Amubelesye Mbaakani Zyakumuuya Kutembaula Mulengi Wanu
“MUNTU uutazyi kucito nkwaunka, takwe ndaba ambowuunga muwo.” Majwi aaya kuboneka kuti akaambwa asyaazibwene muna Roma wamumwaanda wamyaka wakusaanguna, ikukankaizya kaambo kamasimpe kakuti, kutegwa buumi bweende kabotu, cilayandika kapati kuba ambaakani.
Bbaibbele lilijisi zikozyanyo zyabantu ibakajisi mbaakani mubuumi. Kabeleka canguzu kwamyaka iibalilwa ku 50, Nowa “wakayaka bwato bwakufwutwida bamuŋanda yakwe.” Musinsimi Musa “wakagamikide meso aakwe kubulangizi bwakupegwa bulumbu.” (Bahebrayo 11:7, 26) Simulyazina wa Musa, Joshua, wakapegwa mulimo kuli Leza wakuzunda nyika ya Kanana.—Deuteronomo 3:21, 22, 28; Joshua 12:7-24.
Mumwaanda wamyaka wakusaanguna C.E., mbaakani zyakumuuya nzyaakajisi mwaapostolo Paulo kweelede kuti wakazibikka akaambo kakukulwaizyigwa amajwi aa Jesu aakuti “makani mabotu aa Bwami aaya ayookambaukwa munyika yoonse.” (Matayo 24:14) Akaambo kukulwaizyigwa amilumbe alimwi azilengaano nzyaatambula kuzwa ku Mwami Jesu, kubikkilizya amulimo ‘wakwaambilizya zina lya Jesu kuli bamasi,’ Paulo wakabeleka kapati ikutalisya mbungano zinji zya Bunakristo ku Asia Minor alimwi aku Europe.—Milimo 9:15; Bakolose 1:23.
Masimpe, babelesi ba Jehova kuzwa kaindi lyoonse bali kulibikkila mbaakani alimwi akuzizuzikizya kutegwa abatembaule Leza. Mbuti mbotukonzya kulibikkila mbaakani mazuba aano? Ino nimbaakani nzi nzyotukonzya kuyanda kuzuzikizya, alimwi nintaamu nzi nzyootweelede kubweza kutegwa tuzizuzikizye?
Cilayandika Kapati Kuba Amakanze Mabotu
Tulakonzya kulibikkila mbaakani mumbazu iili yoonse yamubuumi, alimwi nyika eeyi ayalo ilijisi bantu ibajisi mbaakani. Pele mbaakani zyakumuuya ziindene kapati ambaakani zyamunyika. Makanze mapati aambaakani zyamunyika nkuyandisya buvwubi, busyaacivwulemwangu alimwi akuyanda kuba ampuwo. Eelo kaka inga kwaba kulubizya ikulibikkila mbaakani akaambo kakuyanda kuba acuuno cabweendelezi alimwi ampuwo! Imbaakani izileta bulemu kuli Jehova Leza zeezyo nzyotucita ikugwasyilizya Bwami bwa Leza. (Matayo 6:33) Mbaakani zili boobu zilacitwa akaambo kaluyando ndotujisi kuli Leza alimwi akubantuma, akuyanda kubelekela Leza cakulyaaba.—Matayo 22:37-39; 1 Timoteyo 4:7.
Tweelede kuba amakanze aali kabotu ciindi notubikka akuzuzikizya mbaakani zyakumuuya, kufwumbwa naa mbaakani eezyo nzyakuyanda mikuli iiyungizyidwe mumulimo naa nkuyaambele kumuuya. Nokuba boobo, noziba mbaakani zili kabotu zimwi ziindi tazikonzyi kuzuzikizyigwa. Aboobo mbuti mbotukonzya kubikka mbaakani alimwi akupa kuti cuube-ube kuzizuzikizya?
Tweelede Kuba Aluyandisisyo Kapati
Amubone Jehova mbwakalenga bubumbo. Kwiinda mumajwi aakuti “kwakaba mangolezya alimwi kwakaba mafwumofwumo,” Jehova wakatondezya mbwaakali kuyaabutobelanya kulenga zintu. (Matalikilo 1:5, 8, 13, 19, 23, 31) Kumatalikilo aaciindi cimwi acimwi cakulenga, wakaliizyi kabotu-kabotu mbaakani yakwe naa makanze aakwe aabuzuba oobo. Alimwi Leza wakaazuzikizya aakulenga zintu. (Ciyubunuzyo 4:11) Sinsiku Jobu wakaamba kuti: ‘Jehova ayanda kucita cintu cimwi, ncobeni ulacicita.’ (Jobu 23:13) Eelo kaka kweelede kuti wakakkomana kapati Jehova kubona “zintu zyoonse nzyaakalenga” mpoonya akwaamba kuti “nzibotu kapati!”—Matalikilo 1:31.
Kutegwa tuzizuzikizya ncobeni mbaakani zyesu, andiswe tweelede kuba aluyandisisyo lwakucita boobo. Ino ncinzi ciyootugwasya kuba aluyandisisyo luli boobu? Noliba leelyo nyika noyakanyina cintu cili coonse alimwi noyakapilingene, Jehova wakali kukonzya kubona mboyakali kuyooba kumbele, nkokuti busena bweebeka kapati ibwakali kuyoopa kuti atembaulwe alimwi akulemekwa. Mbubwenya buyo, tulakonzya kuba aluyandisisyo lwakuzuzikizya cintu cimwi ncotuyanda kwiinda mukuzinzibala kuyeeya bubotu ibuyoozwawo ikuti naa twacizuzikizya. Eeci ncecakamucitikila Tony uujisi myaka iili 19. Kunyina naakaluba mbwaakakkomana ciindi naakaswaya ofesi yamutabi ya Bakamboni ba Jehova ciindi cakusaanguna ku Western Europe. Kuzwa ciindi eeco, mubuzya ngwaakali kuyeeya lyoonse Tony ngwakuti, ‘Ino buumi bwangu inga kabuli buti kuti kandikkala akubelekela mubusena buli bobuya?’ Tony kunyina naakaleka kuyeeya kuti bumwi buzuba inga caakucitika eeco, alimwi wakazumanana kubeleka canguzu kutegwa ayizuzikizye mbaakani eeyi. Eelo kaka wakakkomana kapati ciindi naakaitwa kuyoobelekela kumutabi kakwiindide myaka iili mbwiibede!
Kuyanzana abaabo ibakaizuzikizya kale mbaakani imwi kulakonzya kutugwasya kutugwasya kuba aaluyandisisyo lwakwiizuzikizya. Jayson, uujisi myaka iili 30 tanaakali kuyanda kutola lubazu mumulimo wakukambauka ciindi naakacili muniini. Pele naakamanizya cikolo cakusekondali, wakatalika mulimo wabupainiya, nkokuti kuba mwaambilizi wa Bwami waciindi coonse. Ino ncinzi cakagwasya Jayson kuba aluyandisisyo lwakucita bupainiya? Wakaamba kuti: “Kubandika abantu ibakacita kale bupainiya alimwi akubeleka ambabo mumulimo wakukambauka kwakandigwasya kapati.”
Kuzilemba Mbaakani Zyesu Kulakonzya Kugwasya
Cintu ncotuyeeya, tulakonzya kucitobela kabotu ikuti naa twacaamba mumajwi aalimvwisya. Solomoni wakabona kuti majwi aali kabotu alaanguzu kapati mbuli zibinzyo mukupa busolozi mubuumi. (Mukambausi 12:11) Ikuti majwi aayo alembwa, alakkalilila moyo alimwi amumizeezo. Nkakaambo kaako Jehova ncaakalailila bami bana Israyeli kulilembela bbuku lyakwe lyamulawo. (Deuteronomo 17:18) Aboobo, andiswe inga twayandika kuzilemba mbaakani zyesu anzila mbotuyanda kuzizuzikizya, alimwi abuyumuyumu mbotukonzya kujana ambotukonzya kubuzunda. Alimwi inga cagwasya kuzyiba zintu nzyotweelede kuzyiba kabotu, luzyibo ndotweelede kuba andulo alimwi abantu ibakonzya kutugwasyilizya.
Kulibikkila mbaakani zyakumuuya kwakabagwasya kapati ba Geoffrey, bapainiya baalubazu balo ibabeleka kwamyaka minji mucilawo cimwi icili mucisi caku Asia. Bakaintu babo bakafwa cakutayeeyela. Akaambo kaceeci, ba Geoffrey kujata bubi mumulimo wabo wabupainiya kwiinda mukulibikkila mbaakani. Nobakamana kulemba makanze aabo, kwiinda mukugwasyigwa amupailo bakalibikkila mbaakani yakutalisya ziiyo zya Bbaibbele zyotatwe zipya kusika kumamanino amwezi. Buzuba abuzuba, bakali kuzilingula zintu nzyobacita, mpoonya kwayinda mazuba aali 10, bakali kulanga kutegwa babone mpobeendela. Sena bakaizuzikizya mbaakani yabo? Calukkomano bakati inzya, nkaambo bakacikonzya kutalisya ziiyo zya Bbaibbele zyone.
Amulibikkile Mbaakani Izitola Buyo Cisyoonto Kacili Citondezyo
Kumatalikilo, mbaakani zimwi zilakonzya kulibonya mbuli zilakatazya kapati kuzizuzikizya. Kuli Tony iwaambwa kumatalikilo, kuyoobelekela kuofesi yamutabi ya Bakamboni ba Jehova cakali kulibonya mbuli kuti nciloto buyo. Bakali kulimvwa boobo akaambo kakuti bukkale bwabo tiibwakali kabotu alimwi tiibakalina akulyaaba kuli Leza. Pele Tony wakasala kucinca buumi bwakwe kutegwa bweendelane azyeelelo zya Jehova akulibikkila mbaakani yakuti ayelele kubbapatizyigwa. Naakamana kuzuzikizya mbaakani yakwe yakubbapatizyigwa, wakalibikkila mbaakani yakutalika bupainiya bwakugwasyilizya mpoonya abwaciindi coonse. Kumane madeeti ngaakali kuyanda kutalika, wakaalemba akkalenda. Naakamana kucita bupainiya kwaciindi cili mbocibede, wakabona mbuli kuti mbaakani yakubelekela kuofesi yamutabi tanaakali kukonzya kwiizuzikizya.
Andiswe inga twacita kabotu kwaandaanya mbaakani izitola ciindi cilamfwu kuzuzikizyigwa ambaakani izitola buyo ciindi cisyoonto kuzuzikizya. Mbaakani zisyoonto-syoonto zilakonzya kutugwasya kubona kuyaambele nkotwacita mukuyanda kuzuzikizya mbaakani yesu mpati. Kulilingula ciindi aciindi kutegwa tubone mpotwasika kulakonzya kutugwasya kuzumanana kubikkila maano kumbaakani zyesu. Kupaila cakwiinduluka-induluka kuli Jehova kujatikizya makanze eesu akwalo kulakonzya kutugwasya kuzumananan kubikkila maano kumbaakani yesu. Mwaapostolo Paulo wakakulwaizya kuti: “Amupaile cakutaleka.”—1 Batesalonika 5:17.
Kuzumanana Kulayandika Kapati
Nokuba kuti twalibikkila mbaakani zili kabotu alimwi katujisi aluyandisisyo lwakuzizuzikizya, mbaakani zimwi tatukonzyi kuzizuzikizya. Kweelede kuti sikwiiya Johane Marko wakatyompwa kapati ciindi mwaapostolo Paulo naakakaka kumutolelezya mulweendo lwakwe lwabili lwabumisyinali. (Milimo 15:37-40) Akaambo kaceeci cakamucitikila, Marko wakeelede kwiiya ciiyo alimwi akucinca mbaakani yakwe yakuyungizya mulimo. Alimwi oobu mbwakacita. Mukuya kwaciindi, Marko wakalumbaizyigwa a Paulo alimwi akubeleka a Paulo ku Babuloni. (2 Timoteyo 4:11; 1 Petro 5:13) Ambweni coolwe cipati ncaakajisi ncakulemba cibalo icakasololelwa amuuya cabuumi alimwi amulimo wa Jesu.
Ciindi notusola kuzuzikizya mbaakani zyesu, andiswe tulakonzya zintu zitujosya musyule. Muciindi cakutyompwa kaucileka, tweelede kuzilanga-langa alimwi mbaakani zyesu mpoonya akuzicinca kuti kakuyandika kucita boobo. Aboobo ciindi nokwaba buyumuyumu, tuyandika kubeleka canguzu kutegwa tuzumanane amakanze eesu. Mwami musongo Solomoni wakatusyomezya kuti: “Kobikka milimo yako yoonse mumaanza aa Jehova, eelyo makanze aako ayoozwidilila.”—Tusimpi 16:3.
Nokuba boobo, zimwi ziindi bukkale bupa kuti citakonzyeki kuzuzikizya mbaakani zimwi zigaminide. Mucikozyanyo, kuciswa-ciswa naa mikuli yamumukwasyi zilakonzya kupa kuti twaalililwe kuzuzikizya mbaakani zimwi. Pele tatweelede kuluba kuti bulumbu bupati mbuumi butamani, nkokuti kujulu naa anyika ya Paradaiso. (Luka 23:43; Bafilipi 3:13, 14) Ino ncinz noctweelede kucita kutegwa tukabujane? Mwaapostolo Johane wakalemba kuti: “Ooyo uucita kuyanda kwa Leza unooliko lyoonse mane kukabe kutamani.” (1 Johane 2:17) Nokuba kuti bukkale bwesu ambweni inga tiibwatuzumizya kuzuzikizya mbaakani imwi, tulakonzya kuzumanana ‘kuyoowa Leza mwini-mwini akutobela milawo yakwe.’ (Mukambausi 12:13) Mbaakani zyakumuuya zilatugwasya kuzumanana kubikkila maano kukucita kuyanda kwa Leza. Aboobo atuzibelesye kulemeka Mulengi wesu.
[Kabbokesi]
Mbaakani Zyakumuuya Nzyomukonzya Kulanga-langa
○ Kubala Bbaibbele buzuba abuzuba
○ Kubala magazini ya Ngazi Yamulindizi alimwi a Sinsimuka!
○ Kuyaambele mumipailo yesu
○ Kutondezya mucelo wamuuya
○ Kuyungizya mulimo wesu
○ Kuba bantu bacibwene mumulimo wakukambauka alimwi akuyiisya
○ Kwiiya mbokukambaukwa kubelesya fooni, mukwiizya alimwi amumasena aakucitila makwebo