Octubre

Kimputumkan tlan namakgtayananaw ktamakxtumit akxni mastayaw kintakgalhtinkan chu kilhtliyaw. Makgapitsi tuwa makgkatsikgo nakilhtlikgo chu namastakgo xtakgalhtinkan. ¿Nachuna akgspulayan? Kalilakpuwanti tuku kamakgtayanit amakgapitsin. Makgapitsin akxilhkgonit pi lu kamakgtayanit nakilhtlinikgo Jehová xliputum xnakujkan. Akxni lakkaxwiliya tuku nataʼakxilha ktamakxtumit kalitsakgsa takilhtlin. Kaʼakxilhti la tatalakxtumi takilhtlin tuku natalichuwinan ktamakxtumit. Uma namakgtayayan kuenta natlawaya tuku wan takilhtlin chu ni wa la kilhtliya. Makgapitsi lu tuwa makgkatsikgo namastakgo xtakgalhtinkan ktamakxtumit. ¿Tuku tlan nakamakgtaya? Nalismanikgo namastakgo xtakgalhtinkan. Kalakapastakti pi ni talakaskin lu lhman nawan mintakgalhtin. Jehová lu xtapalh akxilha putum tuku tlawayaw xlakata namastayaw kintakgalhtinkan maski pekuanaw. w22.04 7, 8:​12-15

Tachuwin «kimakgtayana» kilhchanima tiku tokgosun makgtaya tiku skima tamakgtay. Kalilakpuwaw pi Jehová tokgosun an lakgmaxtu tiku titaxtuma tuku tuwa. Uma kinkamasiyaniyan pi Jehová lu kinkamakgtayaputunan. Xlakata Jehová kinkatawilan, tlan xatapaxuwan tayaniyaw tuku tuwa. ¿La kinkamakgtayayan Jehová? Klibro xla Isaías tekgsaw xatakgalhtin. Lhuwa tuku Dios matsokgwilinilh Isaías wi tuku kamasiyani kskujnin xala uku. Akxni Isaías lichuwinan Jehová makglhuwa maklakaskin tachuwin nema ni tuwa akgatekgskan. Akgtum liʼakxilhtit, capítulo 30 maklakaskin lakstlan liʼakxilhtit xlakata nalichuwinan la Jehová kamakgtaya xkachikin. Anta wan pi Jehová 1) kaks kgaxmata kiʼoracioneskan chu kinkakgalhtiyan, 2) kinkapulalinan chu 3) kinkasikulunatlawayan la uku chu na nakinkasikulunatlawayan kkilhtamaku nema aku mima. w22.11 8:​2, 3

Ktamakatsinin nema Jesús kamalakgachanilh natalan xalak Esmirna chu Filadelfia kawanilh pi ni xpekuanikgolh taputsastalanit, xlakata Jehová xʼama kasikulunatlawa komo ni xmakgxtakgkgolh (Apoc. 3:10). Xlilat nalilakpuwanaw pi nakinkaputsastalanikanan, chu lu xlakaskinka skgalalh natawilayaw xlakata natayaniyaw (Mat. 24:​9, 13; 2 Cor. 12:10). Libro xla Apocalipsis kinkawaniyan pi «kxkilhtamaku Malana», xlakskujnin Dios xʼamaka kaputsastalanikan chu uma kgantaxtuma kkinkilhtamakujkan (Apoc. 1:10). Capítulo 12 wan pi «analh akgtum guerra anta kʼakgapun» akxni tawilalh xTamapakgsin Dios. Miguel, tiku maxkika Tamapakgsin, chu xʼángeles talatlawakgolh Satanás chu xdemonios (Apoc. 12:​7, 8). Xtalamakgasitsin Dios kamakgatlajaka chu kamakaminka kKatiyatni, niku lu kamakgapatinamakgolh latamanin (Apoc. 12:​9, 12). w22.05 5:​12, 13

Tuku laksaka Jehová ankgalhin xaʼakgstitum. Xla ni laksakpaxkinan. Akxni wi tiku tapati ni kuenta tlawa la tasiya, la xlilhuwa tumin kgalhi, komo xlakaskinka litaxtu o komo wi tuku tlan tlawa (1 Sam. 16:7; Sant. 2:​1-4). Nila wanikan Jehová tuku xlitlawat chu na nila xokgonikan. Chu tuku laksaka nichuna tlawa kaj xlakata tuku makgkatsi (Éx. 34:7). Jehová wa tlakg xatlan Juez xlakata kinkaʼakgatekgsniyan chu katsi putum tuku titaxtuyaw (Deut. 32:4). Tiku tsokgkgolh Tatsokgni xaHebreo xkatsikgo pi chuna la tapatinan Jehová ni xtachuna la tapatinankgo latamanin. Lakgachunin maklakaskinkgolh tachuwin hebreo nema maktum libro wan pi «uma tatapatin wa nema Dios masiyani chatum makglakgalhina». Uma libro wampara: «Nikxni limaklakaskinkan xlakata la chatum lataman tapati achatum». Kajwatiya Jehová tlan tapati chatum lataman tiku nitlan limakgkatsi xtalakgalhin. w22.06 4:​10, 11

Komo miʼakstu kamakgastakpat minkamanan, o minchixku ni skujnani Jehová, liwana kakatsi pi miliʼakxilhtit kamatliwakglha chu kamakgtaya amakgapitsin. ¿Chu komo akxilha pi tuku tlawapat ni makgtayama minkgawasa o mintsumat? Kalakapastakti pi lin kilhtamaku kamakgastakkan kamanan. Akxni chana akgtum talhtsi max nalilakpuwana komo tuku chanti namasta xtawakat. Maski ni katsiya tuku nakitaxtu, munuwiliya xlakata tlan nastaka (Mar. 4:​26-29). Xtachuna la uma, max namin kilhtamaku nalilakpuwana komo tuku masiyaniya minkgawasa o mintsumat nalakgchan xnaku. Xlikana, wix ni katsiya tuku nakitaxtu. Pero komo natlawaya putum tuku matlaniya xlakata namasiyaniya, namakgtaya xlakata tlan nastaka xtakanajla. w22.04 19, 20:​16, 17

Akxni Salomón kskujnani Jehová, xʼakxilhkan chuna la xlilat. Akxni kgawasaku xwanit chu nina makgas la xmapakgsinama, skinilh Jehová xtapulalit xlakata xkatsi pi nila putum tlan xtlawa (1 Rey. 3:​7-9). Nachuna, xkatsi tuku nitlan kitaxtu akxni tlankajwanankan. Lu nitlan, pero chuna la titaxtulh kilhtamaku patsankgalh xtastakyaw Dios. Akxni akglhuwata kata la xmapakgsinama, tlankajwanalh chu nialh kgalhakgaxmatli xlimapakgsin Dios. Akgtum liʼakxilhtit, Limapakgsin xwan pi mapakgsinanin hebreos “ni lhuwa lakpuskatin xlitatawilatkan xwanit, xlakata ni xlakgpalinikgolh xnaku” (Deut. 17:17). Salomón ni kgalhakgaxmatli limapakgsin chu kgalhilh 700 lakpuskatin chu 300 concubinas (1 Rey. 11:​1-3). Max lakpuwa pi nitu xʼama la. Tuku tlawalh nitlan kitaxtunilh xlakata tamakgatlinilh Jehová (1 Rey. 11:​9-13). w22.05 23:12

Latamanin wi tuku lu xlakaskinka xlilaksakatkan: ¿natatayakgo Jehová tiku lakgchan namapakgsinan putum kakilhtamaku, o natatayakgo Satanás, xtalamakgasitsin Dios? Nila chatiy tatayakan. Tuku nalaksakaw nalakgpali kilatamatkan putum kilhtamaku (Mat. 25:​31-33, 46). Akxni lama nawan «lhuwa tapatin», kskujnin Jehová tiku ni namakgxtakgkgo nakawilinikan akgtum lilhka xlakata nalakgtaxtukgo (Apoc. 7:14; 14:​9-11; Ezeq. 9:​4, 6). Komo wix tatayanitata xtamapakgsin Jehová, lu tlan tuku laksaknita. Max na kamakgtayaputuna amakgapitsin nachuna natlawakgo. Namakglhtinankgo tasikulunalin tiku ni makgxtakgkgo chu tatayakgo xtamapakgsin Jehová. Nachuna, tlan namaklakaskinaw tuku katsininitawa xlakata nakamakgpuwantiniyaw amakgapitsin tlan tuku nalaksakkgo chu ni nalakgpalikgo tuku laksakkgonit. w22.05 15:​1, 2

Kilikgalhakgaxmatatkan Jehová, chu ni kintalamakgasitsinkan. Job lu kuenta tlawalh akxni Jehová tachuwinalh. Xtachuna la komo Jehová xwanilh: «Akit kakxilhma putum tuku titaxtupat. ¿Lakpuwana pi nila ktikuentajtlawan?». Job taktujulh chu paxtikatsinilh Jehová xlakata tlan xlikatsi, wanilh: «Kaj xakkgaxmatnit mimpalakata, pero la uku xlikana kilakgastapu kliʼakxilhman» (Job 42:5). Akxni Job wa umakgolh tachuwin, max antiyaku xwi kxlakni lhkaka chu xmakni xlitsama tsitsi. Maski chuna xtitaxtuma, Jehová wanilh pi xpaxki chu pi xmakgapaxuwa (Job 42:​7, 8). La uku, max latamanin lixkajni nakinkalakgmakgankgoyan. Max namaxkajwiputunkgo kintukuwanikan o xtukuwani xkachikin Jehová. Xliʼakxilhtit Job masiya pi Jehová lipawan pi ni katimakgxtakgwi akxni natitaxtuyaw tuku tuwa. w22.06 23, 24:​15, 16

Maski kʼakgapun napaxuwakan xlakata masputukanita nawan xaLanka Babilonia, wi atanu tuku nalipaxuwaparakan (Apoc. 19:​1-3). Wa tuku lu tlan lichuwinan libro xla Apocalipsis: «xputamakgaxtokgni Borrego». Putum tiku litakgatsikgo 144,000 wilakgolh nawan kʼakgapun akxni atsinu tsankga natsuku Armagedón, pero uma kilhtamaku nina katitlawaka «xputamakgaxtokgni Borrego» (Apoc 21:​1, 2). Tamakgaxtokgat natlawakan akxni sputnita nawan Armagedón, akxni putum xtalamakgasitsin Dios kamasputukanita nawan (Sal. 45:​3, 4, 13-17). ¿Tuku kilhchanima xpalakatakan tiku namakgtlawakgo «xputamakgaxtokgni Borrego»? Kʼakgtum tamakgaxtokgat tamakgaxtokgkgo chatum chixku chu chatum puskat. Kʼuma tamakgaxtokgat nema kaj wi tuku kilhchanima natamakgaxtokgkgo Mapakgsina, Jesús, chu «tsumat litatawilat», nema kakilhchanima 144,000 tiku xatalaksakni. Jesús chu 144,000 akxtum namapakgsinankgo kKatiyatni 1,000 kata (Apoc. 20:6). w22.05 17:​11-13

Jesús wa pi kxlikgalhsputni kakilhtamaku xʼama laksaka «skujni xatalipaw chu xaskgalala» tiku xkinkamaxkin tuku maklakaskinaw kkintakanajlakan (Mat. 24:45). Uma skujni palha xʼama skuja, chu chuna tlawama. Jesús kamaklakaskin xatalaksakni kstalaninanin xlakata nakamaxkikgo «xtawaykan akxni xlilat» amakgapitsi kskujnin Dios chu latamanin tiku limasiyakgo takanajla. Tiku xatalaksakni ni lakpuwankgo pi xmalanakan xtakanajlakan amakgapitsin (2 Cor. 1:24). Wata katsikgo pi Jesucristo «xpuxkukan chu xcomandantejkan» (Is. 55:4). Lata kkata 1919, skujni xatalipaw tlawanit lhuwa likgalhtawakga xlakata latamanin nalakgapaskgo xaxlikana. Kkata 1921, maxtulh ktachuwin xaʼinglés libro El Arpa de Dios xlakata xkamasiyanika latamanin tuku pulana masiya Biblia. Chu chuna la talakgpalitilhalh kilhtamaku, kamaxtuka atanu libros. ¿Tuku libro makgtayan wix nalakgapasa chu napaxkiya Jehová? w22.07 10:​9, 10

Jehová wa tiku tlakg lakgalhamanan. Kaxatukawa tuku namaxkiya, xla tlakg lhuwa namaspitniyan (Mar. 10:​29, 30). Maski talakatsuwima xlisputni uma kakilhtamaku, Jehová namaxkiyan tlakg xatlan latamat nema nalipaxuwaya la uku. Lata akxni natamunuya tlan naskujnaniya minTlat xalak akgapun xliputum kilhtamaku. Tapaxkit nema kgalhiniya Jehová chuntiya nastaka, chu tlan nalatapaya putum kilhtamaku chuna la xla. Akxni natamakamastaniya Jehová chu natamunuya, wix namaxkiya minTlat xalak akgapun tuku lu lhuwa xtapalh. Putum tuku kgalhiya chu tuku lipaxuwanita kmilatamat, Jehová maxkinitan. Wix tlan namaxkiya tiku malakatsukilh akgapun chu Katiyatni pulaktum tuku xla ni kgalhi: mintakaknin (Job 1:8; 41:11; Prov. 27:11). Ni anan atanu tuku tlakg tlan natlawaya kmilatamat. w23.03 6:​16, 17

Tiku kgawasaku o tsumatku max makgkatsi pi lu talakgxtumiputun, max amakgapitsin natlawaputunkgo katlawalh talakgxtumit nema ni xlitatlawat. Satanás lakaskin katlawa tuku nitlan. ¿Tuku namakgtayayan ni natlawaya tuku matlawiputunkana? (1 Tes. 4:​3, 4). Akxni natlawaniya oración Jehová, kawani la makgkatsiya chu kaskini litliwakga (Mat. 6:13). Kalakapastakti pi xla makgtayaputunan, ni kajwatiya lakputsananiputunan (Sal. 103:​13, 14). Ni talakaskin miʼakstu nalakkaxtlawaya uma. Kakawani minatlatni tuku titaxtupat. Xlikana pi tuwa nakalitachuwinana minatlatni tuku ni lakaskina pi amakgapitsin nakatsikgo, pero lu xlakaskinka chuna natlawaya. Komo nalikgalhtawakgaya Biblia chu nalilakpuwana xtastakyaw, tlakg ni tuwa katimakgkatsi nalaksaka tuku makgapaxuwa Jehová. Naʼakxilha pi ni talakaskin akgtum limapakgsin xlakata putum tuku naʼakgspulayan. w22.08 5:​10-12

Kstalaninanin Cristo tiku pulalinkgo familia lu lilakgaputsakgo xlakata la nakamaxkikgo xfamiliajkan tuku nawakgo o la naxokgo niku wilakgo o tuku laklinkgo. Max asta lakpuwankgo pi komo namakgatsankgakgo xtaskujutkan, nila katitekgskgolh atanu. O max lakpuwankgo pi ni kati’akchanilh kaj aktsu tumin. Satanás limaklakaskinit uma xlakata makgapitsin nialh naskujnanikgo Jehová. Satanás lakaskin kakanajlaw pi Jehová ni kinkalilakgaputsayan chu pi ni kintikamakgtayan xlakata tlan nakamaxkiyaw kifamiliajkan tuku maklakaskinkgo. Komo chuna natsukuyaw lakpuwanaw max nalakpuwanaw pi talakaskin lhuwa naskujaw. Chu asta max natlawayaw tuku kalipekua nawili la talalinaw Dios. w22.06 15:​5, 6

Katsiyaw pi kiDioskan «xalakgalhamana, tlan likatsi, ni lakapala sitsi chu kgalhi tapaxkit nema ni makgxtakgnan chu xaxlikana» (Éx. 34:6). Xla paxki tuku xa’akgstitum (Is. 61:8). Jehová katsani akxni patinanaw chu namasputu putum tuku kinkamakgapatinanan (Jer. 29:11). ¡Kgalhkgalhimaw kachilh uma kilhtamaku! Wa xlakata lu paxkiyaw Jehová. Atanu tuku xlakata paxkiyaw xaxlikana, wa pi kinkamakgtayayan kkilatamatkan. Akgtum li’akxilhtit, Biblia kinkamaxkiyan akgtum lu stlan takgalhkgalhin. Xtachuna tuku limachokgowilikan barco tliwakglh wili, takgalhkgalhin nema kinkamaxkiyan Biblia tliwakglh kinkawiliyan akxni titaxtuyaw tuku tuwa. Ktexto xala uku, apóstol Pablo xlilakpuwama xtakgalhkgalhinkan kstalaninanin Cristo tiku xatalaksakni. Pero na kakilhchanima tiku kgalhkgalhimakgo nalatamakgo kKatiyatni akxni akgtum Paraíso nawan (Juan 3:16). Takgalhkgalhin xlakata nalatamayaw putum kilhtamaku tlawa pi napaxuwayaw. w22.08 14, 15:​3-5

Tapaxkit tlawa pi nakalipawankan amakgapitsin. Kcapítulo 13 xla 1 Corintios lichuwinan tuku litalakgapasa tapaxkit nema makgtayanan tlakg nakalipawanaw amakgapitsin o nakinkamakgtayayan nakalipawamparayaw (1 Cor. 13:​4-8). Akgtum liʼakxilhtit, kversículo 4 wan pi «tapaxkit lu kgalhkgalhinan chu tlan likatsi». Jehová ni lakapala kinkasitsiniyan maski tlawayaw tuku xla ni lakgati. Wa xlakata na ni kakasitsiniw natalan komo wankgo o tlawakgo tuku nitlan kinkamamakgkatsiniyan. Versículo 5 wan pi tapaxkit «ni lakapala sitsi» chu «ni lakapastaktawila tuku nitlan tlawanika». Ni lakapastaktawilaputunaw tuku nitlan kinkatlawanikgon. Eclesiastés 7:9 wan pi ni lakapala kilisitsitkan. Kaʼakxilhputunaw kinatalankan chuna la Jehová kaʼakxilha. Xla lu kapaxki chu ni tsokgwilitilha tuku nitlan tlawakgo. Wa xlakata na nichuna kilitlawatkan (Sal. 130:3). Ni wa kaʼakxilhwi tuku nitlan tlawakgo, wata kaliskujwi naʼakxilhaw xalaktlan xtayatkan (Mat. 7:​1-5). w22.09 3, 4:​6, 7

Libro xla Daniel kinkawaniyan la nakgantaxtutilha makgapitsi tuku xlakaskinka kxaʼawatiya kilhtamaku. Akgtum liʼakxilhtit, Daniel 12:1 wan pi Miguel, wa Jesucristo, «ya xlakata namakgtaya» xkachikin Dios. Uma tuku xlichuwinankanit tsukulh kgantaxtu kkata 1914, akxni Jesús Mapakgsina limaxtuka kxTamapakgsin Dios. Daniel na wanika pi Jesús xʼama makgtaya xkachikin Dios akxni x’analh «talakgaputsit chuna la nikxni xʼananit lata lakatsukulh lanka kachikin asta amacha kilhtamaku». Uma kilhtamaku xla talakgaputsit wa «lhuwa tapatin» nema lichuwinan Mateo 24:21. Jesús tataya, o makgtaya xkachikin Dios kxlisputni uma talakgaputsit, uma wamputun, kʼArmagedón. Libro xla Apocalipsis kalichuwinan uma grupo akxni wan «lhuwa latamanin» tiku «lakgtaxtunikgonit lhuwa tapatin» (Apoc. 7:​9, 14). w22.09 21:​4, 5

Tukuwani nema tatsokgtawilanit kʼuma libro tlan taxapa, xtachuna la komo Jehová litsokgwilinit lápiz (Apoc. 3:5). Kuenta kilitlawatkan pi kintukuwanikan chuntiya natatsokgtawila kʼuma libro asta akxni Jehová natsokgwili chuna la nila nataxapa. Akgtum grupo tiku tatsokgtawilanit xtukuwanikan klibro xla latamat wa tiku kalaksakkanit natamapakgsinankgo Cristo kʼakgapun. Chuna la apóstol Pablo kawanilh xmakgtayananin xalak Filipos, xtukuwanikan tiku kalaksakkanit xlakata natamapakgsinankgo Cristo, wilakgolha klibro xla latamat (Filip. 4:3). Xlakata xtukuwanikan ni nataxapa kʼuma libro nema kaj wi tuku kilhchanima, xlakaskinka ni namakgxtakgkgo Dios. Chu akxni namakglhtinankgo xaʼawatiya sello, akxni nina nikgo o akxni nina tsuku nawan lhuwa tapatin, xtukuwanikan tatsokgtawilanita nawan kʼuma libro chuna la nikxni katixapaka (Apoc. 7:3). w22.09 14:3; 15:​5, 6

Kalakpuwaw pi wi tiku tlawa liwat nema lu lakgatiyaw. Pero xlakata lu lakapalamaw o lhuwa tuku lilakgaputsamaw, lakapala wayaw chu nipara kgalhwananaw komo kgama. Akxni wayankgoyaw, max akxilhaw pi lu lakapala wayaw chu lakpuwanaw pi tlakg tlan xtiwa komo lakatsuku xtiwayaw. Nachuna la akxni likgalhtawakgayaw Biblia. Max lakapala likgalhtawakgayaw chu ni lipaxuwayaw tuku kinkamasiyaniman. Kalimaxtuw kilhtamaku nalipaxuwayaw tuku likgalhtawakgamaw, kaʼakxilhlakachaw tuku xtlawamaka chu la xchuwinamaka. Komo chuna natlawayaw, tlakg napaxuwayaw. Jesús lakgayawanit «skujni xatalipaw chu xaskgalala» xlakata nakinkamaxkiyan tuku matliwakglha kintakanajlakan kkilhtamaku akxni xlilat, chu kgalhiyaw lhuwa tuku matliwakglha kintakanajlakan (Mat. 24:45). Wa Biblia tuku tlakg maklakaskinkgo xlakata namatliwakglhkgo kintakanajlakan (1 Tes. 2:13). w22.10 7, 8:​6-8

Biblia wan pi kxaʼawatiya kilhtamaku xʼama anankgo lhuwa latamanin tiku likgalhkgamananinankgo (2 Ped. 3:​3, 4). Umakgolh latamanin tlawakgo «tuku nitlan tlawaputunkgo» (Jud. 7, 17, 18). ¿Tuku natlawayaw xlakata ni nalikatsiyaw la tiku likgalhkgamananinankgo? Akgtum liʼakxilhtit, ni nakatalalinaw tiku putum litaʼakglhuwikgo (Sal. 1:1). Uma kilhchanima pi ni nalikgalhtawakgayaw chu ni nakgaxmataw putum tuku tlawakgo apóstatas. Komo ni kuenta natlawayaw, max lakapala nitlan natsukuyaw lichuwinanaw Jehová chu tuku kinkawaniyan xkachikin. Xlakata nichuna nakinkaʼakgspulayan, kalilakpuwaw: «¿Kwan tuku nitlan akxni wi tuku xasasti kinkamaʼakgatekgsnikanan o talakgpali tuku kilitlawatkan? ¿Kajwatiya kakxilha tuku nitlan tlawakgo natalan tiku kinkapulalinkgoyan?». Komo lakapala nalakgpaliyaw uma tapuwan, Jehová napaxuwa (Prov. 3:​34, 35). w22.10 20:​9, 10

X’espíritu Dios maxkilh Ezequiel litliwakga xlakata tlan xkalinilh tamakatsinin judíos tiku “ni xlakapastaknankgo chu xatsakat naku” xkgalhikgo. Jehová wanilh: «Ktlawanit pi ni nalakapekuana chuna la xlakan ni lakapekuankgo chu klawanit pi mimun xtachuna la xmunkan nawan. Ktlawanit pi mimun chuna la diamante nawan, tlakg palha nixawa chiwix. Ni kakapekuani chu ni kamakgapekuan xlakapunkan» (Ezeq. 3:​8, 9). Xtachuna pi Jehová xwanilh: «Ni kamasta talakaskin pi ni xatlan xtayatkan namaxlajwaniyan. Akit naktlawa pi tliwakga nawana». Lata uma kilhtamaku, xʼespíritu Dios lilh Ezequiel niku xtalakaskin pi xlichuwinalh. Xla tsokgli: «Xmakan Jehová lu tliwakga xwanit kimpalakata». Talakaskilh akgtum semana xlakata palakachuwina xʼakgatekgsli tamakatsinin nema xʼama lichuwinan xlakata ni xkilhpekualh (Ezeq. 3:​14, 15). Alistalh, Jehová wanilh pi xʼalh niku xakaxtum, niku maxkilh xʼespíritu (Ezeq. 3:​23, 24). Ezequiel tlantiya xʼalh lichuwinan Dios. w22.11 4, 5:​8, 9

Palakachuwina Habacuc lhuwa tuku titaxtulh. Milh kilhtamaku lakpuwa pi Jehová ni xlilakgaputsa. Wa xlakata wanilh putum tuku xmakgkatsi. Jehová kgalhtilh xʼoración uma chixku (Hab. 2:​2, 3). Akxni xlilakpuwanita la Jehová xlakgmaxtunit xkachikin, Habacuc paxuwapa. Katsilh pi Jehová xlilakgaputsa chu xʼama makgtaya natayani kaxatukawa taputsan (Hab. 3:​17-19). ¿Tuku kinkamasiyaniyan uma? Akxni kgalhiya taʼakglhuwit, katlawani oración Jehová, kawani tuku makgkatsiya chu kalipawanti. Tlan nalipawana pi Jehová namaxkiyan litliwakga xlakata natayaniya. Chu akxni naʼakxilha la Jehová namakgtayayan, mintakanajla natatliwakglha. Komo chuntiya namatliwakglha mintakanajla, ni katimasta talakaskin pi taʼakglhuwit chu nixatlan tapuwan natlawa pi natamakgatliniya Jehová (1 Tim. 6:​6-8). w22.11 15:​6, 7

Jesús chu chatiy tiku xtlawakgonit tuku nitlan chu xpaxtuwakakgo, lu xpatinamakgo (Luc. 23:​32, 33). Umakgolh chatiy lakchixkuwin xlikgalhkgamanamakgo Jesús (Mat. 27:44; Mar. 15:32). Pero chatum lakgpalilh xtapuwan. Wa: «Jesús, kakilakapastakti akxni natanuyapi kminTamapakgsin». Chu Jesús wanilh tuku wan texto xala uku (Luc. 23:​39-42). Tuku Jesús wanilh chixku tiku xpaxtuwaka kinkamalakpuwaniyan la nawan latamat kParaíso. Pulaktum tuku nakinkamakgtayayan wa nalilakpuwanaw takaksni nema xʼanan akxni xmapakgsinama Salomón. Biblia wan pi Jesús «tlakg xlakaskinka nixawa Salomón». Wa xlakata tlan nakanajlayaw pi Jesús chu tiku natamapakgsinankgo natlawakgo pi Katiyatni kalilakgatit nawan (Mat. 12:42). Wa xlakata, «amakgapitsi borregos» xlikatsinitkan tuku xlitlawatkan xlakata tlan nalatamakgo putum kilhtamaku kParaíso (Juan 10:16). w22.12 8:1; 9:4

Isaías wan pi Jehová kaks nakgaxmata kiʼoracioneskan chu lakapala nakinkakgalhtiyan. Palakachuwina wampara: «Akxni nakgaxmatniyan tunkun nakgalhtiyan». Umakgolh tachuwin kinkamalakapastakayan pi kinTlatkan lu kamakgtayaputun tiku skinikgo tamakgtay. ¿Ni xlikana pi akxni lakapastakaw uma kinkamakgtayayan xatapaxuwan natayaniyaw? Jehová kaks kgaxmata oraciones nema tlawaniyaw. ¿Tuku xlakata chuna wanaw? Niku tsuku capítulo 30 xla Isaías, Jehová maklakaskin tachuwin «wixin», xlakata katachuwinama putum xkachikin. Pero kversículo 19 maklakaskin tachuwin «wix», xlakata katachuwinama chatunu kskujnin. Isaías wan: «Wix nialh katitasa», «xla namakgtayayan», «nakgalhtiyan». Xlakata Jehová xapaxkina Tlat, kinkalilakgaputsayan kinchatunukan chu kaks kgaxmata kiʼoracioneskan (Sal. 116:1; Is. 57:15). w22.11 9:​5, 6

Akxni lichuwinanaw Dios maski kinkaputsastalanikanan, tlawa pi napaxuwayaw chu nakgalhiyaw takaksni. Kxapulana siglo, akxni mapakgsinanin judíos kawanikgolh apóstoles pi nialh xlichuwinankgolh xatlan tamakatsinin, xlakan kgalhakgaxmatkgolh Dios chu chuntiya lichuwinankgolh, chu uma lu kamakgapaxuwalh (Hech. 5:​27-29, 41, 42). Akxni namalakgachokgokan kintaskujutkan, natalakaskin nalimasiyayaw liskgalala akxni nalichuwinanaw Dios. Komo lu naliskujaw, nakgalhiyaw takaksni nema limin akxni makgapaxuwayaw Jehová chu akxni kalitachuwinanaw amakgapitsin tamakatsinin nema nakalakgmaxtu. Kalakapastakwi pi akxni titaxtumaw tuku tuwa, tlan nakgalhiyaw takaksni. Uma kilhtamaku, kililakapastakatkan pi takaksni nema maklakaskinaw kajwatiya Jehová tlan kinkamaxkiyan. Kalipawaw Jehová akxni anan akgtum pandemia, akxni kaj lakapala wi tuku la o kinkaputsastalanikanan. Kalipawaw xkachikin Jehová chu kalilakpuwaw tasikulunalin nema namakglhtinanaw. Komo chuna natlawayaw, «Dios tiku kgalhi chu masta takaksni» nakinkamakgtayayan (Filip. 4:9). w22.12 21:​17, 18

Lu kiliskujatkan xlakata nakgalhiyaw xasasti tayat chu xlakata nalakgmakganaw takiklhkatsa chu tasitsi (Efes. 4:​31, 32). ¿Tuku xlakata max tuwa namakgkatsiyaw? Xlakata makgapitsi umakgolh tayat lu kinkasmanipasanitan. Biblia wan pi wi «tiku lakapala sitsi» chu «tiku lakgati sitsi» (Prov. 29:22). Xlakata ni nakinkamakgatlajayan xamakgan kintayatkan, chuntiya lu xlakaskinka naliskujaw maski tamununitawa (Rom. 7: 21- 23). Kawaniw Jehová tuku nixatlan tayat makgkatsiyaw pi kinkamakgatlajaman chu kalipawaw pi nakinkakgaxmatniyan chu nakinkamakgtayayan (1 Juan 5:​14, 15). Xlikana pi Jehová ni katitlawalh milagro xlakata namapanu uma tayat, pero nakinkamaxkiyan litliwakga xlakata ni nakinkamakgatlajayan (1 Ped. 5:10). ¿La naliskujaw tuku skiw kkioracioneskan? Kililakgmakganatkan putum tuku natlawa pi nalimasiyaparayaw xamakgan kintayatkan. Chu ni kamastaw talakaskin pi kintalakapastaknikan nalilakpuwantawila tuku nitlan tlawaputunaw (Filip. 4:8; Col. 3:2). w23.01 10:7, 9, 10

Pulaktum la limasiyayaw kintapaxkitkan wa akxni xatapaxuwan nakalitachuwinanaw Dios latamanin maski tanu xcolorkan, xtalismaninkan chu maski kgalhikgo tumin o ni. Akxni chuna tlawayaw taskujaw Jehová, xlakata xla lakaskin «pi putum latamanin liwana kalakgapaskgolh xaxlikana chu kalakgtaxtukgolh» (1 Tim. 2:4). Atanu la nalimasiyayaw pi kapaxkiyaw Dios chu Cristo wa pi nakapaxkiyaw kinatalankan. Akgtum liʼakxilhtit, kalilakgaputsayaw chatunu chatunu chu kamakgtayayaw akxni titaxtukgo tuku tuwa. Tlan kamamakgkatsiniyaw akxni niy tiku lu xpaxkikgo, kalakgapaxialhnanaw akxni tatatlakgo chu tlawayaw tuku matlaniyaw xlakata nakamatliwakglhaw komo kgalhikgo tajatat xla talipuwan (2 Cor. 1:​3-7; 1 Tes. 5:​11, 14). Na tlawayaw oración xpalakatakan, xlakata katsiyaw pi «xʼoración chatum tiku akgstitum likatsi kgalhi lhuwa litliwakga chu tlan kamakgtaya latamanin» (Sant. 5:16). w23.01 28, 29:​7, 8

Chuna la titaxtu kilhtamaku, tiku katsini tlawa chiki liwana katsinitilha xtaskujut. Akinin na tlan nakatsinitilhayaw la nakamatliwakglhaw amakgapitsin. Kakalitachuwinaw natalan la amakgapitsi kskujnin Jehová tayanikgolh, xlakata tlan nakamatliwakglhaw chu tlan natayanikgo taputsan nema natitaxtukgo (Heb. 11:​32-35; 12:1). Kalichuwinaw tuku tlan tlawakgo amakgapitsin xlakata namakgtayananaw naʼanan takaksni, kakuentajtlawaw xlakata nitu nalaktlawa chu kamakgtayanaw kaʼanampa takaksni akxni anan taʼakglhuwit (Efes. 4:3). Kakalimatliwakglhniw xtakanajlakan natalan tuku lichuwinan Biblia, kalakputsaw la tlan nakamakgtayayaw chu kakamakgtayaw tiku taxlajwaninit xtakanajlakan. Komo chuna natlawayaw, lu napaxuwayaw. Tuku tlan nakitaxtu putum kilhtamaku makgapala, nixtachuna akxni makgtlawakan akgtum chiki nema lakxla chuna la titaxtu kilhtamaku. w22.08 22:6; 25:​17, 18

Jesús wa pi talakaskin nalilakpuwanaw xlakata naʼakgatekgsaw tuku wan Biblia (Mat. 24:15). ¿Tuku kilhchanima uma? Wamputun pi akxni nalikgalhtawakgayaw, naʼakxilhaw tuku watiya kilhchanima chu tuku litalakgpalikgo. Na kiliʼakgatekgsatkan tuku nila lakapala akgatekgskan. Chuna la wa Jesús, akxni lilakpuwanaw kinkamakgtayayan naʼakgatekgsaw pi makgapitsi tuku lama makgantaxtima tuku xlichuwinankanit pi xʼama la. Na xlakaskinka nalilakpuwanaw tuku likgalhtawakgayaw kBiblia xlakata tlakg nalitamakgtayayaw. Jehová wa kamakgtaya kskujnin wi tuku naʼakgatekgskgo. Wa xlakata kilitlawanitkan oración chu kiliskinitkan pi kakinkamakgtayan naʼakgatekgsaw. Pero ni kajwatiya talakaskin natlawaniyaw oración. Kililakputsananitkan tuku likgalhtawakgamaw chu natamalakxtumiyaw tuku katsiyawa. Talakaskin nalilakpuwanaw tuku kilhchanima chu la tlan nalilatamayaw tuku katsinimaw (Heb. 5:14). Komo nalikgalhtawakgayaw Tatsokgni chu nalilakpuwanaw, tlakg liwana naʼakgatekgsaw. w23.02 10:​7, 8

Kalilakpuwanti pi miʼamigo maskiwiyan akgtum chiki. Chiki taktanima xapintura chu tanu chuchut. Pero maski chuna, lhuwa tumin xtapalh. Xlikana pi lanka xtapalh xliʼakxilhti chu xkuentajtlawa. Xtachuna la uma, Jehová kinkamaskiwinitan tuku lu xtapalh: latamat. Jehová mastalh xlatamat xKgawasa kimpalakatakan xlakata lanka xtapalh liʼakxilha kilatamatkan (Juan 3:16). Jehová wa “xmalakatsukina latamat” (Sal. 36:9). Wa uma tuku xlichuwinama apóstol Pablo akxni wa: «Xpalakata xla kgalhiyaw latamat chu tatsuwiyaw chu lamaw» (Hech. 17:​25, 28). Wa xlakata wanaw pi latamat xtamaskiwin Dios. Xla xatapaxuwan kinkamaxkiyan tuku maklakaskinaw xlakata nalatamayaw (Hech. 14:​15-17). Pero Jehová ni katitlawalh akgtum milagro xlakata ni namakgatsankgayaw kilatamatkan. Xla lakaskin pi katlawaw tuku matlaniyaw xlakata ni natatatlayaw chu nakuentajtlawayaw kilatamatkan chu kintakanajlakan (2 Cor. 7:1). w23.02 20:​1, 2

¡Lu paxtikatsiniyaw Jehová xlakata kinkamaskiwinitan Biblia! Anta, kinkamaxkiyan tastakyaw nema kinkamakgtayayan nakatsiyaw tuku natlawayaw akxni kgalhiyaw taʼakglhuwit. Na kinkamaxkiyan lu xatlan takgalhkgalhin xlakata kilhtamaku nema aku mima. Chu tuku tlakg xlakaskinka, kinkamasiyaniyan la likatsi Jehová. Akxni lilakpuwanaw xtayat Jehová lu tlan kinkamamakgkatsiniyan chu kinkamakgtayayan tlakg natalakatsuwiniputunaw chu xʼamigos nalitaxtuputunaw (Sal. 25:14). Jehová lakaskin pi latamanin kalakgapaskgolh. Makgasa, xla maklakaskilh tamanixnat, talakawan chu asta ángeles xlakata nakatsiyaw xpalakata (Núm. 12:6; Hech. 10:​3, 4). Pero komo ni xtitsokgwilika, nila xkatsiw la uku. Wa xlakata, Jehová kalimapakgsilh makgapitsi lakchixkuwin pi xtsokgwilikgolh «kmaktum libro» tuku xla xlakaskin pi xkatsiw. Tlan nalipawanaw pi xla lu liwana makatsininalh putum uma, xlakata «xtiji xaxlikana Dios lu xaʼakgstitum» (Sal. 18:30). w23.02 2:​1, 2

Kalakkaxwili tuku nalakgchipina nema namakgtayayan natatliwakglha mintakanajla (Efes. 3:16). Akgtum li’akxilhtit, akxni mi’akstu likgalhtawakgaya Biblia tlan xlakkaxwili la tlakg tlan chuna xtlawa (Sal. 1:​2, 3). O max tlan puntsunin natlawaniya oración Jehová xliputum minaku. Max natalakaskin tlakg kuenta natlawaya tuku nalilakgastanana chu liwana namaklakaskina minkilhtamaku (Efes. 5:​15, 16). Akxni kamakgtayaya amakgapitsin, tatliwakglha mintakanajla. Akgtum li’akxilhtit, tlan nalakkaxwiliya nakamakgtayaya natalan tiku tatatlakgo o tiku linkgoya kata. Max tlan nakatamawaniya tuku maklakaskinkgo o nakamasiyaniya la namaklakaskinkgo dispositivos electrónicos. Na tlan nakalimasiyaniya tapaxkit tiku ni lakgapaskgo Jehová (Mat. 9:​36, 37). Chu komo matlaniya, tlan nalakkaxwiliya xlakata naskujnaniya Jehová putum kilhtamaku. w22.08 6:​16, 17