Julio

Xlakata Jehová kinkapaxkiyan, tlan chuwinanaw. Pero lhuwa tiku nitlan limaklakaskinkgo uma tamaskiwin. Satanás akgskgawilh Eva, chu xlakata uma taʼakgsanin makglakgalhinanin akinin (Gén. 3:​1-4). Adán nitlan limaklakaskilh uma tamaskiwin, akxni limawakalh Eva chu Jehová tuku nitlan xtlawanit (Gén. 3:12). Caín akgskgawilh Jehová akxni xmakgninita xtala, Abel (Gén. 4:9). La uku, atsinu ni putum películas lixkajnit chuwinankan. Chu chuna chuwinankan kʼescuela chu kputaskujut. Uma limasiya la nitlan wi kakilhtamaku. Komo nakgaxmataw ni laktlan tachuwin, max nachuna natsukuyaw chuwinanaw. Komo makgapaxuwaputunaw Jehová, ni kajwatiya kalakgmakgaw laklixkajnit tachuwin, wata kaliskujwi nalimalankiyaw Jehová kintachuwinkan. w22.04 4:​1-3

Jesús xʼakxilha chuna la xlilat tuku lhuwa xtapalh. Xlipaxuwa liwat chu vino (Luc. 19:​2, 6, 7). Makgtum, chuchut xatlan vino limaxtulh, wa xapulana milagro nema tlawalh (Juan 2:​10, 11). Nachuna, akxni nilh, klhakganit lu tapalaxla lhakgat (Juan 19:​23, 24). Pero tuku lhuwa xtapalh ni wa tuku tlakg xlakaskinka xwanit kxlatamat. Jesús masiyalh pi, komo pulana nawiliyaw xTamapakgsin Dios, Jehová nakinkamaxkiyan tuku maklakaskinaw (Mat. 6:​31-33). Lhuwa litamakgtayakgonit xtastakyaw Jehová xlakata tumin. Kalichuwinaw xliʼakxilhtit Daniel tiku wa: «Akxni aku xakstakma klakkaxwililh pi skujnanikan Jehová wa tuku tlakg xlakaskinka xʼama wan kkilatamat». Daniel liskujnit ni lhuwa tuku nakgalhi kxlatamat, limaklakaskinit xkilhtamaku chu tuku katsini xlakata tlakg naskujnani Jehová. Wampara: «Ni anan kkakilhtamaku tumin nema tlan naktamalakxtumi tasikulunalin nema Jehová kimaxkinit». w22.05 21, 22:​6, 7

Akxni likgalhtawakgayaw Biblia chu kilikgalhtawakgakan limasiyayaw pi paxkiyaw xaxlikana. Maski makgasata o nina makgas lakgapasaw xaxlikana, ankgalhin wi tuku katsinikan. Maski tuwa tamakgkatsi kgalhtawakgakan, tlan kitaxtu komo chuna tlawakan. Ni kimputumkan lakgatiyaw kgalhtawakgayaw, pero Jehová kinkaskiniyan pi chuna katlawaw xlakata naʼakgatekgsaw xaxlikana (Prov. 2:​4-6). Komo chuna natlawayaw, lu tlan nakinkakitaxtuniyan. Corey wan pi, akxni likgalhtawakga Biblia, kaj pulaktum versículo lakputsanani. Xla wan: «Klikgalhtawakga nota, kputsa notas marginales chu ktsuku lakputsanani. […] Chuna lu klitamakgtaya tuku klikgalhtawakgama». Maski chuna tlawayaw o ni, komo nalimaxtuyaw kilhtamaku nalakputsananiyaw Biblia chu nakgalhtawakgayaw, limasiyayaw pi xtapalh liʼakxilhaw xaxlikana (Sal. 1:​1-3). w22.08 17:13; 18:​15, 16

Akxni Jesús xlama kKatiyatni, maklakaskilh tamalakatsukin xlakata nakamasiyani xtamakgalhtawakgen xtayat xTlat. Kaʼakxilhwi pulaktum tuku kamasiyanilh. Jehová kapaxki putum latamanin. Kxta’akgchuwin xalak Sipi, Jesús kalitachuwinalh xtamakgalhtawakgen pulaktiy tamalakatsukin: kxkgakganat chichini chu sen. Umakgolh pulaktiy, lu xlakaskinka xlakata naʼanan latamat. Jehová chatum Dios lu xapaxkina, ni kajwatiya kamaxki kxkgakganat chichini chu sen tiku skujnanikgo, wata putum latamanin litamakgtayakgo umakgolh tamaskiwin (Mat. 5:​43-45). Jesús kamaklakaskilh umakgolh tamalakatsukin xlakata nakamasiyani xtamakgalhtawakgen pi Jehová lakaskin pi kakapaxkiw putum latamanin. Akxni akxilhaw la lu stlan kakgotanuma o lipaxuwayaw pi sen makaskgawiwi, kalilakpuwaw pi Jehová ni laksakpaxkinan. Xliʼakxilhtit tlan nakinkamakgpuwantiniyan na nakapaxkiyaw putum latamanin chu nakalitachuwinanaw xlakata Dios. w23.03 17:​9, 10

¿Tuku kaks lilakawa apóstol Juan? Kaks lilakawa akxni akxilhli chatum puskat tiku xkgewi tantum xaluku lapanit. Uma puskat limasiyakan «tiku sta xmakni», xtukuwani wa «xaLanka Babilonia». Xla katatlawa «talakgxtumit nema ni xlitatlawat» «mapakgsinanin xalak katiyatni» (Apoc. 17:​1-5). ¿Tuku kilhchanima «xaLanka Babilonia»? Nila kilhchani akgtum tamapakgsin, xlakata Apocalipsis wan pi katatlawa talakgxtumit nema ni xlitatlawat mapakgsinanin xalak katiyatni (Apoc. 18:9). Xlakata puskat kgewi xaluku lapanit masiya pi kamapakgsiputun. Chu na nila kakilhchani laklanka stananin tiku lhuwa tuku kgalhiputunkgo xla kxkakilhtamaku Satanás, xlakata Apocalipsis alistalh kalichuwinan chu kalimapakuwi «stananin xalak katiyatni» (Apoc. 18:​11, 15, 16). Kxamakgan Babilonia lu xʼanan ni xaxlikana takanajla. Wa xlakata xaLanka Babilonia kilhchanima ni xaxlikana takanajla nema anan kkakilhtamaku (Apoc. 17:​5, 18). w22.05 11:​14-16

Namin kilhtamaku natsetni nalilakpuwankgo komo xkamanankan naskujnanikgo Jehová. Natlatni katsikgo pi xkamanankan tuwa tuku titaxtukgo kxkakilhtamaku Satanás. Lhuwa natsetni xʼakstukan kamakgastakmakgo xkamanankan xlakata ni kgalhikgo xchixkukan o xchixkukan ni skujnanikgo Jehová. Ni kajwatiya natlatni tiku kaj chatum xtatayana Jehová tuwa makgkatsikgo nakamakgtayakgo xkamanankan napaxkikgo Jehová. Maski xanatlatni xtatayananin Jehová na tuwa makgkatsikgo. Komo chuna titaxtupat, ni kalilakgaputsa. Jehová tlan namakgtayayan. Kakatachuwinanti amakgapitsi natlatni chu nakatsiya la maklakaskinkgo putum tamakgtay nema kgalhiyaw akxni kakninanikgo Dios kfamilia (Prov. 11:14). Nachuna, kaskini Jehová tamakgtay xlakata nakatsiya la tlan nakatachuwinana minkamanan chu nakatsiya tuku lakpuwankgo chu makgkatsikgo (Prov. 20:5). w22.04 17:​4, 7; 18:9

Tlan namatliwakglhaw tapaxkit nema kgalhiniyaw Jehová komo nalakgapasaw xKgawasa, tiku limasiya xtayat xTlat (Heb. 1:3). Komo nalikgalhtawakgayaw Evangelios, liwana nalakgapasaw Jesús. ¿Lismaninita nalikgalhtawakgaya Biblia chali chali? Komo ni chuna tlawaya, tlan namatsukiya. Akxni nalikgalhtawakgaya tuku tlawalh chu wa Jesús, kuenta katlawa la xlikatsi. Jesús tlan xtalakatsuwinikan; asta xkachaxa laktsu kamanan (Mar. 10:​13-16). Xʼapóstoles tlan xmakgkatsikgo akxni akxtum xtatawilakgo; ni tuwa xmakgkatsikgo nawanikgo tuku xlakpuwankgo (Mat. 16:22). Jesús xlikatsi chuna la xTlat. Jehová ni tuwa talakatsuwinikan. Wa xlakata tlan tlawaniyaw oración chu tlan nawaniyaw putum tuku wi kkinakujkan. Liwana katsiyaw pi xla nikxni nitlan nakinkalakpuwaniyan. Xla kinkapaxkiyan chu kinkalilakgaputsayan (1 Ped. 5:7). w22.08 3:​4, 5

Jehová kiMalakatsukinakan, liwana kinkalakgapasan. Xla kalakgapasa chatunu latamanin tiku lamakgolh kKatiyatni (Sal. 139:​15-17). Xla akxilha talakgalhin nema kinkamatitaxtinikgon xapulana kinatlatnikan. Xla katsi pi tuku titaxtunitaw kkilatamatkan makgtanu chuna la likatsiyaw. Xlakata liwana kinkalakgapasan kinkalimasiyaniyan talakgalhaman (Sal. 78:39; 103:​13, 14). Jehová limasiyanita pi kinkatapatiputunan. Xla akgatekgsa pi xlakata tuku tlawalh xapulana chixku, putum akinin makglakgalhinanin litaxtuyaw chu niyaw (Rom. 5:12). Ni anan tuku tlan natlawayaw akinin chu amakgapitsi latamanin xlakata ni natlawayaw talakgalhin chu ni naniyaw (Sal. 49:​7-9). Pero Dios kinkalakgalhaman chu wi tuku tlawalh xlakata nakinkalakgmaxtuyan. La wan Juan 3:​16, xlakata Jehová kinkapaxkin malakgachalh xachastum xKgawasa xlakata nani kimpalakatakan (Mat. 20:28; Rom. 5:19). w22.06 3:​5, 6

Jehová xlimasiyanita pi katapati tiku tapatinankgo kxkilhtamaku Job. Job tayanilh ni xalaktlan xtachuwinkan Elifaz, Bildad chu Zofar. Jehová skinilh Job pi xkapalakaskilh kxʼoración. Akxni Job chuna tlawalh, Jehová sikulunatlawalh (Job 42:​8-10). Akxni wi tiku sitsiniyaw nitlan kinkakitaxtuniyan. Tasitsi xtachuna la takuka, chu Jehová kinkawaniyan pi kalakgmakgaw uma takuka (Efes. 4:​31, 32). Kinkawaniyan: «Kamakgxtakgti chu kalakgmakganti tasitsi» (Sal. 37:8). Akxni lilatamayaw uma tastakyaw lu kinkamakgtayayan ni natatatlayaw chu tlan natawila kintalakapastaknikan (Prov. 14:30). Akxni wi tiku sitsiniyaw kiʼakstukan nitlan tuku kinkatlawanikanan. Wa xlakata, akxni katapatiyaw amakgapitsin, kiʼakstukan tlan kinkakitaxtuniyan. Kgalhiyaw takaksni chu tlan skujnaniyaw Jehová. w22.06 10:​9, 10

Kintakgalhkgalhinkan la akgtum takgnu xalikan nema makgtaya kintalakapastaknikan chu kinkamakgtayayan ni kiʼakstukan nakinkamakgapaxuwakanan, chu ni nalaktlawayaw la talalinaw Jehová (1 Cor. 15:​33, 34). Takgalhkgalhin na kinkamakgtayayan ni nalakpuwanaw pi nitu litaxtu naliskujaw xlakata namakgapaxuwayaw Jehová. Kalakapastakwi pi Elifaz wanilh Job: «¿La tlan xaskulunku nalitaxtu chatum chixku […]?». Chu wampa: «Kaʼakxilhti, Dios ni kalipawan ksantos, chu nipara akgapun xaskulunku liʼakxilha» (Job 15:​14, 15). ¡Uma akgtum lanka taʼakgsanin! Kalakapastakwi, Satanás lakaskin pi chuna kalakpuwaw xlakata katsi pi chuna namakgatsankgatilhayaw kintakgalhkgalhinkan. Wa xlakata, kaliskujwi nalakgmakganaw uma taʼakgsanin. Kalipawaw pi Jehová lakaskin pi kskujnin kalatamaw putum kilhtamaku chu xla nakinkamakgtayayan nalakgchanaw uma latamat (1 Tim. 2:​3, 4). w22.10 25, 26:​8-10

Satanás xlakaskin pi Job xlakpuwa pi xpatinama xlakata Jehová xlakgmakganit. Akgtum kilhtamaku akxni kgalhakaw xkamanan Job xwayamakgo chu xpaxuwamakgo, Satanás limaklakaskilh tliwakga un xlakata chiki niku xwilakgolh xkaʼaktamalh (Job 1:​18, 19). Na tlawalh pi kʼakgapun xtaktachi lhkuyat chu xkamakgnilh xborregos Job, chu kskujnin tiku xkakuentajtlawamakgo (Job 1:16). Liwana tasiyalh pi un chu lhkuyat wi tiku malakgachalh. Job lakpuwa pi Jehová tiku xmalakgachanit, chu uma malakpuwanilh pi xtlawanit tuku Jehová ni xlakgati. Maski chuna, Job ni lixkajni lichuwinalh Jehová. Xkatsi pi chuna la xtitaxtunit kata Jehová xmaxkinit lhuwa tuku laktlan chu pi chuna la xmakgamakglhtinanit tuku laktlan, na xlimakgamakglhtinat xwanit tuku ni laktlan. Wa xlakata wa: «Chuntiyaku katamalankilh xtukuwani Jehová» (Job 1:​20, 21). w22.06 21:7

Jesús kamalakapastaknilh kstalaninanin tuku tatsokgnit kJuan 17:14. Akxilhnitaw la kgantaxtuma uma tuku xlichuwinankanit, liwaka uma 100 kata nema titaxtunit. ¿Tuku xlakata chuna wanaw? Jesús Mapakgsina litaxtulh kkata 1914 chu ni xlimakgas tamakxtulh Satanás kʼakgapun. La uku, Akgskgawini kajwatiya tlawa tuku nitlan kKatiyatni chu kgalhkgalhima namasputukan (Apoc. 12:​9, 12). Pero ni kajwatiya kgalhkgalhiwi. Xatasitsi kaputsastalanima xkachikin Dios (Apoc. 12:​13, 17). Wa xlakata kakilhtamaku lu kinkasitsinikgoyan. Pero ni kapekuaniw Satanás chu tiku stalanikgo. Kililakpuwanatkan la apóstol Pablo, tiku tsokgli: «Komo Dios kinkamakgtayayan, ¿tiku nakinkatlajayan?» (Rom. 8:31). Kalipawanaw Jehová. w22.07 18:​14, 15

Jesús xkatsi pi kxlikgalhsputni kakilhtamaku, lhuwa tiku xʼamakgo lichuwinankgo Dios. Xkatsi pi xʼama kgantaxtu tuku xlichuwinankanit: «Minkachikin xatapaxuwan natamakamastaniyan xlakata misoldados nawankgo» (Sal. 110:3). Komo wix makglichuwinana xalaktlan tamakatsinin, makgtayapat Jesús chu skujni xatalipaw namakgantaxtikgo tuku xlichuwinankanit. Xlikana pi lichuwinamaka Dios, pero na ananit tuku tuwa. Pulaktum tuku tuwa titaxtumaw wa taputsastalanit. Apóstatas, políticos chu xpulalinanin takanajla malakgatumikgo taʼakgsanin xpalakata kintaskujutkan. Komo kifamiliajkan, kintalilakgapasnikan chu tiku kataskujaw nakanajlakgo uma, max natlawaputunkgo pi nialh kaskujnaniw Jehová chu nialh kalichuwinaw xalaktlan tamakatsinin. Kmakgapitsi kachikinin, kintalamakgasitsinkan kinkatlawanikgoyan tuku nitlan, kinkachipakgoyan chu asta kinkatamaknukgoyan kpulachin. w22.07 8:1; 9:​5, 6

Jehová lakaskin kalismaniw nalikgalhtawakgayaw Biblia chu nalilakpuwanaw tuku likgalhtawakgayaw. Komo nalilatamayaw tuku katsiniyaw, kintakanajlakan chu la talalinaw tlakg natatliwakglha. Uma nakinkamakgtayayan natayaniyaw. Komo nalipawanaw xTachuwin, Jehová nakinkamaxkiyan xʼespíritu santo chu uma espíritu, nakinkamaxkiyan «litliwakga tuku latamanin nila kgalhikgo» xlakata natayaniyaw taputsan nema natitaxtuyaw (2 Cor. 4:​7-10). Jehová makgtayama «skujni xatalipaw chu xaskgalala» xlakata nakinkamaxkiyan lhuwa artículos, videos chu takilhtlin nema kinkamakgtayayan tliwakga natawila kintakanajlakan chu skgalalh natawilayaw (Mat. 24:45). Jehová kamasiyaninit xlakskujnin nalapaxkikgo chu tlan nalamamakgkatsinikgo akxni natitaxtukgo tuku tuwa (2 Cor. 1:​3, 4; 1 Tes. 4:9). Natalan kinkamakgtayakgoyan tliwakga nakgalhiyaw kintakanajlakan akxni titaxtuyaw tuku tuwa. w22.08 12:​12-14

Akxni kalitachuwinanaw amakgapitsin laktlan tayat nema kgalhikgo natalan, makgtayananaw tlakg nalapaxkikgo chu tlakg tlan nalatalalinkgo. Max asta natalan tiku tliwakga takanajla kgalhikgo ni lakxtum katilakpuwankgolh o asta nakatakgalhikgo taʼakglhuwit amakgapitsin. Wa uma tuku kaʼakgspulalh Pablo chu Bernabé, tiku lu tlan xlatalalinkgo. Xlita’akglhuwimakgo komo xlinkgolh Marcos o ni anta niku xʼamakgo lichuwinankgo Dios. Biblia wan: «Lu lakilhnikgolh, wa xlakata xlakan tapapitsikgolh» (Hech. 15:​37-39). Pero Pablo, Bernabé chu Marcos lakkaxtlawakgolh xtaʼakglhuwitkan. Titaxtulh kilhtamaku, Pablo tlan kalichuwinalh Bernabé chu Marcos (1 Cor. 9:6; Col. 4:10). Akinin na tlan nakatalakkaxtlawayaw taʼakglhuwit nema katakgalhiyaw natalan xalak congregación chu wa naʼakxilhaw laktlan xtayatkan. Chuna namakgtayananaw makxtum natawilayaw chu naʼanan takaksni. w22.08 23:​10, 11

Maski liskujaw nalilatamayaw xaʼakgstitum xlimapakgsin Jehová, ni nakalakputsananiyaw amakgapitsin chu nalakpuwanaw pi akinin tlakg xaʼakgstitum. Liwana katsiyaw pi Jehová «Juez xlikalanka katiyatni» (Gén. 18:25). Xla ni kinkalakgayawanitan nalakputsananaw. Kalichuwinaw xliʼakxilhtit José, xaʼakgstitum chixku. Xla ni kalakputsananilh amakgapitsin, maski nitlan likatsinika. Xnatalan nitlan likatsinikgolh, stamakgankgolh la skujni chu makanajlikgolh xtlat pi xninit. Makgapitsi kata alistalh, José katatanokglhpa xnatalan. Lhuwa limapakgsin xkgalhi, tlan palha xkalakputsananilh chu xkamalakgaxokgelh. Wa uma tuku xpekuanikgo xnatalan pi xkatlawanilh, maski nitlan xlimakgkatsikgo tuku xtlawakgonit. Pero José kawanilh: «Ni kapekuantit, ¿kwi kxlakgxokgo Dios?» (Gén. 37:​18-20, 27, 28, 31-35; 50:​15-21). José taktujulh chu lakpuwa pi kajwatiya Jehová xlakgchan nakalakputsanani xnatalan. w22.08 30:​18, 19

Jehová tlan nalimaklakaskinan xlakata nakgalhti xʼoración chatum tala. Wix tlan namakgtayanana maski kaxatukawa taskujut lakgayat, max wix kgolotsin, siervo ministerial, precursor, publicador, kgawasa, tiku lina kata, chixku o puskat. Akxni tiku paxki Jehová tasaskini tamakgtay, xla tlan nakamaklakaskin lakgkgolotsin chu amakgapitsi kskujnin xlakata “tlan namamakgkatsini” (Col. 4:11). Akgtum lanka talakgalhaman skujnaniyaw Jehová chu kamakgtayayaw kinatalankan. Tlan makgtayananaw akxni anan akgtum epidemia, akxni wi tuku lakapala la o akxni kinkaputsastalanikanan. Pero maski max lu kamakgtayaputunaw amakgapitsin, kifamiliajkan na tuwa tuku titaxtumakgolh. Maski chuna, kamakgtayaputunaw natalan chu Jehová lu paxuwa akxni akxilha pi tlawayaw putum tuku matlaniyaw (Prov. 19:17). w22.12 22:​1, 2

Tapaxkit wa tuku tlawa pi tlan nalalipawanaw. Jesús wa pi pulaktiy tlakg xlakaskinka limapakgsin wa napaxkiyaw Jehová chu nakapaxkiyaw kintalatamankan (Mat. 22:​37-39). Komo paxkiyaw Jehová, likatsiputunaw la xla, tiku tlakg tlan lipawankan. Akgtum liʼakxilhtit, tapaxkit nema kakgalhiniyaw kinatalankan tlawa pi ni nalichuwinanaw tuku kinkalitachuwinankgonitan. Nikxni kalichuwinaw tuku nitlan xkamamakgkatsinilh o xkamamaxanilh. Komo taktujuyaw amakgapitsin nakinkalipawankgoyan. Kstalanina Cristo tiku taktuju ni lichuwinan tamakatsin nema ni katsikgo amakgapitsin kaj xlakata kaks nakamalakawani (Filip. 2:3). Ni katilimasiyalh pi xlakaskinka litaxtu chu pi wi tuku katsi nema nila lichuwinan. Nachuna, komo taktujuyaw, ni katilichuwinaw tuku akinin lakpuwanaw nema ni lichuwinan Biblia chu kilikgalhtawakgakan. w22.09 12:​12, 13

Chatum ángel wanilh Daniel pi xkachikin Dios xʼama akgatekgsa tuku libro xla Daniel lichuwinalh pi xʼama la, pero tiku nitlan likatsikgo ni x’amakgo akgatekgskgo (Dan. 12:10). La uku kilimasiyatkan pi ni lakxtum katalayaw tiku lixkajni likatsikgo (Mal. 3:​16-18). Jehová kamamakxtumima tiku lu “xlakaskinka litaxtunikgo”, tiku tapakgsinikgo. ¿Ni xlikana pi lakaskinaw pi nachuna kakinkaʼakxilhni? Lamaw kkilhtamaku niku lu xlakaskinka tuku lama. Pero nialh makgas nala tuku tlakg kaks malakawaninan. Talakatsuwima kilhtamaku akxni nasputa putum tuku nitlan. Chu naʼakxilhaw la nakgantaxtu tuku Jehová malaknunilh Daniel: «Kxlisputni kilhtamaku natakiparaya xlakata namakglhtinana tuku lakgchanan» (Dan. 12:13). ¿Lakaskimpat kachilha kilhtamaku akxni Daniel chu tiku xkapaxkiya nema nikgonita, nalakastakwanankgo? Komo chuna, lu kaliskujti xlakata ni namakgxtakga Dios, chu mintukuwani natsokgwilikan klibro xla latamat chuna la nialhla nataxapa. w22.09 24:17; 25:​19, 20

Uma max lu makgpuwantinilh Ezequiel. ¿Tuku xlakata? Max lakapastakli pi Jehová xmaklakaskinit watiya uma tachuwin akxni kalaksakli Moisés chu Isaías la xpalakachuwinanin (Éx. 3: 10; Is. 6:8). Ezequiel xkatsi pi Jehová xkamakgtayanit xpalakachuwinanin namakgantaxtikgo laktuwa taskujut. Wa xlakata, akxni Dios makgtiy wanilh «kmalakgachaman», katsilh pi Jehová xʼama makgtaya. Klibro xla Ezequiel makglhuwa tekgsaw tachuwin: «Jehová kimakatsinilh xtachuwin» (Ezeq. 14:2). Chu makglhuwa wan: «Amakgtum Jehová kimakatsinilh xtachuwin» (Ezeq. 6:1). Wa xlakata Ezequiel liwana xkatsi pi wa Jehová xmalakgachanit. Nachuna, xlakata xtlat sacerdote xwanit, max masiyanilh pi Jehová ankgalhin kawani xpalakachuwinanin pi nakamakgtaya. Jehová kawanilh Isaac, Jacob chu Jeremías: «Akit ktawilan» (Gén. 26:24; 28:15; Jer. 1:8). w22.11 3:3

Maski Adán chu Eva makglakgalhinankgolh chu kamatitaxtinikgolh linin putum xkamanankan, Jehová nitu lakgpalima tuku xlakpuwanit natlawa (Is. 55:11). Jehová lakaskin pi tiku ni makgxtakgkgo kalatamakgolh putum kilhtamaku. Kalilakpuwaw putum tuku Jehová wanit chu tlawanit xlakata namakgantaxti xtalakaskin. Jehová malaknunit pi nakamalakastakwani tiku nikgonita chu nakamaxki talakaskin nalatamakgo putum kilhtamaku (Hech. 24:15; Tito 1:​1, 2). Job xkatsi pi Jehová lu kamalakastakwaniputun tiku nikgonita (Job 14:​14, 15). Palakachuwina Daniel xkatsi pi xʼamaka kamalakastakwanikan latamanin chu tlan xlatamakgolh putum kilhtamaku (Sal. 37:29; Dan. 12:​2, 13). Judíos xalak xkilhtamaku Jesús xkatsikgo pi Jehová tlan xkamaxkilh kskujnin tiku ni makgxtakgkgo «latamat nema ni kgalhi xlisputni» (Luc. 10:25; 18:18). Jesús lichuwinalh uma tamalaknun, chu akxni xla nilh xTlat malakastakwanilh (Mat. 19:29; 22:​31, 32; Luc. 18:30; Juan 11:25). w22.12 5:​8, 9

Jehová lakaskin kalakgtalakatsuwiw (Sant. 4:8). Xla kiDioskan, kinTlatkan chu kiʼamigojkan litaxtuputun. Xla kgalhti kiʼoracioneskan chu kinkamakgtayayan akxni kgalhiyaw taʼakglhuwit. Maklakaskin xkachikin xlakata nakinkamasiyaniyan chu nakinkakuentajtlawayan. Tlan nalakgtalakatsuwiyaw Jehová k’ oración, akxni likgalhtawakgayaw xTachuwin chu lilakpuwanaw. Uma natlawa pi napaxkiyaw chu napaxtikatsiniyaw. Nakgalhakgaxmatputunaw chu namaxkiputunaw takaknin nema xla lakgchan (Apoc. 4:11). Akxni tlakg lakgapasaw, tlakg lipawanaw xla chu xkachikin nema lakkaxwilinit xlakata nakinkakuentajtlawayan. Akgskgawini maxlajwaniputun la lipawanaw Jehová chu xkachikin. Pero tlan namakgatlajayaw. Komo nakgalhiyaw tliwakga takanajla chu lu nalipawanaw Jehová, nikxni katimakgxtakgwi chu chuntiya nalipawanaw xkachikin (Sal. 31:​13, 14). w22.11 14:​1-3

Lhuwa kstalaninanin Cristo katamaknukanit kpulachin chu kalipekua wi xlatamatkan xlakata paxkikgo Jehová. Liwana lakkaxwilikgonit ni namakgatsankgananikgo Jehová chuna la kgalhtutu hebreos tiku lakgtaxtukgolh kʼhorno xlakata ni makgxtakgkgolh Jehová. Salmista David xkatsi pi lu xlakaskinka ni namakgatsankgananiyaw Jehová. Xla tsokgwililh: «Jehová wa tiku nakamalakgaxokge kachikinin. Oh, Jehová, kakililakputsanani tuku tlan ktlawanit, chuna la ni kmakgatsankgananinanit» (Sal. 7:8). Chu wampa: «Tuku xaʼakgstitum chu tuku xatlan kakinkuentajtlawakgolh» (Sal. 25:21). Tuku tlakg xlakaskinka kkilatamatkan wa pi ni namakgxtakgaw Jehová, chu ni namakgatsankgananiyaw. Komo chuna natlawayaw, namakgkatsiyaw la salmista tiku tsokgwililh: «Paxuwakgo tiku ni makgatsankgananinankgo, tiku lilamakgo xlimapakgsin Jehová» (Sal. 119:1). w22.10 17:​18, 19

Tuku Jehová litachuwinalh Job, lu lakgpalinilh xlatamat. Jehová wanilh Job pi xlilakpuwa makgapitsi tuku kaks malakawaninan nema xla xmalakatsukinit. Uma xʼama makgtaya nakatsi pi Jehová kgalhi lhuwa liskgalala chu pi tlan nakakuentajtlawa xlakskujnin. Akgtum liʼakxilhtit, Job akxilhli pi komo Jehová kamaxki animales tuku maklakaskinkgo xlakata nalatamakgo, na tlan xkuentajtlawalh (Job 38:​39-41; 39:​1, 5, 13-16). Akxni lilakpuwa tamalakatsukin, Job lhuwa tuku katsinilh xlakata xtayat Dios. Akinin na tlan tlakg nalakgapasaw Dios akxni naʼakxilhaw xtamalakatsukin. Lakgachunin max tuwa namakgkatsiyaw chuna natlawayaw. Komo lamaw kʼakgtum lanka kachikin, max nila akxilhaw tamalakatsukin chali chali. Chu maski lamaw kʼakgtum aktsu kachikin, max ni kgalhiyaw kilhtamaku xlakata naʼakxilhaw, pero lu nakinkamakgtayayan komo naʼakxilhaw tamalakatsukin. w23.03 15:​1, 2

Jesús wa pi kxaʼawatiya kilhtamaku “xʼama tachiki tiyat” chu x’ama anan atanu tuku masputunan (Luc. 21:11). Na wa pi xʼama talhuwi tuku nitlan, chu uma akxilhaw akxni latamanin lakatsalakgo limapakgsin, latalatlawakgo chu lamakgnikgo (Mat. 24:12). Jesús ni wa pi uma kajwatiya xʼamakgo titaxtukgo tiku ni skujnikgo Jehová. Lhuwa kskujnin Jehová lu lipatinankgonit tuku masputunan (Is. 57:1; 2 Cor. 11:25). Jehová max ni katitlawalh milagro xlakata nakinkamakgtayayan akxni kaj lakapala wi tuku la, pero nakinkamakgtayayan ni lu nalakgaputsayaw chu nakgalhiyaw takaksni. Ni lu katilakgaputsaw komo makaxnitaw tuku namaklakaskinaw. ¿Pero ni katilimasiyalh uma pi ni lipawanaw Jehová? Nichuna. Akxni lakkaxwiliyaw tuku natlawayaw, limasiyayaw pi kanajlayaw pi xla nakinkakuentajtlawayan. ¿Tuku xlakata chuna wanaw? Xlakata Biblia kinkamasiyaniyan ni kalipekua nawiliyaw kilatamatkan. w22.12 18:​9, 10

Akxni José xtanuma kpulachin, Jehová tlawalh pi faraón makgtiy xmanixnalh. Wa xlakata akxni katsilh pi José tlan xwan tuku xkilhchanima tamanixnat, matasaninalh. Xlakata Jehová makgtayalh, José ni kajwatiya wanilh tuku xkilhchanima xtamanixnat, na wanilh tuku xlitlawat xwanit. Uma kaks malakawanilh faraón. Akxni akxilhli pi Jehová xmakgtayama José, lakgayawalh pi wa xpulalilh la xmastokgka liwat kputuminika Egipto (Gén. 41:​38, 41-44). Titaxtulh kilhtamaku, akglhuwa kata analh tatsinkstat kʼEgipto, chu nachuna kCanaán, niku xwilakgo xfamilia José. Xlakata talakgatay nema xkgalhi José, tlan kamakgtayalh xfamilia, familia niku xʼama min Mesías. Liwana tasiya pi wa Jehová tiku tlawalh pi tuku José xtlawa tlan xkitaxtunilh. Jehová limaklakaskilh tuku nitlan xlakkaxwilikgonit xnatalan José xlakata namakgantaxti xtalakaskin. w23.01 16, 17:​11, 12

Kuenta natlawayaw xlakata nitu nalaktlawa la talalinaw Jehová. Uma nakinkamakgtayayan natamakgxtakgaw kxtapaxkit Dios (Prov. 22:3; Jud. 20, 21). Apóstol Pablo kawanilh kstalaninanin Cristo pi kuenta xlitlawatkan xwanit xtayatkan. Akgtum liʼakxilhtit, katsokgnanilh kstalaninanin Cristo xalak Éfeso: «Kuenta katlawatit pi chuna la lipimpatit milatamatkan nichuna kawa la tiku ni liwana lakapastaknankgo, wata chuna la tiku xalakgskgalalan» (Efes. 5:​15, 16). Biblia kinkawaniyan pi kaʼakgatekgswi «tuku xtalakaskin Jehová», chu chuna tlan natayaniyaw tuku Satanás nakinkalilakputsananiyan (Efes. 5:17). Xlakata tlan tuku nalaksakaw, kiliʼakgatekgsatkan «tuku xtalakaskin Jehová». ¿La natlawayaw? Nalikgalhtawakgayaw xTachuwin Dios chu nalilakpuwanaw. Akxni naʼakgatekgsaw xtalakaskin Jehová chu naliskujaw xlakata nakgalhiyaw «xtalakapastakni Cristo», ni tuwa katimakgkatsiw nalikatsiyaw «la tiku xalakgskgalalan», asta maski ni anan akgtum limapakgsin kBiblia nema nakinkawaniyan tuku kilitlawatkan (1 Cor. 2:​14-16). w23.02 16, 17:​7-9

¿La xlimakgasni kaxakaya kminchik? Max akxni nina xpina tawilaya anta, liwana kaxaka. ¿Pero tuku xlalh komo nialh xkaxaka? Pokgxni lakapala xtaʼakgstokgtawilalh. Xlakata minchik xaskulunku natawila, xlakaskinka ni xmakgasni nakaxakaya. Nachuna kilitlawatkan xlakata kintalakapastaknikan chu la likatsiyaw. Akxni nina xtamunuyaw lu liskujwi nalakgpaliyaw kilatamatkan chu nalakgmakganaw «putum tuku maxkajwani makni chu espíritu» (2 Cor. 7:1). Pero la uku xlakaskinka nakgalhakgaxmataw xtastakyaw apóstol Pablo: «Xlilat chuntiya nakgalhiyatit akgtum xasasti talakapastakni» (Efes. 4:23). Anan tuku «lixkajni» kkakilhtamaku nema xtachuna la «pokgxni» chu kuenta natlawayaw ni nataʼakgstokgtawila kkinakujkan. Xlakata nichuna nakinkaʼakgspulayan chu skulunku natawilayaw kxlakatin Jehová, ni xmakgasni kililakputsananitkan kintalakapastaknikan, la likatsiyaw chu tuku tlawaputunaw. w23.01 8:​1, 2

¿Lilakpuwanita la xtimakgkatsi komo xtikgaxpatni Jesús akxni xmasiya? Akxni Jesús tamunulh chu lilaksakka espíritu santo, lakapastakli kxlatamat kʼakgapun akxni nina xmin kKatiyatni. Putum tuku Jesús xmasiya xkilhtiya kxaSanto Tatsokgni. Uma litasiya kxapulana tachuwin nema wa akxni aku xtamununit, chu nachuna xaʼawatiya tachuwin nema wa akxni xʼamaja niy (Deut. 8:3; Sal. 31:5; Luc. 4:4; 23:46). Akgtutu kata aitat nema lichuwinalh Dios, Jesús ankgalhin likgalhtawakgalh Tatsokgni, anta xkilhtiya tuku xmasiya chu xwan tuku xkilhchanima (Mat. 5:​17, 18, 21, 22, 27, 28; Luc. 4:​16-20). Akxni Jesús nina xmatsuki xtaskujut, xlismaninit nalikgalhtawakga xTachuwin Dios chu xkakgaxmatni amakgapitsin akxni xlikgalhtawakgakgo chu xlichuwinankgo. Max xkakgaxmatni xnatlatni, María chu José, akxni xlikgalhtawakgakgo Tatsokgni (Deut. 6:​6, 7). Jesús xkataʼan xfamilia akgatunu sábado ksinagoga chu kuenta xtlawa akxni xlikgalhtawakgakan Tatsokgni (Luc. 4:16). Chu alh kilhtamaku, xʼakstu tsukulh likgalhtawakga. w23.02 8:​1, 2

Lhuwa tuku tlawa pi napaxkiyaw Jehová. Akgtum liʼakxilhtit, wix katsininita pi xla wa “tiku malakatsukinit latamat” chu kinkamaxkiyan «putum [...] xalaktlan tamaskiwin» (Sal. 36:9; Sant. 1:17). Putum tuku kgalhiya Jehová maxkinitan. Talakgmaxtut lu xatlan xtamaskiwin Jehová. ¿Tuku xlakata chuna wanaw? Kalilakpuwaw la xlilhuwa lapaxki Jehová chu xKgawasa. Jesús wa: «XaTlat kimpaxki» chu «Kpaxki xaTlat» (Juan 10:17; 14:31). Chuna la titaxtunit lhuwa millones kata, Jehová chu Jesús tlakg tlan latalalinkgonit (Prov. 8:​22, 23, 30). Kalilakpuwanti takatsanajwat nema makgkatsilh Jehová akxni mastalh talakaskin pi xKgawasa xpatinalh chu xnilh. Pero xlakata Jehová lu kinkapaxkiyan, makamastalh xKgawasa tiku lu paxki xlakata latamanin tlan nalatamakgo putum kilhtamaku (Juan 3:16; Gál. 2:20). Wa uma tuku tlakg kinkamakgpuwantiniyan napaxkiyaw Dios. w23.03 4, 5:​11-13

Kililakgmakganatkan xtamasiykan apóstatas. Jesús palha kastakyawalh makgapitsi kstalaninanin xalak Pérgamo xlakata xmapitsimakgo congregación (Apoc. 2:​14-16). Pero kstalaninanin Cristo xalak Tiatira, kawanilh laktlan tachuwin xlakata xlakgmakgankgonit «ni xaxlikana xtamasiy Satanás» chu kamakgpuwantinilh ni namakgxtakgkgo xaxlikana (Apoc. 2:​24-26). Kstalaninanin Cristo tiku xtaxlajwanikgonit xtakanajlakan chu xmastakgonit talakaskin pi xkaʼakgskgawilh ni xaxlikana tamasiy xlimakgxtakgatkan xwanit uma. Nachuna, talakaskin nalakgmakganaw tamasiy nema ni tatalakxtumi tuku lakpuwan Jehová. Max apóstatas nalimasiyakgo pi «kakninanikgo Dios», pero «ni lilatamakgo» tuku skin Dios (2 Tim. 3:5). Komo liwana lakputsananiyaw xTachuwin Dios, tlakg ni tuwa nalakgapasaw chu nalakgmakganaw ni xaxlikana tamasiy (2 Tim. 3:​14-17; Jud. 3, 4). Lu xlakaskinka nakatsiyaw komo Jehová makgamakglhtinan kintakakninkan. Komo tlawamaw tuku nitlan, lakapala kalakgpaliw (Apoc. 2:​5, 16; 3:​3, 16). w22.05 4:9; 5:11