Buk Bilong Baibel Namba 6—Josua
Man Bilong Raitim: Josua
Ples Em i Bin Raitim: Kenan
Raitim Pinis: 1450 B.C.E. samting
Taim: 1473–1450 B.C.E. samting
1. Wanem samting i laik painim ol Israel long yia 1473 B.C.E.?
NAU em yia 1473 B.C.E. Ol bikpela samting i laik kamap na ol man i amamas nogut tru! Lain Israel i kem long ples stret bilong Moap, na ol i redi bilong i go insait long Kenan, em Graun Bilong Promis. Long hapsait bilong wara Jordan planti lain i stap, em ol i gat planti ol liklik gavman na olgeta wan wan i gat ami bilong ol yet. Ol dispela gavman i bruk bruk na ol i no gat strong bilong bosim ol yet, long wanem, inap planti yia pinis gavman nogut bilong Isip i bosim ol. Tasol long ai bilong ol Israel ol dispela lain i gat bikpela strong tru. I gat planti taun i stap, em ol i gat ol bikpela strongpela banis i raunim ol, olsem Jeriko, Ai, Hasor, Lakis, na sapos lain Israel i laik daunim ol dispela lain, pastaim ol i mas kisim ol dispela taun. Lain Israel i mas pait na daunim ol birua bilong ol, na Jehova yet i mas wokim ol strongpela mirakel bilong helpim ol bambai em inap truim tok promis bilong em long lain bilong em bai kisim dispela graun. Ol dispela samting Jehova i mekim bilong helpim lain Israel ol i bikpela samting tru, olsem na wanpela man i bin lukim tru ol dispela samting long ai bilong em, em i mas raitim stori bilong dispela samting. I stret Josua i mekim dispela wok, em dispela man Jehova i bin makim bilong kisim wok bilong Moses!—Nam 27:15-23.
2. Bilong wanem i stret Jehova i makim Josua olsem gopas na man bilong raitim stori bilong lain Israel?
2 I stret Jehova i makim Josua olsem gopas bilong lain Israel na bilong raitim stori bilong ol samting i laik painim ol. Josua i bin wok gut wantaim Moses insait long 40 yia ol Israel i bin raun long ples drai nating. “Josua i bin i stap man bilong helpim Moses long taim em i yangpela yet,” olsem na em i save pinis long rot bilong helpim lain Israel long ol samting bilong spirit na em i gutpela kepten bilong ami bilong ol tu. (Nam 11:28; Kis 24:13; 33:11; Jos 1:1) Long yia 1513 B.C.E., taim lain Israel i lusim Isip, em i kepten bilong ol ami i bin daunim ol Amalek. (Kis 17:9-14) Em i wok gut wantaim Moses, na em i no pret long mekim wok olsem kepten bilong ami, olsem na taim ol i laik makim wanpela man bilong olgeta 12-pela lain bilong Israel bilong i go lukstil long Graun Bilong Promis, i stret ol i makim Josua olsem mausman bilong lain Efraim. Taim em i go bilong lukstil, em i no pret, na em i stap gut long God, olsem na i stret em i ken i go insait long Graun Bilong Promis. (Nam 13:8; 14:6-9, 30, 38) Dispela man Josua, em pikinini bilong Nun, “em inap mekim wok bilong [Bikpela],” na em “i bin bilip na bihainim . . . Bikpela,” na em i gat “planti gutpela save na tingting.” Olsem na yumi ken save i gat wanem as na “taim Josua i stap yet ol Israel i save lotu long Bikpela.”—Nam 27:18; 32:12; Lo 34:9; Jos 24:31.
3. Wanem samting i makim olsem Josua em i wanpela man tru i bin mekim wok bilong Jehova na em i bin raitim ol tok bilong Buk Josua?
3 Josua i gat bikpela save, na Moses i bin lainim em gut, na em i winim ol traim i bin painim em olsem man i lotu tru long Jehova, olsem na i stret God i ken kirapim em long raitim sampela tok long Baibel, em spirit bilong God i as bilong en. Josua em i wanpela man tru i bin mekim wok bilong Jehova. Nem bilong em i stap long hap bilong Ol Skripsa Grik. (Ap 7:45; Hi 4:8) Moses i raitim stori bilong ol samting i kamap taim em i stap laip, olsem na i stret man i kisim wok bilong Moses, em Josua, em tu i raitim ol samting i bin painim lain Israel na em i bin lukim. Taim yumi kaunim tok bilong Josua 6:25 yumi save, man bilong raitim dispela stori em yet i bin lukim ol dispela samting i kamap. Stori bilong ol tumbuna bilong lain Juda ol i tok Josua i bin raitim ol tok bilong Buk Josua, na dispela buk yet i tok: “Josua i raitim ol dispela tok insait long wanpela buk ol lo bilong God i stap long en.”—Jos 24:26.
4. Truim bilong ol tok profet na tok bilong sampela man bilong raitim Baibel bihain long Josua, olsem wanem dispela i kamapim long ples klia olsem tok bilong Buk Josua i stret na yumi inap bilip tru long en?
4 Taim Jeriko i bagarap, Josua i mekim wanpela tok profet i tok, sapos man i wokim gen dispela taun em bai kisim nogut, na inap olsem 500 yia bihain long taim bilong King Ahap bilong Israel, truim bilong dispela tok profet i kamap tru. (Jos 6:26; 1 Kin 16:33, 34) Yumi save ol tok bilong Buk Josua i stret na yumi inap bilip tru long en, long wanem, ol man i bin raitim ol narapela hap bilong Baibel i kamap bihain long Buk Josua, ol i bin kolim sampela tok olsem i stap long hap bilong Josua. Planti taim ol man bilong raitim tok long Buk Song ol i kolim tok bilong Buk Josua (Sng 44:1-3; 78:54, 55; 105:42-45; 135:10-12; 136:17-22), na Nehemia (Neh 9:22-25), na Aisaia (Ais 28:21), na aposel Pol (Ap 13:19; Hi 11:30, 31), na disaipel Jems (Je 2:25), ol tu i mekim olsem.
5. (a) Buk Josua i stori long ol samting i bin kamap insait long wanem hap taim? (b) Bilong wanem dispela nem Josua i stret long em?
5 Buk Josua i stori long ol samting i bin kamap insait long 20 yia samting, kirap long taim ol Israel i go insait long Kenan long yia 1473 B.C.E. na i go inap long yia 1450 B.C.E. samting, na ating Josua i bin i dai long dispela yia. Insait bilong dispela nem Josua (tok Hibru, Yehoh·shuʹaʽ ), i olsem “Jehova i Save Kisim Bek Man,” na i stret Josua i gat dispela nem, long wanem, em i man bilong go pas long lain Israel taim ol i wok long daunim ol birua na kisim dispela graun. Josua i save litimapim nem bilong Jehova na em i tok Jehova i helpim ol Israel long daunim ol birua bilong ol. Nem bilong Buk Josua long Baibel Grik Septuagint em I·e·sousʹ (em tok Grik bilong dispela nem Yehoh·shuʹaʽ ), na ol i kisim nem Jisas long dispela nem. Josua em i no man bilong pret, na em i bihainim tok bilong God na stap gut long em, olsem na Josua em i gutpela piksa bilong Bikpela bilong yumi Krais Jisas.—Ro 5:1.
HELPIM YUMI OLSEM WANEM?
21. I gat wanem ol gutpela tok i stap long Buk Josua em inap helpim tru yumi long nau?
21 Taim yu kaunim laspela tok Josua i givim long lain Israel bilong kirapim ol long stap gut long God, ating bel bilong yu i pilim tru tok bilong em, a? Ating yu mekim wankain tok olsem Josua i bin mekim inap olsem 3,400 yia i go pinis, olsem: “Mi wantaim famili bilong mi, mipela bai i lotu long Bikpela tasol.” O sapos yu karim hevi na yu mekim wok bilong Jehova, o yu stap longwe long ol narapela man i stap gut long Jehova, ol tok Jehova i bin givim long Josua taim lain Israel i laik go insait long Graun Bilong Promis, ating dispela tok i strongim bel bilong yu. Jehova i bin tokim Josua olsem: “Yu mas sanap strong na yu no ken pret na surik.” Na sapos yu bihainim tok bilong Em long kaunim Baibel ‘long san na long nait, na bai olgeta samting yu mekim i kamap gutpela tasol,’ dispela samting bai helpim yu tru. Tru tumas, olgeta man i bihainim ol dispela gutpela tok, em bai helpim tru ol.—24:15; 1:7-9.
22. Dispela buk i stori long wanem pasin ol man bilong lotu i tru ol i mas kisim?
22 Ol stori i stap long Buk Josua ol i no stori nating bilong bipo tasol. Nogat. Ol i kamapim long ples klia ol gutpela pasin God i laik bai yumi bihainim—olsem sapos man i laik kisim blesing i kam long Jehova, em i mas bilip tru long em na bihainim olgeta tok bilong em. Aposel Pol i tok, “Ol Israel i bilip long God, na ol i wokabaut na raunim banis bilong taun Jeriko inap long 7-pela de, na banis i pundaun.” Na em i tok moa olsem, “pamukmeri Rahap em i bilip long God, na em i . . . no bagarap wantaim ol manmeri i bin sakim tok bilong God.” (Hi 11:30, 31) Jems tu i stori long Rahap na i tok em i stap olsem gutpela piksa bilong mekim ol wok i kamapim bilip, na ol Kristen i ken bihainim.—Je 2:24-26.
23. I gat wanem ol strongpela tok i stap long Buk Josua bilong kirapim tingting bilong yumi?
23 Stori bilong Josua 10:10-14 long taim san i sanap i stap na mun i no i go daun, na planti ol narapela mirakel Jehova i wokim bilong helpim lain bilong em, ol dispela stori i kirapim tingting bilong yumi na yumi save Jehova i gat bikpela strong na em bai inapim laik bilong em na pinisim olgeta birua bilong em. Long taim bilong Josua na long taim bilong Devit tu, pait i bin kamap long hap bilong Gibeon, na Aisaia i toktok long dispela samting taim em i stori long Jehova i redi long bagarapim olgeta dispela birua bilong em. Aisaia i tok, “Bikpela . . . bai i mekim wok em i ting long mekim. Tasol yupela bai i lukim dispela wok em i narakain olgeta.”—Ais 28:21, 22.
24. Olsem wanem tok bilong Buk Josua i helpim ol tok promis long ol samting bilong Kingdom? Olsem wanem yumi save, ol dispela tok promis bilong God bai kamap tru?
24 Olsem wanem? Ol samting Buk Josua i stori long en i makim ol samting bai kamap taim Kingdom bilong God i bosim graun? Yes, yumi ken tok olsem! Taim lain Israel i kisim Graun Bilong Promis na ol i sindaun long en, dispela i makim wanpela bikpela samting em aposel Pol i stori long en, olsem: “Sapos bipo Josua i bin givim malolo long ol, orait bihain God bai i no inap tok long narapela de. Olsem na yumi save, ol manmeri bilong God bai i gat malolo i stap yet, em i olsem malolo bilong de Sabat.” (Hi 4:1, 8, 9) Ol i wok strong i go bambai ol inap “i go insait long kingdom i stap oltaim oltaim, dispela kingdom bilong Jisas Krais, em Bikpela bilong yumi, na em i Man bilong kisim bek yumi.” (2 Pi 1:10, 11) Olsem Matyu 1:5 i tok, Rahap i kamap wanpela tumbuna bilong Jisas. Olsem na Buk Josua i helpim yumi long save long dispela Pikinini bilong bosim Kingdom i kamap olsem wanem. Na em i helpim yumi long save, ol samting bilong Kingdom Jehova i tok promis long en ol bai kamap tru. Buk Josua i stori long ol promis God i bin mekim long Abraham na Aisak na Jekop na em i kamapim gen long lain Israel, em lain tumbuna pikinini bilong ol, na Baibel i tok, “Bikpela i inapim tru olgeta gutpela promis em i bin mekim long ol.” (Jos 21:45; Stt 13:14-17) Olsem na yumi save, olgeta “gutpela promis” bilong Jehova long kamapim Kingdom long heven, dispela promis tu bai kamap tru!