Pastaim Skrol na Bihain Kodeks​—Olsem Wanem Baibel i Kamap Wanpela Buk?

KIRAP long bipo na i kam inap long nau, ol man i bin lukautim ol tok long kain kain rot. Bipo, ol man i bin raitim ol tok bilong ol long ol ston, ol plet ston o hap diwai, ol pes ol i wokim long skin bilong animal, na ol narapela samting olsem. Long taim bilong ol aposel, long hap bilong Midel Is, ol i bin raitim ol tok long ol skrol. Bihain ol i wokim ol kodeks, em ol i kamap senis bilong ol skrol, na long olgeta hap ol i kirap yusim ol kodeks bilong lukautim ol tok ol i bin raitim. Ol kodeks i helpim tru wok bilong tilim ol Baibel. Kodeks em wanem samting? Olsem wanem ol man i kirap yusim ol kodeks?

Kodeks em olsem namba wan buk ol i wokim long bipo. Em i gat ol pepa ol i foldim, bungim, na pasim wantaim long hap ol i bin foldim. Ol i raitim ol tok long tupela sait bilong pepa na karamapim long strongpela karamap. Ol kodeks bilong pastaim i no luk olsem ol buk long nau, tasol olsem ol i save mekim long planti samting ol i wokim nupela, ol i senisim na stretim stretim na bai ol i ken mekim gut wok long en.

Diwai, Gris Bilong Kandel, na Strongpela Pepa

Pastaim ol i bin wokim ol kodeks long ol hap diwai ol i karamapim long gris bilong kandel. Ol i bin painim sampela kodeks olsem, em ol i bin joinim wantaim sampela hinsis, long Herculaneum, wanpela taun i bin bagarap long taim maunten Vesuvius i bin bagarapim taun Pompeii long 79 C.E. Bihain ol i no wokim moa ol kodeks long ol hap diwai, ol i wokim long pepa samting ol inap foldim. Long tok Latin, ol i kolim ol kodeks olsem membranae, olsem strongpela pepa, long wanem, planti taim ol i kisim skin bilong animal long wokim ol pes bilong en.

Sampela kodeks em ol i stap yet ol i wokim long wel pitpit. Ol olpela kodeks Kristen bilong pastaim tru ol i bin wokim long wel pitpit, na ol i no bagarap, long wanem, ol i stap long sampela ples drai bilong Isip.a

Skrol o Kodeks?

I luk olsem i go inap long yia 100 C.E. samting ol Kristen i bin mekim wok long ol skrol. Namel long yia 100 na 300 C.E. samting, i gat resis namel long ol man i laikim skrol na ol man i laikim kodeks. Ol man bilong bihainim ol pasin bilong bipo, ol i laik yusim yet ol skrol olsem ol i bin lain pinis long mekim na bihainim yet ol pasin bilong ol tumbuna. Tasol tingim ol samting man i mas mekim bilong ritim wanpela skrol. Bilong wokim wanpela skrol ol i save gluim sampela pepa bilong wel pitpit o skin bilong animal na mekim wanpela longpela pepa, na bihain ol i rolim. Long fran bilong pepa ol i raitim ol tok long ol wan wan blok. Bilong ritim, man i mas opim skrol bilong painim ol tok em i laik ritim. Taim em i ritim pinis, em i mas rolim gen skrol. (Luk 4:​16-​20) Planti taim ol tok bilong wanpela buk i stap long tupela o tripela skrol, na dispela i mekim na i hatwok moa long ritim. Tru, ol Kristen bihain long yia 100 samting, ol i raitim ol kopi bilong ol tok bilong Baibel long ol kodeks, tasol ol man i mekim yet wok long ol skrol inap sampela handet yia. Tasol maski i olsem, ol saveman i ting pasin bilong ol Kristen long mekim wok long ol kodeks i mekim na planti man moa i orait long mekim wok long kodeks.

Kodeks i winim tru skrol, dispela i stap ples klia, long wanem, ol inap raitim planti tok moa long en, em isi long ritim, na i no hatwok long karim. Maski sampela man long bipo i luksave long ol dispela gutpela samting, planti man i no laik lusim pasin bilong mekim wok long ol skrol. Tasol insait long sampela handet yia, sampela samting i mekim na isi isi ol i laikim moa kodeks.

Taim yu skelim tupela wantaim, kodeks i no gat bikpela pe olsem skrol. Ol i ken raitim ol tok long tupela sait bilong pepa, na ol i ken pasim sampela buk wantaim insait long wanpela karamap. Sampela i tok, em i isi moa long painim ol tok ol i laik painim, na dispela i mekim na ol Kristen na ol loya samting i laikim. Wanpela buk i gat ol tok bilong Baibel long en i gutpela tru long ol Kristen long mekim wok long en long taim bilong autim tok. Na tu, kodeks i gat karamap, planti taim ol i wokim long diwai, olsem na em i no save bagarap hariap olsem skrol.

Na ol kodeks i gutpela tru long ol man i laik ritim ol samting. Klostu long yia 300, ol man i tok ol i Kristen ol i mekim wok long ol liklik buk i gat 4-pela Gutnius long en. Kirap long dispela taim na i kam inap long nau, ol i wokim pinis planti bilion Baibel olgeta o sampela hap bilong en olsem kodeks.

Long nau i gat planti samting i helpim yumi long painim kwik savetingting bilong God i stap long Baibel. Ol tok bilong en i stap long ol kompiuta, kaset, na ol buk. Maski yu laik mekim wok long wanem wanem samting bilong save long Baibel, wok long kisim pasin bilong laikim tru Tok Bilong God, na mekim olsem long olgeta de.​​—Song 119:​97, 167.

[Futnot]

[Ol Piksa long pes 15]

Kodeks i helpim tru wok bilong tilim Baibel