ARTÍCULO NEMA NATALIKGALHTAWAKGA 28
TAKILHTLIN 88 Kakimalakgapasni mintiji
¿La tlan naskinaw tastakyaw?
«Tiku kgalhikgo liskgalala putsakgo tastakyaw» (PROV. 13:10, La Biblia. Traducción del Nuevo Mundo, TNM).
TUKU NAʼAKXILHAW
Nalichuwinanaw tuku tlan natlawayaw xlakata tlakg nalitamakgtayayaw akxni nakinkastakyawakanan.
1. ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata tlan tuku nalaksakaw chu xlakata tlan nakinkakitaxtuniyan? (Proverbios 13:10; 15:22).
PUTUM akinin tlan tuku laksakputunaw chu lakaskinaw pi tlan kakinkakitaxtunin. Biblia kinkamasiyaniyan pi xlakata tlan chuna natlawayaw, talakaskin naskinaw tastakyaw (kalikgalhtawakga Proverbios 13:10; 15:22).
2. ¿Tuku kinkamalaknuninitan Jehová?
2 Ni anan atanu tiku tlakg tlan kinkastakyawayan chuna la kinTlatkan xalak akgapun, Jehová. Wa xlakata, talakaskin naskiniyaw liskgalala. Xla kinkamalaknuniyan: «Nakstakyawayan chu nakakxilhtilha tuku natlawaya» (Sal. 32:8, TNM). Uma wamputun pi Jehová lu kuenta tlawa la linaw kilatamatkan xlakata nakinkastakyawayan akxni talakaskin, chu nakinkamakgtayayan nalilatamayaw xtastakyaw.
3. ¿Tuku takgalhskinin nakgalhtiyaw kʼuma artículo?
3 Kʼuma artículo nalikgalhtiyaw Biblia akgtati takgalhskinin nema max minit kilhtamaku lilakpuwanitaw: 1) «¿Tuku tayat talakaskin nakkgalhi xlakata naklitamakgtaya akxni nakistakyawakan?», 2) «¿Tiku tlan nakistakyawa?», 3) «¿La tlan naklimasiya pi xlikana klakaskin kakistakyawaka?» chu 4) «¿Tuku xlakata niti kiliskinit pi kalaksakli tuku kilitlawat?».
«¿TUKU TAYAT KILIKGALHIT?»
4. ¿Tuku tayat kilikgalhitkan komo litamakgtayaputunaw tastakyaw nema nakinkamaxkikanan?
4 Xlakata nalitamakgtayayaw tastakyaw nema kinkamaxkikanan, talakaskin nataktujuyaw chu nalitayayaw pi nila putum tlawayaw. Kililakapastakatkan pi tlakg tlan nakinkakitaxtuniyan komo naskiniyaw xtamakgtay tiku tlakg katsi xlakata tuku tlawaputunaw. Komo ni xkgalhiw umakgolh tayat, Jehová nila xkinkamakgtayan chu max xlakpuwaw pi ni talakaskin nalilatamayaw xtastakyaw nema min kxTachuwin (Miq. 6:8; 1 Ped. 5:5). Pero komo nataktujuyaw, kuenta natlawayaw kaxatukawa xtastakyaw Jehová.
5. ¿Tuku max xtitlawalh pi David tlankajwa xtimakgkatsika?
5 Kalichuwinaw tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit mapakgsina David. Maski lhuwa tuku xtlawanit kxlatamat chu lhuwa tuku xkatsini tlawa, nikxni tlankajwa makgkatsika, wata ankgalhin taktujulh. Akxni nina mapakgsina xlitaxtu, xlilakgapaskan pi lu tlan xtlakgnan, chu asta mapakgsina Saúl xtasani xlakata xtlakgnanilh (1 Sam. 16:18, 19). Akxni Jehová laksakli David xlakata mapakgsina xlitaxtulh, maxkilh xʼespíritu santo (1 Sam. 16:11-13). Chu putuminika kachikin lu xmalankikgo xlakata xkamakgatlajanit lhuwa xtalamakgasitsinkan, chuna la Goliat, chatum lanka filisteo (1 Sam. 17:37, 50; 18:7). Komo David tlankajwa xtimakgkatsika, max tlan xtilakpuwa: «Lhuwata tuku ktlawanit kkilatamat, ni talakaskin pi wi tiku nakistakyawa». Pero David nichuna xlikatsi.
6. ¿Tuku likatsiyaw pi David xatapaxuwan xmakgamakglhtinan tastakyaw? (Na kaʼakxilhti dibujo).
6 Akxni David mapakgsina litaxtulh, tsukulh katalalin lakchixkuwin tiku tlan kstakyawakgolh (1 Crón. 27:32-34). Pero ni xlimakgtumku xputsama tastakyaw, xla ankgalhin xmakgamakglhtinanit tastakyaw. Ni kajwatiya xmakgamakglhtinan tastakyaw nema xmaxkikgo lakchixkuwin, wata na makgamakglhtinalh xtastakyaw chatum puskat tiku xwanikan Abigaíl. Uma puskat xtamakgaxtokga Nabal, chatum chixku tiku tlankajwa xwanit, ni xpaxtikatsininan chu niti xpaxki. David taktujulh chu tlawalh tuku wanilh Abigaíl, chu uma makgtayalh xlakata ni xtlawalh tuku lu nitlan (1 Sam. 25:2, 3, 21-25, 32-34).
Mapakgsina David taktujulh chu tlawalh tuku wanilh Abigaíl (Kaʼakxilhti párrafo 6).
7. ¿Tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit David? (Eclesiastés 4:13; na kaʼakxilhti dibujos).
7 ¿Tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit David? Pi maski lhuwa tuku tlan tlawayaw chu kgalhiyaw limapakgsin, nikxni kililakpuwanatkan pi putum katsiniyaw tlawayaw chu ni talakaskin pi wi tiku nakinkastakyawayan. Nachuna, kilimakgamakglhtinatkan xtastakyaw kaxatikawa tiku nakinkastakyawayan (kalikgalhtawakga Eclesiastés 4:13). Uma nakinkamakgtayayan ni natlawayaw tuku nitlan nema lu nakinkamalakgaputsiyan chu nakamakgstuntlawa amakgapitsin.
Kaxatikawa tiku nakinkastakyawayan, talakaskin xatapaxuwan namakgamakglhtinanaw xtastakyaw (Kaʼakxilhti párrafo 7).c
«¿TIKU TLAN NAKISTAKYAWA?»
8. ¿Tuku xlakata lu tlan pi David wa skinilh tastakyaw Jonatán?
8 Kalichuwinaw atanu tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit David. Xla xputsa xtastakyawkan tiku tlan xtalalinkgo Jehová chu tiku liwana xʼakgatekgskgo tuku xtitaxtuma. Kalilakpuwaw akxni David xkatsiputun komo tlan xtalalimpa mapakgsina Saúl. Wa skinilh tastakyaw Jonatán, xkgawasa Saúl. ¿Tuku xlakata lu tlan pi wa skinilh tastakyaw? Xlakata Jonatán tlan xtalalin Jehová chu liwana xlakgapasa Saúl (1 Sam. 20:9-13). ¿La tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtit David?
9. Komo maklakaskinaw akgtum tastakyaw, ¿tiku kiliskinitkan? Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit (Proverbios 13:20).
9 Akxni wi tuku tlawaputunaw, lu xlakaskinka pi wa naskiniyaw tastakyaw tiku tlan talalin Jehová chu tiku tlakg katsini xlakata tuku tlawaputunaw (kalikgalhtawakga Proverbios 13:20).a Kalilakpuwaw pi chatum kgawasa tamakgaxtokgputun. ¿Tiku tlan kskinilh tastakyaw? Max chatum xʼamigo tiku nina makgaxtokga tlan xmaxkilh laktlan tastakyaw komo anta xkilhtiyalh kBiblia. Pero max tlakg tlan xkitaxtulh komo wa xkaskinilh tastakyaw akgtum tamakgaxtokgat tiku xatapaxuwan skujnanimakgo Jehová chu liwana lakgapaskgo uma kgawasa.
10. ¿Tuku naʼakxilhaw?
10 Chuna la lichuwinaw, lu xlakaskinka nalimasiyayaw pulaktiy tayat akxni nakinkastakyawakanan, chu na akxilhwi tiku tlan nakinkastakyawayan. La uku nalichuwinanaw tuku xlakata xlakaskinka nalimasiyayaw pi xlikana lakaskinaw pi nakinkastakyawakanan chu tuku xlakata niti kiliskinitkan kalaksakli tuku kilitlawatkan.
KALIMASIYA PI LAKASKINA KASTAKYAWAKA
11, 12. 1) ¿Tuku ni kilitlawatkan? 2) ¿Tuku tlawalh Rehoboam akxni wi tuku lu xlakaskinka xʼama tlawa?
11 Max namin kilhtamaku chatum tala naskini tastakyaw achatum, pero max chuna tlawa kaj xlakata lakaskin kawanika tuku xla kgaxmatputun xlakata max laksaknita tuku tlawaputun. Tiku chuna likatsi ni limasiya pi makgamakglhtinamputun tastakyaw. Tuku tlawalh mapakgsina Rehoboam kinkamasiyaniyan tuku ni kilitlawatkan.
12 Rehoboam mapakgsina litaxtulh kʼIsrael akxni nilh xtlat, Salomón. Uma kilhtamaku kkachikin x’anan tuku lhuwa xtapalh, pero israelitas xlitaʼakglhuwimakgo xlakata xmakgkatsikgo pi mapakgsina Salomón lu palha xkamaskujunit. Wa xlakata skinikgolh mapakgsina Rehoboam pi xla nichuna xkalikatsinilh. Mapakgsina kawanilh pi pulana xʼama lilakpuwan tuku xʼama tlawa chu alistalh xʼama kawani. Lu tlan tuku tlawalh Rehoboam xapulana xlakata kaskinilh xtastakyawkan lakgkgolotsin tiku kstakyawakgo Salomón (1 Rey. 12:2-7). Pero lakgmakgalh tuku wanikgolh. ¿Tuku xlakata? ¿Lakgmakgalh xtastakyawkan xlakata xlaksaknita tuku xʼama tlawa chu kajwatiya xlakaskin wi tiku xwanilh pi tlan tuku xtlawaputun? Komo chuna xlakpuwan, max wa uma tuku xlakata kaskinilh tastakyaw xtalakgkgawasan, tiku wanikgolh tuku xkgaxmatputun (1 Rey. 12:8-14). Rehoboam tlawalh tuku wanikgolh umakgolh lakgkgawasan, chu wa xlakata makgapitsi israelitas talalakatawakakgolh chu laksakkgolh atanu mapakgsina (1 Rey. 12:16-19).
13. ¿Tuku takgalhskinin kililakpuwanatkan?
13 ¿Tuku kinkamasiyaniyan tuku tlawalh Rehoboam? Pi ni pulana nalaksakaw tuku natlawayaw chu alistalh naskinaw tastakyaw. Kalilakpuwaw: «Komo kskin akgtum tastakyaw chu ni kiwanikan tuku akit kkgaxmatputun, ¿tunkun klakgmakgan?». Kalichuwinaw akgtum liʼakxilhtit.
14. ¿Tuku ankgalhin kililakapastakatkan? Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit (na kaʼakxilhti dibujo).
14 Kalilakpuwaw pi chatum tala malaknunikan akgtum taskujut niku tlakg naxokgonikan, pero talakaskin makgat naʼan chu namakgxtakga xfamilia. Akxni nina laksaka komo namakglhtinan, skini tastakyaw chatum kgolotsin xalak congregación. Kgolotsin limaklakaskin Biblia xlakata namalakapastaka pi tuku tlakg xlakaskinka wa pi nakuentajtlawa xtakanajla xfamilia (Efes. 6:4; 1 Tim. 5:8). Uma tala tunkun lakgmakgan tuku wanikan chu kakgalhskin amakgapitsin natalan tuku xlitlawat, asta akxni tekgsa tiku wani pi kamakgamakglhtinalh taskujut. ¿Xlikana xlakaskin kstakyawaka uma tala? ¿O kaj xputsama tiku xwanilh pi xtlawalh tuku xla xlaksaknita natlawa? Kalakapastakwi pi akinin makglakgalhinanin chu tlan kiʼakstukan nataʼakgskgawiyaw (Jer. 17:9). Min kilhtamaku, tastakyaw nema nipara tsinu lakgatiyaw wa tuku tlakg maklakaskinaw.
¿Xlikana lakaskinaw kakinkastakyawakan o kaj kgaxmatputunaw pi wi tiku kakinkawanin pi tlan tuku laksaknitawa? (Kaʼakxilhti párrafo 14).
NITI KASKINIW PI KALAKSAKLI TUKU KILITLAWATKAN
15. ¿Tuku ni kilitlawatkan, chu tuku xlakata?
15 Jehová lakaskin pi chatunu xlakskujnin xʼakstu kalaksakli tuku natlawa (Gál. 6:4, 5). Chuna la lichuwinanitawa, akxni wi tuku nalaksakaw, pulana kiliputsatkan xtastakyaw Biblia chu nakaskiniyaw tastakyaw tiku tlan talalinkgo Jehová. Pero ni nakaskiniyaw pi kalaksakkgolh tuku kilitlawatkan. Wa xlakata ni katilakgaw chatum tala tiku max lipawanaw chu nakgalhskinaw: «¿Tuku xtlawa wix?». Nachuna, ni lakapala wi tuku nalaksakaw natlawayaw kaj xlakata amakgapitsin wa tuku laksakkgolh natlawakgo.
16. ¿Tuku lu xlakaskinka xlilaksakatkan xwanit kstalaninanin Cristo xalak Corinto? (1 Corintios 8:7; 10:25, 26).
16 Kalichuwinaw tuku lalh kxapulana siglo kcongregación xalak Corinto. Umakgolh kstalaninanin Cristo xlilaksakatkan xwanit komo nawakgo o ni nawakgo liwa nema xkamakamaxkikanit ídolos. Pablo kawanilh: «Katsiyaw pi akgtum tatlawamakgxtu nitu litaxtu kkakilhtamaku chu pi ni anan atanu dios, kajwatiya xaxlikana Dios» (1 Cor. 8:4). Wa xlakata, makgapitsi laksakkgolh nawakgo liwa nema xtamawakgo kpustan maski xkamakamaxkikanit ídolos (kalikgalhtawakga 1 Corintios 8:7; 10:25, 26). Pero uma, chatunu chatunu xlilaksakatkan xwanit. Pablo nikxni kawanilh kstalaninanin Cristo xalak Corinto pi xkawanikgolh amakgapitsin tuku xlitlawatkan xwanit o pi xtlawakgolh tuku xtlawakgo amakgapitsin. Wata kawanilh tuku tatsokgtawilanit kRomanos 14:10-12: «Chatunu chatunu akinin namastayaw kuenta kxlakatin Dios».
17. ¿Tuku nakitaxtu komo kajwatiya natlawayaw tuku tlawakgo amakgapitsin? Kalichuwinanti akgtum li’akxilhtit (na kaʼakxilhti dibujos).
17 Max na xtitaxtuw tuku titaxtukgolh kstalaninanin Cristo xalak Corinto. Kalilakpuwaw tuku laktamakxtunikan kgalhni xlakata nalimakuchinankan. Chatunu kstalanina Cristo xlilaksakat komo namakgamakglhtinan o ni namakgamakglhtinan.b Max tuwa liwana naʼakgatekgsaw xlakata uma, pero chatunu kstalanina Cristo kinkalakgchanan nalaksakaw tuku kilitlawatkan (Rom. 14:4). Komo kajwatiya xtlawaw tuku tlawakgo amakgapitsin, max ni liwana xmaskujuw kintalakapastaknikan. Kajwatiya komo namaklakaskinaw kintalakapastaknikan, namasiyaniyaw tuku xlitlawat (Heb. 5:14). Wa xlakata, akxni wi tuku kililaksakatkan lu xlakaskinka pi pulana liwana nalakputsananaw chu naputsayaw xtastakyaw Biblia nema nakinkamakgtayayan. Chu komo chuntiya talakaskin liwana naʼakgatekgsaw xpalakata la maklakaskinkan tuku laktamakxtunikan kgalhni, kaskiniw xtamakgtay chatum tala tiku tlakg katsi xlakata uma.
Pulana kililakputsanatkan xlakata tuku tlawaputunaw chu alistalh naskinaw tastakyaw (Kaʼakxilhti párrafo 17).
CHUNTIYA KASKIW TASTAKYAW
18. ¿Tuku kinkamaxkinitan Jehová?
18 Jehová kinkamaxkiyan talakaskin nalaksakaw tuku natlawayaw, chu chuna limasiya pi kinkalipawanan. Kinkamaxkinitan xTachuwin chu amigos tiku kinkamakgtayakgoyan naʼakgatekgsaw la nalilatamayaw xtastakyaw Biblia. Putum uma limasiya pi Jehová chatum tlan Tlat (Prov. 3:21-23). ¿La tlan nalimasiyaniyaw Jehová pi paxtikatsiniyaw xlakata putum tuku kinkamaxkinitan?
19. ¿La tlan namakgapaxuwayaw Jehová?
19 Natlatni lu lakgatikgo akxni akxilhkgo pi xkamanankan tsukukgo skujnikgo Jehová, limasiyakgo pi lakgskgalalan chu xatapaxuwan kamakgtayakgo amakgapitsin. Xtachuna la uma, kinTlatkan xalak kʼakgapun, lu paxuwa akxni akxilha pi liskujmaw xlakata tlakg tlan kstalanina Cristo nalitaxtuyaw.
TAKILHTLIN 127 Tuku kilitlawatkan kkilatamatkan
a Min kilhtamaku max tlakg tlan nawan nakgalhskinaw chatum tiku ni skujnani Jehová komo tuku laksakputunaw wa xpalakata tumin, xlakata likuchun o atanu.
b Tlakg lichuwinankan uma klibro Kalipaxuwa latamat, takgalhtawakga 39 punto 5 chu sección «Tlakg kakatsini».
c TUKU TASIYA KDIBUJO: Chatum kgolotsin xalak congregación stakyawa atanu kgolotsin xlakata la chuwinalh ktamakxtumit nema kgalhikgolh.