Inap Wanpela San Mi Autim Tok Long Kain Kain Man Long Kalkata
KALKATA, long India, em i wanpela biktaun i gat kain kain man i pulap long en. Inap olsem 10 milion manmeri i stap long dispela biktaun; sampela ol i Witnes Bilong Jehova na ol i wok strong long autim gutpela tok bilong Kingdom. Ol i mas traim kain kain rot na ol i no ken les kwik bambai ol inap autim tok long olgeta dispela man, em ol i bilong narapela arapela lain na skin, na ol i gat kain kain lotu, na sampela i maniman na sampela i rabisman. Aposel Kristen Pol i raun long ol longwe ples na mekim wok misineri na em i “kisim pasin bilong olgeta man bilong traim olgeta rot na kisim bek sampela.” Ol Witnes Bilong Jehova long Kalkata ol tu i save mekim olsem.—1 Korin 9:22; Kolosi 1:23.
Ol Witnes long Kalkata i autim tok olsem wanem? Ol i save bungim wanem kain man na lukim wanem kain pasin taim ol i autim tok? Long dispela taim mi bin i go long Kalkata na inap wanpela san mi raun autim tok wantaim wanpela painia, em wanpela man i save autim tok long olgeta de. Yu laik save long ol narapela kain samting mi lukim?
Planti Kain Kain Man
Mipela i go long ol haus na autim tok na taim san i laik go daun, mi wantaim dispela poroman bilong mi, mitupela i redi long i go bek long haus. Mitupela i wetim bas i stap na mitupela i stori long ol hatwok na hevi i save painim em na ol narapela painia long dispela draipela biktaun.
Em i tok: “Sapos yu tokim wanpela painia hia: ‘Yu laik lusim dispela biktaun na i go long narapela hap i no hatwok olsem bilong autim tok?’ Ating bai em i tok: ‘Mi no laik i go.’”
Poroman hia i tok stret. Ol painia long Kalkata i tingim wok bilong ol long autim tok long dispela biktaun em i gutpela wok na ol i laikim tru. Long dispela biktaun i gat planti kain kain man bilong autim tok long ol.
Planti man long dispela taun ol i bilong lotu Hindu, na i gat planti haus lotu bilong ol misin ol i kolim Kristen na bilong lotu Muslim, na i gat wan wan haus lotu bilong ol Budis. Long sampela hap ol bikpela bikpela haus bilong ol maniman i stap, em ol i gat bikpela mani kago, winim planti narapela man long graun. Tasol klostu i gat ol haus nogut bilong ol rabisman i stap, em ol i man bilong narapela hap na ol i kam wok na ol i save kisim liklik pe tasol, inap olsem K12 long mun. Lotu na sindaun bilong ol dispela manmeri i kain kain, na pasin na tok ples na skin bilong ol tu i kain kain.
Namel long ol i gat wanpela kongrigesen bilong ol Witnes Bilong Jehova. Long dispela kongrigesen inap olsem 100 man bilong autim tok bilong Kingdom ol i stap. Wok bilong autim tok long ol dispela planti planti man i gat kain kain pasin na tingting na lotu, em hatwok. Tasol ol Witnes i amamas long traim kain kain rot bambai ol inap helpim ol.
Nau bas i kam, em Namba 45. Ol man i pas pas tru insait long bas na mi ting olsem bai mi no inap kalap long dispela bas! Tasol ol man i sanap baksait long mitupela ol i subim mipela i go insait long bas, na bihain long mipela inap olsem 10-pela man moa ol i kalap long bas. Ol i sanap long dua bilong bas na ol i hangamap ausait long dua! Dispela bas i gat sia inap long 46 man, tasol mi kaunim kaunim ol man i pulap insait long bas na taim mi kaunim inap 100 pinis, mi lusim na mi kirap stori gen wantaim poroman bilong mi.
Mi tok: “Olgeta taim ol man i save pulap pulap long bas olsem?”
Em i tok: “Tru, planti man i save pulap long ol bas, tasol pe bilong baim bas i no bikpela, olsem na mipela i save baim bas na raun inap 10 o 15 kilomita long olgeta de i go long ol longwe hap bilong dispela biktaun na autim tok.”
Mi tok: “Ating gutpela sapos yupela i autim tok planti taim long hap i stap klostu.”
Em i tok: “Tru, tasol sampela painia i tingting pinis long helpim ol man long ol narapela hap bilong Kalkata. Ol ripot i soim mipela olsem long sampela hap bilong Kalkata inap 50 yia pinis i no gat wanpela man i bin autim tok long ol dispela hap!”
Bilong autim tok long olgeta man long wanpela hap bilong dispela biktaun em hatwok, long wanem ol man i planti tru. Ol i bin skelim hamas man i pulap long biktaun Kalkata na hamas man i pulap long biktaun Nu Yok na ol i tok, planti man moa yet i pulap long Kalkata, winim Nu Yok inap 3-pela taim. Na nau dispela lain i go bikpela moa.
Sapos yumi brukim olgeta manmeri i stap long Kalkata long 3-pela lain, wanpela lain ol i pas pas insait long ol haus nogut olsem long skwata setelmen. Ol i save kolim ol dispela setelmen olsem ol “basti” (bustees). Long ol basti i gat ol lain haus i stap na ol haus i liklik na i pas pas wantaim. Plua bilong haus em graun, na banis bilong haus ol i wokim long graun malumalum na pekpek bilong bulmakau, em ol i karamapim antap long ol hap diwai i olsem bun bilong haus. Rup ol i wokim long ol hap slet ston. Ol dispela haus i gat liklik windo tasol o ol i no gat windo, na long olgeta wan wan haus inap olsem 7-pela o 8-pela man i save slip long en. I gat wanpela paip wara bilong olgeta 150 manmeri, na long sampela setelmen, em ol i bin i stap longtaim, gavman i putim sampela toilet.
Taim ol Witnes i go insait long wanpela setelmen o basti na ol i laik autim tok, planti man na planti planti pikinini i save kam bung na bihainim ol i go long ol haus. Wanpela Witnes i les long wanpela yangpela man i save go pas long ol haus na tokaut olsem ol Witnes i kam. Olsem na em i tokim dispela yangpela man: “Yu save mekim namba wan tok, orait yu laik mekim ol narapela tok tu?” Yangpela man i amamas na em i kisim liklik nius long han bilong Witnes na kirap mekim olgeta tok wankain olsem Witnes i save mekim, na em i laik tilim Wastaua na Kirap! long man bilong haus!
Autim Tok long Ol Man Bilong Kain Kain Lotu
Ol man i stap long ol dispela basti long Kalkata, planti ol i bilong lotu Muslim. Tasol ol man bilong Kalkata i no save kros long man bilong narapela lotu, olsem na ol Witnes inap i go long ol haus long ol dispela hap na autim tok. Long ol narapela kantri i gat planti Muslim long en, ol Witnes i no inap mekim olsem. Mi givim askim long dispela poroman bilong mi, olsem: “Ol painia long Kalkata i save mekim wanem tok taim ol i laik toktok wantaim wanpela man bilong lotu Muslim?”
Poroman bilong mi i tok: “Sampela ol i save stori long sampela hevi i kamap long dispela hap bambai man i ken save ol man yet i no inap stretim ol dispela hevi. Na sampela ol i save stori long sampela bilip bilong ol i wankain olsem bilip bilong yumi, olsem i gat wanpela God tasol (ol i no bilip long God Triwan), na ol i save bilip olsem spirit bilong God i bin kamapim olgeta tok bilong Baibel.”
Mi tok: “Na olsem wanem? Ol i save harim?”
Em i tok: “Wan wan tasol i kirap long stadi long Baibel. Ol i tingting tasol long painim rot bilong kisim mani na helpim sindaun bilong ol. Na planti ol i no bin skul o ol i skul liklik tasol, olsem na i hatwok long ol i bilip long dispela gutpela tok.”
Long Kalkata ol Witnes i save bungim planti man bilong lotu Hindu. Ol manmeri bilong hap bilong Bengal, planti taim ol i save kamapim wanpela tok bilong Ramakrisna, em wanpela holiman em i bin i stap long yia 1850 samting. Dispela tok em olsem: “Jotto moth, totto poth.” Insait bilong dispela tok i olsem: ‘Olgeta lotu i wankain; ol i olsem narapela narapela rot bilong bringim yumi i go long wanpela ples tasol.’
Mi tokim poroman bilong mi: “Ating i hatwok long toktok wantaim man i gat kain tingting olsem, a?”
Em i tok: “Nogat. Sampela taim mipela inap kamapim sampela tok na kirapim ol long wokim tingting na ol i putim yau. Long pasin isi mipela save kolim sampela bilip bilong mipela i narapela kain long bilip bilong ol narapela lotu, olsem mipela i save bilipim tok promis bilong Baibel i tok yumi inap i stap oltaim long graun na i stap gutpela olgeta. O mipela i save tokim ol, ol misin i kamapim narapela narapela kain tok, tasol tok i tru i no narapela narapela kain. Olsem: Sampela misin i tok yumi gat tewel na sampela i tok, yumi no gat tewel. Orait wanem tok i stret? I no inap tupela wantaim i stret.”
Mi tok: “Kain tok olsem em inap helpim ol long kisim save.”
Em i tok: “Tru, tasol planti ol i no save tingim tumas tok mipela i mekim. Ol i ting ol i save long bilip bilong mipela na ol i ting bilip bilong ol i wankain tasol. Dispela kain tingting i mekim na i hatwok long toktok gut wantaim ol. Olsem na mipela i save wok long tilim wanpela buk o nius long kain man olsem na mipela lusim em na i go toktok wantaim narapela man.”
Mi askim em: “I gat sampela Hindu ol i stadi na ol i laik save tru long God na long ol samting em i laik mekim?”
Poroman bilong mi i stori olsem: “I gat sampela. Ol painia i painim wanpela yangpela man em i bin bung wantaim lain bilong Ramakrisna, tasol em i les long pasin bilong ol. Em i kisim sampela Wastaua na Kirap! na em i kaunim kwiktaim. Taim ol painia i go lukim em tupela de bihain, em i kaunim pinis. Ol i go lukim em tripela o fopela taim na bihain em i kirap long stadi long wanpela buklet (The Path of Divine Truth Leading to Liberation). Em i kisim wanpela notbuk na em i save raitim bekim bilong ol askim bilong stadi na sampela tingting bilong em long dispela notbuk. Faipela mun bihain em i kisim baptais na em i kirap mekim wok painia haptaim bambai em inap tokim planti man moa long ol samting em i bin kisim save long en.”
Mi tok: “Em gutpela stori tru! Tasol olsem wanem long famili bilong em? Ol i ting olsem wanem long dispela samting em i mekim?”
Poroman i tok: “Em i stap wantaim mama bilong em na tumbuna mama bilong em. Papa bilong em i dai pinis. Mama wantaim tumbuna tupela i givim bel tru long lotu Hindu, tasol tupela tu i laik harim tok na tupela i kirap long stadi. Kwiktaim ol manmeri long dispela hap i lukim pasin bilong dispela tupela meri i senis na dispela samting i kirapim tripela moa long stadi. Nau mama bilong dispela yangpela man em i baptais pinis, na tumbuna i isi isi liklik, long wanem em i gat 70 krismas, tasol em tu em i laik kisim baptais liklik taim bihain.”
Poroman hia i amamas tru taim em i stori long dispela samting i bin kamap, olsem na mi save, taim kain samting olsem i kamap, dispela i strongim ol painia long wok i go yet. Sampela taim i olsem wok bilong ol i no karim kaikai, tasol taim wanpela man i kirap harim gut tok na givim bel long bihainim, dispela i kirapim ol painia long wok strong moa bambai ol inap painim ol narapela man i laik harim tok.
Kain Kain Tok Ples
Sampela man i lusim pinis bas i go daun na nau mipela i no pas pas tumas insait long bas olsem long pastaim. Mi harim sampela ol i kolim sampela tok Inglis. Wanpela sotpela man i no gat yunifom, long han sut em i holim mani pepa i gat kain kain kala na em i pasim paus mani long let bilong em bilong givim senis long ol pasendia, em i singaut na tok olsem: “Tiket, apnar tiket.” Em i man bilong kisim mani bilong baim bas. Mi laik baim bilong mitupela, tasol ol India i man bilong mekim gut long ol man bilong narapela hap na poroman i no larim mi i baim bas. Em i putim paus buk bilong em long han bilong mi na em i wok long painim mani long poket bilong siot bilong em.
Mi tok: “Olaman! Paus bilong yu i hevi tru! Wanem samting i stap insait long en?”
Em i tok: “Baibel long tok ples India i bikpela na mipela mas karim Baibel long tripela tok ples—tok Bengal na tok Hindi na tok Inglis. Na mipela mas karim ol buk na nius bilong Baibel tu.”
Mi tok: “Yupela i no laik kisim Baibel Inglis tasol na tanim ol tok bilong en long narapela narapela tok ples?”
Em i tok: “Mipela inap mekim olsem. Tasol planti man i save kaunim tok Bengal o tok Hindi tasol ol i no bin lukim wanpela Baibel long tok ples bilong ol. Olsem na mipela save amamas long soim wanpela long ol na kaunim tok bilong en long ol. Em hatwok long karim ol dispela Baibel i go, long wanem ol i hevi, tasol maski, em gutpela mipela i mekim olsem bambai mipela inap helpim ol man.”
Ol painia i mas wok strong bambai ol inap helpim ol manmeri bilong ol narapela narapela tok ples, em ol i stap long Kalkata. Planti painia ol i save lain long mekim gut dispela tripela bikpela tok ples, na sampela, em ol inap kisim kwik ol tok ples, ol i lain long mekim 5-pela o 6-pela tok ples. Ol manmeri bilong dispela hap ol i save amamas sapos man i kam lukim ol em inap mekim tok ples bilong ol, na ol i save putim yau na harim tok. Em gutpela pe bilong man i hatwok long lainim ol narapela tok ples.
Amamas long Autim Tok long Ples i Gat Hatwok Bilong En
Brek bilong bas i olpela pinis na i no wok gut, tasol nau bas i brek na sanap i stap na ol pasendia i subim mi i go ausait.
Mi tokim poroman: “Bilong wanem yumi go daun hia? Haus bilong yu i no i stap long dispela hap.”
Poroman i tok: “Em i stret. Dispela em i hap bilong ol Punjabi. Ol dispela manmeri i save wokim gutpela ti na mi ting bai yu laik dring.”
Tru tumas, ol i wokim gutpela ti.
Mi askim poroman: “Olsem wanem yu save long dispela ples?”
Em i tok: “Mipela ol painia i save autim tok long olgeta hap bilong dispela biktaun—na mipela kisim save long ples ol man i save wokim gutpela kaikai long en, na long ples i gat gutpela stua long en, em ol samting bilong stua i no gat bikpela pe bilong en. Sapos bel bilong yu i strongpela, nau long nait yumi ken i go traim sampela narapela kain kaikai ol i save wokim.”
Mi tingim toksave sampela pren bilong mi ol i bin givim long mi, na mi tokim em mi no ken i go. Tasol mi laikim dispela ti. Mi lukim ol painia long Kalkata ol i gat gutpela tingting na ol i lain long i stap amamas maski wanem kain hevi o hatwok i save painim ol. Ol samting pastaim i olsem i laik pasim rot bilong ol na givim hatwok long ol, ol i save winim na i stap amamas.
Laspela askim mi givim long poroman em olsem: “I gat sampela samting long wok bilong yu em yu no save amamas long en?”
Em i tingim dispela askim na bihain em i tok: “Ating samting i givim hevi tru long mipela em taim bilong bikpela san na ren. Tasol maski yu mekim wok painia o nogat, sapos yu stap long Kalkata yu mas karim dispela hevi. Sampela taim i hat nogut tru na tuhat i no pilai long skin bilong yu—tuhat i kamap long pes na i ran i go daun long nus na i pundaun long Baibel taim yu opim na yu laik kaunim long man. Tasol maski, mipela i lain long karim dispela hevi tu. Long mun Me, em taim bilong bikpela san na i hat nogut tru, winim olgeta narapela taim long yia, tasol planti Witnes i save mekim wok painia haptaim na autim tok wantaim mipela long dispela mun, winim olgeta narapela mun long yia.”
Mi tingim ol samting i bin kamap long dispela san na ol tok poroman bilong mi i mekim, na mi pilim tru bikpela wok ol painia long Kalkata i mekim, em ol i lain long karim kain kain hevi na ol i wok strong long autim tok long kain kain man. Tasol mi save ol painia long olgeta hap bilong graun ol i mekim wankain bikpela wok. Ol i amamas long “kisim pasin bilong olgeta man bilong traim olgeta rot na kisim bek sampela.”
[Mep/Piksa long pes 26]
(For fully formatted text, see publication]
INDIA
Calcutta
[Blok long pes 31]
Meeting Bilong Ol Memba Bilong International Bible Association of Papua New Guinea, Inc.
Long Oktoba 3,1987 ol memba bilong International Bible Students Association of Papua New Guinea, Inc. bai bung long 4 klok apinun long Haus Kibung long Hohola, Port Moresby, Papua New Guinea.