Nobasilutwe Bamikwasyi—Amubaa Bubambe Bubotu Bwakucita Zintu Zyakumuuya
1 Nokuba kuti wakapona kwamakumi-makumi aamyaka mu Babuloni iyakazwide bukombi bwamituni alimwi alweeno, Daniele wakazyibidwe kuti mmuntu wakali kubelekela Jehova “lyoonse.” (Dan. 6:16, 20) Ino wakacikonzya buti kuzumanana kasimide munzila yakumuuya? Icibalo camu Bbaibbele citondezya kuti wakajisi bubambe bubotu mbwaakali kutobela mukucita milimo yeendelana abukombi bwakasimpe. Mucikozyanyo, wakajisi cilengwa cakukomba ziindi zyotatwe abuzuba mukaanda kakwe kamujulu. (Dan. 6:10) Cakutadooneka, alimwi wakalijisi bubambe bubikkidwe bwakucita milimo imwi yakumuuya mbuli kubala Mulawo. Aboobo, naakasikilwa sunko lyakabikka buumi bwakwe muntenda, Daniele wakazumanana cakutazungaana kukomba Jehova, aboobo wakafwutulwa munzila yamaleele.—Dan. 6:4-22.
2 Ncimwi buyo asunu, tweelede kusolekesya kuti tube bantu ‘bapakamene lyoonse.’ (Baefe. 6:18, Ci) Inyika eeyi njotukkede ‘yeendelezyegwaa mubi.’ (1 Joh. 5:19) Ikukazyigwa antela masukusyo zilakonzya kutalika aciindi citayeeyelwi akusunka lusyomo lwesu. Caakutalika ciindi camapenzi mapati, Gogo waku Magogo uyoobikkila maano kapati kukulwana babelesi ba Leza, aabo baya kulibonya mbuli kuti kunyina nkobakonzya kuyubila. Eeci ciya kuyanda kusyoma cakumaninina muli Jehova.—Ezk. 38:14-16.
3 “Cintu ciyandika kapati nkubala, kwiiya alimwi akubandika Bbaibbele antoomwe amukwasyi, kucita boobo bube mbobukkale.” Aayo ngaakali majwi aantalisyo mucisobano cakacitwa amuswaangano wacooko mu 1998 cakajisi mutwe wakuti “Nomikwasyi—Ikubala Bbaibbele Abuzuba Abube Mbobukkale Bwanu!” Makani aayo akazumanana kwaamba kuti: “Ikuti naa mukwasyi watobela bubambe oobu lyoonse alimwi akwiiya Bbaibbele munzila iicita kuti mulumbe walyo ube wini-wini, oobu bubambe bwakulanga-langa Bbaibbele inga bwagwasya kapati kumukwasyi. Bulayungizya luzibo lwesu. Bulayumya lusyomo lwesu. Alimwi bulatugwasya kubaa zikozyanyo zibotu zyakutobela—zyabaalumi abanakazi basyomeka kapati bansiku—ibanga batukulwaizya akutupa kuti tusumpule kasimpe.” Mbotuya buzumanana kulanga-langa zibeela zyaandeene-andeene zyabubambe bubotu bwakucita zintu zyakumuuya, basilutwe bamikwasyi beelede kubona nzila yomwe naa zyobile mbobakonzya kusumpula pulogilamu yakumuuya yamukwasyi wabo.
4 Amulange-Lange Jwi lya Leza Abuzuba: “Eelyo Bwami bwa Leza bwaakweendelezya kakunyina kukazyigwa kuli koonse alimwi eelyo kuyanda kwakwe kwaakucitwa anyika mbubwenya mbokubede kujulu, takukabi limbi bantu babyaabi—inzya, nobaba banyama ‘tabakooyooluma nikuba kunyonyoona.’ (Is. 11:9; Mt. 6:9, 10)” Aayo majwi akali mukabbuku ka Kulingaula Magwalo Mazuba Oonse—2001 mubupanduluzi bwalugwalo lwabuzuba bwamu September 11. Elo akali kuumbulizya kaka makani aaya! Mbomuli basilutwe bamukwasyi, sena mulijisi cilengwa cakulanga lugwalo lwabuzuba kuzwa mu Bbaibbele alimwi abupanduluzi antoomwe amukwasyi wanu? Eeci cilagwasya kapati. Ikuti kacitakonzyeki kucita boobo antoomwe ciindi camafwumofwumo, ambweni mulakonzya kucita boobo mubuzuba mbubona aciindi cimbi. Umwi wisi bana wakati: “Ciindi ncotwajana kuti cileelede kulindiswe kubandika cibalo ca Bbaibbele cabuzuba abuzuba nciindi notulya cakulya camangolezya.”
5 Ikuti kamujisi kale bubambe bubotu bwakubandika lugwalo lwabuzuba antoomwe mumukwasyi, mucita kabotu amuzumanane. Ambweni mulakonzya kugwasyigwa kapati kwiinda mukubala cibeela cimwi kuzwa mu Bbaibbele aciindi ncimunya. Bamwi bajisi cilengwa cakubala caandaano coonse mwakagwisyigwa lugwalo lwabuzuba. Kakuli bamwi balabala cakutobelanya, kulibala bbuku lyoonse lisalidwe kuzwa mu Bbaibbele. Kubala Bbaibbele buzuba abuzuba kuyoogwasya mukwasyi wanu kuyoowa kumubisizya Jehova alimwi bayoozumanana kubaa luyandisisyo lwakucita kuyanda kwakwe.—Dt. 17:18-20.
6 Ipulogilamu yamukwasyi wanu yakubala Bbaibbele alimwi akulanga-langa lugwalo lwabuzuba abuzuba inoogwasya kapati ikuti mwamana kubala kamubaa ciindi cakubandika mbwaagwasya makani aayo. Ibbuku lya Cikolo Camulimo, apeeji 60 lipa nzila eeyi: “Mulakonzya kusala tupango tuli mbotubede mucibalo cakubala Bbaibbele icamvwiki eeyo akubandika ncotupandulula, mpoonya amubuzye mibuzyo iili mbuli yeeyi yakuti: ‘Ino muunzila nzi motugwasyigwaa tupango ootu? Mbuti mbotunga twatubelesya tupango ootu mumulimo? Ino tututondezya nzi kujatikizya Jehova ambwacita zintu, alimwi ino eeci mbuti mbocitukulwaizya kumulumba?’” Mibandi yakumuuya iili boobu iyoobagwasya boonse mumukwasyi wanu kuti ‘bazumanane kumvwisya mbulubede luyando lwa Jehova.’—Ef. 5:17.
7 Ciiyo Camukwasyi: Kusololela ciiyo camukwasyi lyoonse nsondo ansondo ninzila mbotu kuli basilutwe bamikwasyi yakutondezya bana babo kuti zintu zyakumuuya bazibikka mubusena butaanzi. Umwi mwaalumi ucili mwana-mwana ulayeeya kuti: “Zimwi ziindi bataata bakali kuboola kabakatede kapati kuzwa kumulimo cakuti bakali kugunka buya, pele nokuba boobo ciiyo cakali kucitwa alimwi eeci cakatugwasya kuteelelesya mbocakali kuyandika kapati.” Abalo bana balakonzya kucita lubazu lwabo kutegwa bubambe oobo buzwidilile. Umwi mukwasyi imuli bana bali 9 lyoonse wakali kubuka aciindi ca 5 kiloko mafwumofwumo kuti bacite ciiyo cabo camukwasyi akaambo kakuti kwakanyina ciindi cimbi cakali kukonzyeka.
8 Ikutegwa ciiyo camukwasyi cibe ciiyo cigwasya ncobeni, silutwe wamukwasyi weelede ‘kubikkila maanu kapati kukufwundisya kwakwe.’ (1 Tim. 4:16) Ibbuku lya Cikolo Camulimo, apeeji 32 lyaamba kuti: “Cili masimpe kuti ciiyo camukwasyi cizwidilila nciceeco citalikila akulanga-langa ziyandika mumukwasyi. Ino mbuti banamukwasyi banu mbobali mukuyaambele munzila yakumuuya? . . . Iciindi nomuli mumuunda abana banu, sena inga kabaangulukide kulizibya kubeenzinyina kuti mbamwi ba Bakamboni ba Jehova? Sena ilabakkomanisya pulogilamu yanu yakubala alimwi akwiiya Bbaibbele? Sena bali mukubutobela ncobeni bukkale bwa Jehova mubuumi bwabo? Ikulangisya kapati kuyooyubununa ncomweelede kucita, mbomuli mutwe wamukwasyi kutegwa mubakulwaizye alimwi akubayumya kubaa bube bwakumuuya umwi aumwi mumukwasyi.”
9 Miswaangano Yambungano: Ikulibambila alimwi akujanika kumiswaangano yambungano kweelede kuba cibeela ciyandika kapati muzintu nzyomucita nsondo ansondo. (Heb. 10:24, 25) Zimwi ziindi, mulakonzya kulibambila imwi miswaangano antoomwe mumukwasyi. Muciindi cakulindila mane ciindi camana, sena inga mwacita bubambe bwakulibambila kakucili ciindi? Ikubaa bubambe bubotu mumakani aaya buyoopa kuti kamulibambila kabotu alimwi akugwasyigwa kapati kumiswaangano.—Tus. 21:5.
10 Ikucita zintu munzila mbotu alimwi cakutaleka nzyezitondezyo zyabubambe bwakumuuya ibugwasya. Ino mbuti kuti naa bukkale bwanu bwapa kuti citakonzyeki kulibambila miswaangano yoonse? Bbuku lya Cikolo Camulimo apeeji 31 lipa nzila eeyi: “Mutabi aciyanza cakulibambila makani oonse cakubinda akaambo kakuyanda kuti woonse mwaalange-lange naa kutasolela limwi kubala nociba cibeela comwe camakani akaambo kakuti tamukonzyi kwaacita woonse. Muciindi caboobo, amulange bunji bwamakani ngomukonzya kulibambila alimwi amulibambile kabotu. Amucite boobo nsondo ansondo. Mukuya kwaciindi, amusoleke kubikkilizya mumulongo waciiyo canu amiswaangano iimbi.”
11 Iciindi mikwasyi noyifwambaana kusika aamiswaangano, eeci cilabagwasya kukkalikana mumizeezo kutegwa batembaule Jehova alimwi akugwasyigwa kumalailile ngapa. Sena mukwasyi wanu uli acilengwa eeci? Kuyandika kulibambila kabotu alimwi akubelekelaamwi mumukwasyi. Ikuti bunji bwaziindi kamujana kuti banamukwasyi wanu balabilingana kucita zintu alimwi akukatala buzuba bwamiswaangano, sena kuli mbomukonzya kubucinca bukkale bwanu munzila imwi? Sena kuli zimwi zintu zikonzya kucitwa kakucili ciindi? Ikuti naa umwi wamukwasyi kajisi zintu zinji zyakucita, sena bamwi balakonzya kumugwasya? Sena kuzyingwa kulakonzya kucesyegwa ikuti naa boonse balibambila kuunka kumiswaangano nokucili ciindi? Ikucita zintu mubulondo kupa kuti kube kumvwana mumukwasyi alimwi amumbungano.—1 Kor. 14:33, 40.
12 Mulimo Wamumuunda: Ikubikka ziindi nomweelede kutola lubazu mumulimo ncibeela cimbi cabubambe bubotu bwakumuuya. Imulombwana wazina lya Jayson ulayeeya ategwa: “Mumukwasyi wesu, ibuzuba bwa Mujibelo mafwumofwumo lyoonse cakali ciindi cakuunka mumulimo wamumuunda. Eeci cakandigwasya nkaambo kuunka lyoonse mumulimo kwakapa kuti ndibone bubotu bwakali kujanika, eelyo ndakatalika kuukkomanina mulimo ooyu.” Mbubwenya buyo, ibunji bwabaabo ibakakomenena mumikwasyi ya Bakamboni balibonena kuti ikubaa ciindi cibikkidwe buya cakuunka mumulimo nsondo ansondo kwakabagwasya kuyaambele kabali babelesi Banakristo.
13 Alimwi ibubambe buli kabotu bulakonzya kupa kuti kacikkomanisya ciindi mukwasyi nouli mumulimo wamumuunda alimwi akucibelesya munzila iigwasya kapati. Ino mbuti eeci mbocikonzya kucitwa? Ngazi Yamulindizi yamu July 1 1999 apeeji 21 yakapa nzila eeyi: “Sena ciindi cimwi caciiyo canu camukwasyi mucibelesya ikugwasya banamukwasyi ikulibambila kujatikizya mulimo wamumuunda wansondo eeyo? Inga cagwasya kapati naa mwacita oobo. (2 Timoteo 2:15) Inga cagwasya kucitya mulimo wabo kubaa mpindu alimwi akuzwidilila. Muziindi zimwi mulakonzya kubikka ambali ciindi coonse caciiyo camukwasyi kuti mulibambile mulimo ooyo. Kanjikanji, mulakonzya kulanganya zibeela zyamulimo wamumuunda mumibandi mifwaafwi kumamanino kwaciiyo camukwasyi naa aciindi cimbi mukati kansondo.” Sena mukwasyi wanu wakasoleka kucita boobo?
14 Amuzumanane Kuyaambele: Kuzwa kumakani aaya, sena mwabona mbazu mukwasyi wanu muuli mukucita kabotu? Amubalumbaizye boonse mumukwasyi alimwi amukanze kuyaambele mumbazu eezi. Ikuti naa mwabona mbazu zinji momuyandika kucinca ikuyaambele, amusale yomwe naa zyobile akutalikila nzizyo kuzicita. Zyaba cibeela cabubambe bwanu bwakumuuya, amubelekele aambazu imbi yomwe naa zyobile. Amusyome kuti zintu ziya kuba kabotu alimwi akuzilanga munzila yeelede. (Flp. 4:4, 5) Ikubaa bubambe bubotu bwakumuuya mumukwasyi wanu kuyandika kusolekesya kapati, pele kuli bubotu buliko nkaambo Jehova utusyomezya kuti: “Uubamba inzila yakwe njoomubonya lufutuko lwa-Leza.”—Int. 50:23.