LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w98 11/1 map. 27-32
  • Musungwaale Kukulibelekela Lufwutuko Lwanu

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Musungwaale Kukulibelekela Lufwutuko Lwanu
  • Ngazi Yamulindizi 1998
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • ‘Ikuyaka’ Nkotucita Mulindiswe
  • Bami ba Juda—Bakalisalila
  • Jehova Ulamusyoma!
  • Kusala Cabusongo Mubukubusi
    Ngazi Yamulindizi—2014
  • Ino Jwi lya Leza Muliyandisya Buti?
    Ngazi Yamulindizi—1999
  • Sena Bana Banu Bayoomubelekela Leza Baakukomena?
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2020
  • Sena Mulimo Wanu Taukapyi Amulilo?
    Ngazi Yamulindizi 1998
Amubone Azimwi
Ngazi Yamulindizi 1998
w98 11/1 map. 27-32

Musungwaale Kukulibelekela Lufwutuko Lwanu

“Lino [No]bayandwi . . . musungwaale kukulibelekela lufutuko lwanu cakuyoowa acakuzyangama.”—BA-FILIPI 2:12.

1, 2. Mizeezo nzi iidumide iipa kuti bantu banji kabayeeya kuti tabajisi nguzu zyakweendelezya buumi bwabo bwakumbele?

“SENA obo mbookazyalwa?” Caino-ino ooyu mubuzyo wakali ngomutwe wamagazini iidumide. Aansi aamutwe oyu kwakali majwi aakuti: “Bube bwako, ciimo cako, noziba zintu nzyosala mubuumi. Buvwuntauzi bupya butondezya kuti eezi zijanika kapati mubupange bwako.” Twaambo tuli boobu inga twapa kuti bamwi bayeeye kuti tabakonzyi kubweendelezya cini-cini buumi bwabo.

2 Bamwi balibilika kuti bukkale bwabo bwakumbele tabukabi bwalukkomano akaambo kanzila njobakakomezegwa abazyali babo naa nzila njobakayiisigwa abamayi babo iitali kabotu. Bayeeya kuti banooyide kutobela nzyoona zintu zilubide nzyobakali kucita bazyali babo, banoojisi nzyoona ziyanza zibi kapati, tabakasyomeki kuli Jehova—mubufwaafwi atwaambe bayoosala nzila zibyaabi. Sena obo mboliyiisya Bbaibbele? Masimpe kuli bantu babukombi basyoma kuti Bbaibbele liyiisya njiisyo yakuti bukkale mbwayakupona muntu amuntu kumbele bwakasalilwa limwi. Ciyiisyo eci caamba kuti Leza kale-kale wakasalila limwi zintu zyoonse ziyoocitika mubuumi bwako.

3. Ino Bbaibbele lijisi mulumbe nzi uukulwaizya kujatikizya nguzu nzyotujisi zyakulisalila buumi bwesu bwakumbele?

3 Yoonse mizeezo eyi yaamba cintu comwe: Kuti tojisi nguzu zyakulisalila, tonkonzyi kusala mbobutikabe buumi bwako kumbele. Aaya makani alatyompya, embo na, alimwi kutyompya oku kwiindizya penzi. Ibbuku lya Tusimpi 24:10 lyaamba kuti: “Na wawizuka mubuzuba bwamapenzi, inguzu zyako zyaceya.” Pele Bbaibbele litukulwaizya ‘kulibelekela lufutuko lwesu.’ (Ba-Filipi 2:12) Ino inga twaluyumya buti lusyomo lwesu munjiisyo eeyi iikulwaizya yamu Magwalo?

