mukati kwiisofwaazya mbungano ya Bunakristo mbubwena mbwaakasofwaazya bana Israyeli. Mwaapostolo Paulo wakacenjezya kuti kuyoosika bantu bali mbuli baumpe balo “bayooamba zyakubeja” akudyaaminina butanga bwa Leza. (Milimo 20:29, 30, Ci) Wakayandika kukazyanya abasikukulwaizya Bujuda, balo bakasoleka kugwisya lwaanguluko lwakaliko-liko mumulawo wa Kristo kuti balubikkile buzike ku Mulawo wa Musa mubusena bwawo, walo wakalondoledwe kale a Kristo. (Matayo 5:17; Incito 15:1; Ba-Roma 10:4) Naakafwa mwaapostolo musyaalizi, kwakacinyina acisinkilila luleyo luliboobu. Aboobo busofwaazi bwakavwula.—2 Ba-Tesalonika 2:6, 7.

Kristendomu Yasofwaazya Mulawo wa Kristo

16, 17. (a) Misyobo nzi yabusofwaazi iyakacitika mu Kristendomu? (b) Mbuti milawo ya Cikombelo ca Katolika mbuyakaleta mizeezo iinyongene iijatikizya koonana?

16 Mbuli mucikombelo cabu Juda, busofwaazi teebwakatozya nzila yomwe buyo mu Kristendomu. Ayalo Kristendomu yakazundwa aziyiisyo zyakubeja akutalikemeka. Ikusoleka kwanjiyo kuti ikwabilile butanga bwayo kumuuya waanze kwakaide kumaninizya twakucita-cita toonse twabukombi busalala itwakasyeede. Eeci cakaleta maunda-maunda aamilawo miyumu iitali yamu Magwalo.

17 Cikombelo ca Katolika ncecalaambele kukwaanza milongo-milongo yamilawo yacikombelo. Alo milawo iijatikizya koonana njiyakaindila buya kunyonwa. Kweelana abwaamba bbuku litegwa Sexuality and Catholicism, icikombelo cakaiya njiisyo ya Cigiliki yabasibusongo ya Kuliimya, yalo yakali kutantamuka nzila zyoonse zyakulikondelezya. Cikombelo cakazootalika kuyiisya kuti kubotelwa koonana, nokuba kuluzi kwamulukwatano, ncinyonyoono. (Amwiimpanye a Tusimpi 5:18,19.) Koonana kwakategwa nkwaluzyalo lwalo, kutaamba cimbi cintu. Aboobo mulawo wacikombelo wakakasya kufwumbwa nzila yakulesya luzyalo ikuti ncinyonyoono cipati, zimwi ziindi kaciyandika myaka minji yacipubuko. Kunze lyaboobo, bapaizi bakakasyigwa kukwata, imulawo walo waleta kutalilemeka kapati, kubikkilizya akoonana aabana.—1 Timoteo 4:1-3.

18. Ino kuvwuzya kwamilawo yacikombelo kwakaleta nzi?

18 Mbuyakali kuyaabuvwulila milawo yacikombelo, yakalondolwa aba mabbuku. Aaya akazootalika kuliinda ambele Bbaibbele. (Amweezyanye Matayo 15:3, 9.) Mbuli mucikombelo caci Juda, acalo ca Katolika teecakali kwaasyoma malembe aanyika akwaayoowa bunji bwangawo. Limwi eci cakazooindilila akukucenjezya nkolipa camaanu Bbaibbele kumakani aya. (Mukambausi 12:12; Ba-Kolose 2:8) Jerome, mulembi wacikombelo mumwaanda wamyaka wane C.E., wakakankamuka kuti: “O Mwami, kuti alimwi nkabe nendijisi mabbuku aanyika nokuba kwabala, ndinooli ndakutama.” Muciindi cikombelo cakatalika kulingula mabbuku kukasya zibeela zimwi kumwaigwa—nomuba mumabbuku aanyika. Aboobo sikwiiya zyamujulu Galileo wamumwaanda wamyaka wa 17 wakasinswa akaambo kakulemba kuti nyika njiizunguluka zuba. Ikuzumanana kwacikombelo mukuti kacili ncecilaa nguzu zipati muzintu zyoonse—nomuba mulwiiyo lwazyamujulu—mukuya kwaciindi kwakali kuzooleta kutasyoma Bbaibbele.

19. Mbuti maanda aabasikulibenga basankwa mbwaasumpula bweendelezi bwakudyaaminina?

19 Ikubamba milawo ooku kwacikombelo kwakavwulide mumaanda aabamafwala, mwalo basikulibenga mobakali kulizandula kuzwa kunyika eyi kuti bapone buumi bwakuliimya. Manji maanda aabasikulibenga aa Katolika akali kutobela “Mulawo wa Benedikito Musaante.” Abboti (izina lizwa mubbala lyaci Aramaic ilyaamba “taata”) wakali kweendelezya anguzu zitakazigwi. (Amweezyanye a Matayo 23:9.) Kuti sikulibenga umwi watambula cipego kuzwa kubazyali bakwe, oyo abboti nguwakali kusala kuti naa oyo sikulibenga acitambule nguwe naa kucitambule umbi. Kunze lyakukasya kutukila, umwi mulawo wakalikukasya kufwumbwa musalo naa masesya, kauti: “Taakwe siciiya uuzumizidwe kwaamba zyamusyobo oyo.”

20. Mbuti ba Protestanti abalo mbubakajanika kuba bahaazibwene kubweendelezi bwakudyaaminina ibutali bwamumagwalo?

20 Ba protestanti, balo bakasola kubambulula nzicakaindilizide cikombelo ca Katolika, abalo bakazooba bahaazibwene kukubikka milawo iidyaaminina iitakwe ampiiyeeme mumulawo wa Kristo. Mucikozyanyo, sikubambulula mupati John Calvin wakazooitwa kuti “ngosimilawo wa Cikombelo cibambulwidwe.” Wakali kweendelezya mudolopo lya Geneva amulongo mulamfwu wamilawo yalo yakali kusinikizigwa “a Baalu” balo “imulimo” wabo Calvin ngwaakati, “ngwakulanga buumi bwabantu boonse.” (Amwiimpanye a 2 Ba-Korinto 1:24.) Cikombelo cakali kweendelezya maanda aabeenzu akweendelezya makani aazumizidwe kubandikwa mukwiizya. Kwakali zisubulo ziyumu izyakulubizya kuli mbuli kwiimba ziimbo akuzyana zizyano zitasinizizye.b

Kwiiya Ciiyo Kukulubizya kwa Kristendomu

21. Ino ‘kwiindilila azintu zilembedwe’ ikwa Kristendomu kwazicinca buti zintu?

21 Sena yoonse eyi milawo yakabeleka ikukwabilila Kristendomu kubusofwaazi? Yalo yakabuyungizya biya! Sunu Kristendomu yazandukana yaba myaanda yatubunga-bunga, kuzwa kuli tumwi itwiindilide kuyuma, kusikila kuli tulendekezya. Akamwi katootu kalaa ‘mbukainda amakani ayo aalembedwe’ akuzumizya kuyeeya kwamuntu kuti kube nkokweendelezya butanga akuwiindaambele mulawo wa Leza.—1 Ba-Korinto 4:6.

22. Nkaambo nzi kuleya kwa Kristendomu ncokutaambi kuti mulawo wa Kristo wamana?

22 Pele imakani aaya aajatikizya mulawo wa Kristo taali makani aide kunooyaabubijila limwi pe. Mulawo wa Kristo ulabeleka loko sunu akati ka Banakristo beni-beni, alimwi aaba balaa coolwe cakupona mulinguwo. Jehova Leza takwe nanga walekela bantu balya maila kulobya mulawo wabuleza. Pele twalanga bacikombelo cabama Juda aba Kristendomu mbubakaucita mulawo wabuleza, tulakonzya kweezeezya kuti, ‘Mbuti swebo mbotupona mumulawo wa Kristo kumwi katutantamuka citeyo cakulisofwaazya Jwi lya Leza kwiinda mukuyeeya kwabuntu atumpiyompiyo tuusinkilila muuya wamulawo wabuleza? Mmuzeezo nzi uukkalikide walo mulawo wa Kristo nguuelede kutuyiisya sunu?’ Cibalo citobela ciyoolanga-langa mibuzyo eyi.

Bupanduluzi buyungizidwe

a Cikombelo caci Juda icili sunu cizwa kapati kuba Falisi, aboobo tacigambyi kuti cikombelo caci Juda ciciyandaula nzila zyakuleyauka milawo yaco iyakayungizigwa kuli wa Sabata. Mucikozyanyo sikuswaya cibbadela caci Juda ulakonzya kujana kuti mu Sabata, cikwepe cilaliimika cini acibuye cimwi acimwi kutegwa basikutanta bakonzye kweeleba cinyonyoono cakucita “mulimo” wakutyanka kanuka kacikwepe. Bamwi bamadokotela baci Juda imalailile aamisamu baalembya inki uuzimaana mumazuba masyoonto biyo. Nkaambo nzi? Nkaambo malembe aa Mishnah alakubikkilizya kulemba akati “kamilimo,” pesi “kulemba” ikupandulula kuti nkusiya kabala ikatazimaani.

b Serveto, walo wakakazya mizeezo imwi yakuyiisya zya Leza iya Calvin, wakatentwa acisamu ikuti muzangi.

Inga Mwaingula Buti?

◻ Ino ncinzi citasyaali mumulawo wa Kristo?

◻ Mbuti nzila njaakali kuyiisya Jesu nciyakali kwaandaana ayaba Falisi?

◻ Mbuti Saatani mbwaakabelesya muuya wakwaanza tumpiyompiyo tunji kuti asofwaazye Kristendomu?

◻ Muunzila nzi mocigwasya kupona mumulawo wa Kristo?

[Cifwanikiso icili apeeji 23]

Jesu wakuubelesya kabotu Mulawo wa Musa caluse alimwi cakutesya moyo

    Chitonga Publications (1991-2024)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi