Jehova Ulazuzikizya Zisyomezyo Zyakwe Kubantu Basyomeka
“Walo oyo uwakasyomezya ulisyomekede.”—BA-HEBRAYO 10:23.
1, 2. Nkaambo nzi ncotukonzya kusyoma zisyomezyo zya Jehova cakumaninina?
JEHOVA uyanda kuti babelesi bakwe babe alusyomo luyumu alimwi bazumanane kubaandulo mulinguwe alimwi amuzisyomezyo zyakwe. Akaambo kalusyomo luli boobu, imuntu ulakonzya kusyoma cakumaninina kuti Jehova uyoocita nzyaakasyomezya. Ijwi lyakwe lyakalembwa kwiinda mumuuya lyaamba kuti: “Jehova wamakamu wakonka kuti, Ncobeni ciyooba mbubonya mbudiyeeyede, makani ayo ngaonya ngendalailila ayoocitwa.”—Isaya 14:24.
2 Ikaambo kakuti “Jehova wamakamu wakonka” katondezya kuti ulakonka kutegwa azuzikizye zisyomezyo zyakwe. Nkakaambo kaako Jwi lyakwe lilakonzya kwaamba kuti: “Syoma Jehova amoyo wako woonse; utalifunkizyi kumaanu aako omwini. Umuzibye munzila zyako zyoonse, nkabela uyooenzya myeendelo yako.” (Tusimpi 3:5, 6) Notumusyoma Jehova akulizumizya kusololelwaa busongo bwakwe, kakunyina kudooneka inzila zyesu ziyootusololela kubuumi butamani nkaambo busongo bwa Leza “musamu wabuumi kuliboonse babujana.”—Tusimpi 3:18; Johane 17:3.
Lusyomo Lwini-Lwini Insiku
3. Ino Nowa wakatondezya buti lusyomo muli Jehova?
3 Imakani aamicito ya Jehova kuli baabo balaa lusyomo lwini-lwini atondezya kuti ulakonzya kusyomwa. Mucikozyanyo, myaka iinda ku 4,400 yainda, Leza wakaambila Nowa kuti nyika yakuciindi cakwe yakeelede kunyonyoonwa kwiinda Muzambangulwe lyanyika yoonse. Wakalailila Nowa kuti ayake bwato bupati bwakufwutuzya buumi bwabantu abanyama. Ino Nowa wakacita buti? Ibbuku lya Ba-Hebrayo 11:7 litwaambila kuti: “Alimwi Nowa, naakacenjezegwa a-Leza kumakani aazintu izyatalina kubonwa, lusyomo ndolwakamugulunganya kubeza bwaato bwakufutusizya bana bakwe.” Nkaambo nzi Nowa ncaakalaa lusyomo mucintu citanacitikide, cintu ‘icatakalina kubonwa’? Nkaambo kakuti wakalaa luzibo lwamicito ya Leza yamusyule kumukwasyi wabantu alimwi wakalizi kuti kufwumbwa Leza ncaasyomezya cilacitika. Aboobo Nowa wakali masimpe kuti Zambangulwe alyalo liyoocitika ncobeni.—Matalikilo 6:9-22.
4, 5. Nkaambo nzi Abrahamu ncaakamusyoma Jehova cakumaninina?
4 Cikonzyanyo cimbi calusyomo lwini-lwini ncaa Abrahamu. Imyaka iitandila ku 3,900 yainda, Leza wakamwaambila kuti atuule mwanaakwe Izaka, imwana alikke buyo ngwaakazyala kuli Sara. (Matalikilo 22:1-10) Ino Abrahamu wakacita buti? Ibbuku lya Ba-Hebrayo 11:17 lyaamba kuti: “Kukusyoma Abrahamu naakasunkwa wakatuula Izaka.” Nokuba boobo, mungelo wa Jehova wakamukasya kucita boobo Abrahamu. (Matalikilo 22:11, 12) Pele ncinzi cakapa kuti Abrahamu ayande kucita cintu cili boobu? Mbubonya bbuku lya Ba-Hebrayo 11:19 mbulyaamba, nkaambo kakuti, “wakayeeya kuti Leza ulijisi inguzu neziba zyakubusya [Izaka] kukufwa.” Pele ino Abrahamu wakaba buti alusyomo lwabubuke kakuli kunyina naakabwene cili boobo alimwi kwakanyina makani amusyobo oyo aakacitikide kale?
5 Amuyeeye kuti Sara wakajisi myaka iili 89 ciindi Leza naakabasyomezya kuti bayoobaa mwana. Sara wakaliindide kale aciimo cakuzyala. (Matalikilo 18:9-14) Pele Leza wakabukulusya luzyalo lwa Sara elyo wakazyala Izaka. (Matalikilo 21:1-3) Abrahamu wakalizi kuti mbwaanga Leza wakakonzya kubukulusya cizyalilo ca Sara, nkokuti wakali kukonzya akubusya Izaka kuti kakuyandika. Ibbuku lya Ba-Roma 4:20, 21 lyaamba boobu kujatikizya Abrahamu: “Teewakadooneka kucisyomezyo ca-Leza kukutasyoma pe, pele wakayumisigwa mulusyomo, kukupa Leza bulemu, akusyomenena kuti eco ncaakasyomezya ulakonzya kucicita ncobeni.”
6. Ino Joshua wakatondezya buti lusyomo muli Jehova?
6 Myaaka iinda ku 3,400 ciindi Joshua naakalaa myaka iinda kumwaanda yakuzyalwa alimwi naakamana kubona mbwasyomeka Leza mubuumi bwakwe, wakaamba kaambo aaka kakusyoma kwakwe: “Mulizi camyoyo yanu yoonse acamiyeeyo yanu yoonse kuti taakwe cintu niciba comwe icakawida ansi akati kazintu zibotu zyoonse Jehova Leza wanu nzyakaamba aandinywe. Zyoonse buyo zyakacitika, taakwe niciba comwe icakawida ansi.”—Joshua 23:14.
7, 8. Nintaamo nzi njobakatola Banakristo basyomeka bamumwaanda wamyaka wakusaanguna kutegwa bafwutuke, alimwi nkaambo nzi?
7 Myaaka iitandila ku 1,900, bantu babombe myoyo banji bakatondezya lusyomo lwini-lwini. Bakaziba kuti Jesu nguwakali Mesiya kuzwa kukuzuzikizigwa kwabusinsimi bwamu Bbaibbele alimwi bakazumina ziyiisyo zyakwe. Akaambo kalusyomo olu luyumu mutwaambo alimwi amu Magwalo aa Cihebrayo, bakasyoma zyaakali kuyiisya Jesu. Aboobo ciindi Jesu naakaambila basikumutobela kuti Leza uyooleta lubeta ku Judaya aku Jerusalemu akaambo kakubula lusyomo, bakamusyoma. Alimwi ciindi naakabaambila ncobakali kuyandika kucita kutegwa bafwutuke, bakacicita.
8 Jesu wakaambila basyomi kuti ciindi baakubona kuti Jerusalemu wazingulukwa ampi, beelede kutija. Basilumamba bana Roma bakaboola kulwana Jerusalemu mumwaka wa 66 C.E. Pele bamane bana Roma bakapilukila akaambo katakapandululwa pe. Eco ncecakali cizibyo cakuti Banakristo bazwe mumunzi, nkaambo Jesu wakaambide kuti: “Wabona kuti Jerusalemu wazinganwa mukati kempi, amukazibe kuti kusaalwa kwawo kuli afwaafwi. Ndilyonya abo abali mu-Judaya abacijile mumalundu, abali mukati kawo abazwe, abali kumyuunda batanjili mumunzi.” (Luka 21:20, 21) Abo bakajisi lusyomo lwini-lwini bakazwa mu Jerusalemu amasena aakali munsi-munsi akutijila kubusena bwakufwutukila.
Izicitika Akaambo Kakubula Lusyomo
9, 10. (a) Ino basololi bacikombelo bakatondezya buti kubula lusyomo muli Jesu? (b) Ino ncinzi cakacitika akaambo kakubula lusyomo oko?
9 Ino abo batakajisi lusyomo lwini-lwini bakacita nzi? Taakwe nobakatija pe nobakajana ciindi. Bakali kuyeeya kuti basololi babo balabavwuna. Kakuli abalo basololi abo abasikubatobela bakalijisi bumboni bwakuti Jesu ngu Mesiya. Ino ncinzi ncobatakasyomena nzyaakaamba? Nkaambo kakubija kwamyoyo yabo. Eci cakalitondezya musyule ciindi nobakabona bantu buyo kabamwaya kuya kuli Jesu naakabusya Lazaro. Ibbuku lya Johane 11:47, 48 lyaamba kuti: “Bapaizi bapati aba-Farisi bakabunganya babetesi [bankuta mpati yaba Juda] bakati, Tucite buyani? Nkaambo muntu oyu [Jesu] ulacita male[e]le manji. Kuti twamuleka buyo, boonse balasyoma nguwe, abalo ba-Roma balasika bazootunyanga busena bwesu amusyobo wesu.” Kapango ka 53 kaamba kuti: “Nkaambo kaako kuzwida buzuba obo bakakanza kuyoomujaya.”
10 Akali mabotu kaka maleele aya ngaakacita Jesu—kubusya Lazaro kuzwa kubafwu! Pele ibasololi bacikombelo bakali kuyanda kujaya Jesu akaambo kakucita boobo. Ikubija kwabo kwiindide kwakatondezyegwa ciindi “bapaizi bapati [no]bakakanza kujaya Lazaro awalo, nkaambo ba-Juda banji bakasyoma Jesu nkaambo kakwe.” (Johane 12:10, 11) Lazaro wakazwaa kubusigwa kuzwa kubafwu pele abo bapaizi bakali kuyanda kuti afwe alimwi! Tiibakali kubikkila maanu kumakani aakuyanda kwa Leza naa bukkale bwabantu. Bakali kuliyanda, bakali kubikkila buyo maanu kuzyuuno zyabo azyoolwe. “Nkaambo bali kuyanda kulumbaizigwa bantu kwiinda kulumbaizigwa Leza.” (Johane 12:43) Pele bakasubuka akaambo kakubula lusyomo kwabo. Mu 70 C.E., basilumamba bana Roma bakapiluka akuzyoonyonyoona busena bwabo alimwi acisi alimwi bunji bwabo bakafwa.
Lusyomo Lwatondezyegwa Kuciindi Cesu
11. Ino lusyomo lwini-lwini lwakatondezyegwa buti kumatalikilo amwaanda uno wamyaka?
11 Mumwaanda uno wamyaka kwali baalumi abanakazi banji balaa lusyomo lwini-lwini. Mucikozyanyo, kumatalikilo aakuma 1900 ibantu munyika bakali kulangila buumi bwakumbele bwaluumuno ibubotu. Pele abo bakali kusyoma Jehova bakali kwaambilizya kuti bantu bayanda kunjila ciindi calo cilaa mapenzi mapati aatanabwenwe. Obo mbulyakasinsima Jwi lya Leza kubbuku lya Matayo caandaano ca 24, 2 Timoteo caandaano ca 3 aamwi buyo mabbuku. Nzyobakaamba bantu abo basilusyomo zyakacitika, ikuzwa mu 1914 noyakatalika Nkondo ya Nyika Yakusaanguna. Masimpe nyika yakaanjila “mazuba aakumamanino” aakasinsimwa antoomwe a “ziindi zikataazya.” (2 Timoteo 3:1) Nkaambo nzi babelesi ba Jehova ncobakakonzya kuziba kasimpe kujatikizya bukkale bwamunyika kakuli bamwi teebakazi? Nkaambo kakuti, mbubona mbuli Joshua bakali kusyoma kuti kunyina jwi lya Jehova ilikonzya kuwida ansi.
12. Ncisyomezyo nzi ca Jehova ncobasyoma cakumaninina babelesi bakwe sunu?
12 Sunu babelesi ba Jehova bamusyoma balatandila kutuulunzuma ituli cisambomwi nyika yoonse mbwiizulwa. Balizi kuzwa kubumboni bwakuzuzikizigwa kwa jwi lya Leza lyabusinsimi kuti lino-lino uyoomanizya bweende bwazintu obu bwalunya ibusofweede. Aboobo balisyomede kuti ciindi casika afwaafwi nobayoobona kuzuzikizigwa kwabbuku lya 1 Johane 2:17 lyaamba kuti: “Nyika ilamana, azisusi zyayo, pele oyo uucita makanze aa-Taata ulakalilila kukabe kutamani.” Ibabelesi bakwe balasyoma cakumaninina kuti Jehova uyoozuzikizya cisyomezyo eci.
13. Ino inga mwamusyoma kapati buti Jehova?
13 Ino inga mwamusyoma kapati buti Jehova? Mulakonzya kumusyoma cakumaninina! Nokuba kuti mwafwa lino akaambo kakumubelekela, uyoomupa buumi bwiinda kubota mwaakubusigwa. Jesu ulatusyomezya kuti: “Ciindi ciyoosika ncobati kamvwe ijwi lyakwe boonse abali muzyuumbwe, [ikwaamba mumizeezo ya Leza] bayoozwa mpoonya.” (Johane 5:28, 29) Sena kuli ngomuzi dokotela, musololi wacisi, sisayaansi, simakwebo naa muntu uumbi buyo uukonzya kucita boobo? Iciindi coonse eci cainda catondezya kuti tabakonzyi. Jehova ulakonzya alimwi uyoocita obo!
Ibuumi Bwakumbele Bubotu Kuli Baabo Basyomeka
14. Ino Jwi lya Leza lisyomezya buumi bubotu buti bwakumbele kubantu basyomeka?
14 Jesu wakatondezya kuti nyika mpya mubweendelezi bwa Bwami bwa Leza bwakujulu iyoobako ncobeni ciindi naakaamba kuti: “Bali acoolwe abo balibombya, nkaambo bazoovuba nyika.” (Matayo 5:5) Eco cakayumya cisyomezyo ca Leza icili ku Intembauzyo 37:29 cakuti: “Balulami bayookona nyika, bayookala alinjiyo lyoonse.” Alimwi katanafwa buyo Jesu, sizibi naakatondezya lusyomo mulinguwe, Jesu wakaambila muntu oyu kuti: “Tunooli ayebo mu-Paradaiso.” (Luka 23:43) Inzya Mwami wa Bwami bwa Leza, Jesu uyoobona kuti oyu mwaalumi wabusigwa kubuumi bwaanyika kajisi coolwe cakupona mu Paradaiso. Sunu boonse balaa lusyomo mu Bwami bwa Jehova balakonzya kulangila kupona mu Paradaiso ciindi ‘Leza aakusindula misozi yoonse kumeso aabo, nokutakabi limbi lufwu, nikuba kuomoka nikuba kulila nikuba kuciswa, nkaambo zintu zyakale zyamaninina.’—Ciyubunuzyo 21:4.
15, 16. Nkaambo nzi buumi ncobunooli bwaluumuno munyika mpya?
15 Lino atugamike mizeezo yesu kumbele kunyika mpya. Atweezyeezye kuti tupona kale mulinjiyo lino. Mpoona-mpoona twabona bantu bakkomene bakkala antoomwe muluumuno lwini-lwini. Balakkomana mubukkale bukozyanya aboobo bupanduludwe kubbuku lya Isaya 14:7 bwakuti: “Nyika yoonse yaumuna, yatontola. Lino boonzomoka kwiimba.” Nkaambo nzi ncobacitila boobo? Kuli kaambo komwe, amubone kuti zijazyo kumaanda abo tazijisi zikulukulu pe. Taziyandiki nkaambo kunyina milandu naa kulwana. Cili buyo mbuli mbulyakaamba Jwi lya Leza kuti mbokuyooba ategwa: “Banooyookede umwi aumwi mucisiko camusaansa wakwe amumukuyu wakwe, nkabela takukooyooba muntu naba omwe uubayoosya.”—Mika 4:4.
16 Ayalo nkondo taiciko nkaambo omu munyika mpya inkondo yakalesyegwa. Izilwanyo zyoonse zyasandulwa kuba zibelesyo zyaluumuno. Icibalo ca Isaya 2:4 cazuzikizigwa calo caamba kuti: “Bayoofula mapanga aabo abe maamba aakulimya, amasumo aabo abe zizibyo zyamisamu. Cisi tacikooyoobweza ipanga lyakulwisya cisinyina. Tabakooyooiya inkondo limbi pe.” Pele eco ncotwakali kulangila! Nkaambo nzi? Nkaambo bunji bwabaabo bakkala munyika mpya bakaiya kucita boobo kumwi kababelekela Leza munyika yakale.
17. Mbukkale buli buti ibuyooba mubweendelezi bwa Bwami bwa Leza?
17 Acimbi ncomubona ncakuti kunyina bucete. Kunyina uukkala mukadumba, uusama tuzwaapila naa uutakwe ŋanda. Boonse balaa maanda mabotu alimwi ampasya zibambidwe cabulondo antoomwe amasamu mabotu amaluba-luba. (Isaya 35:1, 2; 65:21, 22; Ezekiele 34:27) Alimwi kunyina nzala nkaambo Leza wazuzikizya cisyomezyo cakwe cakuti kuyooba zyakulya zinji zyaboonse: “Maila avule ansi, atala lyazilundu.” (Intembauzyo 72:16) Masimpe, mubusolozi bwa Bwami bwa Leza, paradaiso yabulemu ilatantamunwa nyika yoonse mbwiizulwa, mbubwena mbwaakakanzide Leza mu Edeni.—Matalikilo 2:8.
18. Ino nzintu nzi izitanoociyoosyi bantu munyika mpya?
18 Alimwi mulagambwa akaambo kanguzu boonse nzyobajisi. Cili boobu akaambo kakuti lino bajisi mibili amizeezo iilondokede. Kucinyina kuciswa, macise naa lufwu. Kucinyina weendela azyuuno zyabalema naa uuli mumalo mucibbadela. Zyoonse ezyo zyakamanina limwi. (Isaya 33:24; 35:5, 6) Kunyina banyama babikka buumi bwabantu muntenda, nkaambo Leza kwiinda munguzu zyakwe wabacita kuti babe basiluumuno!—Isaya 11:6-8; 65:25; Ezekiele 34:25.
19. Nkaambo nzi buzubaa buzuba munyika mpya ncobunooli ‘bwakukondwa’?
19 Elo nkubota lusumpuko lucitwa abaabo basyomeka bakkala munyika eyi mpya! Inguzu zyabo, luzibo alimwi abuvwubi bwanyika zibelesyegwa kuti zigwasye, kutali kunyonyoona; ikubelekela antoomwe abamwi kutali kuzundana ambabo. Alimwi kufwumbwa ngumwaswaanganya, mmuntu ngomukonzya kusyoma nkaambo mbubwena Leza mbwaakasyomezya, boonse “bayooiyisigwa Jehova.” (Isaya 54:13) Mbwaanga boonse beendelezyegwaa milawo ya Leza, nyika “iyoozula luzibo lwa-Jehova mbubonya mbuli maanzi mbwaazuzya lwizi.” (Isaya 11:9) Masimpe, buzubaa buzuba munyika eyi mpya buli mbuli mbulyakaamba bbuku lya Intembauzyo 37:11 kuti mbobuyooba, ‘ibwakukondwa.’
Buumi Bubotu Kumbele Bwasyomezyegwa
20. Ncinzi ncotweelede kucita kutegwa tukabe aabuumi bwakumbele bwaluumuno?
20 Ncinzi ncotweelede kucita kutegwa tukajanike mubuumi obo bukkomanisya bwakumbele? Ibbuku lya Isaya 55:6 litwaambila kuti: “Amuyandaule Jehova naacijanika. Amumukwiilile naacili afwiifwi.” Notuyandaula, tweelede kulimvwa mbuli mbokupanduludwe kubbuku lya Intembauzyo 143:10 kuti: “Undiiyisye kucita luyando lwako, nkaambo nduwe Leza wangu.” Abo bacita boobo balakonzya kweenda cakoololoka mumeso aa Jehova mumazuba aaya aakumamanino alimwi balakonzya kulangila buumi bwakumbele bubotu. “Langisya uuololokede! Bona mululami! Nkaambo muntu siluumuno nguuyoojana coolwe kumamanino. Pele basizibi bayoonyonyoonwa antoomwe; mamanino aababi ndunyonyooko.”—Intembauzyo 37:37, 38.
21, 22. Ncinzi ncabamba sunu Leza, alimwi kuyiisigwa oku kwakonzyeka buti?
21 Lino Jehova wiita baabo balisungude kucita kuyanda kwakwe kuzwa kumasi oonse. Ubacita kuti babe ntalisyo yanyika yakwe mpya mbubwenya mbubwakaamba businsimi bwa Bbaibbele kuti: “Kumamanino aaciindi [ciindi ncotupona lino] . . . . Misyobo minji inooya bwaamba kuti, Atwiinke, tukaye kucilundu ca-Jehova [kukomba kwakwe kwakasimpe], . . . uyootwiisya inzila zyakwe, nkabela tuyooenda muziyanza zyakwe.”—Isaya 2:2, 3.
22 Ibbuku lya Ciyubunuzyo 7:9 lipandulula baaba kuti “[n]inkamu impati . . . bazwa kuzisi zyoonse akumisyobo yoonse akumikowa yoonse akumyaambo yoonse.” Kapango ka 14 kaamba kuti: “Mbaaba bakazwa kumapenzi ayo mapati,” bafwutuka mamanino aabweende obu bwazintu. Eyi ntalisyo yanyika mpya lino itandila kutuulunzuma ituli cisambomwi antoomwe abapya banji ibaba lubazu lwanjiyo mwakaa mwaka. Boonse aba babelesi ba Jehova basyomeka bayiisigwa zyabuumi munyika yakwe mpya. Balayiya zyakumuuya aluzibo lumbi luyandika kucinca nyika eyi kuti ibe paradaiso. Alimwi balasyoma kapati kuti Paradaiso eyo iyooba ncobeni nkaambo “walo oyo uwakasyomezya ulisyomekede.”—Ba-Hebrayo 10:23.
Itwaambo Twakwiindulula
◻ Ncinzi cakacitika mumwaanda wamyaka wakusaanguna akaambo kakubula lusyomo?
◻ Ino babelesi ba Leza bakonzya kumusyoma kapati buti?
◻ Mbuumi bwakumbele bwamusyobo nzi mbobalangila bantu basyomeka?
◻ Ncinzi ncotweelede kucita ikutegwa tukabe abuumi bubotu munyika ya Leza mpya?
[Cifwanikiso icili apeeji 12]
Sunu Jehova ubamba ntalisyo yabantu bamunyika mpya