‘Ikuyaka’ Nkotucita Mulindiswe

4. Nokuba kuti lugwalo lwa 1 Ba-Korinto 3:10-15 lwaamba kuyasya ziyasyo zitapyi amulilo, ncinzi ncocitaambi eci?

4 Amuyeeye cikozyanyo ca Paulo caku 1 Ba-Korinto 3:10-15. Mubbuku eli ubandika mulimo wakuyaka wa Bunakristo alimwi njiisyo yacikozyanyo eci ilakonzya kubeleka mumulimo wabukambausi wamukati awaanze. Sena waamba kuti naa sikwiiya wasala kubelekela Jehova akuzumanana munzila eyo, oyo mmukuli wabamayi bakwe? Peepe. Paulo wakali kwaamba mbociyandika kapati kuti mwiiyi asole mbuli mbwakonzya mumulimo wakwe wakuyaka. Pele, mbweena mbuli mbotwakaiya mucibalo cainda, tanaakali kwaamba kuti sikwiiya takonzyi kulisalila. Inzya, cikozyanyo ca Paulo caamba mulimo ngotuyaka mulibamwi, tacaambi mulimo wakuliyaka lwesu. Eeci cilalibonya akaambo kakuti Paulo waamba kunyonyoonwa kwamulimo wakuyaka wabuyamba kakuli muyaki walo wafwutuka. Nokuba boobo Bbaibbele cimwi ciindi libelesya cikozyanyo eeci nolyaamba mulimo ngotucita mulindiswe.

5. Magwalo nzi aatondezya kuti Banakristo beelede kucita mulimo ‘wakuyaka’ mulimbabo?

5 Mucikozyanyo amubone caambwa kuli Juda 20, 21, ategwa: “Pele nywebo nomuyandwa, amuliyake mulusyomo lwanu lusalala cakwiinda, akukomba mu-Muuya Uusalala, akuliyobola muluyando lwa-Leza.” Aawa Juda ubelesya bbala lya Cigiliki ‘lyakuyaka’ ndyoonya Paulo ndyabelesya ku 1 Ba-Korinto caandaano 3, pele ncaamba ncakuti tulaliyaka aantalisyo yalusyomo lwesu. Luka naakalemba cikozyanyo ca Jesu camuntu wakayaka ŋanda yakwe aamwala wabbwe, wakabelesya bbala lya Cigiliki ‘lyantalisyo’ ndyoonya Paulo ndyaakabelesya mucikozyanyo cakwe cakuyaka kwa Bunakristo. (Luka 6:48, 49) Kunze lyaboobo, Paulo ubelesya cikozyanyo cakuyakwaa “ntalisyo” nalaya Banakristonyina kuyaambele munzila yakumuuya. Inzya, Ijwi lya Leza liyiisya kuti tulacita mulimo ‘wakuyaka’ mulindiswe.—Ba-Efeso 3:15-19; Ba-Kolose 1:23; 2:7.

6. (a) Amupe cikozyanyo cambuli sikwiiya Munakristo umwi aumwi mbwayakwa abantu babelekela caantoomwe. (b) Mukuli nzi sikwiiya umwi aumwi ngwajisi?

6 Sena mulimo wakuyaka Munakristo ngwamuntu omwe? Atwaambe mwayanda kuyaka ŋanda. Mwaunka kuli haazibwene kukuyaka kuti akamuzekawide aapepa buyake bwayo. Nokuba kuti muyanda kulicitila mulimo munji wakuyaka nobeni, mwabbadela muyaki uutimugwasye kuyaka akumulailila nzila zyakuyaka zibotu kapati. Ikuti wayaka ntalisyo njumu, wamugwasya kuteelela bweengo-engo bwayo aapepa, wamwaambila aziyasyo zibotu zyakuula alimwi akumuyiisya mbokuyakwa, inga mwazumina kuti wacita mulimo mubotu. Pele ino kuti teemwatobela malailile aakwe, mwaula ziyasyo zitaduli izitali kabotu akutatobela bweengo-engo bwahaazibwene? Aino tamukoomupa mulandu muyaki naba haazibwene kuti naa ŋanda eyo yawa! Mbubonya buyo asikwiiya Munakristo, mulimo wakumuyaka ucitwaa bantu babelekela antoomwe. Jehova nguhaazibwene mupati wakuyaka. Ugwasilizya Munakristo “similimonyina Leza” uuyiisya akuyaka sikwiiya. (1 Ba-Korinto 3:9) Nokuba boobo awalo sikwiiya ulijisi lubazu. Kumamanino uyooliiminina kubukkale bwakwe. (Ba-Roma 14:12) Ikuti kayanda ciimo ca Bunakristo cibotu, weelede kucibelekela kuti acijane, aciyake mulinguwe.—2 Petro 1:5-8.

7. Mbuyumuyumu nzi mbobajisi bamwi Banakristo, alimwi ncinzi cinga cabaumbulizya?

7 Sena eci caamba kuti bupange bwesu, zilengwa zyabantu batuzingulukide alimwi abamayi besu tazibeleki? Peepe. Ijwi lya Leza lyaamba kuti cimwi acimwi cazeezi cilijisi lubazu mubuumi bwesu alimwi cilatujatikizya. Itumpenda tubi tunji ntwakuzyalwaatwalo alimwi tulakatazya kuleka. (Intembauzyo 51:5; Ba-Roma 5:12; 7:21-23) Inzila nzyobakakomezegwa aabazyali alimwi azilengwa zyabantu bamuŋanda zilakonzya kubanyonyoona naa kubagwasya bana. (Tusimpi 22:6; Ba-Kolose 3:21) Jesu wakabasinganya basololi babukombi baci Juda akaambo kakunyonyoona nkobakabanyonyoona bantu akuyiisya kwabo. (Matayo 23:13, 15) Sunu zintu zili boobu zilacitika kulindiswe toonse. Mucikozyanyo, bantu ba Leza bamwi bajisi buyumuyumu akaambo kakuti teebakakomezegwa kabotu. Aaba tweelede kubafwida luse akubeengelela. Pele beelede kuumbulizigwa amulumbe wamu Bbaibbele wakuti tabasalilidwe kutobela mukondo ulubide wabazyali babo naa kutasyomeka. Amubone bami bansiku ba Juda mbobakakasinizya kaambo aka.

Bami ba Juda—Bakalisalila

8. Ncikozyanyo nzi cibi ncobakasiya bawisi Jotamu ncaakali kunootobela, nokuba boobo ino wakasala nzila ilibuti?

8 Uziya wakaba mwami wa Juda kacili mwana muniini wamyaka 16 yakuzyalwa alimwi wakalela kwamyaka iili 52. Kwaciindi cilamfwu, “wakacita ziluleme mumeso aa-Jehova, mbubonya mbwaakacita wisi Amaziya.” (2 Bamwi 15:3) Jehova wakamulongezya wamupa kuti azunde munkondo zinji nzyaakalwana. Pele cuusisya ncakuti Uziya wakatalika kulisumpula. Wakabaa mapuwo elyo wakazangila Jehova watuula tununkilizyo acipaililo mutempele, ooyu mulimo wakeelede kucitwa abapaizi balo-balo. Uziya wakasinswa pele wakaide buyo kunyema. Mpoonya wakasampulwa—waumwa abulwazi bwacinsenda watalika kukkala alikke. (2 Makani 26:16-23) Ino mwanaakwe Jotamu walo wakalimvwa buti kuli ceeci? Ooyu mukubusi naakayungwaa wisi akuzangila lulayo lwa Jehova. Ibantu nobakamuyunga nkaambo bakazumanana abukombi bulubide. (2 Bamwi 15:4) Pele Jotamu wakalisalila nzila yakwe. “Wakacita ziluleme mumeso aa-Jehova.”—2 Makani 27:2.

9. Nzikozyanyo nzi zibotu nzyaakali kunootobela Ahazi, nokuba boobo ino bukkale bwakwe bwakaba buti?

9 Jotamu wakeendelezya kwamyaka iili 16, wakali kusyomeka kuli Jehova ciindi coonse eci. Aboobo mwanaakwe Ahazi wakali kunootobela cikozyanyo cawisi cakusyomeka. Kuli azikozyanyo zibotu nzyaakali kunootobela Ahazi. Wakalilongezedwe kupona ciindi cakali kupona basinsimi basyomeka ba Isaya, Hosea a Mika ibakali kusinsima mucisi. Nokuba boobo wakalisalila nzila mbi. “Taakwe naakacita ziluleme mumeso aa-Jehova mbuli mbwaakacita Davida wisi.” Wakapanga zikozyanyo zya Baala akuzikomba mane akusika nkwaumpa bana bakwe bamwi mumililo yakupaizya baleza bamasi. Nokuba kuti wakajisi zikozyanyo zibotu zyakutobela, wakaalilwa bubyaabi mubwami bwakwe alimwi amukukomba Jehova.—2 Makani 28:1-4.

10. Ino Ahazi wakali wisi uli buti, pele ino mwanaakwe Hezekiya wakasala nzila nzi?

10 Kumakani aabukombi busalala, taakwe wisi wakali mubi mbuli Ahazi. Nokuba boobo mwanaakwe Hezekiya taakwe naakali kukonzya kulisalila wisi! Bana basankwa Ahazi mbaakali kujaya akupaizya Baala balalangilwa kuti bakali banabakwabo Hezekiya. Sena bukkale bubi buli boobo bwakamunyonyoona Hezekiya akumupa kutasyomeka kuli Jehova? Peepe, Hezekiya wakaba umwi wabami basyoonto ba Juda ibakali bami beni-beni—wakali mwaalumi uusyomeka, musongo alimwi uuyandika. “Jehova wakali awe.” (2 Bami 18:3-7) Atwaambe, kuli kaambo ncotunga twasyomena kuti Hezekiya nguwakamunikilwa kulemba lugwalo lwa Intembauzyo 119 ciindi naakali mwana. Aboobo, tacikatazyi kubona kaambo ncaakalembela majwi aakuti: “Moyo wangu ulawizuka nkaambo kabuusu.” (Intembauzyo 119:28) Nokuba kuti wakali mubuumba, Hezekiya wakasololelwaa Jwi lya Jehova. Ibbuku lya Intembauzyo 119:105 lyaamba kuti: “Ijwi lyako ndilampi kuzituta zyangu, lilamunikila inzila yangu.” Inzya, Hezekiya wakalisalila inzila yakwe—wakasala inzila iluzi.

11. (a) Nokuba kuti bawisi bakasiya cikozyanyo cibotu, ino Manase wakamuzangila kapati buti Jehova? (b) Ino Manase wakasala nzila nzi kumamanino aabuumi bwakwe, alimwi nciiyo nzi ncotunga twayiya kuli ceeci?

11 Pele nokwakazwa mwami mubotu kapati mu Juda mpoona kwakaboola mwami mubi kapati. Mwanaa Hezekiya uutegwa Manase wakasumpula bukombi bwamituni, bwamizimu alimwi wakakulwaizya bulwani butanabwenwe. Mumakani kwaambwa kuti “Jehova wakaambila Manase abantu bakwe,” ambweni kwiinda mubasinsimi. (2 Makani 33:10) Mumakani aazilengwa zyaba Juda kwaambwa kuti Manase naakamvwa wakaandula Isaya akati. (Amweezyanisye Ba-Hebrayo 11:37.) Nokuba kuti eco cililuzi naa pe, Manase taakaswiilila kucenjezya kwa Leza. Wakabaumpa bulanga bana bakwe mucipaizyo mbweena mbuli bwakacita basyaanyinakulu ba Ahazi. Nokuba boobo ooyu mwaalumi naakasukusigwa kapati kumamanino mubuumi bwakwe wakeempwa akucinca nzila zyakwe. (2 Makani 33:1-6, 11-20) Icikozyanyo cakwe cituyiisya kuti muntu wasala nzila zibyaabi ulakonzya kucinca.

12. Ino ba Amoni amwanaakwe Josiya bakasala nzila zili buti nzyaandeene kujatikizya kubelekela Jehova?

12 Mwanaa Manase uutegwa Amoni wakali kunooiya ciiyo cipati kuzwa kukweempwa kwawisi. Nokuba boobo wakasala nzila zibyaabi. Amoni “nguwakabisya cakwiinda” kusikila mane wakajaigwa. Mwanaakwe Josiya walo wakaba cikozyanyo cibotu. Kulibonya kuti Josiya wakasala kwiiya ciiyo kuli cakacitika kuli syaanyinakulu. Wakatalika kweendelezya kali buyo amyaka yakuzyalwa iili lusele. Naakali aamyaka buyo iili 16 yakuzyalwa, wakatalika kuyandaula Jehova, ikuzwawaawo wakaba mwami mubotu uusyomeka. (2 Makani 33:20–34:5) Wakalisalila inzila iluzi.

13. (a) Ino nciiyo nzi ncotwiiya kuzwa kubami ba Juda mbotwabandika? (b) Ino luyiisyo lwabazyali luyandika kapati buti?

13 Aaya makani ngotwabandika mubufwaafwi aabami baci Juda ibali ciloba atuyiisya ciiyo cipati. Muzimwi ziindi, bami bakali babi kapati bakabaa bana babotu kapati, pele bami bakali babotu kapati bakabaa bana babi kapati. (Amweezyanisye Mukambausi 2:18-21.) Eeci tacaambi kuti kuyiisya kwabazyali takuyandiki pe. Ibazyali bayiisya bana babo nzila ya Jehova babagwasya kuti bakakonzye kuba babelesi ba Jehova basyomeka. (Deuteronomo 6:6, 7) Nokuba boobo bamwi bana balisalila nzila zitaluzi kakuli bazyali babo bakasola kapati kubakomezya kabotu. Ibambi bana nokuba kuti bazyali babo bakabakomezya munzila mbyaabi kapati, basala kumuyanda Jehova akumubelekela. Bazwidilila mubukkale bwabo kwiinda mulugwasyo lwakwe. Sena kuli nomuyeeya mboziyooba zintu kulindinywe? Elyo amubone zisyomezyo nzyamupa Jehova zyakuti mulakonzya kulisalila nzila iiluzi!

Jehova Ulamusyoma!

14. Ino tuzi buti kuti Jehova ulizi mpotugolela?

14 Jehova ulabona zyoonse. Ibbuku lya Tusimpi 15:3 lyaamba kuti: “Meso aa-Jehova ali koonse koonse, alalanga basizibi ababotu boonse.” Kujatikizya Jehova, Mwami Davida wakati: “Meso aako akandibona nkencili insalalila; mubbuku lyako zizo zyangu zyoonse kazilembedwe, izyakali kucitwa buzuba bumwi abumwi, zyoonse kazitana kuboneka.” (Intembauzyo 139:16) Jehova ulituzi tumpenda toonse tumukatazya—tube tooto ntomwakazyalwaatwalo naa ooto ntomwakakomezegwaatwalo. Ulizi ootu tumpenda mbotwamujatikizya. Ulizi mpomugolela kwiinda mbomulizi nywebo nobeni. Alimwi ngusiluse. Tatulangili kucita zintu nzyotutakonzyi pe.—Intembauzyo 103:13, 14.

15. (a) Ino ncinzi cinga cabaumbulizya aabo bakacisigwa abantu caali? (b) Jehova ulamulemenezya umwi aumwi wandiswe kwiinda mukumupa mukuli nzi?

15 Kulubazu lumwi, Jehova tatuboni mbuli bantu batakonzyi kucinca bukkale bwabo. Ikuti teetwakakomezegwa kabotu, atuumbulizigwe mukuziba kuti Jehova taziyandi zintu ezi zibyaabi izicitwa acaali. (Intembauzyo 11:5; Ba-Roma 12:19) Pele sena uyootweengelela kuti twazanga acaali twalisalila inzila zibi? Peepe. Ijwi lyakwe lyaamba kuti: “Umwi aumwi uleelede kunyampula mukuli wakwe mwini.” (Ba-Galatiya 6:5) Jehova ulamulemeka umwi aumwi wazilenge zyakwe zisongo kwiinda mukumupa mukuli wakucita cintu ciluzi akumubelekela. Cili mbweena Musa mbwaakaambila bana Israyeli kuti: “Ndatamba ijulu anyika buzuba obuno, kuti zyoonse zibe bakamboni bangu, kuzibwe kuti buumi alufu, lulongezyo alutuko, zyoonse ndazibika kuti mulisalile. Amusale buumi, kuti mupone, nywebo abana banu.” (Deuteronomo 30:19) Jehova ulamusyoma kuti mulalisalila inzila iluzi. Ino tuzi buti obo?

16. Ino inga twazwidilila buti ‘kukulibelekela lufwutuko lwesu’?

16 Amumvwe ncaakalemba mwaapostolo Paulo, ategwa: “Lino [no]bayandwi . . . musungwaale kukulibelekela lufutuko lwanu cakuyoowa acakuzyangama. Nkaambo ngu-Leza uubeleka mumyoyo yanu, mbuli mbwayanda, akumupa inguzu zyoonse nzimubula niziba zyakukanza niziba zyakucita.” (Ba-Filipi 2:12, 13) Ibbala lya Cigiliki ilyakasandululwa kuti ‘mulibelekele’ aawa lyaamba kucita cintu mane kusikila kumamanino. Aboobo taakwe naba omwe wesu wakasalilwa kuti uyooalilwa akucileka pe. Jehova Leza ulasyoma kuti tulakonzya kumanizya mulimo ngwaatupa—mulimo uutikatufwutule—kayi naatakacita kuti majwi aya alembwe. Pele ino inga twazwidilila buti? Tatuciciti munguzu zyesu tobeni. Ikuti notwali kukonzya tobeni, nokwatali kuyandika kucita obo “cakuyoowa acakuzyangama.” Pele, Jehova ‘nguubeleka mulindiswe,’ muuya wakwe uusalala ulabeleka mumizeezo amumoyo wesu akutugwasya kucita “mbuli mbwayanda.” Kwiinda mulugwasyo olu, sena kuli kaambo ncotuteelede kulisalila nzila ziluzi mubukkale akuzitobela? Peepe!—Luka 11:13.

17. Ino inga twasanduka buti, alimwi mbuti Jehova mbwanga watugwasya kucita boobo?

17 Kuli zintu zibyaabi nzyotutileke—ambweni tujisi ziyanza zibi nzyotwakakomenaazyo alimwi azintu zimwi zinga zyanyonganya kuyeeya kwesu. Nokuba boobo tulakonzya kuzwidilila kuzileka ziyanza ezi kwiinda mulugwasyo lwamuuya wa Jehova! Paulo wakalembela Banakristo baku Korinto kuti Jwi lya Leza lilaanguzu zyakumwaisya “mampangala mayumu.” (2 Ba-Korinto 10:4) Jehova inga watugwasya kusandukila limwi. Ijwi lyakwe litulailila ‘kusamununa buntu bukulukulu’ “akulisamika buntu bupya bulengulwidwe mucinkozya ca-Leza.” (Ba-Efeso 4:22-24) Sena muuya wa Jehova inga watugwasya cini-cini kusanduka boobu? Masimpe! Muuya wa Leza uzyala micelo mulindiswe—iciimo cibotu toonse ncotuyanda kubaa calo. Icakusaanguna nduyando.—Ba-Galatiya 5:22, 23.

18. Ninzila nzi muntu uli woonse ulaamaanu njakonzya kusala, alimwi eci inga catupa kuti tuyeeye nzi?

18 Aaka nkekasimpe katwaangulula. Luyando lwa Jehova Leza talugoli alimwi iswebo twakalengwa mucinkozya cakwe. (Matalikilo 1:26; 1 Johane 4:8) Aboobo tulakonzya kusala kumuyanda Jehova. Icintu cijatikizya buumi bwesu bwakumbele nduyando—tabuli bukkale bwesu bwamusyule noziba ziyanza nzyotwakakomezegwaazyalo, noziba zisusi zibi nzyotwakazyalwaazyalo. Icakali kunoobapa kusyomeka mu Edeni ba Adamu a Eva nkuyanda Jehova Leza. Oolu ndoluyando umwi aumwi wandiswe ndwayandika kubaalo kutegwa tukafwutuke Harmagedoni akuzwidilila mumusunko wamamanino kumamanino Aabweendelezi bwa Kristo Bwacuulu Camyaka. (Ciyubunuzyo 7:14; 20:5, 7-10) Toonse tulakonzya kubaa luyando olu notujanika mubukkale buli buti. (Matayo 22:37; 1 Ba-Korinto 13:13) Atukanze kuyanda Jehova akuluyungizya luyando oolu kukabe kutamani.

Muyeeya Buti?

◻ Mizeezo nzi njobajisi banji iiteendelani anjiisyo ya Bbaibbele kujatikizya mukuli muntu amuntu ngwajisi?

◻ Ino mulimo nzi wakuyaka Munakristo umwi aumwi ngwayelede kucita mulinguwe?

◻ Ino zikozyanyo zyabami ba Juda zitondezya buti kuti muntu amuntu ulakonzya kulisalila?

◻ Ino Jehova utusyomezya buti kuti tulakonzya kusala nzila iluzi mubukkale nokuba kuti tukkede akati kabantu babi?

[Cifwanikiso icili apeeji 29]

Sena buumi bwanu kumbele bujatikizigwaa ciimo ncomwakazyalwaaco?

[Cifwanikiso icili apeeji 31]

Mwami Josiya wakasala kubelekela Leza nokuba kuti bawisi bakasiya cikozyanyo cibi

    Chitonga Publications (1991-2024)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi