Tok i Tru Inap Senisim Pasin Bilong Man

“Kot i orait long wanpela stilman i lusim kalabus hariap, na insait long 7-pela mun em i brukim ol haus na stil inap 500 taim. Kot i tok wanpela man i mas kalabus inap 10-pela yia, tasol bihain kot i orait long em i kalabus inap 6-pela yia tasol, na taim em i lusim kalabus em i bagarapim na kilim i dai wanpela meri. Wanpela man i kalabus, long wanem, em i kilim planti man i dai, tasol kot i orait long em i lusim kalabus, na nau em i brukim tupela haus na kilim i dai 3-pela man.”​—Nius Reader’s Digest bilong Novemba, 1990.

“Dipatmen bilong bosim ol lo na kot i tok, ‘Planti man i lusim kalabus, em polis i holim ol gen 3-pela yia bihain, long wanem, ol i mekim gen ol pasin nogut.’ ”​—Nius The New York Times bilong Epril 3, 1989.

“Dispela tingting olsem ol haus kalabus i ples bilong senisim pasin bilong ol man, em i no stret. Ol haus kalabus i olsem . . . ‘skul bilong lain long pasin raskol.’ ”​—Nius Toronto Sunday Star bilong Mas 20, 1988.

Man i lukautim wanpela haus kalabus long Ailan Rikas, Nu Yok, em i tok: ‘Taim wanpela yangpela i gat 19 krismas samting i kam hia, em olsem was bilong ol raskol taim ol i laik brukim haus. Tasol taim em i lusim kalabus, em i no ken i stap moa olsem was bilong wanpela lain raskol, nogat​—em yet bai holim gan.’​—Nius New York bilong Epril 23, 1990.

‘Taim ol man i pinis long kalabus, i no longtaim na planti ol i kalabus gen.’​—Nius Time bilong Me 29, 1989.

YUMI save harim ol dispela kain nius olgeta taim, olsem na em i no nupela tok. Ol haus kalabus i no inap senisim ol man. Tasol tok i tru bilong Baibel inap mekim. Tingim stori bilong Ron Pryor.

Long olgeta moningtaim Ron i save kaunim hap tok bilong Baibel wantaim famili bilong em. Em na meri bilong em ol i stap gut wantaim. Haus i stap klin na ol samting i stap stret. Taim tupela pikinini bilong em i stap long skul ol i bihainim gutpela pasin​—ol i no kisim drak o dring o bikhet. Na taim ol i lusim skul pinis ol i mekim yet wok Kristen. Ron na meri bilong em Arlynn, ol i mekim ol wok Kristen, olsem wok volantia, long helpim ol narapela man.

Tasol long 1970, Ron Pryor i stap long kalabus, long wanem, em i bin kilim wanpela man i dai. Em i bin kalabus planti taim bipo, long wanem, em i save mekim pasin raskol. Tasol long dispela taim, em i kirap skelim ol samting em i bin mekim bipo. Orait yumi larim Ron yet i stori.

“Mi tingim yet namba wan taim mi stap ‘kalabus.’ Mama i pasim wanpela let long bel bilong mi, na em i pasim dispela let long rop i go long hap bilong hangamapim laplap. Taim mi gat 3-pela o 4-pela krismas mi save raun raun nating tasol. Planti taim mi lus, na polis i painim mi gen na bringim mi i go long haus. Bihain mama i tok, sapos mi no lusim dispela pasin, em bai singautim wanpela lain bilong lukautim ol pikinini i no gat papamama, na ol bai kam kisim mi na kalabusim mi. Mi pret na mi krai i stap ausait long haus. Tasol ol i no kam, na mi kalabus i stap long dispela rop.

“Taim mi kamap bikpela mi mekim planti pasin bikhet. Taim hevi i painim mi, mi stretim long rot bilong pait tasol. Tingting bilong mi i paul, na mi no amamas. Mi no save wanem pasin i stret na wanem pasin i no stret. Mi larim tingting bilong mi i bosim wokabaut bilong mi, na maus bilong bel nogat. Long skul ol tisa i larim mi i winim nating gret na go antap long narapela gret, long wanem, mi bikhetman na ol i les long mi. Mi lusim skul long gret 7 na mi ranawe. Mi poromanim ol pren nogut, na mi mekim planti rong moa, na dispela i truim stret tok bilong Baibel.​—1 Korin 15:33.

“Nau ol i mas salim mi i go long ol skul kalabus bilong senisim pasin nogut bilong man. Tasol dispela i no senisim pasin bilong mi. Planti taim mi ranawe na polis i holim mi na kisim mi i go bek. Taim mi ranawe long wanpela skul olsem long Vejinia, mi stilim wanpela trak na bihain polis i holim mi. Taim mi sanap long kot long ai bilong Jas Jenkins, mi kisim save olsem trak mi bin stilim em bilong Jas Jenkins tasol! Jas i tok, ol skul i no inap senisim pasin bilong mi, olsem na ol i salim mi i go long bikpela haus kalabus inap tupela yia. Long dispela taim mi gat 16 krismas.

“Taim mi lusim kalabus na mi gat 20 krismas samting, mi baim wanpela motabaik. Taim mi siksti long motabaik mi pilim olsem mi gat strong, tasol em i no inap. Mi poromanim wanpela lain raskol ol i kolim ol Haiden​—ol i save raun long motabaik na painim rot bilong kirapim pait long ol man.

