“Gutaim Long Planti Hap”?
INAP wanpela o tupela yia i go pinis ol nius i bin putim ol kain het-tok, olsem: “Gutaim long Planti Hap.” “E, Gutaim i Kamap long Graun.” “Gutaim i Wok long Kamap long Olgeta Hap.” Ol manmeri i kaunim ol dispela tok na ol i kirap nogut, long wanem bipo ol nius long olgeta hap i save stori tasol long ol pait na ol samting nogut i kamap long graun. Tasol nau ol i tok, gutpela samting i laik kamap. Wanem as bilong dispela senis?
Nau tasol, insait long liklik hap taim, sampela bikpela pait long graun i pinis o i dai liklik. Long Afrika, ‘gutaim’ i kamap long Angola. Ol ami bilong kantri Rasia i lusim hap bilong Afganistan long Sentral Esia. Long Sentral Amerika, pait i dai liklik namel long gavman bilong Nikaragua na ol paitman ol i kolim Kontra. Long Saut-Is Esia, ol Vietnam i pasim tok long lusim hap bilong Kampusia. Gutaim i wok long kamap long planti hap. Long hap bilong Midel-Is tu, pait nogut namel long Iran na Irak i dai.
Na bikpela samting em olsem: Ol bikpela gavman bilong graun i wok long lusim pasin birua i bin i stap namel long ol inap olsem 40 yia pinis. Gavman bilong Rasia na gavman bilong Amerika i pasim tok long pinisim planti samting bilong pait ol i holim. Na wanpela nius (The Economist) i tok, long nau, winim olgeta taim bipo, inap longtaim i no gat pait long Yurop. Tru tumas, yumi harim planti tok long gutaim.
Olsem wanem? Ol lain bilong politik bai “kamapim gutaim long taim bilong yumi,” olsem praim-minista bilong Inglan, em Neville Chamberlain, i bin tok inap 51 yia bipo? Tasol bihain liklik long taim em i mekim dispela tok, namba 2 pait bilong olgeta hap i bin kirap. Olsem wanem? Nau bai gutaim i kamap?