LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w98 5/1 map. 14-19
  • Buzuba bwa Jehova Buli Afwaafwi

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Buzuba bwa Jehova Buli Afwaafwi
  • Ngazi Yamulindizi 1998
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • Ikusaala Kwazyuuka
  • “Amubuke Nubakolwi”!
  • ‘Amulile Nubapaizi’
  • “Buzuba bwa-Jehova Bwasika”
  • ‘Jehova Taamuka’
  • Kulwanwa Ikuzwa Kulubazu lwa Kunyika!
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2020
  • Bbuku Lyamu Bbaibbele Lyanamba 29—Joeli
    “Magwalo aya Oonse” Alasyomeka Alimwi Alagwasya, Volyumu 15
  • Kuliyumya Mumapenzi Kwatugwasya Kuba Alusyomo Muli Jehova
    Ngazi Yamulindizi—2010
  • Amutobele Cikozyanyo Cabasinsimi—Joeli
    Mulimo Wesu wa Bwami—2013
Amubone Azimwi
Ngazi Yamulindizi 1998
w98 5/1 map. 14-19

Buzuba bwa Jehova Buli Afwaafwi

“Amuswiilile, nubapati. Amuteelele nubantu boonse bamunyika.”—JOELI 1:2.

1, 2. Mbukkale buli buti bwakali mu Juda bwakapa kuti Jehova alailile Joeli kwaamba businsimi bwakwe?

“MAAWE! Buzuba bulaca! Buzuba bwa-Jehova buli afwaafwi. Buleza mbuli lunyonyooko kuzwa kujanza lya-Singuzuzyoonse.” Ooko nkwaambilizya kutilimuna cini-cini! Wakali mulumbe wa Leza kubantu bakwe iwakatolwa amusinsimi wakwe Joeli.

2 Aayo majwi aa Joeli 1:15 alalangilwa kuti akalembwa ambweni mumwaka wa 820 B.C.E. mucisi ca Juda. Kuciindeeco imalundu aacisi akazwide masaka aasyuukide. Imicelo eyi amaila zyakali maunda-maunda. Imacelelo akali mapati alimwi aamweemvwe. Pele kuli cakalubide kapati. Bukombi bwa Baala bwakavwula mu Jerusalemu alimwi amucisi ca Juda. Ibantu bakali kukolwa kumapobwe aaleza ooyu wakubeja. (Amweezyanisye 2 Makani 21:4-6, 11.) Sena Jehova wakali kunoocilekelede kuti cintu cili boobu cizumanane lyoonse?

3. Ncinzi ncaakacenjezya Jehova, alimwi masi ayelede kulibambila nzi?

3 Ibbuku lyamu Bbaibbele ilya Joeli lilaasalazya makani aaya kujatikizya bwiinguzi. Jehova Leza wakali kuzoobusinizya bulelo bwakwe akusalazya zina lyakwe. Ibuzuba bupati bwa Jehova bwakalaafwaafwi. Leza wakali kuzoocita lubeta lwakwe amasi oonse ayo “kumumpata wa-Josafati.” (Joeli 3:12) Abalibambile nkondo a Singuzuzyoonse, Jehova. Aswebo tulangila buzuba bupati bwa Jehova. Aboobo atwaalangisye majwi aa Joeli aabusinsimi aajatikizya ciindi cesu cino alimwi acakainda.

Ikusaala Kwazyuuka

4. Ino eco cintu ncaakacenjezya Joeli cinooli cipati buti?

4 Kwiinda mumusinsimi wakwe, Jehova waamba kuti: “Amuswiilile, nubapati. Amuteelele nubantu boonse bamunyika. Sa kwakaboneka makani aali boobu, kuciindi canu nanka kuciindi camauso? Amwaambile bana banu makani, abalo bana banu baambile bana babo, abana babo baambile izyalani limbi.” (Joeli 1:2, 3) Ibaalu alimwi abantu boonse bakali kukonzya kulangila cintu catakaninga citikide mubuumi bwabo boonse nokuba kuciindi cabamawisi babo. Akaambo kakukankamanisya kwancico, cakali kuzooluulwa mane kusikila kuzyalani lyatatu! Ino ncintu nzi cipati eeci cakali kuzoocitika? Kutegwa tuzibe, atweezeezye kuti twajokela kuciindi ca Joeli.

5, 6. (a) Amupandulule mapenzi ngaakasinsima Joeli. (b) Ino ayo mapenzi akali Kuzwa kuli?

5 Amuswiilile! Joeli wamvwa kuvwuluma ikulaale. Ijulu liyaabusiya, alimwi muzuzumo ooyo uuyoosya uyaabuyobesya imudima mbuuzaabusika acilungulungu. Mpoona eelyo kkumbi ilibaanga mbusi, lyaselela. Nimpi yatuulunzuma twazyuuka. Alimwi takuli nkokunyonyoona moziinda! Lino amumvwe Joeli 1:4. Izyuuka zisaala tacili cisozi buyo camababa icipilauka mumasena-masena. Kuciboola zimbi, izikungo zyanswabana zikalaba ansi! Acalo cisozi icaletwa amuuwo casika campoona-mpoona kacizaa busabila mbuli nkalaki. (Joeli 2:5) Akaambo kanzala, ituulunzuma twanzizyo tulakonzya kusandula paradaiso biya ikuba cimpayuma.

6 Izimbi zizaabuza madiingo—naa ibana bakonkolekwa bategwa izinkubala. Imakungo-makungo aazinkubala alakonzya kunengaula matewo aazisyango, itewo lyomwe-lyomwe, kusikila mane mweemvwe woonse wamana. Alimwi ibunji bwazyeezyo nzyozisiya zilaligwaa cisozi. Alimwi ezyo nzyocisiya cisozi zilalangilwa kapati kumanizyilwa limwi amapempya naa makwakwasi alo aalaa lubilo lunji. Pele kuti mwalangisya awa mulajana kuti kuli Joeli caandaano 2, kapango ka 11, aaya makungo aacisozi, Leza waaita kuti “[i]mpi yakwe.” Ee, walo Nguwakaleta cikwikwi eeco cakali kuzoosaala cisi akuleta nzala iitaambiki. Ilili elyo? Bwaakwaamba kusika “buzuba bwa-Jehova.”

“Amubuke Nubakolwi”!

7. (a) Ino basololi bacikombelo baci Juda bakali aciimo cili buti? (b) Ino basololi ba Kristendomu sunu bali buti muciimo cikozyanya aceeco cabasololi bacikombelo baci Juda?

7 Inkamu iisampukide yabasololi bacikombelo bana Juda yagamwa buya ciindi malailile naambwa aakuti: “Amubuke nubakolwi, mulile. Amuwuule nyoonse nubasikunywa waini, nkaambo kambote, ikuti yanyanzigwa kumilomo yanu.” (Joeli 1:5) Ee, ibakolwi bakumuuya iba Juda bakaambilwa kuti “[ba]buke,” bakololokwe. Pesi mutayeeyi kuti ooku nkuluula buyo zyansiku. Ndilyona lino, nobutanasika buzuba bupati bwa Jehova, ibasololi bacikombelo ba Kristendomu balimunywide waini uulweela cakuti aaya malailile aa Mupatikampatila tabaamvwide akabotu. Ino bayootilimuka ciindi buzuba bupati buyoosya bwa Jehova bwaakubakololosya munzila yakumuuya!

8, 9. (a) Ino Joeli ucipandulula buti cisozi alimwi amapenzi ngocileta? (b) Ino cisozi ciiminina bani sunu?

8 Amwiilange impi yacisozi eyi mpati! “Nkaambo kuleza bantu kuzoosaala nyika yangu. Mbayumu, alimwi tababaliki. Meno aabo ali mbuli meno aamulavu, abakampanga babo bali mbuli basyuumbwa. Banyonyoona musaansa wesu, amikuyu yesu baibisya. Kukupulula baikupulula akwiisowa, amitabi yayo baisonzoola, yasalala ngende. Amoomoke mbuli nakalindu uusamide masaka, uulila mulumi wakwe iwakamukwata lino lino.”—Joeli 1:6-8.

9 Sena oobu mbusinsimi bujatikizya buyo “cisi” cacisozi, icisozi cisaala cisi ca Juda? Peepe, bulainda aawo. Kuli Joeli 1:6 alimwi aku Ciyubunuzyo 9:7, ibantu ba Leza balaimininwa acisozi. Imakamu-makamu aamazubaano aacisozi taakwe cimbi ncaaiminina kunze lyampi yacisozi ca Jehova cabananike aabo lino ibayanzene aba “mbelele zimwi” zya Jesu izisika ku 5,600,000. (Johane 10:16) Sena tamukkomene ikuba akati kankamu mpati eeyi yabakombi ba Jehova?

10. Mbunyonyoosi nzi bwakacitwaa cikwikwi kucisi ca Juda?

10 Kuli Joeli 1:9-12 tulabala zimwi zintu izyakacitwaa cikwikwi eco. Makungo-makungo aatobelana acimaninizila limwi kucisaala cisi. Mbubabulide maila, waini, alimwi amafwuta, ibapaizi batasyomeki abo tabakonzyi kuzumanana mumulimo wabo. Noiba nsi yatongela, nkaambo cisozi cakanyonyoona maila, alimwi misamu yamicelo yakasyaala ilikubide. Mbuyakanyongana misaansa, aabo bacakolwa ibakombi ba Baala balo ibakali bakolwi bakumuuya lino tabacijisi waini pe.

‘Amulile Nubapaizi’

11, 12. (a) Mbaani bataminina kuba bapaizi ba Leza sunu? (b) Ino basololi bacikombelo ba Kristendomu bajatikizigwa buti acikwikwi casunu?

11 Amuswiilile mulumbe wa Leza kuli baabo bapaizi banyongene: “Amusame zisamo zyakulila, nubapaizi. Amulile, nubasimilimo bacipaililo.” (Joeli 1:13) Mukuzuzikizigwa kwakusaanguna kwabusinsimi bwa Joeli, ibapaizi ba Levi mbabakali kupaizya kucipaililo. Pele mbuti ino mukuzuzikizigwa kwamamanino? Sunu, ibasololi bacikombelo ba Kristendomu balipa nguzu zyakupaizya kucipaililo ca Leza, kabalitaminina kuba babelesi bakwe, “[i]bapaizi” bakwe. Pele ncinzi lino icili mukucitika mbokunga icisozi ca Leza camazubaano ciyaa bweenda?

12 Iciindi “bapaizi” ba Kristendomu nobabona bantu ba Jehova mumulimo wabo akumvwa ncenjezyo zyabo zyalubeta lwa Leza, balagubingana. Balalyuuma-uma acamba mukucimwa abukali kuzintu ziletwaa mulumbe wa Bwami. Alimwi balalila ibutanga bwabo mbobubamwaika. Imacelelo abo mbwaayaabukubizigwa, aboone anze mumasaka, kabalila mali ngobatacijani. Ino-ino bayoozwa amilimo yabo! Atwaambe kuti Leza ulabaambila kuti balile busiku boonse nkaambo mamanino aabo alaafwaafwi.

13. Sena iba Kristendomu boonse bayookumvwa kucenjezya kwa Jehova?

13 Kweelana abwaamba Joeli 1:14, mulikke mubanga bajana bulangizi muukweempwa amukulilila lugwasyo “kuli-Jehova.” Sena inga balangilwa kusanduka kuza kuli Jehova boonse baciinga cabasololi bacikombelo ba Kristendomu? Nkule-kule buyo! Bamwi akati kabo balakonzya kukumvwa kucenjezya kwa Jehova. Pele ikufwuluka kwabasololi bacikombelo aaba kwakumuuya antoomwe akwabasimbungano babo boonse kuyoozumanana. Imusinsimi Amosi wakasinsima kuti: “Amubone! Mazuba aleza, mbwaamba Mwami Jehova, ngensi tumine nyika inzala. Teensi kwaamba kuti ninzala yansima nanka nyota yamaanzi pe. Ninzala yakuswiilila majwi aa-Jehova.” (Amosi 8:11) Pele swebo tulalumba kapati akaambo kapobwe lipati lyakumuuya lyaluyando Leza ndyapa kwiinda mu “muzike musyomesi uucenjede”!—Matayo 24:45-47.

14. Ino cikwikwi ciiminina nzi?

14 Eeci cikwikwi kuli ncicakali kwiiminina musyule alimwi nceciciiminina aino. Ino ncinzi eco? Joeli ulacisalazya kwaamba ategwa: “Maawe! Buzuba bulaca! Buzuba bwa-Jehova buli afwaafwi. Buleza mbuli lunyonyooko kuzwa kujanza lya-Singuzuzyoonse.” (Joeli 1:15) Ikusaalwa kwanyika yoonse mbwiizulwa amakamu aacisozi ca Leza sunu kulacisalazya kutondezya kabotu-kabotu kuti buzuba bupati buyoosya bwa Jehova buli afwaafwi. Masimpe, boonse babombe myoyo balabulombozya buzuba oobo bulibedelede ibwakulungulula iciindi lubeta lwa Leza noluyoocitwa kuli baabo babi alimwi Jehova nayoozunda kali Muleli Wakoonse-koonse.

15. Balanga ciimo cibyaabi cacisi, balimvwa buti abo batobela kucenjezya kwa Leza?

15 Mbuli butondezya Joeli 1:16-20, izilyo zyakamana mu Juda yansiku. Alwalo lukkomano mbubonya kwakanyina. Imatala akatuba buu, imaanda aakuyobweda akayandika kumwaigwa. Mbokwakanyina macelelo akaambo kacisozi icakakunkumuna myeemvwe yacisi, iŋombe zyakazemba cakusweeka alimwi matanga aambelele akaloba. Ma! Ayuma manyongwe ayo. Mukati kaciimo cili boobu ncinzi cakacitika kuli Joeli? Kweelana abwaamba kapango ka 19, wakati: “O Jehova! Ndakwilila nduwe!” Alyalo sunu, ibanji balamvwa ncenjezyo zya Jehova Leza akumulilila mulusyomo.

“Buzuba bwa-Jehova Bwasika”

16. Nkaambo nzi ncobeelede kukankama “bamunyika”?

16 Amuswiilile malailile aya aazwa kuli Leza: “Amulizye mweembo mu-Zioni, amuume mubila mucilundu cangu cisalala. Bantu boonse bamunyika bakankame.” (Joeli 2:1) Ino bakankamine nzi? Ibusinsimi obo bulaingula kuti: “Nkaambo buzuba bwa-Jehova bwasika, buli afwaafwi. Mbuzuba bwamudima abwakusia, mbuzuba bwamayoba abwamakumbi aasia mbi. Buli mbuli igonta lyakumalundu.” (Joeli 2:1, 2) Ibuzuba bupati bwa Jehova buyandika kubindaanina ncobeni.

17. Ino inyika alimwi abantu bamu Juda bakajatikizigwa buti acikwikwi?

17 Amweezeezye buyo mbucakali kulibonya cilengaano eco mwalo cisozi mucakasandula muunda wa Edeni ikuba cimpayuma. Amumvwe mboipandululwa mpi eeyo yacisozi ategwa: “Bwiime bwabo buli mbuli bwiime bwambizi, akucijaana balacijaana mbuli basimbizi. Nibasotoka, balamvwigwa mbuli inkalaki zili atala azilundu. Balamvwigwa mbuli mabangabanga aamulilo uutenta sokwe. Bali mbuli basilumamba bayumu babambilidwe inkondo. Myoyo yabantu ilanyona kukubabona, masyu oonse alabalangaluka.” (Joeli 2:4-6) Nokwakali cikwikwi eco kuciindi ca Joeli, imause aabakombi ba Baala akayungizigwa, elyo kusiyana kumasyu abo kwakali kulibonya.

18, 19. Ino mulimo uucita bantu ba Leza sunu wakozyanya buti acikwikwi?

18 Taakwe cakaimika cisozi cabulondo icitakatali eco. Zyakali kuzuzaana “mbuli basintaze” mane zyakali kutanta abwaanda. Ikuti bati “basike kuzilwisyo, balainda buyo alinzizyo, tabamwaiki pe.” (Joeli 2:7, 8) Ma! Oobo mbupanduluzi bwini-bwini bwampi ya Leza yamazubaano yacisozi cacitondezyo. Asunu impi yacisozi ca Jehova cilazumanana kuya kumbele. Taakwe “bwaanda” bwabasikukazya ibubatyompya. Tababuleki pe bululami bwabo kuli Leza pele balilisungwide nokuba kufwa, mbuli bwakacita zyuulu zya Bakamboni aabo ‘ibakasika kuzilwisyo’ akaambo kakukaka kwaamba kuti “Heil Hitler” kuciindi cabulelo bwaba Nazi mu Jelemani.

19 Impi ya Leza yamazubaano yacisozi yalomya ikupa bumboni “mumunzi” wa Kristendomu. (Joeli 2:9) Bacita oobo inyika yoonse mbwiizulwa. Bacipola muzisinkilizyo zyoonse, ikunjila mutuulunzuma twaminzi, ikusikila bantu mumugwagwa, ikubandika ambabo kwiinda muluwaile alimwi akubasikila kubelesya nzila zimbi zikonzyeka mbobayaa bwaambilizya mulumbe wa Jehova. Ncobeni bamwaya tuulunzuma twamabbuku aajatikizya Bbaibbele alimwi bacinoomwaya manji-manji mumulimo wabo uutakosaukizigwi—kubuleya alimwi akuŋandaa ŋanda.—Incito 20:20, 21.

20. Nguni uugwasilila cisozi casunu, alimwi ncinzi cacitika?

20 Ibbuku lya Joeli 2:10 litondezya kuti ikkungo pati lyacisozi lili mbuli kkumbi ilinga lyavwumbilila zuba, mwezi alimwi anyenyeezi. (Amweezyanisye Isaya 60:8.) Sena inga kwadoonekwa kuti nguni mwini nkamu eyi? Atala lyamuzuzumina ooyo wazyuuka, tumvwa majwi aaya aa Joeli 2:11 aakuti: “Alakwe Jehova ulalizya ijwi lyakwe kunembo lyampi yakwe, nkaambo inkamu yakwe nimpati loko, ayooyo uucita milazyo yakwe uli anguzu. Nkaambo buzuba bwa-Jehova mbupati, bulayoosya loko. Nguni uunga ulabukonzya?” Ee, Jehova Leza uli mukutuma mpi yakwe yacisozi ndilyonya lino—nobutanasika ibuzuba bwakwe bupati.

‘Jehova Taamuka’

21. Ncinzi ciyoocitika ‘buzuba bwa Jehova bwaakusika mbuli mubbi’?

21 Mbuli Joeli, mwaapostolo Petro awalo wakabwaamba ibuzuba bupati bwa Jehova. Wakalemba kuti: “Buzuba bwa-Jehova bulasika mbubonya mbwasika mubbi. Kulimbubo ijulu liyooindilila acamuzunzumina mupati, tunyenyeezi tuyooyaka akubomboloka, ayalo nyika iyootentwa azicitwa kulinjiyo.” (2 Petro 3:10) Mubweendelezi bwa Saatani Diabolosi, imfwulumende zibyaabi zya “kujulu” zyeendelezya “nyika,” nkokwaamba kuti, ibantunsi bazandukide kuli Leza. (Ba-Efeso 6:12; 1 Johane 5:19) Ijulu anyika eezi zyacikozyanyo buyo tazikabufwutuki pe bukali bwa Leza mubuzuba bupati bwa Jehova. Pele ziyoolidwa busena a “julu ipya anyika impya, mbubonya mbuli mbwaakatusyomezya. Mulinzizyo momukala bululami.”—2 Petro 3:13.

22, 23. (a) Ino tweelede kulimvwa buti ikukkalika moyo nkwakkalika Jehova? (b) Tweelede kulimvwa buti ibuzuba bwa Jehova mbubwasika afwaafwi?

22 Ameebeebe oonse aya aasunu alimwi amasunko aalusyomo, tulakonzya kuzilukwa mukubona mbocibindide iciindi cesu. Pele mbociyaabuya kumbele icisozi cacikozyanyo, bantu banji balatola ntaamu kwiingula mulumbe wa Bwami. Nokuba kuti Leza wacipa ciindi eeci, tatweelede kucitaanga kukkazika moyo kwakwe nkumuka. “Jehova taamusya ngaakasyomezya kale, mbobayeeya bamwi kuti wamuka, pe, pele ucimukazikila moyo, nkaambo tayandi kuti bantu bafwidilile, ulayanda kuti boonse bajane ciindi cakweempwa.”—2 Petro 3:9.

23 Notucilindila buzuba obo bupati bwa Jehova, atumvwisye majwi aa Petro aalembedwe ku 2 Petro 3:11, 12 aakuti: “Lino zintu ezi mbuziti kamaninine obo, nywebo muleelede kuba bantu bali buti mukweenda munzila iisalala amukulemeka Leza? Mucilangila akuyandisya buzuba bwakusika kwa-Leza, mboliyoomana ijulu kukupya, atunyenyeezi notuyootentwa akweenzunuka.” Eyi micito ijatikizya kutasyaala musyule lyampi ya Jehova yacisozi kwiinda mukuzumanana kutola lubazu lugwasya mukukambauka makani mabotu aa Bwami mamanino naatanasika.—Marko 13:10.

24, 25. (a) Ino mulimvwa buti kujatikizya coolwe cakutola lubazu mumulimo wa Jehova wampi yacisozi? (b) Mubuzyo nzi wamaanu ngwabuzya Joeli?

24 Impi ya Leza yacisozi taikauleki mulimo wayo mane kusikila bukatalike buzuba bupati buyoosya bwa Jehova. Nkukonya ikubawo kwampi eeyi yacisozi iitakwe bwiimike ncisinizyo cipati cakuti buzuba bwa Jehova buli afwaafwi. Sena tamukkomene ikubeleka akati kacisozi cinanike ca Leza alimwi abasikucisindikila mulumamba olu lwamamanino nobutanasika buzuba bupati buyoosya bwa Jehova?

25 Bunooli bupati cini-cini oobo ibuzuba bwa Jehova! Anu mubuzyo ooyu ncoubuzilwa wakuti: “Nguni uunga ulabukonzya?” (Joeli 2:11) Ooyu mubuzyo aimwi minji iyoolangwa-langwa muzibalo zyobile zitobela.

Sena Mulakonzya Kupandulula?

◻ Nkaambo nzi Jehova ncaakacenjezyela mapenzi aazyuuka kuli Juda?

◻ Mukuzuzikizigwa kwabusinsimi bwa Joeli kwasunu, icisozi ca Jehova mbaani?

◻ Ino basololi bacikombelo ba Kristendomu balimvwa buti kumakani aacikwikwi, alimwi mbuti bamwi mbobanga baafwutuka mapenzi ngocileta?

◻ Nkuli nkucasika cikwikwi mumwaanda wamyaka wa 20, alimwi ciyoozumanana kusikila lili?

[Cifwanikiso icili apeeji 15]

Imapenzi aazyuuka akali kwiiminina cimwi cintu ciinda kubija

[Kulumba]

Icisamu citazyali: FAO photo/G. Singh

[Cifwanikiso icili apeeji 16]

Jehova Leza nguukulwaizya cikwikwi casunu

[Nkotwakajana cifwanikiso icili apeeji 14]

Insozi: FAO photo/G. Tortoli; Cikwikwi: FAO photo/Desert Locust Survey

    Chitonga Publications (1991-2024)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi