LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w98 7/1 map. 17-21
  • Ino Lusyomo Lwanu Mububuke Nduyumu Buti?

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Ino Lusyomo Lwanu Mububuke Nduyumu Buti?
  • Ngazi Yamulindizi 1998
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • Kudooneka Kujatikizya Buumi Bwakumbele
  • Imuzeezo wa Kristendomu Kujatikizya Buumi Lwainda Lufwu
  • Bulangizi Bwini-Bwini Bwabafwu
  • Mubili a Buumi
  • Ibulangizi Bubotu Ibwasoolu
    Ngazi Yamulindizi—1996
  • Kuzumanana Kwabuumi Muntu Afwa—Ncinzi Ncolyaamba Bbaibbele?
    Ngazi Yamulindizi—1999
Ngazi Yamulindizi 1998
w98 7/1 map. 17-21

Ino Lusyomo Lwanu Mububuke Nduyumu Buti?

“Ndime kubuka abuumi. Oyo uusyoma ndime, naanooli wakafwa, unooli muumi.”—JOHANE 11:25.

1, 2. Nkaambo nzi muntu uukomba Jehova ncayandika kusyoma mubulangizi bwabubuke?

INO lusyomo lwanu mububuke nduyumu buti? Sena lupa kuti mutalibiliki kufwa akumuumbulizya nomufwidwa bayandwa benu? (Matayo 10:28; 1 Ba-Tesalonika 4:13) Sena mulaa lusyomo mbuli lwababelesi ba Leza banji bakaindi, balo ibakakakatila nokuba kuti bakaumwa zimboko, bakaweelwa, bakapenzyegwa bulanga alimwi akwaangwa muntolongo akaambo kalusyomo mububuke?—Ba-Hebrayo 11:35-38.

2 Ee, muntu uukomba Jehova cakusinizya tayelede kudooneka kuti bubuke buyoobako, alimwi lusyomo lwakwe lweelede kweendelezya bukkale bwakwe. Cilakkomanisya kuyeeya kuti muciindi ncabikkide Leza, lwizi, lufwu alimwi acikkalilo cabafwu ziyoobabweedezya bafwide mulinzizyo, alimwi aaba bantu ibayoobusigwa bayoolangila kupona kukabe kutamani munyika yaparadaiso.—Ciyubunuzyo 20:13; 21:4, 5.

Kudooneka Kujatikizya Buumi Bwakumbele

3, 4. Ncinzi ncobacisyoma banji kujatikizya buumi lwainda lufwu?

3 Kuzwa kaindi Kristendomu wayiisya kuti kuli buumi lwainda lufwu. Cibalo cimwi mumagazini iitegwa U.S. Catholic cakati: “Kuzwa kaindi, Banakristo basoleka kulwana zintu zibatyompya alimwi amapenzi aabukkale buno kwiinda mukulangila buumi bumbi, buumi bwaluumuno alimwi alukkomano, bukkazika moyo alimwi bwalutangalo.” Nokuba kuti mumasi aali mbwaabede aa Kristendomu ibantu tabazumini alimwi bukombi balabusampaula, ibanji bacilimvwa kuti kweelede kuba cintu cimwi cicitika muntu afwa, tafwidilili buyo. Pele nzinji zintu nzyobadooneka kujatikizya ceeci.

4 Cibalo cimwi mumagazini ya Time cakaluula boobu: “Bantu bacisyoma kuti [buumi bulazumanana lwainda lufwu]: nkuti buyo cicitika tabaciteeleli kabotu, alimwi bafwundisi babo tabavwuli kucikanana.” Ino nkaambo nzi basikuyiisya zyabukombi ncobataabandiki-bandiki ono makani aakuzumanana kwabuumi lwainda lufwu mbuli mbobakali kucita kaindi? Haabupampu mulwiiyo lwabukombi wazina lya Jeffrey Burton Russell waamba kuti: “Ndiyeeya kuti [basololi bazikombelo] bayanda kwaayeleba makani aaya nkaambo balimvwa kuti bayooyandika kuzunda kudooneka kunji.”

5. Mbuti banji sunu mbobailanga njiisyo yamulilo wahelo?

5 Muzikombelo zinji, makani aabuumi lwainda lufwu ajatikizya kuya kujulu akumulilo uutamani naa helo. Alimwi ikuti basololi bazikombelo bali mukulengaana kubandika zyakuunka kujulu, nkokuti tabayandili limwi akubandika makani aajatikizya helo. Cibalo cimwi capepa lyamakani cakati: “Mazubaano noziba zikombelo zisyoma mukusubulwa kutamani mumulilo wahelo . . . zyatalika kucesya kubandika njiisyo eyi.” Ncobeni, ibunji bwabasikwiiya zyabukombi tabacisyomi kuti helo mbusena bwini-bwini bwakupenzyelwa, mbuli mbocakali kuyiisigwa kaindi. Muciindi caboobo, babikkila kapati maanu kuhelo iijatikizya “lubomba aluzyalo.” Kweelana abwaamba bunji bwabantu mazubaano, ategwa basizibi ibali muhelo teensyi kuti balimukupenzyegwa bulanga ncobeni, pele balapenga akaambo kakuti “baandaanisigwa a Leza munzila yakumuuya.”

6. Mbuti banji mbobajana kuti lusyomo lwabo taluzyulide ciindi nobanjililwa mapenzi mapati?

6 Ikubya-ubya njiisyo yacikombelo ikutegwa itafwumpuli bantu bamwi munzila imwi kulakonzya kupa kuti mpuwo izumanane, pele ituulunzuma tuli mbotubede twabasizikombelo basinizizye balasyaala kabanyongene kujatikizya ncobeelede kusyoma. Eelyo, nobasikilwa lufwu, kanjikanji aba bajana kuti banyina lusyomo. Baba muciimo camukaintu umwi iwakafwidwa banamukwasyi bali mbobabede muntenda mbyaabi. Naakabuzigwa naa lusyomo lwakwe lwabukombi lwakamuumbulizya, wakaingula cabulenga kati, “Mbondiyeeya.” Pele nokuba kuti wakaingwide calusyomo kuti lwakamugwasya, ino lwakali kunoomugwasya buti ikuti naa zintu nzyaakali kusyoma kwiina mpozyakayeeme? Makani aaya mmapati, nkaambo mubwini izintu ziyiisigwa muzikombelo zinji kujatikizya buumi bwakumbele ziliindene kapati azintu Bbaibbele nzyoliyiisya.

Imuzeezo wa Kristendomu Kujatikizya Buumi Lwainda Lufwu

7. (a) Nkusyoma kuli buti ikukozyenye ikuli mubunji bwazikombelo? (b) Ino haazibwene umwi wakaipandulula buti njiisyo yabuumi butafwiki?

7 Nokuba kuti kuli kwiimpana kunji, bunji bwazikombelo zyoonse zya Kristendomu zilazuminana kuti bantu balaabuumi butafwiki ibuzwa mubili wafwa. Ibanji basyoma kuti muntu afwa, buumi bwakwe bulakonzya kuunka kujulu. Bamwi balibilika kuti buumi bwabo ndiza inga bwaunka kuhelo naa kupuligatolyo. Pele cipati ncobasyoma boonse nobalanga buumi bwakumbele mbuumi butafwiki. Haazibwene umwi mulwiiyo lwabukombi wazina lya Oscar Cullmann, mumulaso wakwe wakalembwa mubbuku litegwa Immortality and Resurrection, wakaamba mbwalimvwa amakani aya. Wakalemba kuti: “Ikuti naa sunu twabuzya Munakristo uuli woonse . . . kujatikizya ncayeeya kuti nenjiisyo iiyiisigwa mu Cizuminano Cipya kujatikizya cicitika kumuntu afwa, icakutadooneka tweelede kujana bwiinguzi bwakuti: ‘Nkutafwika kwabuumi.’” Pele Cullmann wakayungizya kuti: “Imuzeezo ooyu uudumide kapati ngumwi wazintu zitateelelwi pe mu Bunakristo.” Cullmann wakati ciindi cakusaanguna naakaamba ceeci, bantu banji bakatongauka. Pele, wakaliluzi.

8. Mbulangizi nzi Jehova mbwaakaambila mwaalumi amwanakazi bakusaanguna?

8 Jehova Leza kwiina naakalenga bantu kuti kabaya kujulu bafwa. Taakali makanze aakwe aakumatalikilo kuti kabafwa. Ba Adamu a Eva bakalengwa kabalondokede alimwi bakapegwa coolwe cakuzuzya nyika yoonse abana babo baluleme. (Matalikilo 1:28; Deuteronomo 32:4) Bazyali besu bakusaanguna bakaambilwa kuti bakali kuyoofwa lilikke bataakumumvwida Leza. (Matalikilo 2:17) Nobakazumanana kumumvwida Usyi wabo wakujulu, nobakazumanana kupona anyika kusikila kutamani.

9. (a) Ino mukasimpe, buumi bwamuntu ncinzi? (b) Ncinzi cicitika kubuumi nobwamana?

9 Pele mukubula coolwe, ba Adamu a Eva bakakakilwa kumumvwida Leza. (Matalikilo 3:6, 7) Izintu zibyaabi zyakatobela zyapandululwa amwaapostolo Paulo kuti: “Cibi mbucakanjila munyika kumaanza aamuntu omwe buyo, alwalo lufu nkaambo kacibi, nkabela mbubonya obo lufu mbulwakazida bantu boonse, nkaambo kakuti boonse babisya.” (Ba-Roma 5:12) Muciindi cakupona kukabe kutamani aanyika, ba Adamu a Eva bakafwa. Ino nobakafwa ncinzi cakacitika? Sena bakalaa buumi butafwiki bwakali kuyandika kuwaalwa mumulilo wahelo akaambo kacibi cabo? Peepe, Ibbaibbele musyule lyaamba kuti, naakalengwa, Adamu “wakaba muumi.” (Matalikilo 2:7) Muntu tanaakapegwa cintu cuumi; walo nguwakaba muumi, muntu uupona. (1 Ba-Korinto 15:45) Kayi, alimwi taanaakali alikke wakali “muumi” pele, mbubwena mbuli mbokutondezyedwe mumwaambo wa Cihebrayo bbuku lya Matalikilo molyaalembwa, abanyama buyo abalo zyakali zintu “zyuumi”! (Matalikilo 1:24) Ba Adamu a Eva nobakafwa, bakaba bantu bafwide. Mpoona, cakabacitikila mbubwena Jehova mbwaakaambilide Adamu kuti: “Uyoolya insima cakufwa mitukuta mane ukapiluke kunyika, nkaambo mulinjiyo mowakagwisigwa, nkaambo uli bulongo buyo, akooko kubulongo nkoelede kupiluka.”—Matalikilo 3:19.

10, 11. Ino ibbuku lya New Catholic Encyclopedia lizuminizya nzi kujatikizya njiisyo ya Bbaibbele yabuumi, alimwi mbuti eci mbocinga cayelanisigwa acaamba Bbaibbele?

10 Mukwaamba zintu ziyandika, New Catholic Encyclopedia ilacizumina eci. Mucibalo cayo cakuti “Buumi (mu Bbaibbele),” yaamba kuti: “Kwiina kwaanzaana [kuba muzibeela zyobile] mubili abuumi mu [Cizuminano Cakale,” naa mu Magwalo aa Cihebrayo].” Ilayungizya kuti mu Bbaibbele, ibbala lyakuti “buumi” “kwiina nolyaamba cintu caanzeene amubili naa caanzeene amuntu.” Ncobeni, ibbala lyabuumi kanjikanji “lyaamba cintu cipona lwaco kwiina makani nzinyama naa mbantu.” Ikululama kuli boobo kukkazika moyo, pele umwi ulakonzya kubuzya ikaambo basizikombelo banji ncobatazibisigwi makani aakasimpe aali boobu.

11 Elo kaka basizikombelo naanga tabalibiliki alimwi nobatali kuyoowa ikuti nobali kazyi kasimpe ka Bbaibbele kakuti: “Muntu [Muumi, NW] uubisya, ngonguwe uuyoofwa,” ikutali kupenzyegwa mumulilo uutamani wahelo! (Ezekieli 18:4) Nokuba kuti eci ciliindene kapati anjiisyo zya Kristendomu, cileendelana kapati amajwi aakaambwaa mwaalumi musongo Solomoni kwiinda mukusololelwaa Leza kuti: “Nkaambo baumi balizi kuti balafwa, pele bafwide tabezi cintu niciba comwe; tabacijisi impindu [mubuumi buno], tabaciyeeyegwi limbi. Kufwumbwa milimo njaajana maanza aako, kocita canguzu, nkaambo taakwe milimo niiba miyeeyo neluba luzibo nebuba busongo mukabanda moyoonjila.”—Mukambausi 9:5, 10.

12. Ino Kristendomu waaijana kuli injiisyo yabuumi butafwiki?

12 Ino nkaambo nzi ba Kristendomu ncobayiisizya cintu ciindene kapati acaamba Bbaibbele? Mucibalo camu New Catholic Encyclopedia, cakuti “Buumi, Muntu, Kutafwika Kwa,” caamba kuti bama Fwala ba Cikombelo bakusaanguna bakajana kaambo kagwasilizya lusyomo lwabo lwabuumi butafwiki, ikutali kuzwa mu Bbaibbele pele kuzwa “kuli basikweema abasibusongo alimwi amuzilengwa zyaba Giliki . . . Kumbele, basibusongo bakayanda kubelesya Plato naa njiisyo zya Aristotle.” Ibbuku eli lyaamba kuti “ikuyunga kwamizeezo ya Plato ayeeyo yakaindululwa”—kubikkilizya akusyoma mubuumi butafwiki—mukuyamazuba kwakanjizigwa mukati mwini “munjiisyo yabukombi bwa Banakristo.”

13, 14. Nkaambo nzi ncocitali camaanu kulangila kusalazigwaa basibusongo iba Giliki batamuzi Leza?

13 Sena ibalyaamba kuti Mbanakristo bakeelede kulangila basibusongo ba Giliki batamuzi Leza kutegwa baiye kaambo mbuli kabulangizi bwabuumi lwainda lufwu? Peepe. Paulo naakalembela Banakristo baku Korinto, mu Greece, wakati: “Busongo bwaansi ano mbufubafuba buyo kumeso aa-Leza. Kulilembedwe kuti, Nguujata basongo mubuyungi bwabo. Alimwi kulilembedwe kuti, Jehova ulizi iŋomboombo zyabasongo kuti nzyabuyo.” (1 Ba-Korinto 3:19, 20) Ba Giliki bansiku bakali kukomba mituni. Aboobo, mbuti mbobanga balangilwa kuba busena kuzwa kasimpe? Paulo wakabuzya bana Korinto kuti: “Intempele ya-Leza ilijisi makaninzi amituni? Nkaambo swebo tuli intempele ya-Leza muumi, mbuli mbwaamba Leza kuti, nzookala akuya bweendeenda akati kabo, nzooba Leza wabo, abalo bazooba bantu bangu.”—2 Ba-Korinto 6:16.

14 Buyubunuzi bwakasimpe kasetekene bwakapegwa lutaanzi kwiinda mumukowa wabana Israyeli. (Ba-Roma 3:1, 2) Nowakainda mwaka wa 33 C.E., bwakapegwa kwiinda mumbungano ya Banakristo bananike mumwaanda wamyaka wakusaanguna. Kaamba zya Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna, Paulo wakati: “Kulindiswe Leza waayubunuzya [zintu zyakabambilwa baabo bamuyanda kwiinda mu] Muuya wakwe.” (1 Ba-Korinto 2:10; amubone a Ciyubunuzyo 1:1, 2.) Injiisyo ya Kristendomu kujatikizya kutafwika kwabuumi yakazwa kubusongo bwaba Giliki. Tiiyakayubununwa kwiinda mukuyubununa kwa Leza kubana Israyeli naa kwiinda mumbungano ya Banakristo bananike bamumwaanda wamyaka wakusaanguna.

Bulangizi Bwini-Bwini Bwabafwu

15. Kweelana a Jesu, mbulangizi nzi bwini-bwini bwabafwide buliko?

15 Ikuti naa buumi butafwiki tabuko, ino kuli bulangizi nzi bwini-bwini bwabafwu? Mbubuke, nenjiisyo ya Bbaibbele mpati alimwi ncisyomezyo ca Leza cikkomanisya cini-cini. Jesu wakasyomezya kuti bulangizi bwabubuke mbwakasimpe naakaambila mulongwaakwe Marta kuti: “Ndime kubuka abuumi. Oyo uusyoma ndime, naanooli wakafwa, unooli muumi.” (Johane 11:25) Kusyoma Jesu caamba kusyoma mububuke, kutali kusyoma mubuumi butafwiki.

16. Nkaambo nzi ncocili camaanu kusyoma mububuke?

16 Jesu wakazwide kale akwaamba zyabubuke naakaambila ba Juda bamwi kuti: “Mutagambwi aliyeeyi nkani, nkaambo ciindi ciyoosika ncobati kamvwe ijwi lyakwe boonse abali muzyuumbwe, bayoozwa mpoonya.” (Johane 5:28, 29) Awa ncapandulula Jesu ciliindene kapati abuumi butafwiki bufwutuka mubili nowafwa akugama kwini kujulu. Bantu baambwa kuti “bayoozwa” mbantu ibalede muzyuumbwe kwamyaanda noziba zyuulu zyamyaka, eci ciyoocitika kumbele. Mbantu bafwide ibayooba baumi alimwi. Sena eci tacikonzyeki? Kutali kuli Leza “uuponya bafu akucita zintu zitawo mbuli ziliwo.” (Ba-Roma 4:17) Basikudooneka balakonzya kuuweelela muzeezo wakuti bantu bayoobusigwa, pele eci cileendelana kabotu-kabotu akaambo kakuti “Leza nduyando” alimwi akuti “nguupa cilumbo kulibaabo bamuyandaula.”—1 Johane 4:16; Ba-Hebrayo 11:6.

17. Ncinzi Leza ncayoozuzikizya kwiinda mububuke?

17 Kayi, ino Leza inga ulabalumbula buti aabo ibakazumanana ‘kusyomeka mane do kusikila kulufwu’ kunze lyakubabusya? (Ciyubunuzyo 2:10) Alimwi bubuke bucitya kuti cikonzyeke kuti Leza azuzikizye ceeco mwaapostolo Johane ncaakalemba kuti: “Nkabela kaambo nkaakayubunwidwa Mwana a-Leza nkaaka, kuti ajaye milimo ya-Saatani.” (1 Johane 3:8) Musyule mumuunda wa Edeni, Saatani wakaba mujayi wamusyobo woonse wabantu naakacitya kuti bazyali besu bakusaanguna babisye akutalika kufwa. (Matalikilo 3:1-6; Johane 8:44) Jesu wakatalika kutyolaula milimo ya Saatani naakaaba buumi bwakwe bulondokede kuba cituuzyo ceelene abuumi bwakaloba akujula mulyango kubantu kuti baanguluke kubuzike bwacibi bwakukona ibwakacitika akaambo kakutamvwa acaali kwa Adamu. (Ba-Roma 5:18) Ibubuke bwabaabo ibafwa akaambo kacibi cakaletwaa Adamu kuyooba kutyolaulwa kwamilimo ya Saatani kuyungizidwe.

Mubili a Buumi

18. Ino basibusongo ba Giliki bamwi bakalimvwa buti kumajwi aa Paulo aakuti Jesu wakabusigwa, alimwi nkaambo nzi?

18 Mwaapostolo Paulo naakali ku Atene, wakakambauka makani mabotu kunkamu yabantu yakajatikizya abasibusongo iba Giliki. Bakateelela kumubandi wakwe wakali kwaamba zya Leza omwe buyo wakasimpe alimwi akwiita kwakwe kwakuti bantu beempwe. Pele ino ncinzi cakatobela? Paulo wakamanizya mubandi wakwe, kaamba kuti: “[Leza] wabika buzuba mbwati kabeteke nyika mubululami, kumwaalumi oyo ngwasungwide. Wakabapa bantu boonse cisinizyo camakani ayo mbwaakamubusya kubafu.” Imajwi aayo akabagulunganya bantu. “Eno nobakamvwa makani aakubuka kwabafu, bamwi bakasabula.” (Incito 17:22-32) Haazibwene mubukombi wazina lya Oscar Cullmann waamba kuti: “Kuba Giliki ibakali kusyoma mukutafwika kwabuumi, kulangilwa kuti balo cakabayumina kapati kuzumina bukambausi bwa Bunakristo bwabubuke kwiinda bamwi. . . . Injiisyo zyabahaabusongo balaampuwo ba Socrates a Plato kwiina nozinga zyayelanisigwa anjiisyo zili mu Cizuminano Cipya.”

19. Ino bahaazibwene babukombi mu Kristendomu bakasoleka buti kweendelanya njiisyo yabubuke anjiisyo yabuumi butafwiki?

19 Nokuba boobo, nokwakazikuba luleyo lupati ibaapostolo kabafwide kale, basibusongo mubukombi bakasolekesya kusanganya njiisyo ya Bunakristo yabubuke alusyomo lwa Plato lwakutafwika kwabuumi. Mukuya kwamazuba, bamwi bakasyoma muzeezo umwi mupya wakuti: Muntu afwa, buumi bulaanzaanisigwa (bamwi baamba kuti “bulalubulwa”) kumubili. Mpoonya, kweelana abbuku litegwa Outlines of the Doctrine of the Resurrection, lyakalembwaa R. J. Cooke, ategwa, Mubuzuba bwa Lubeta, “mubili umwi aumwi uyooswaanganizigwaa buumi bwawo alimwi, abuumi bumwi abumwi buyooswaanganizigwa kumubili wabo.” Ikuswaangana kwamubili abuumi bwawo butafwiki ikuyoocitika kumbele kwaambwa kuti mbubuke.

20, 21. Mbaani ibayiisya kasimpe lyoonse kujatikizya bubuke, alimwi mbuti eci mbocabagwasya?

20 Oyu muzeezo ucili nenjiisyo iizumizidwe muzikombelo zinji. Nokuba kuti njiisyo eyo ilakonzya kaili yamaanu kuli haazibwene mubukombi, ibunji bwabasizikombelo tabaizyi kabotu. Balo basyoma buyo kuti bayakwiile kuunka kujulu baakufwa. Nkakaambo kaako, mumagazini yamu May 5, 1995 iitegwa Commonweal, mulembi wazina lya John Garvey wakatongooka kuti: “Kusyoma kwa Banakristo banji [kujatikizya buumi lwainda lufwu] kuboneka kuti kuswaangene kapati anjiisyo zya Plato, kuli kule-kule kapati akusyoma kwa Bunakristo, alimwi takuzwi mu Bbaibbele pe.” Ncobeni, kwiinda mukutobela njiisyo zya Plato kwiinda zya Bbaibbele, basololi bazikombelo mu Kristendomu bazimaazya bulangizi bwabubuke ibuli mu Bbaibbele kubutanga bwabo.

21 Pele, balo Bakamboni ba Jehova balabukaka busongo bwabantu elyo batobelesya njiisyo zya Bbaibbele kujatikizya bubuke. Bajana kuti injiisyo ezi zilayumya, zilakkazika moyo alimwi zilaumbulizya. Muzibalo zitobela, tuyakubona mbuli mbozisinizidwe alimwi mbozili zyamaanu injiisyo zya Bbaibbele zyabubuke, kuli baabo ibajisi bulangizi bwakupona anyika alimwi abaabo balangila bubuke bwabuumi kujulu. Mukulibambila kulanga-langa zibalo ezi, twamukulwaizya kubala kabotu-kabotu caandaano 15 calugwalo lutaanzi lwa Ba-Korinto.

Sena Mulayeeya?

◻ Nkaambo nzi ncotweelede kubaa lusyomo luyumu mububuke?

◻ Mbulangizi nzi Jehova mbwakasyomezya ba Adamu a Eva?

◻ Nkaambo nzi ncocitali camaanu kulangila kasimpe kuli basibusongo iba Giliki?

◻ Nkaambo nzi bubuke ncobuli bulangizi bwamaanu?

[Cifwanikiso icili apeeji 18]

Nobakabisya bazyali besu bakusaanguna, bakasowa bulangizi bwabuumi butamani anyika

    Chitonga Publications (1991-2024)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi