Ibalangizi Beendeenda Mbobabeleka Mbuli Babanzi Basyomeka
“Aumwi cipego ncaakatambula kuli Leza acibelesye mukugwasya beenzinyina. Mube mbuli babanzi babelesya kabotu zipego zyaandeene-andeene zizwa kuli Leza.”—1 PITA 4:10, Ci.
1, 2. (a) Inga mwalipandulula buti bbala lyakuti “mubanzi”? (b) Mbaani babikkilizidwe akati kababanzi babelesyegwaa Leza?
JEHOVA ubelesya Banakristo basyomeka boonse mbuli babanzi. Imubanzi kanjikanji mubelesi wapegwa mulimo wakulanga ŋanda. Ulakonzya kaendelezya amakwebo aa simalelaakwe. (Luka 16:1-3; Ba-Galatiya 4:1, 2) Ikabunga kakwe Jesu kabananike basyomeka wakakaita kuti ‘mubanzi uusyomekede.’ “Lubono lwakwe loonse” kubikkilizya amulimo wakukambauka Bwami wazibikka mumaanza amubanzi nguwena oyu.—Luka 12:42-44; Matayo 24:14, 45.
2 Imwaapostolo Petro wakaamba kuti boonse Banakristo mbabanzi ba luzyalo lwa Leza lutondezegwa munzila zinji-zinji. Munakristo omwe-omwe ulijisi lubazu lwakubeleka mulimo wa bubanzi cakusyomeka. (1 Petro 4:10) Ibaalu Banakristo basalidwe mbabanzi alimwi akati kabo kuli balangizi beendeenda. (Tito 1:7) Ino aba baalu beendeenda beelede kulangwa buti? Ziimo nzi alimwi makanze nzi ngebeelede kuti kabajisi? Alimwi mbuti mbobanga baucita kabotu mulimo wabo?
Tulalumba Akaambo ka Mulimo Wabo
3. Ino nkaambo nzi balangizi beendeenda ncobakonzya kwiitilwa kuti ‘mbabanzi bali kabotu’?
3 Bamwi banabukwetene Banakristo nobakalembela mulangizi weendeenda abakaintu bakwe bakati: “Tuyanda kulumba kuluyando ndomwakatutondezya alimwi aciindi ncomwakakkala andiswe. Mukwasyi wesu wagwasyigwa kapati kuzwa kukuyumya-yumya akulaya kwenu. Tulizi kuti tweelede kuzumanana kuyaambele kulubazu lwa kumuuya, pele kwiinda mulugwasyo lwa Jehova antoomwe abakwesu abacizi bali mbuli ndinywe, ibuyumuyumu bulaceya-ceya.” Imajwi aali mbuli yaaya alamvwugwa ciindi aciindi nkaambo balangizi beendeenda balaa luyandisisyo kuli omwe-omwe wabasyominyina mbubwena mbuli mubanzi mubotu mbwapa lugwasyo luyandika kubaŋanda yakwe. Bamwi mbantu bacizi kwaambaula kabotu. Ibanji balicibweni mumulimo wakukambauka, kakuli bamwi bazibidwe kuba bantu batalendelezyi alimwi basilubomba. Kwiinda mukukomezya akubelesya zipego zili boobu mukubelekela bamwi, ibalangizi beendeenda balakonzya kweelela kwiitwa kuti ‘mbabanzi bali kabotu.’
4. Mubuzyo nzi ngotutilange-lange lino?
4 Imwaapostolo Paulo wakalemba ategwa: “Kumakani aababanzi, cintu ciyandwa nceeci, kuti muntu asyomeke.” (1 Ba-Korinto 4:2) Ikubelekela Banakristonyina mumbungano zyandeene-andeene nsondo ansondo ncoolwe citabonwi-bonwi alimwi cikkomanisya. Nokuba boobo mukuli mupati. Inaino inga baubeleka buti mulimo wabo wabubanzi balangizi beendeenda cakusyomeka akuzwidilila?
Ikubeleka Mulimo Wabo Wabubanzi Cakuzwidilila
5, 6. Nkaambo nzi kusyoma Jehova kwiinda mumupailo ncokuyandikila mubuumi bwa balangizi beendeenda?
5 Ikusyoma Jehova kwiinda mumupailo kulayandika kutegwa balangizi beendeenda bazwidilile mumulimo wabo wabubanzi. Akaambo kamulongo wazintu nzyobeelede kucita amikuli minji, zimwi ziindi balatyompwa. (Amweenzyanye 2 Ba-Korinto 5:4.) Aboobo beelede kucita kweendelana amajwi aalwiimbo lwa sitembauzyo Davida aakuti: “Bika makani aako oonse mumaanza aa-Jehova, lino ulakutabilila; lyoonse takooyoozuminina baluleme kuwida mumapenzi.” (Intembauzyo 55:22) Aalo majwi aa Davida alaumbulizya aakuti: “Alumbwe Mwami uutuyumwide mazuba oonse.”—Intembauzyo 68:19.
6 Ino Paulo wakazijana kuli nguzu zyakuyumuna mukuli wakwe wakumuuya? Wakalemba ategwa: “Zintu zyoonse buyo ndazikonzya nkaambo kanguzu nzimpedwe kuli-Kristo.” (Ba-Filipi 4:13) Inzya nguzu zya Paulo Zyakazwa kuli Jehova Leza. Mbubwena buyo awalo Petro wakalailila ategwa: “Naakuli uubeleka milimo, abeleke kunguzu nzyamupa Leza, kuti kumakani oonse Leza akalemekwe muli-Jesu Kristo.” (1 Petro 4:11) Umwi mukwesu wakali mulangizi weendeenda kwamyaka minji wakasinizya mbuli mbokuyandika kusyoma Leza naakaamba kuti: “Amusyome Jehova ciindi coonse nomulanga-langa penzi akuyandaula lugwasyo kuzwa kumbunga yakwe.”
7. Ino kuba muntu uusitikide kugwasya buti mumulimo wamulangizi weendeenda?
7 Ikusitikila kulayandika kumulangizi weendeenda kutegwa azwidilile. Mbubwena mbuli Banakristo bamwi, ulasolekesya ‘kusalulula zintu ziinda kubota.’ (Ba-Filipi 1:10)a Iciindi baalu banyenzi nobajisi mibuzyo kukaambo kamwi ncabusongo ikubuzya mulanganzi wabbazu uubaswayide. (Tusimpi 11:14; 15:22) Kulalangilwa kuti kulanga-langa kwakwe kusitikide alimwi alulayo lwakwe lwamu Magwalo ziyoosinizya kuba zintu zigwasya kapati kubaalu baakuzumanana kulanga-langa kaambo aako ciindi kazwide kale kumbungano. Munzila iikonzyenye Paulo wakaambila Timoteo kuti: “Oonse ngowakamvwa kulindime kumeso aabakamboni banjibanji, ayo koabika kubantu basyomesi abanga balakonzya kuyoofundisya beenzinyina.”—2 Timoteo 2:2.
8. Nkaambo nzi ncokuyandikila kwiiya Bbaibbele, kumvuntauzya alimwi akuzinzibala kuyeeya?
8 Kwiiya Magwalo, ikumvutauzya alimwi akuzinzibala kuyeeya nzintu ziyandika kutegwa kupegwe lulayo luli kabotu. (Tusimpi 15:28) Umwi mulangizi wacooko wakaamba kuti: “Ciindi notuswaangana abaalu, tatweelede kuyoowa kwaamba kuti tatukonzyi kwiingula mibuzyo imwi.” Ikusoleka canguzu kubaa “miyeeyo ya-Kristo” akaambo kamwi cipa kuti kukonzyeke kupa lulayo lwa mu Bbaibbele luyoogwasya bamwi kweendelana akuyanda kwa Leza. (1 Ba-Korinto 2:16) Zimwi ziindi mulangizi weendeenda uyandika kulembela ku Watch Tower Society kutegwa alaililwe. Munzila ili yoonse, kusyoma Jehova akuyandisya kasimpe zilayandika kwiinda mbotulitondezya kubantu naa kupasula kwaamba. Muciindi cakusika “cabwaambe bwiinda na cabusongo bwiinda” Paulo wakatalika mulimo wakwe ku Korinto “cakukompama acakuyoowa acakuzyangama loko.” Sena eeci cakamupa kutabeleka kabotu? Peepe, pele cakagwasya bana Korinto kuti babe alusyomo, “kalutabi mubusongo bwabantu anukuti munguzu zya-Leza.”—1 Ba-Korinto 2:1-5.
Iziimo Zimwi Ziyandika
9. Nkaambo nzi ncayandika lweetelelo mwaalu weendeenda?
9 Lweetelelo lugwasya balangizi beendeenda kujana mpindu zili kabotu. Petro wakaambila Banakristo boonse ‘kubaa lweetelelo.’ (1 Petro 3:8) Umwi mulangizi wabbazu ulimvwa kuti uyandika ‘kutondezya luyandisisyo kubantu boonse bali mumbungano alimwi akuba muntu uuswiilila kapati.’ Kajisi muuya nguwena uliboobu, Paulo wakalemba kuti: “Amusekelezyanye abo basekelela, akulilana abo balila.” (Ba-Roma 12:15) Ikulanga zintu munzila iliboobu cipa kuti balangizi beendeenda basolekesye kuswiilila mapenzi alimwi abukkale bwabasyominyina. Mpoonya balakonzya kupa lulayo lwamu Magwalo luyaka lwalo lunga lwaleta mpindu zibotu kuti lwabelesyegwa. Imulangizi wabbazu usolekesya kubaa lweetelelo wakatambula lugwalo olu kuzwa kumbungano iilaafwaafwi aku Turin, mu Italy: “Ikuti koyanda kuti unoneezye, kononeezyegwa; kuti koyanda kuti ukondelezye, kokonda; kuti koyanda kuti uyandwe, yandika; kuti koyanda kuti ugwasigwe kolibambilide kugwasya. Eeci ncotwakaiya kuzwa kuli ndinywe!”
10. Ncinzi ncobaamba balangizi babbazu abacooko kumakani aa kulibombya alimwi Jesu wakapa citondezyo nzi kujatikizya makani aaya?
10 Ikulicesya alimwi akusikika cigwasya balangizi beendeenda kugwasya kapati. Umwi mulangizi wabbazu wakaamba kuti: “Ncintu ciyandika kapati kubambilila bukkale bwakulibombya.” Wakali kunga ulabacenjezya balangizi beendeenda bapya ategwa: “Mutalilekeli kuyungwa abakwesu basimali akaambo kazintu nzyobanga bamucitila nokuba kunamatila baaba kuti mbabalongwe banu, pele amusoleke canguzu lyoonse kubeleka abamwi cakutasala.” (2 Makani 19:6, 7) Alimwi mulangizi weendeenda uulicesya ncobeni takaindilizyi kulanga kusumpuka kwakwe mwini mbwali mwiiminizi wa Sosaiti. Imulangizi wacooko wakalulamika naakati: “Kolibombya akulisungula kuswiilila bakwesu. Amube bantu basikika lyoonse.” Mbuli mbwali muntu mupati wakaponede, Jesu Kristo naakabakkazika bubi bantu pele wakali bombede alimwi wakali kusikika nobaba bana abalo bakali kuliiba munsi lyakwe. (Matayo 18:5; Marko 10:13-16) Ibalangizi beendeenda bayanda kuti bana, bakubusi, abapati—boonse buyo mumbungano—kabalimvwa kwaanguluka kubasikila.
11. Ikulilekelela inga kwagwasya buti ciindi nokuyandika?
11 Aino “toonse tulalubya muziyanza zinji,” alimwi kwiina mulangizi weendeenda uutalubizyi. (Jakobo 3:2) Nobalubizya, ikulilekelela kwini-kwini kupa baalu bamwi citondezyo cakulibombya. Kweelana ambolyaamba bbuku lya Tusimpi 22:4, “kulibombya akuyoowa Jehova [kwabulemu] kulaleta buvubi abulemu abuumi.” Aboobo sena babelesi ba Leza tabeelede ‘kulibombya mukweenda a Leza wabo’? (Mika 6:8) Umwi mulangizi wabbazu naakabuzigwa kuti nkulaya nzi nkwakonzya kupa mwaalu weendeenda mupya, wakati: “Kobaa bulemu kubakwesu boonse alimwi kobalanga mbuli kuti mbabotu kwiinda ndiwe. Uyooiya zinji kubakwesu. Kolibombya lyoonse. Koba muntu uutaliputuli. Utanoolipendi.”—Ba-Filipi 2:3.
12. Nkaambo nzi ncobuyandika busungu mumulimo wa Bunakristo?
12 Ibusungu kumulimo wa Bunakristo bupa kuti majwi aa mulangizi weendeenda amvwugwe. Mane ciindi walo abakaintu bakwe nobapa citondezyo cabusungu mumulimo wabukambausi, ibaalu abakaintu babo alimwi abamwi mumbungano balakulwaizigwa kutondezya busungu mumulimo wabo. Umwi mulangizi wabbazu wakati: “Amusungwaale mumulimo.” Wakayungizya akuti: “Ndajana kuti, kuti mbungano kaisungweede kapati mumulimo, mapenzi ngoiba angao alaceya.” Aumwi mulangizi wabbazu wakati: “Ndisyoma kuti, kuti baalu kababeleka antoomwe abakwesu abacizi mumuunda kubagwasya kukkomanina mulimo, inga capa kuti babe aluumuno kumizeezo alimwi akukkomana kwini-kwini kubelekela Jehova.” Imwaapostolo Paulo ‘wakayuma-yuma kuti akambauke Makani Mabotu aa Leza kubana Tesalonika nokuba kuti banji bakali kukazyanya anguwe.’ Anu nkakaambo kaako bakali kukuyeeya kapati kuswaya kwakwe amulimo wakwe wabukambausi akuyandisisya kumubona alimwi!—1 Ba-Tesalonika 2:1, 2; 3:6.
13. Ncinzi ncatalubi mulangizi weendeenda nabeleka a Banakristonyina mumulimo wamumuunda?
13 Mulangizi weendeenda nabeleka antoomwe abana Kristonyina mumulimo wamumuunda ulayeeya bukkale bwabo, nzobakonzya anzyobatakonzyi kucita. Nokuba kuti malailile aakwe inga kaali kabotu, ulizi kuti bamwi balakonzya kabalibilika nobakambauka amwaalu uuzibide. Aboobo muziindi zimwi kuyumya-yumya kulagwasya kwiinda lulayo. Nasindikila basikumwaya naa bapainiya kuciiyo ca Bbaibbele ambweni inga balombozya kuti aceendelezye. Eeci ambweni balacicita kutegwa bazibe nzila zibotu nzyobanga batobela mukuyiisya kwabo.
14. Nkaambo nzi ncotunga twaambila kuti kusungwaala kwa balangizi beendeenda kukulwaizya busungu kuli bamwi?
14 Ibalangizi beendeenda basungweede bakulwaizya bamwi kuba basungu. Umwi mulangizi wabbazu ku Uganda wakeenda kumana kwaola lyomwe muloonde kusindikila mukwesu umwi kuli sikwiiya Bbaibbele watakali kucita kabotu. Nobakacili kweenda kwakaboola mvula yaajuzya kacembele cakuti bakaakusika banama ube tukuku. Oyu mukwasyi wabantu bali cisambomwi nobakaziba kuti mweenzu wabo wakali mulangizi weendeenda bakakkomana kapati. Bakalizi kuti bakambausi bakucikombelo cabo inga tabatondezyi luyandisisyo luli boobu kumbelele. Imvwiki yakatobela mu Nsondo bakajanika kumuswaangano wabo wakusaanguna kwalo nkubakatondezya luyandisisyo lwakuba Bakamboni ba Jehova.
15. Ncintu nzi cikkomanisya cakacitikila mulangizi wabbazu umwi ku Mexico?
15 Umwi mulangizi wabbazu ku Mexico mudolopo lya Oaxaca wakasoleka kucita cintu catakali kuyeeyelwa. Wakalomba kuti akkale muntolongo kwamazuba one kutegwa aswaye nkamu yabasintolongo bali ciloba bakazyooba basikumwaya ba Bwami. Kwamazuba aalimbwaabede wakabasindikila basintolongo aba nobakali kuyabukambauka kukalyango akalyango katwaanda twamuntolongo akweendelezya ziiyo zya Bbaibbele. Akaambo kaluyandisisyo lwakatondezyegwa, zimwi ziiyo zyakazumanana kusika masiku eeni. “Kumamanino akuswaya oku, imebo abasintolongo twakalimvwa kukondwa kapati akaambo kakukulwaizyanya kwini-kwini,” mbwaakalemba oyu mulangizi wabbazu uusungweede.
