LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w98 3/1 map. 10-15
  • Jehova Ulaleta Bana Banji-banji Kubulemu

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Jehova Ulaleta Bana Banji-banji Kubulemu
  • Ngazi Yamulindizi 1998
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • Kuletwa Kubulemu
  • “Uuzyedwe Kuli-Leza”
  • Cisinizyo Cakuti Bazyedwe Kuli Leza
  • Ibumboni bwa Muuya
  • Ikunjizigwa Muzizuminano Zilibedelede
  • Baitidwe, Basale, Basyomi
  • Lwaanguluko Lwabulemu Luyoosika Lino-lino Kubana ba Leza
    Ngazi Yamulindizi 1998
  • Sena Mwakautambula “Muuya Wabwini”?
    Ngazi Yamulindizi—2002
  • Kuyobolola Zintu zya Kujulu Azintu ya Ansi
    Ngazi Yamulindizi—2006
  • Itempele Pati lya Jehova Ilyakumuuya
    Ngazi Yamulindizi—1996
Amubone Azimwi
Ngazi Yamulindizi 1998
w98 3/1 map. 10-15

Jehova Ulaleta Bana Banji-banji Kubulemu

“Wakeelelwa [Leza] naakaleta bana banjibanji kubulemu, kuti abe ngosibinda uulondokede wakufutuka kwabo kukupenga kwakwe.”—BA-HEBRAYO 2:10.

1. Nkaambo nzi ncotunga twabeda masimpe kuti makanze aa Jehova kubantu ayoozuzikizigwa?

JEHOVA wakalenga nyika eyi kuti ube munzi wamukwasyi wabantu balondokede kusikila kutamani balo ibalaa buumi butamani. (Mukambausi 1:4; Isaya 45:12, 18) Imuzyali wesu wakusaanguna Adamu wakabisya aboobo wakasiya cibi alufwu kubana bakwe. Pele makanze aa Leza kubantu ayoozuzikizigwa kwiinda mu Lunyungu Lwakasyomezyegwa, Jesu Kristo. (Matalikilo 3:15; 22:18; Ba-Roma 5:12-21; Ba-Galatiya 3:16) Iluyandisyo ndwajisi Jehova kunyika ndolwakapa kuti ape “Mwanaakwe simuzyalwa alike, kuti umwi umwi uumusyoma atafwidilili, pele abe abuumi ubutamini.” (Johane 3:16) Awalo Jesu nduyando lwakamukulwaizya “kwaaba buumi bwakwe, bube cinunuzyo cabanji.” (Matayo 20:28) Eci “cinunuzyo” cipilusya zyeelelo alimwi abulangizi bwakasoogwaa Adamu alimwi cipa kuti buumi butamani bukonzeke.—1 Timoteo 2:5, 6; Johane 17:3.

2. Ino kubeleka kwacinunuzyo ca Jesu cacipaizyo kwakaimininwa buti ku Buzuba Bwakumanya Milandu kwa Israyeli?

2 Ikubeleka kwacituuzyo ca Jesu cacinunuzyo kwakatondezyegwa mu Buzuba Bwakumanya Milandu bwamwakaa mwaka. Mubuzuba obo, mupaizi mupati wa Israyeli wakali kusaanguna kutuula mucende wacipaizyo cazibi mpoonya wakali kutola bulowa bwawo ku Bbokesi lyacizuminano lili ku Busena Busalalisya bwacilawo, kwamana wakali kubutola mutempele. Ezi zintu wakali kulicitila lwakwe mwini, kucitila basiŋanda yakwe alimwi abamusyobo waba Levi. Mbubwenya buyo awalo Jesu Kristo wakapa bulemu bwabulowa bwakwe kuli Leza kuti amanye milandu ‘yabanabakwabo’ bakumuuya kusaanguna. (Ba-Hebrayo 2:12; 10:19-22; Levitiko 16:6, 11-14) Alimwi Mubuzuba Bwakumanya Milandu, mupaizi mupati wakali kutuula mpongo yacipaizyo cazibi mpoonya wakali kutola bulowa bwanjiyo mu Busena Busalalisya munzila eyi wakali kumanya milandu yamisyobo yaba Israyeli iili 12 iitali yabapaizi. Mbubwenya buyo, awalo Mupaizi Mupati Jesu Kristo uyoobelesya bulowa bwakwe kuli baabo bantu basyoma, ikuzimaazya zibi zyabo.—Levitiko 16:15.

Kuletwa Kubulemu

3. Ikweelana abbuku lya Ba-Hebrayo 2:9, 10 ncinzi ncaali kucita Leza kwamyaka iili 1,900?

3 Kwamyaka iili 1,900, kuli cintu cigambya ncaali kucita Leza kujatikizya ‘banabakwabo’ Jesu. Kujatikizya nciconya eci, imwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Oyo uwakacesegwa-cesegwa kwiinda baangelo nkaambo kakupenga lufu, ngu-Jesu, twamubona ulisamide musini wabulemu awabwami, kuti kuluzyalo lwa-Leza akamvwide bantu boonse lufu. Walo wakeelelwa [Jehova Leza] naakaleta bana banjibanji kubulemu, (alimwi nceziliwo zintu zyoonse nkaambo kakwe, zyoonse zili mulinguwe), kuti abe ngosibinda uulondokede wakufutuka kwabo kukupenga kwakwe.” (Ba-Hebrayo 2:9, 10) Sibinda uulondokede walufwutuko ngu Jesu Kristo walo wakaiya kumvwa munzila iilondokede kwiinda mumapenzi ngaakapenga naakali kupona kali muntunsi anyika. (Ba-Hebrayo 5:7-10) Jesu ngowakasaanguna kuzyalwa kali mwanaa Leza wamuuya.

4. Ndilili Jesu naakazyalwa kuti abe Mwanaa Leza wamuuya alimwi muunzila nzi?

4 Jehova wakabelesya muuya uusalala naa nguzu zyakwe ikucita kuti Jesu abe Mwanaakwe wamuuya, ikutegwa aletwe mubulemu bwakujulu. Naakali a Johane Mubbapatizi, Jesu wakabbila mumeenda ikutondezya kuti walipa mukamwini kuli Leza. Icibalo ca Luka ca Makani Mabotu cilaamba: “Nobakabapatizigwa bantu boonse, awalo Jesu naakali kubapatizigwa, naacili kukomba, ijulu lyakaba bukwazi, Muuya Uusalala wakamuselukila eciimo cenziba, wakala atala alinguwe, kwakasika ijwi ilizwa kujulu lyati, Nduwe Mwanaangu ooyandwa, ndakondwa anduwe.” (Luka 3:21, 22) Johane wakabona muuya uusalala wamuselukila Jesu alimwi wakamvwa Jehova kaambaula kuzuminizya kuti Mwanaakwe ngwakondelwa. Aciindi awo kwiinda mumuuya uusalala, Jesu wakaba wakusaanguna kuzyalwa kuli Jehova akati ‘kabana banjibanji baletwa kubulemu.’

5. Mbaani bakasaanguna kugwasigwa acinunuzyo ca Jesu, alimwi bali bongaye?

5 ‘Ibanabakwabo’ Jesu mbabakusaanguna kugwasigwaa cituuzyo cakwe. (Ba-Hebrayo 2:12-18) Mucilengaano, imwaapostolo Johane wakababona kabali kale mubulemu a Cilundu ca Zioni cakujulu kabali a Mwanaambelele, Mwami Jesu Kristo uubusidwe. Alimwi Johane wakawaamba mweelwe wabo ategwa: “Ndakalanga, ndakabona Mwanambelele wakaliimvwi acilundu ca-Zioni, wakali abantu bali zyuulu zili mwaanda amakumi one azine, bakalijisi izina lyakwe azina lyawisi lilembedwe ankumu zyabo. . . Mbimbabo bakasaanguna kunununwa akati kabantu, kuti babe kabalwebalwe ba-Leza aba-Mwanambelele, nkabela mumilomo yabo teemwakajanwa bubeji. Tabajisi mulandu nuuba umwi.” (Ciyubunuzyo 14:1-5) Aboobo ‘bana banji-banji baletwa kubulemu’ kujulu bali buyo 144,001—Jesu abanabakwabo bakumuuya.

“Uuzyedwe Kuli-Leza”

6, 7. Mbabani ‘bazyedwe kuli Leza,’ alimwi eci caamba nzi kulimbabo?

6 Aabo bazwa kuli Jehova ‘bazyedwe kuli Leza.’ Kaamba bantu abo, imwaapostolo Johane wakalemba kuti: “Umwi aumwi uuzyedwe kuli-Leza taciti zibi, nkaambo imbuto yakwe [Jehova] icikukalilide mukati, aboobo takonzyi kubisya, nkaambo wakazyalwa kuli-Leza.” (1 Johane 3:9) Eyi “mbuto” muuya uusalala wa Leza. Kwiinda mukubelekela antoomwe ajwi lyakwe, oyu muuya wakonzya kucita kuti omwe-omwe akati kabali 144,000 ‘azyalululwe’ kubulangizi bwakujulu.—1 Petro 1:3-5, 23.

7 Jesu wakali Mwanaa Leza iwakazyalwa kubantunsi mbubwenya awalo Adamu muntu uulondokede mbwaakali “mwana a-Leza.” (Luka 1:35; 3:38) Nokuba boobo, naakamana kubbapatizigwa Jesu cakali kuyandika kapati kuti Jehova aambilizye kuti: “Nduwe mwanaangu uuyandwa, ndakondwa loko kulinduwe.” (Marko 1:11) Ikwiinda mukwaambilizya oku antoomwe akutilwa kwamuuya uusalala, cakasalala kuti eco nceciindi Leza naakaleta Jesu kuti abe Mwanaakwe wamuuya. Jesu ‘wakazyalululwa’ akweelela kutambula buumi kali Mwana wa Leza wakumuuya kwaciindi cabili kujulu. Mbubwenya mbulinguwe, ibanabakwabo bakumuuya ibali 144,000 ‘balizyaluludwe.’ (Johane 3:1-8; amubone Ngazi Yamulindizi ya November 15, 1992, mapeeji 3-6.) Alimwi mbubwenya mbuli Jesu, balinanikidwe a Leza akupegwa mulimo wakwaambilizya makani mabotu.—Isaya 61:1, 2; Luka 4:16-21; 1 Johane 2:20.

Cisinizyo Cakuti Bazyedwe Kuli Leza

8. Ncinzi cakasinizya kuti (a) Jesu wakazyalwaa muuya (b) basikwiiya bakwe bakusaanguna abalo bakazyalwaa muuya?

8 Kwakali cisinizyo cakuti Jesu wakazyalwa mumuuya. Johane Mubbapatizi wakaubona muuya kauseluka ali Jesu alimwi wakakumvwa kwaambilizya kwa Leza kwakuti munanike mupya Mesiya mwanaakwe wakumuuya. Pele ino basikwiiya ba Jesu bakali kukonzya buti kuziba kuti bazyedwe aamuuya? Mubuzuba naakaunka kujulu, Jesu wakaamba kuti: “Ncobeni Johane wakabapatizya amaanzi, kwalo nywebo muyoobapatizigwa a-Muuya Uusalala kaatanainda mazuba manjimanji.” (Incito 1:5) Basikwiiya ba Jesu ‘bakabbapatizigwa a-muuya Uusalala’ mubuzuba bwa Pentekoste 33 C.E. Ikutilwa kwamuuya kwakali antoomwe ‘amuzunzumina kuzwa mujulu uuli mbuli guwo ilyuungisya’ alimwi ‘amilaka iili mbuli mulilo’ atalaa sikwiiya omwe-omwe. Icakaindila kugambya ncakuti basikwiiya bakakonzya “kwaamba myaambo imbi, mbubonya mbwaakabaambya Muuya.” Aboobo kwakali bumboni bulibonya alimwi bumvwugwa bwakuti inzila yamubulemu bwakujulu kabali bana ba Leza yajulilwa basikutobela Kristo.—Incito 2:1-4, 14-21; Joeli 2:28, 29.

9. Ncinzi cakali kusinizya kuti bana Samariya, Korneliyo abamwi-bamwi bamumwaanda wamyaka wakusaanguna bakazyedwe aamuuya?

9 Nokwakainda ciindi, Filipo mukambausi wakakambauka mu Samariya. Nokuba kuti bana Samariya bakautambula mulumbe wakwe akubbapatizigwa, bakanyina bumboni bwakuti Leza wakabazyala mbuli banabakwe. Ibaapostolo Petro a Johane nobakakomba akubikka maanzaabo abasyomi, “bakapegwa Muuya Uusalala” munzila yakali kuboneka kubaswiilizi. (Incito 8:4-25) Eci cakali cisinizyo cakuti bana Samariya basyomi bakazyalwa amuuya kuti mbana ba Leza. Mbubwenya buyo amwalo mu 36 C.E., Korneliyo abamwi-bamwi Bamasi bakakatambula kasimpe ka Leza. Petro alimwi abama Juda bamwi basyomi balo bakamusindikide “bakagambwa kuti abalo bamasi bapegwa Muuya Uusalala. Nkaambo bakabamvwa balaamba emilaka, balalemeka Leza.” (Incito 10:44-48) Ibunji bwa Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna bakatambula “zipego zipa Muuya” mbuli cakwaamba myaambo imbi. (1 Bakorinto 14:12, 32, BT) Aboobo aba bantu bakabaa bumboni busalala bwakuti bakazyalwa amuuya. Pele ino Banakristo bakumbele bakali kuzyooziba buti kuti naa bazyedwe aamuuya naa pe?

Ibumboni bwa Muuya

10, 11. Kuti twalanga bwaamba Ba-Roma 8:15-17, inga mwacipandulula buti imuuya mbouzuminana abaabo basikukonanyinaa Kristo?

10 Ibanakristo bananike boonse ibali 144,000 balijisi bumboni bwini-bwini bwakuti balaamuuya wa Leza. Kujatikizya makani aya, Paulo wakalemba kuti: “Mwatambula muuya wabwana, mulinguwo mutuompolola kuti, Abba, Ta. Muuya mwini ulazuminana amyuuya yesu tubeni kuti tuli bana ba-Leza. Lino kuti tuli bana, alimwi tuli baswaana, nkukuti baswaana ba-Leza, baswaana bakwe antoomwe a-Kristo, ikuti tuli bapenzinyina kuti tukabe balemunyina.” (Ba-Roma 8:15-17) Ibanakristo bananike balalimvwa kuti mbana ba Usyi wakujulu, ikulimvwa ncobeni kuti mbana. (Ba-Galatiya 4:6, 7) Balimasimpe kuti balizyedwe kuli Leza kuti mbana bakwe bamuuya kabali basikulelanyinaa Kristo mu Bwami bwakujulu. Imuuya uusalala wa Jehova ulabeleka kapati kumakani aya.

11 Kwiinda mukweendelezyegwa amuuya uusalala wa Leza, imuuya naa ciimo cilibonya kapati kubananike cibapa kuti batobele munzila iiluzi eco caamba Jwi lya Leza kujatikizya bulangizi bwakujulu. Mucikozyanyo, nobabala ncaamba Magwalo kujatikizya bana ba Jehova bakumuuya, balazuminizya camoyo omwe kuti majwi aali boobu aamba mbabo. (1 Johane 3:2) Balizi kuti ‘bakabbapatizigwa muli-Jesu Kristo’ alimwi amulufwu lwakwe. (Ba-Roma 6:3) Ilusyomo lwabo ndwakuti mbana ba Leza bamuuya balo bayoofwa akubusigwa kubulemu bwakujulu mbubwenya mbuli Jesu.

12. Ncinzi muuya wa Leza ncowabikka mu Banakristo bananike?

12 Ikuzyalwa kuti ube mwana wakumuuya tacili cintu cakuliyandila buya pe. Aba bazyalwa mumuuya tabaunki kujulu akaambo kakuti bapenga anyika. (Jobu 14:1) Pele, muuya wa Jehova wabikka bulangizi alimwi akulombozya kumwi mubananike ikutadumide kubantu buyo. Aba bazyedwe aamuuya balizi kuti buumi butamani kabali bantu balondokede muparadaiso anyika antoomwe amikwasyi abalongwe bakkomana ciyooba cintu cikondelezya kapati. Nokuba boobo, ibuumi buli boobu tabuli mbobalombozya kapati mumyoyo yabo pe. Ibananike balaabulangizi buyumu cakuti balalisungula kusiya bulangizi boonse bwaanyika.—2 Petro 1:13, 14.

13. Ikweelana abbuku lya 2 Ba-Korinto 5:1-5, ncinzi ‘ncaakali kusukamina’ Paulo, alimwi eci citondezya nzi kuli baabo bazyedwe aamuuya?

13 Ibulangizi bwabuumi bwakujulu bwalo bwakapegwaa Leza mubantu bali boobu mbuyumu kapati cakuti ciimo cabo cili mbuli ca Paulo walo wakalemba kuti: “Tulizi kuti, caakumwaika cilao cesu ncitukala ansi ano, tulijisi buyaki buzwa kwa-Leza, ŋanda iitacitwi amaanza aabantu, iitamani, iili kujulu. Omuno mutubede tulalisinsimukila, nkaambo tulasukama kusamikwa abukalo bwesu buzwa kujulu, kuti nitwalivumbya boobo tutakajanwi mbuli basicintanda. Nkaambo swebo nitucili omuno mucilao cesu tulalisinsimukila cakulemenwa. Teensi kwaamba kuti tulayanda kusamununwa, pe, pele tulayanda kusamikwa ajulu, kuti cifwisi cimenenenwe kubuumi. Nkabela oyo uutubambila cintu eco ngu-Leza, nguwenya uutupa Muuya mbuli citondezyo.” (2 Ba-Korinto 5:1-5) ‘Ikusukama’ kwa Paulo kwakali kwakuti akabusilwe kujulu kali cilenge camuuya citafwiki. Kaamba mubili wamuntu, wakabelesya maambilambali ategwa cilawo cikonzya kooleka, icikonzya kupwaika alimwi icakukkala buyo ciindi cisyoonto ikuceelanyaa ŋanda. Nokuba kuti bakkala munyika mumubili wanyama uukonzya kufwa, Banakristo batambwide bulumbu bwamuuya bwabuumi bwakujulu buboola balangila “buyaki buzwa kwa-Leza” imubili wamuuya uutafwiki alimwi uutaboli. (1 Ba-Korinto 15:50-53) Mbubwenya mbuli Paulo, balakonzya kwaamba kuti: “Moyo wesu tuupengede, pele tulayandisya kupola kumubili [wabuntu] akukala [kujulu] ku-Mwami.”—2 Ba-Korinto 5:8.

Ikunjizigwa Muzizuminano Zilibedelede

14. Naakatalisya Ciibalusyo, ncizuminano nzi ncaakaamba kusaanguna Jesu, alimwi mulimo nzi ngocicita kujatikizya bana Israyeli bakumuuya?

14 Ibanakristo bazyedwe aamuuya bali masimpe kuti balinjizidwe muzizuminano zyobile izilibedelede. Jesu wakacaamba cimwi naakabelesya mukamu uutakwe bumena alimwi awaini ikutalisya Ciibalusyo calufwu lwakwe lwakali kuboola, elyo kujatikizya nkomeki wakati: “Cinywido eci ngomulongo mupya wamubulowa bwangu, ubutikaikila ndinywe.” (Luka 22:20; 1 Ba-Korinto 11:25) Mbaani bajatikizidwe mucizuminano cipya? Ngu Jehova Leza alimwi abana Israyeli bakumuuya—abo Jehova mbakanza kuyooleta mubulemu bwakujulu. (Jeremiya 31:31-34; Ba-Galatiya 6:15, 16; Ba-Hebrayo 12:22-24) Eci cizuminano cipya cakatalisigwa kubeleka abulowa bwa Jesu butikide, cilabweza bantu kuzina lya Jehova kuzwa mumasi oonse akucita Banakristo aba bazyedwe aamuuya kuti babe cibeela ca ‘lunyungu’ lwa Abrahamu. (Ba-Galatiya 3:26-29; Incito 15:14) Icizuminano cipya cilabagwasya bana Israyeli bakumuuya boonse kuti baletwe mubulemu kwiinda mukubusilwa kubuumi butafwiki kujulu. Mbwaanga “mulongo uutamani,” azyalo mpindu ziyookkala kusika kutamani. Kumbele kuyooyubululwa naa cizuminano eci ciyoobeleka amunzila zimbi mumyaka iili Cuulu akuya kumbele.—Ba-Hebrayo 13:20.

15. Mukweendelana abbuku lya Luka 22:28-30, muucizuminano nzi cimbi mobakatalika kunjizigwa basikutobela Jesu bananike, alimwi ndilili nobacita obo?

15 Abalo ‘bana banji-banji’ Jehova mbakanza ‘kuyooleta kubulemu’ banjizigwa omwe-omwe mucizuminano ca Bwami bwakujulu. Ikujatikizya cizuminano eci cili akati kanguwe abasikumutobela, Jesu wakati: “Nywebo ndinywe mwandiiminina mumapenzi aangu, eno ndamubika bwami mbubonya Taata mbwaakandibika, kuti mukalye akunywa atafule lyangu mubwami bwangu, alimwi muyookala azyuuno zyabwami akubeteka misyobo iili kumi ayobile ya-Israyeli.” (Luka 22:28-30) Icizuminano ca Bwami cakatalisigwa ciindi basikwiiya ba Jesu nobakananikwaa muuya uusalala lya Pentekoste 33 C.E. Eco cizuminano cilazumanana kubeleka akati ka Kristo abaminyina kusikila kutamani. (Ciyubunuzyo 22:5) Aboobo, aba Banakristo bazyedwe aamuuya bali masimpe kuti bali mucizuminano cipya alimwi amucizuminano ca Bwami. Aboobo ku Mulalilo wa Mwami, ibananike basyoonto buyo basyeede anyika mbabatola lubazu kulya mukamu uuiminina mubili wa Jesu wabuntu uunyina cibi alimwi awaini uuiminina bulowa bwakwe bulondokede bwakatika bwalo butalisya cizuminano cipya.—1 Ba-Korinto 11:23-26; amubone Ngazi Yamulindizi ya February 1, 1989, mapeeji 17-20.

Baitidwe, Basale, Basyomi

16, 17. (a) Ikutegwa baletwe kubulemu, beelede kuti kabali buti iba 144,000? (b) Ino “bami bali ikumi” mbaani, alimwi babalanganya buti ‘banabakwabo’ Kristo basyeede anyika?

16 Ikubeleka kwacipaizyo ca Jesu cacinunuzyo kwakusaanguna kupa kuti cikonzyeke kuti baitwe iba 144,000 kubuumi bwakujulu akusalwa kwiinda mukuzyalwaa muuya kuli Leza. Aino, ikutegwa baletwe mubulemu beelede ‘kusungwaala kusimpikizya lusinizyo lwakwiitwa kwabo alwakusalwa’ alimwi akusyomeka kusikila kulufwu. (2 Petro 1:10; Ba-Efeso 1:3-7; Ciyubunuzyo 2:10) Aabo bananike basyoonto basyeede ibacili anyika bazumanana kusyomeka nokuba kuti balakazigwaa “bami bali ikumi” ibaiminina beendelezi banyika boonse. Mungelo ulaamba, “alimwi bayoolwana a-Mwanambele, pele Mwanambelele uyoobazunda, nkaambo ngonguwe mwami wabami, ngumweendelezi wabeendelezi. Abalo balazunda mbali abo, baitidwe, basale, basyomi.”—Ciyubunuzyo 17:12-14.

17 Kunyina ncobanga bacita beendelezi bantunsi kuli Jesu “mweendelezi wabeendelezi” nkaambo walo uli kujulu. Pele balalutondezya lunya kubasyeede akati ‘kabanabakwabo’ ibacili anyika. (Ciyubunuzyo 12:17) Olo lunya luyoomanina munkondo ya Leza ya Amagedoni nayoozunda “mweendelezi wabeendelezi” ‘abanabakwabo’—“abo, baitidwe, basale, basyomi.” (Ciyubunuzyo 16:14, 16) Ibanakristo bazyedwe kumuuya bajisi bubi kuciindi cino. Ncinzi ncobacita lino nobatanaletwa kubulemu bwa Jehova?

Mulaingula Buti?

◻ Mbabani Leza ‘mbaleta mubulemu bwakujulu’?

◻ Ino caamba nzi ‘kuzyalwa kuli Leza’?

◻ Ino ‘muuya ubaiminina’ buti Banakristo bamwi?

◻ Muuzizuminano nzi mobanjizigwa abo bazyedwe aamuuya?

    Chitonga Publications (1991-2024)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi