Diciembre

¿Kgalhi Jehová litliwakga xlakata nakamalakastakwani tiku nikgonita? Chuna. Xla wa «tiku kgalhi putum litliwakga» (Apoc. 1:8). Wa xlakata tlan makgatlaja linin (1 Cor. 15:26). Xlakata xla nitu patsankga, tlan kanajlaniyaw pi xlikana nakamalakastakwani tiku nikgonita. Biblia wan pi putum staku kamapakuwi (Is. 40:26). Chu kalakapastaka putum tiku nikgonita (Job 14:13; Luc. 20:38). Lakapastaka putum tuku xkgalhi tiku ninita, la xlikatsi, la xtasiya, tuku xtitaxtunit kxlatamat chu putum tuku xmakinit kxtalakapastakni. Tlan nalipawanaw pi xlikana naʼanan talakastakwanat xlakata Jehová chuna tlawaputun chu kgalhi litliwakga. Atanu tuku likatsiyaw pi namakgantaxti xtamalaknun wa pi makgasata kamalakastakwanilh makgapitsi latamanin. Makgasata, Jehová kamaxkilh litliwakga makgapitsi lakchixkuwin, chuna la Jesucristo, xlakata xkamalakastakwanilh tiku xnikgonita. w23.04 9, 10:​7-9

Komo ni xatasitsi nakgalhtinanaw chu nalimasiyayaw pi kgalhiyaw tsatata naku, max chuntiya nakinkakgaxmatniputunkanan. Pero komo kaj kinkatalatlawaputunan lataman o kinkalikgalhkgamanamputunan, ni talakaskin chuntiya nachuwinanaw (Prov. 26:4). Wilakgo lhuwa tiku nakinkakgaxmatniputunkgoyan. Lhuwa tuku tlan nakitaxtu komo nalimasiyayaw pi kgalhiyaw tsatata naku. Kaskini Jehová pi kamaxkin uma tayat akxni wi tiku natata’akglhuwiputunan. Ni kapatsankga pi komo nakgalhiyaw tsatata naku nakinkamakgtayayan ni nalalitalatlawayaw tuku lakpuwan chatunu chatunu. Nachuna, max makgapitsi latamanin nalakgpalikgo tuku lakpuwankgo kimpalakatakan chu xpalakata tuku masiya Biblia. Wa xlakata ankgalhin skgalalh katawila xlakata nakakgalhtiya tiku nakgalhskinkgoyan xlakata mintakgalhkgalhin, pero chuntiya kalimasiya tsatata naku chu pi mastaya kakni (1 Ped. 3:15). ¡Kakgalhi tsatata naku! w23.09 19:​18, 19

Kalichuwinaw pulaktati tuku litalakgapasa tiku kgalhkgalhinan. Pulana, ni lakapala sitsi. Lu liskuja ni nasitsi akxni tuwa tuku titaxtuma chu ni natamakgapuspita akxni nitlan likatsinikan (Éx. 34:6). Xlipulaktiy, ni lu lakgaputsa. Ni lisitsi komo ni lakapala kgantaxtu tuku kgalhkgalhima (Mat. 18:​26, 27). Xlipulaktutu, ni lakapala tuku tlawa. Akxni wi tuku xlakaskinka xlitlawat, ni kaj xalakapala wi tuku tlawa chu ni katokgosun masputu. Wata limaxtu kilhtamaku xlakata liwana nalakkaxwili tuku natlawa chu alistalh limaxtu kilhtamaku xlakata liwana namakgantaxti. Xlipulaktati, tiku kgalhkgalhinan liskuja xlakata natayani tuku tuwa titaxtu chu ni litaʼakglhuwi. Tlawa putum tuku matlani xlakata chuntiya xatapaxuwan naskujnani Jehová (Col. 1:11). Talakaskin pi akinin kskujnin Jehová nalimasiyayaw pi kgalhkgalhinanaw. w23.08 20, 21:​3-6

Kuentajkilitlawatkan kinakujkan xlakata Jehová lakputsanani naku. Akxilha tuku latamanin nila akxilhkgo, katsi putum tuku makgkatsiyaw chu tuku lakpuwanaw. Komo Jehová naʼakxilha pi xtapalh liʼakxilhaw xtastakyaw, nakinkapaxkiyan. Kalimatsamaw kinakujkan xtapuwan Jehová, chuna nila katitanulh xtaʼakgsanin chu xtapuwan Satanás chu xkakilhtamaku (Juan 4:14; 1 Juan 5:​18, 19). Komo tlakg natalakatsuwiniyaw Jehová, tlakg napaxkiyaw chu tlakg namaxkiyaw kakni. Ni katitlawaw tuku nitlan nalimakgkatsi, asta lixkajni nalimakgkatsiyaw maski kaj nalilakpuwanaw. Marta, xalak Croacia, tsukulh lilakpuwan talakgxtumit nema ni xlitatlawat. Xla wa: «Nila liwana xaklakapastaknan. Lu tuwa xakmakgkatsi naklakgmakgan uma tapuwan. Pero tapekua nema kkgalhini Jehová kimakgtayalh». Uma tapekua makgtayalh nalilakpuwan tuku nitlan x’ama kitaxtuni komo xtlawalh tuku nitlan. Na tlan chuna natlawayaw. w23.06 20, 21:​3, 4

Jesús xkatsi pi xtalakaskin Jehová wa pi xtasantujlilh xtukuwani, pi xlitasiyalh pi ni xlikana tuku limawakakanit. Wa xlakata kamasiyanilh kstalaninanin naskinkgo kxʼoracionkan: «KinTlatkan tiku wilapi kʼakgapun, katamasantujlilh mintukuwani» (Mat. 6:9). Jesús xʼakgatekgsa pi ni anan atanu tuku tlakg xlakaskinka nixawa uma. Ni anan tiku tlakg liskujnit namasantujli xtukuwani Jehová chuna la tlawalh Jesús. Akxni xtalamakgasitsin chipakgolh, ¿tuku limawakakgolh? Pi xmaxkajwaninit xasanto xtukuwani xTlat. Wa uma tuku tlakg xalanka talakgalhin xliʼakxilha Jesús. Chu akxni nina xchipakan, nitlan xlimakgkatsimaja xlakata xkatsi pi wa uma tuku xʼamaka limawakakan chu wa xʼamaka limakgnikan. Max wa uma tuku xlakata «lu xlipuwaxnima» uma kilhtamaku (Luc. 22:​41-44). w24.02 11:11

Xlakata namakglhtinanaw latamat, tlakg kilipaxkitkan Jehová chu Jesús nixawa kifamiliajkan (Mat. 10:37). Pero uma ni kilhchanima pi ni namakgantaxtiyaw tuku lakgayaw kkifamiliajkan o nialh naliskujniyaw Jehová. Wata kililakapastakatkan pi komo makgapaxuwaputunaw Dios chu Jesús, kilimakgantaxtitkan tuku lakgayaw kkifamiliajkan (1 Tim. 5:​4, 8). Chuna tlakg napaxuwayaw. Jehová katsi pi tlan kakitaxtuni familias komo xapuskat chu xachixku nalalimasiyanikgo tapaxkit chu kakni, komo natlatni nakapaxkikgo chu nakamasiyanikgo xkamanankan, chu komo kamanan nakgalhakgaxmatnankgo (Efes. 5:33; 6:​1, 4). Kalipawanti xtastakyaw Biblia xlakata namakgantaxtiya tuku lakgayat kfamilia. Ni wa katlawa tuku miʼakstu lakpuwana, tuku limakgastakkanita o tuku lakpuwankgo latamanin. Kalitamakgtaya kilikgalhtawakgakan, anta natekgsa tuku namakgtayayan nalilatapaya xtastakyaw Biblia. w23.08 28:​6, 7.

Tsumat, kakatsini wi tuku natlawaya. Makgapitsi tuku nakatsiniya akxni aktsujku wix nalitamakgtayaya akxni nastaka. Akgtum liʼakxilhtit, kakatsini liwana nakgalhtawakgaya chu natsokgnana. Wi niku lakpuwankan pi lakpuskatin ni xlakaskinka nakatsinikgo kgalhtawakgakgo chu tsokgnankgo. Pero putum kstalaninanin Cristo xlikatsinitkan uma (1 Tim. 4:13). Wa xlakata, kakatsini nakgalhtawakgaya chu natsokgnana. ¿La nalitamakgtayaya? Tlakg ni tuwa katitekgsti taskujut. Nachuna, tlakg tlan nalikgalhtawakgaya chu namasiyaya xTachuwin Dios. Chu tuku tlakg tlan, wa pi akxni nalikgalhtawakgaya Biblia chu nalilakpuwana, tlakg tlan natalalipina Jehová (1 Tim. 4:15). w23.12 20, 21:​10, 11

Kaskiniw Jehová pi kakinkamakgtayan ni natlawayaw tuku nitlan. Xlakata makglakgalhinanin akinin, kiliskujatkan xlakata ni natlawayaw tuku nitlan. Chu Satanás lu liskuja xlakata tlakg tuwa nawan uma. Maklakaskin lilakgastan xlakata nalaktlawa kintalakapastaknikan. Umakgolh lilakgastan limatsama kiʼakgxakgakan nixatlan talakapastakni nema tlawa pi xataxkajwani nawanaw kxlakatin Jehová, chu uma max na nakinkamatlawiyan akgtum talakgalhin (Mar. 7:​21-23; Sant. 1:​14, 15). Maklakaskinaw xtamakgtay Jehová xlakata namakgatlajayaw tuku nitlan tlawaputunaw. Jesús masiyalh pi naskinaw kkiʼoracioneskan: «Ni kamasta talakaskin naktlawayaw tuku nitlan, wata kakinkakuentajtlawa xlakata Satanás nitu nakinkatlawaniyan» (Mat. 6:13). Jehová kinkamakgtayaputunan, pero kiliskinitkan xtamakgtay. w23.05 6, 7:​15-17

Komo tiku makgaxtokgkgo xtapalh liʼakxilhkgo chuna la talalinkgo Jehová, namakgantaxtiputunkgo xtastakyaw. Uma nakamakgtaya natayanikgo taʼakglhuwit nema nakalakgchin. Tiku xʼamigos Jehová litaxtukgo, lu liskujkgo xlakata nalikatsikgo chuna la xla chu nakgalhikgo tayat chuna la tlan likatsikan, kgalhkgalhinankan chu tapatinankan (Efes. 4:32–5:1). Tiku kgalhikgo uma tayat lalimasiyanikgo tapaxkit. Lena, chatum tala tiku makgaxtokga liwakaya 25 kata, wan: «¡Ni tuwa paxkikan chu maxkikan kakni tiku paxki Jehová!». Kalakapastakwi xliʼakxilhtitkan José chu María. Maski xʼanankgo lhuwa lakchixkuwin chu lakpuskatin tiku xminkgonitancha kxfamilia David, Jehová wa kalaksakli José chu María xlakata xnatlatnikan Mesías xlitaxtukgolh, xlakata xlakan lu tlan xʼamigos xwankgonit, chu Jehová xkatsi pi ankgalhin wa pulana xʼamakgo wilikgo kxtamakgaxtokgatkan. w23.05 21:​3, 4

KimPulalinakan Jesús ni makglakgalhina, pero tiku kalaksaknit nakinkapulalinkgoyan makglakgalhinanin. Min kilhtamaku tuwa makgkatsiyaw nakgalhakgaxmatnanaw, liwaka komo kinkaskinimakan natlawayaw tuku ni lakgatiyaw. Apóstol Pedro chuna makgkatsilh. Chatum ángel wanilh pi xwalh xliwa animales nema xLimapakgsin Moisés xwan pi xataxkajwani xwankgonit. Pero Pedro makgtutu wa pi ni xʼama wa (Hech. 10:​9-16). Xlakpuwan pi ni xlilat xwanit. Pero atanu kilhtamaku, akxni lakgkgolotsin xalak Jerusalén wanikgolh Pablo pi xlimasiyalh pi xkgalhakgaxmatma Limapakgsin, kakgalhakgaxmatli. Skinika pi xkataʼalh kgalhtati lakchixkuwin ktemplo chu xtaskulunkilh. Pablo xkatsi pi nialh xlikgalhakgaxmatatkan xwanit xLimapakgsin Moisés chu pi xla ni xtlawanit tuku nitlan. Maski chuna, «kalilh lakchixkuwin, chu katataskulunkilh» (Hech. 21:​23, 24, 26). Uma makgtayanalh pi natalan chuntiya makxtum xtawilakgolh (Rom. 14:​19, 21). w23.10 10:​15, 16

Max nikxni katiwaw pi talakaskin nalakgalhinikgo tapekua tiku amigos litaxtukgo. Pero tiku tlan talalimputunkgo Jehová talakaskin napekuanikgo. Maski lhuwa o nina lhuwa kilhtamaku lakgapasaw xaxlikana, talakaskin chuntiya napekuaniyaw Jehová. Tiku pekuani Dios o lu maxki kakni, paxki chu ni tlawaputun tuku nalaktlawa chuna la talalin. Jesús kinkawilinin lu tlan liʼakxilhtit xlakata «pekuanilh Dios» (Heb. 5:7). Tapekua nema xkgalhini Jehová ni wa tuku makgalhpipinan (Is. 11:​2, 3). Jesús lu xpaxki xTlat chu xkgalhakgaxmatputun (Juan 14:​21, 31). Akinin na lu maxkiyaw kakni Jehová chu skujnaniyaw xlakata xla kgalhi tapaxkit, liskgalala, xaʼakgstitum chu kgalhi litliwakga. Chu katsiyaw pi lu kinkapaxkiyan chu pi tuku tlawayaw tlan namakgalipuwan o namakgapaxuwa. Komo ni nakgalhakgaxmataw, xla lipuwan, chu komo kgalhakgaxmataw, paxuwa (Sal. 78:41; Prov. 27:11). w23.06 14:​1, 2; 15:5

Akxni Uzías tliwakga mapakgsina litaxtulh, patsankgalh pi putum tuku tlan xtlawanit wa Jehová xmakgtayanit. Akinin ni kilipatsankgatkan pi tuku tlan kinkakitaxtuniyan ni kiʼakstukan chuna tlawanitaw, wa Jehová kinkamakgtayanitan. Ni kakinkalimalankikan tuku tlan kinkakitaxtuniyan, wata kalimalankiw Jehová (1 Cor. 4:7). Talakaskin nataktujuyaw chu nalitayayaw pi akinin makglakgalhinanin chu maklakaskinaw pi amakgapitsin nakinkastakyawakgoyan. Chatum tala tiku kgalhi max 60 kata, tsokgwililh: «Kkatsininit pi ni lu xlakaskinka nakiliʼakxilhkan. Akxni wi tiku kistakyawa xlakata wi tuku nitlan ktlawanit, kliskuja naklakgpali tuku nitlan ktlawalh». Komo ankgalhin nataktujuyaw chu napekuaniyaw Jehová, tlan nakinkakitaxtuniyan (Prov. 22:4). w23.09 10:​10, 11

Xtalakaskin pi xapulana kstalaninanin Cristo xtayanikgolh. Chuna la amakgapitsin latamanin, xlakan na xtitaxtukgo tuku nitlan, pero xtitaxtukgo atanu tuku tlakg tuwa xlakata xtakanajlakan. Xpulalinanin takanajla chu mapakgsinanin xkaputsastalanikgo, chu xmin kilhtamaku asta xfamiliajkan xkaputsastalanikgo (Mat. 10:21). Na xtalakaskin pi kuenta xtlawakgolh xlakata apóstatas ni xkaʼakgskgawikgolh chu ni xkamapapitsikgolh (Hech. 20:​29, 30). Pero tayanikgolh (Apoc. 2:3). ¿Tuku kamakgtayalh? Lilakpuwankgolh xliʼakxilhtitkan kskujnin Dios, chuna la xliʼakxilhtit Job (Sant. 5:​10, 11). Skinikgolh Jehová litliwakga (Hech. 4:​29-31). Chu lilakpuwankgolh tuku xʼamakgo makglhtinankgo komo xtayanikgolh (Hech. 5:41). Akinin na tlan natayaniyaw komo nalilakpuwanaw xliʼakxilhtitkan kskujnin Dios tiku tayanikgolh. w23.07 3:​5, 6

Jehová chu Jesús ni lakpuwankgo pi ni katitalakgpaliw. Akxni Pedro wa pi ni xlakgapasa Cristo, xlilaksakat xwanit komo nialh kstalanina Jesús xʼama litaxtu o chuntiya xʼama stalani. Jesús xtasaskininit Jehová pi xmakgtayalh Pedro ni namakgatsankga xtakanajla. Chu wanilh Pedro pi xla xpalakaskinit chu pi liwana xkatsi pi xʼama kamatliwakglha xnatalan (Luc. 22:​31, 32). Akxni Pedro lakapastakli xtachuwin Jesús, lu makgpuwantinilh. Namin kilhtamaku natalakaskin nalaksakaw tuku lu xlakaskinka, pero Jehová nakamaklakaskin lakgkgolotsin xlakata nakinkamakgpuwantinikgoyan ni namakgxtakgaw (Efes. 4:​8, 11). Jehová kamaxkilh Pedro chu amakgapitsi apóstoles tuku xmaklakaskinkgo. Nachuna natlawa kimpalakatakan komo wa pulana nawiliyaw xTamapakgsin. w23.09 24:​14, 15

Jehová akxilha putum tuku tlawayaw xpalakatakan amakgapitsin. La akgtum lanka tamakamastan liʼakxilha chu kinkaxokgoniputunan tuku tlawayaw. Komo wix kgolotsin o siervo ministerial xlitaxtuya makgasa, Jehová ni patsankga putum tuku tlawanita chu tapaxkit nema limasiyanita (1 Cor. 15:58). Chu Jehová chuntiya akxilha tapaxkit nema limasiyaya. Jehová lakaskin pi tlakg kapaxkiw chu pi tlakg kakapaxkiw kintalatamankan. Xlakata tlakg napaxkiyaw Jehová talakaskin nalikgalhtawakgayaw xTachuwin, nalilakpuwanaw chu natlawaniyaw oración chali chali. Chu xlakata tlakg tlan nakalimasiyaniyaw tapaxkit kinatalankan talakaskin nakamakgtayayaw. Chuna la nastaktilha kintapaxkitkan, tlakg nakatalakatsuwiniyaw Jehová chu kinatalankan. ¡Lu tlan nakatalalinaw putum kilhtamaku! w23.07 10:11; 11:13; 13:18

Akxni nalaksakaw tuku nalikuchunaw, kuenta kilitlawatkan tuku wan xtastakyaw Biblia xlakata ni namakgamakglhtinanaw kgalhni chu ni namaklakaskinaw tuku xla taskuwan (Hech. 15:20; Gál. 5:​19, 20). Akinin nalaksakaw tuku likuchun namakgamakglhtinanaw pero ni xlilakatsalat xtastakyaw Biblia. Maski akinin liwana lakpuwanitawa tuku natlawayaw, kilimaxkitkan kakni tuku laksakkgo kinatalankan xlakata tuku nalikuchunkgo. Kililakapastakatkan pi: 1) kajwatiya xTamapakgsin Dios namasputu putum tajatat (Is. 33:24); 2) chatunu kstalanina Cristo liwana xlikatsit tuku tlakg tlan xpalakata (Rom. 14:5); 3) ni kawaniyaw kinatalankan pi tlan o nitlan tuku laksakkgolh chu na ni kawaniyaw pi katlawakgolh tuku akinin lakpuwanaw (Rom. 14:13), chu 4) kstalaninanin Cristo lapaxkiyaw chu tlakg xlakaskinka liʼakxilhaw pi congregación makxtum natawila (Rom. 14:​15, 19, 20). w23.07 25:15

¿Xtapalh liʼakxilha la talalipina Jehová? ¡Xlikana pi chuna! Chuna la titaxtunit kilhtamaku lhuwa latamanin chuna makgkatsikgonit (Sal. 104:​33, 34). Lhuwa tiku wi tuku limakgxtakgkgonit xlakata tlakg naskujnanikgo Jehová, chuna la nazareos xalak Israel, tiku xtamakamastanikgonit Jehová. Lu xkaminini umakgolh israelitas nawankan pi xtamakamastakgonit xlakata xatapaxuwan wi tuku xmakgxtakgkgo xlakata tlakg kskujnanikgolh Jehová. Xlimapakgsin Moisés xmaxki talakaskin chatum israelita pi xmalaknunilh Jehová pi xʼama latama la chatum nazareo kilhtamaku nema xla xlakkaxwililh (Núm. 6:​1, 2). Tiku chuna xtlawa, xtalakaskin xkgalhakgaxmatli makgapitsi limapakgsin nema amakgapitsi israelitas ni xtalakaskin xkgalhakgaxmatkgolh. ¿Chu tuku xmakgpuwantini chatum israelita nazareo nalitaxtu? Wa tapaxkit nema xkgalhini Jehová chu xlakata xpaxtikatsini tasikulunalin nema xmaxkinit (Deut. 6:5; 16:17). w24.02 14:​1, 2

Tachuwin xaʼhebreo nema matitaxtikan «ni makgxtakgnankan» o «tapaxkit nema ni makgxtakgnan» kilhchanima pi wi tiku lu paxkikan. Maklakaskinkan akxni lichuwinankan tapaxkit nema Dios kakgalhini kskujnin chu tapaxkit nema lakgalhinikgo kskujnin (2 Sam. 9:​6, 7). Xliʼakxilhtit palakachuwina Daniel limasiya pi tlan ni namakgxtakgaw Dios. Xliputum xlatamat, makglhuwa limasiyanilh Jehová pi ni xmakgxtakga. Pero akxni xkgalhi liwaka 90 kata, makgapitsi kskujnin mapakgsina ni xʼakxilhputunkgo Daniel chu ni xmaxkikgo kakni Jehová. Wa xlakata lakkaxwilikgolh la namakgnikgo Daniel. Tlawakgolh pi Dario xfirmarlilh akgtum limapakgsin, nema xʼama limasiya komo Daniel ni xmakgxtakga xDios o mapakgsina. Xlakata xlimasiyalh pi ni xmakgxtakga mapakgsina, kajwatiya xtalakaskin pi nialh xtlawanilh oración Jehová 30 kilhtamaku. Pero Daniel wa Jehová ni makgxtakgli (Dan. 6:​12-15, 20-22). w23.08 5:​10-12

Jehová lakaskin pi chuntiya kakapaxkiw kinatalankan. Komo chatum tala nitlan kinkalikatsinin, ni kalakpuwaw pi lu kaj chuna xtlawaputun o nitlan xkinkamamakgkatsiniputunan, wata kalakpuwaw pi lu liskujma natlawa tuku tlan (Prov. 12:18). Maski akinin makglakgalhinanin, Jehová lu kinkapaxkiyan. Ni kinkamakgxtakgan akxni tlawayaw tuku nitlan chu ni putum kilhtamaku kinkasitsiniyan (Sal. 103:9). Kastalaniw xliʼakxilhtit chu kakatapatiw amakgapitsin (Efes. 4:32–5:1). Nachuna, kalakapastakwi pi chuna la talakatsuwima xlisputni kakilhtamaku, natalakaskin pi tlakg makxtum natawilayaw. Namin kilhtamaku max tlakg nakinkaputsastalanikanan, chu asta max nakinkatamaknukanan kpulachin. Uma kilhtamaku, tlakg nakamaklakaskinaw kinatalankan (Prov. 17:17). w24.03 15, 16:​6, 7

Biblia kalichuwinan lakgkgawasan tiku lakgtalakatsuwikgolh Jehová, lu liskujkgolh xlakata xla tlan xkaʼakxilhli chu tlan kakitaxtunilh. Akxni David kgawasaku xwanit, laksakli naskujnani Jehová, chu alistalh mapakgsina litaxtulh chu ni makgxtakgli Jehová (1 Rey. 3:6; 9:​4, 5; 14:8). Komo nalikgalhtawakgaya xlatamat David, xliʼakxilhtit namakgtayayan naskujnaniya Jehová. Na tlan nalakputsananiya xlatamat Marcos o Timoteo. Xchatiykan laksakkgolh naskujnanikgo Jehová akxni lakgkgawasanku xwankgonit chu nikxni makgxtakgkgolh. Tuku natlawaya la uku natlawa pi tlan o nitlan nakitaxtuniyan. Komo nalipawana Jehová, xla namakgtayayan nalaksaka tuku tlan chu napaxuwaya. Ni kapatsankga pi Jehová lu xtapalh li’akxilha putum tuku tlawaya xpalakata. ¡Lu tlan kinkakitaxtuniyan akxni skujnaniyaw Jehová! w23.09 13:​18, 19

Apóstol Pablo xkatsi pi xnatalan makglakgalhinanin xwankgonit. Akxni tsukulh an kcongregación nema xwi kJerusalén, lhuwa tiku xala anta xwankgonit ni xlipawankgo chu xpekuanikgo (Hech. 9:26). Alistalh, makgapitsin nitlan tsukukgolh lichuwinankgo (2 Cor. 10:10). Pablo na akxilhli la chatum tala tiku tliwakga xkgalhi xtakanajla, laksakli tuku nitlan nema max xkamaʼakgchakgxnilh amakgapitsin (Gál. 2:​11, 12). Asta Marcos, chatum tiku xtaskuja nalichuwinan Dios, makgalipuwa (Hech. 15:​37, 38). Pablo max xtilakpuwa nialh nakatalalin natalan tiku nitlan mamakgkatsinikgolh. Pero ni mastalh talakaskin pi xmamakgatlinilh Jehová, wata chuntiya katalalilh natalan chu chuntiya skujnanilh Jehová. ¿Tuku makgtayalh? Pablo lu xkapaxki xnatalan, wa xlakata ni wa akxilhli tuku nitlan xtlawakgo, wata akxilhli laktlan tayat nema xkgalhikgo. Tapaxkit na makgtayalh natapatinan, chuna la wan texto xala uku. w24.03 15:​4, 5

Biblia makglhuwa lichuwinan pi lanka xtapalh kgalhikan tsatata naku. Kalilakpuwaw xliʼakxilhtit Isaac, akxni xlama kʼGuerar, filisteos tiku xlamakgolh anta, tsukukgolh lakgkatsalakanikgo chu akgtapukgolh pozos nema xpuwaxkgonit kskujnin xtlat. Isaac ni kalitalatlawalh xpozos, wata makgat alh latama chu kapuwaxpa atanu pozos (Gén. 26:​12-18). Pero filisteos tsukuparakgolh wankgo pi uma chuchut na xkatapakgsini. Maski chuna, Isaac ni sitsilh (Gén. 26:​19-25). ¿Tuku makgtayalh nakgalhi tsatata naku maski makglhuwa xtalatlawaputunkan? Xliʼakxilhtit xnatlatni lu makgtayalh. Abrahán ni lakapala ksitsi, chu Sara xlimasiya «takaksni chu tsatata naku» (1 Ped. 3:​4-6; Gén. 21:​22-34). w23.09 15:4

Jehová limasiyalh xtapaxkit akxni makamilh xKgawasa kKatiyatni. Jesús kalitachuwinalh latamanin xTamapakgsin Dios chu mastalh xlatamat xlakata nakinkalakgmaxtuyan. Alistalh malakastakwanika xlakata xlatamalh kʼakgapun chu xmapakgsinalh kxTamapakgsin Dios. Jehová nalimasiya pi ni xlikana putum tuku limawakakanit akxni namakgantaxti tuku lakpuwanit xlakata Katiyatni. Ni anan tuku nalakxtlawa tuku lakkaxwilinit, namakgantaxti (Is. 46:10; Heb. 6:​17, 18). Katiyatni akgtum paraíso nawan niku nalatamakgo xkamanankan Adán chu Eva tiku nalimasiyakgo pi xaʼakgstitum litaxtukgo. Nialh katikgalhikgolh talakgalhin chu nalatamakgo putum kilhtamaku (Sal. 22:26). Pero ni kajwatiya uma. Jehová natlawa pi putum latamanin chu ángeles, akgtum familia nalitaxtukgo chu kajwatiya xMapakgsinakan naliʼakxilhkgo chu nikxni katimakgxtakgkgolh (Efes. 1:​8-11). Lu kaks kinkamalakawaniyan la namakgantaxti Jehová tuku lakkaxwilinit natlawa. w23.10 20:​7, 8

Akxni judíos taxtukgolh kBabilonia chu ankgolh kJerusalén, titaxtukgolh tuku tuwa xlakata ni xʼanan tumin, xʼanan taʼakglhuwit chu xtalamakgasitsinkan ni xlakaskinkgo pi xtlawakgolh xtaskujutkan. Makgapitsi judíos lu tuwa makgkatsikgolh nakaxtlawaparakgo xtemplo Jehová. Wa xlakata, Jehová kamalakgachalh Ageo chu Zacarías xlakata xkamakgpuwantinikgolh, chu lu tlan kitaxtulh (Ageo 1:1; Zac. 1:1). Pero titaxtulh 50 kata, judíos taxlajwaniparakgolh. Ama kilhtamaku, Esdras, chatum tiku klhkaxtu Limapakgsin chu xlama kBabilonia, taspitli kJerusalén xlakata nakamakgtaya judíos xlakaskinka naliʼakxilhparakgo xaxlikana takaknin (Esd. 7:​1, 6). Tuku wankgolh Ageo chu Zacarías lu kamakgtayalh xnatalankan chuntiya nalipawankgo Jehová, chu na nakinkamakgtayayan akinin nalipawanaw pi Jehová nakinkamakgtayayan akxni natitaxtuyaw tuku tuwa (Prov. 22:19). w23.11 14, 15:​2, 3

¿La nakalimasiyaniyaw kinatalankan pi kapaxkiyaw? Pulaktum wa pi tlan nakamamakgkatsiniyaw. Xlakata chuntiya natlawayaw, talakaskin nakalakgalhamanaw (1 Tes. 4:18). Chuntiya namatliwakglhaw tapaxkit nema lakgalhiniyaw komo lu naliskujaw nakatapatiyaw tuku nitlan kinkatlawanikgoyan. ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka nalalimasiyaniyaw tapaxkit la uku? Kaʼakxilhwi tuku wa Pedro: «Talakatsuwinit xlisputni putum tuku anan. Wa xlakata […] lu kalapaxkitit chatunu chatunu» (1 Ped. 4:​7, 8). ¿Tuku nala chuna la natalakatsuwitilha xlisputni kakilhtamaku? Akxni Jesús xlichuwinama tuku xʼama kaʼakgspula xtamakgalhtawakgen, wa: «Ni katikaʼakxilhputunkgon putum kachikinin kaj xlakata kintukuwani» (Mat. 24:9). Xlakata chuntiya naskujnaniyaw Jehová, makxtum kilitawilatkan. Satanás kinkamapapitsiputunan, pero nila katitlawalh komo chuntiya nalalimasiyaniyaw tapaxkit (Filip. 2:​1, 2). w23.11 13:​18, 19

Biblia tlan kalakgpalini xlatamatkan latamanin. Akxni kamasiyaniyaw tiku Jehová chu la likatsi, lu kaks kamalakawani. Akxni akxilhkgo pi tuku wan Akgskgawini ni xaxlikana, tsukukgo akxilhkgo kinTlatkan xalak akgapun chuna la akinin akxilhaw. Kaks lilakawankgo akxni akxilhkgo litliwakga nema kgalhi (Is. 40:26). Lu tlan kamamakgkatsini pi xaʼakgstitum likatsi (Deut. 32:4). Kaks lilakawankgo akxni akxilhkgo pi lu skgalala (Is. 55:9; Rom. 11:33). Chu lu tlan makgkatsikgo akxni katsikgo pi xla tapaxkit (1 Juan 4:8). Akxni tlakg lakgapaskgo Jehová, liwana kanajlakgo pi tlan nalatamakgo putum kilhtamaku chu xkamanan nalitaxtukgo. Akgtum talakgalhaman pi nakamakgtayayaw natalakatsuwinikgo Jehová. Akxni chuna tlawayaw, Jehová «xtaskujnin» kinkaliʼakxilhan (1 Cor. 3:5). w24.02 12:15

¿Limakgalhtawakgepaka Biblia? ¿O minatlatni xtatayananin Jehová chu masiyanimakgon xaxlikana? Komo chuna, max lilakpuwampat natamunuya. ¡Uma lu tlan! Pero pulana talakaskin natamakamastaniya Jehová. ¿La tlawakan uma? Natlawaniya akgtum oración Jehová niku namalaknuniya pi kajwatiya xla nakakninaniya chu pi tuku tlakg xlakaskinka nawan kmilatamat wa pi naskujnaniya. Uma kilhchanima pi namalaknuniya Jehová pi napaxkiya «xliputum minaku chu xliputum milatamat chu xliputum mintalakapastakni chu xliputum militliwakga» (Mar. 12:30). Uma kaj miʼakstu chuna natlawaya, kaj wix chu Jehová nakatsiyatit. Pero akxni natamunuya, amakgapitsin na’akxilhkgo; chuna xlakan nakatsikgo pi wix tamakamastaninitata Jehová. Uma ni kaj akgtum takgaman. Xla lakaskin pi namakgantaxtiya tuku litaya, chu talakaskin naliskuja ni namakgatsankgananiya (Ecl. 5:4). w24.03 2:2; 3:5

Biblia wan pi tiku makgaxtokgkgo «nakgalhikgo taʼakglhuwit kxlatamatkan» (1 Cor. 7:28). ¿Tuku xlakata? Xlakata xapuskat chu xachixku makglakgalhinanin. Nachuna, tanu tanu la likatsikgo chu ni watiya tuku lakgatikgo. Max tanu tanu la kamakgastakkanit chu ni watiya xtalismaninkan. Chu max natsukukgo akxilhkgo tuku nitlan tlawa achatum nema ni akxilhkgolh akxni aku xlalakgapasma. Putum uma max nakalimini taʼakglhuwit. Max tuwa namakgkatsikgo nalitayakgo tuku nitlan tlawakgo chu naliskujkgo nalakkaxtlawakgo xtaʼakglhuwitkan. Max nalakpuwankgo pi achatum lin kuenta o asta pi tlakg tlan komo nalamakgxtakgkgo o nalakxtlawakgo xtamakgaxtokgatkan. Pero uma nichuna xlilat. Jehová lakaskin pi tiku makgaxtokgkgo kamaxkikgolh kakni xtamakgaxtokgatkan, asta maski xpuskat o xchixku ni lu tlan likatsi. w24.03 16:8; 17:11.

Lata tamunu, tlakg kanajlanita pi xlikana nalatapaya putum kilhtamaku kʼakgtum paraíso kkatiyatni, xlakata tlakg katsininita tuku masiya Biblia chu tlakg tatliwakglhnit mintakanajla (Heb. 5:13–6:1). Xlikana pi max kgalhinita takatsanajwat chuna la wan Romanos 5:​2-4, chu akxilhnita pi Jehová xaʼakgstitum liʼakxilhan. Xlakata liwana katsiya pi makgapaxuwaya Jehová, tlakg kanajlaya pi namakgantaxti xtamalaknun. Tlakg lipawana pi xlikana nakgantaxtu mintakgalhkgalhin chu xtapalh li’akxilha. Makgtayayan xliputum tuku tlawaya kmilatamat. La uku tlakg tlan kalikatsiniya mifamilia, tlan tuku laksaka chu tlakg tlan maklakaskina minkilhtamaku. Akxni Pablo lichuwinalh pi akxni Dios xaʼakgstitum kinkaliʼakxilhan tlawa pi nakgalhiyaw takgalhkgalhin, na wa pi tlan nalipawanaw pi uma takgalhkgalhin nakgantaxtu (Rom. 15:13). w23.12 12, 13:​16-19

Akxni titaxtumaw tuku lu tuwa, max tuwa makgkatsiyaw tliwakglh natayayaw chu liwana nalakapastaknanaw. Max namakgkatsiyaw pi kintaʼakglhuwitkan kinkalakchikimiyan xtachuna la akxni taʼakgayawana tawakaniyacha akgtum barco. ¿La kinkamakgtayayan Jehová akxni chuna makgkatsiyaw? Xla malaknunit pi natlawa pi tliwakglh natayayaw. Akxni akgtum barco wi kxlakʼitat lanka unisen, max tlakg tsuku tachiki. Xlakata nichuna nala, kxpaxtunin lhuwa barcos kgalhikgo tuku tliwakglh kawili. Chuna barco ni lu tachiki chu tiku anta ankgo ni lu pekuankgo chu tlan makgkatsikgo. Pero uma tuku kamakgtaya, tlakg tlan skuja akxni matlawanimaka barco. Xtachuna la uma, komo lakaskinaw pi Jehová nakinkamakgtayayan tliwakglh natayayaw akxni titaxtuyaw tuku tuwa, talakaskin pi chuntiya naskujnaniyaw. w24.01 22:​7, 8

Akxni napekuana, kalakpuwanti: «¿Tuku tlawalh Jehová makgasa?». Kalilakpuwanti tuku xla malakatsukinit. Akgtum liʼakxilhtit, komo nalilakpuwana la kakuentajtlawa Jehová laktsu tsiktsi chu xanat, maski umakgolh nila limasiyakgo xtayat chu nila kakninanikgo, tlakg nalipawana pi xla nakuentajtlawayan (Mat. 6:​25-32). Nachuna, kalilakpuwanti tuku tlawanit Jehová xpalakatakan kskujnin. Max tlan xlilakpuwanti xliʼakxilhtit chatum tiku lichuwinankan kBiblia o xlikgalhtawakga tuku titaxtunit chatum kskujni xala uku. Na kalilakpuwanti la makgtayanitan Jehová asta la uku. ¿La makgtayan nalakgapasa xaxlikana? (Juan 6:44). ¿La kgalhtinit miʼoraciones? (1 Juan 5:14). ¿La litamakgtayaya chali chali xtamakamastan xKgawasa? (Efes. 1:7; Heb. 4:​14-16). w24.01 3:6; 7:17