16. Nkaambo nzi ncocigwasya ciindi balangizi beendeenda abamakaintu babo nobakulwaizya?
16 Ibalangizi beendeenda balasoleka kukulwaizya. Ciindi Paulo naakali kuswaya mbungano zyaku Makedoniya ‘wakaziyumya amajwi manjimanji.’ (Incito 20:1, 2) Imajwi ayumya-yumya alakonzya kugwasya kusololela bana abapati boonse kumbaakani zyakumuuya. Kuopesi limwi lyamutabi mupati wa Watch Tower Society ikumvwuntauzya kwakacitwa kwakayubulula kuti balangizi babbazu bakayumya-yumya basikulisungula basika ku 20 pasenti kuti babeleke mulimo waciindi coonse. Kwiinda mucitondezyo cibotu cakuba sikwaambilizya Bwami waciindi coonse, mukaintu wa mulangizi weendeenda awalo usinizya kuba sikukulwaizya kapati.
17. Ulimvwa buti mulangizi weendeenda umwi uucembeede akaambo kamulimo wakwe wakugwasya bamwi?
17 Ibacembeede abaabo batyompedwe mbebayandika kukulwaizya. Umwi mulangizi wabbazu ucembeede wakalemba kuti: “Icibeela camulimo wangu calo cindiletela kukondwa kutaambiki, ncoolwe cakupa lugwasyo kuli baabo batyompedwe abatakwe nguzu akati kambelele zya Leza. Imajwi aajanika ku Ba-Roma 1:11, 12 alaa bupanduluzi bwalubazu kuli ndime nkaambo ndilakulwaizigwa akuyumayumizigwa kapati ‘nondaabila cimwi cipo camuuya kubantu bali boobu kutegwa bayumizigwe.’”
Ibulumbu Bwamulimo Wabo Uukkomanisya
18. Makanze nzi aamu Magwalo ngobajisi balangizi beendeenda?
18 Ibalangizi beendeenda balilujisi luyandisisyo lwini-lwini lwakugwasya basyominyina. Bayanda kuyumya-yumya mbungano akuziyaka kulubazu lwakumuuya. (Incito 15:41) Umwi mulangizi weendeenda ubeleka canguzu “kuyumya-yumya, kukatalusya akukulwaizya muzeezo wakuzuzikizya mulimo akuzumanana kupona mulusinizyo.” (3 Johane 3) Umwi uyanda kuti basyominyina bajatisye mulusyomo. (Ba-Kolose 2:6, 7) Amuyeeye kuti mulangizi weendeenda ngu “sijokoma musyomesi,” kutali mwami alusyomo lwabamwi. (Ba-Filipi 4:3; 2 Ba-Korinto 1:24) Ikuswaya kwakwe nciindi cakuyumizigwa acamilimo imwi iiyungizidwe alimwi nciindi cakabunga kabaalu kubona milimo yacitwa akulanga-langa mbaakani zyakumbele. Kwiinda mumajwi aakwe acitondezyo basikumwaya bamu mbungano, bapainiya, bakutausi alimwi abaalu balakonzya kulangila kuyakwa akukulwaizigwa akaambo kamulimo uuli kumbele. (Amweezyanye 1 Tesalonika 5:11.) Aboobo atubeleke camoyo omwe ciindi naswaide mulangizi wabbazu akulubelesya mubuzwide lugwasyo lupegwaa mulangizi wacooko.
19, 20. Ino balangizi beendeenda abamakaintu babo balumbulwa buti akaambo kamulimo wabo ngobabeleka cakusyomeka?
19 Ibalangizi beendeenda abamakaintu babo balalumbulwa kapati akaambo kamulimo wabo ngobacita cakusyomeka alimwi balakonzya kusyoma kuti Jehova uyoobalongezya akaambo kazintu zibotu nzyobacita. (Tusimpi 19:17; Ba-Efeso 6:8) Ibanabukwetene baceembede ba Georg a Magdalena bakabeleka kwamyaka minji mumulimo wakweendeenda. Kabali kumuswaangano mupati ku Luxembourg kwakasika muntu umwi kuli Magdalena walo ngwaakakambaukilide myaka iinda ku 20 yainda. Iluyandisisyo lwamukaintu oyu mu Juda kukasimpe lwakatalisigwaa mabbuku aajisi makani aa Bbaibbele aakamusiila Magdalena mpoonya muciindi wakabbapatizigwa. Akwalo kuli Georg kwakasika mucizi wakumuuya wakayeeya kuswayigwa anguwe kuŋanda yakwe myaka iitandila ku 40 yainda. Inzila yakwe iikulwaizya yakwaamba makani mabotu yakapa kuti kumamanino walo amulumaakwe bazumine kasimpe. Aino Georg a Magdalena bakakkomana kapati.
20 Imulimo mubotu wa Paulo mu Efeso wakamuletela kukondwa alimwi weelede kuti ngowakapa kuti azubulule majwi aa Jesu aakuti: “Kupa kuli coolwe kwiinda kupegwa.” (Incito 20:35) Akaambo kakuti mulimo wakweendeenda ujatikizya kupa ciindi aciindi, aabo baucita balakkomana kapati nobaziba mpindu zyakajanwa akaambo kakubeleka kwabo. Umwi mulangizi wabbazu wakagwasya mwaalu umwi wakatyompedwe wakaambilwa boobu mulugwalo: “‘Mwandiyumya-yumya kapati’ mubuumi bwangu bwakumuuya—kwiinda mbomuzyi. . . . Kunyina nomuyooziba cini-cini kugwasya mbuli nkumwagwasya kuli Asafu wasunu ulaa ‘maulu akali kwaamba kulebwa.’”—Ba-Kolose 4:11; Intembauzyo 73:2.
21. Nkaambo nzi ncomukonzya kwaamba kuti bbuku lya 1 Ba-Korinto 15:58 lyaamba milimo ya balangizi beendeenda?
21 Munakristo uucembeede wakali mumulimo wabbazu kwamyaka minji ulayanda kuyeeya bbuku lya 1 Ba-Korinto 15:58 kwalo Paulo nkwaakati: “Amukakatile, mutazungaani. Amupangike myoyo yanu lyoonse kumilimo ya-Mwami, nkaambo mulizi kuti milimo yanu yamu-Mwami tiikonzyi kuba yabuyo pe.” Masimpe balangizi beendeenda balijisi zinji zyakucita mumulimo wa Mwami. Tulalumba kaka kuti balabeleka cakukkomana mbuli babanzi basyomeka baluzyalo lwa Jehova!
Bupanduluzi buyungizidwe
a Amubone cibalo cilaamutwe wakuti “Sena Inga Mwakkomana Kuti Kamujisi Zintu Zinji Zyakucita?” mu Ngazi Yamulindizi ya Chichewa ya May 15, 1991, amapeeji 28-31.
Inga Mwaingula Buti?
◻ Nkaambo nzi balangizi beendeenda ncobakonzya kulangwa mbuli ‘babanzi bali kabotu’?
◻ Nzintu nzi zimwi zigwasya balangizi babbazu abacooko kucita mulimo uuli kabotu?
◻ Nkaambo nzi kulibombya akusungwaala ncoziyandika kuli baabo banjila mumulimo wakweendeenda?
◻ Makanze nzi mabotu ngobajisi balangizi beendeenda?
[Cifwanikiso icili apeeji 15]
Balangizi beendeenda balasoleka kuyumya-yumya basyominyina
[Zifwanikiso izili apeeji 16]
Boonse bapati abana balakonzya kugwasigwa kwiinda mukuswaangana antoomwe abalangizi beendeenda abamakaintu babo
[Cifwanikiso icili apeeji 17]
Ikusungwaala kwa mulangizi weendeenda mumulimo kukulwaizya bamwi kuba basungu