“Bihain mi mekim wok draiva, na mi save kisim ol kaikai, lusim Florida i go long ol narapela ples. Mi no raun moa wantaim dispela bikhet lain, tasol long 1969, mi draiv i kam kamap long Vejinia, na mi bungim gen sampela bilong ol dispela pren bilong mi. Mipela i kirap mekim pati​—mipela i dring bia na kisim drak. Wanpela liklik tok kros i kamap, na bihain i go bikpela na pait i kirap, na mi sutim wanpela man long gan na kilim em i dai. Mi bin raun wantaim poroman nogut, na nau mi painim hevi long dispela samting! Bihain liklik long 1970, tupela polisman i holim mi na askim mi long dispela pait, na mi tokaut olsem mi bin kilim dispela man.

“Mi stap kalabus na wetim kot, tasol mi no lusim yet pasin raskol. Wanpela moningtaim wanpela man i raun na givim kopi long ol kalabusman long dring. Ol i save givim tupela kap kopi long mipela​—wanpela bilong moningtaim na wanpela bilong bihain. Tasol long dispela moningtaim man ya em i tokim mi, ‘Wanpela kap tasol.’ I olsem em i laik givim namba tu kap kopi bilong mi long narapela man. Olsem na mi tokim em, ‘Yupela sot long kopi, a?’ Na em i tok, ‘Em i stret.’ Mi tok, ‘Orait kisim namba wan kap kopi bilong mi.’ Na mi tromoi kopi long pes bilong em. Olsem na ol i pasim mi long wanpela liklik rum i no gat narapela kalabusman i stap long en.

“Dispela rum i liklik tru na i no gat windo. Nau mi kirap long tingting strong. Em namba wan taim tru mi mekim olsem. Mi askim mi yet olsem: ‘Bilong wanem hevi i painim mi olgeta taim?’ ‘Bilong wanem mi kalabus olgeta taim?’ ‘Bilong wanem mi stap laip?’ Mi gat ol askim tasol, na no gat ol bekim. Bihain mi tingting, ‘I no gat narapela rot mi ken bihainim nau. Bai mi stap olsem tasol. Tasol sapos i gat wanpela God i stap, na em inap lukim mi na em i save mi stap, na sapos em inap save i gat wanem as na mi mekim ol dispela pasin​—long wanem mi yet mi no save bilong wanem mi mekim ol dispela kain pasin! God, sapos yu stap, na sapos yu save olsem mi stap, na sapos i gat wanpela samting mi inap mekim​—maski em i wanem samting, tokim mi tasol!’

“I gat Baibel i stap long rum. Nau mi tingting, ‘Ating bai em i helpim mi.’ Mi kirap long kaunim. Tasol mi no kisim gut dispela tok. Wanpela wik i pinis na ol i putim mi long wanpela rum i gat tupela bet long en, na tupela de bihain ol i putim narapela kalabusman long dispela rum. Mi kaunim Baibel i stap, tasol mi no kisim insait bilong ol tok. Man ya i lukim mi na em i askim mi: ‘Yu laik save long insait bilong ol tok yu kaunim?’ Mi tok, ‘Mi laik!’ Na em i tok, ‘Bai mi givim wanpela buk long yu, em inap helpim yu.’ Em i salim tok long wanpela Witnes Bilong Jehova i bin stadi wantaim em bipo​—na bihain em i givim buk long mi, em Tok i Tru i Bringim Man Long Laip Oltaim. Dispela i kamap long Julai 1970.

“Mi kaunim buk olgeta. Mi no kisim gut olgeta tok, tasol mi pilim em i stret. Taim ol Witnes i kam na stadi wantaim mi, isi isi mi kisim bekim bilong olgeta askim bilong mi. Nau mi inap skelim wanem samting i stret na wanem samting i no stret, na tingting bilong mi i klia liklik. (Hibru 5:14) Nau i olsem maus bilong bel em i kirap long wok.

“Taim mi kisim tok i tru bilong Baibel, tingting bilong mi i senis tru. Mi kaunim buk olgeta long wanpela de tasol. Hariap tru, dispela tok i senisim pasin bilong mi. Mi ting ol narapela kalabusman bai amamas tru long kisim save long dispela tok, tasol nau i olsem mi skrapim tru bel bilong ol. Ol Witnes i stadi wantaim mi, na mi lain long mekim gut tok taim mi autim tok.

“Mi senisim planti pasin bilong mi, na tupela mun bihain ol lain i lukautim kalabus ol i givim sampela wok long mi long lukautim. Pastaim ol i no larim mi i go ausait long haus kalabus, tasol nau ol i mekim. Tok bilong Baibel i senisim pasin bilong mi. Wara bilong tok i tru i kam long Baibel i wok long klinim mi. Long 1 Korin 6:​9-11 Baibel i stori long strong bilong tok i tru long senisim pasin bilong man, olsem:

“ ‘Ol man i save mekim pasin pamuk, na . . . ol man i trabel long ol maritmeri, na ol man i save mekim ol kain kain pasin i gat sem wantaim ol arapela man, na ol stilman, na ol man i save mangal long ol samting bilong ol arapela man, na ol man i save spak, na ol man i save tok bilas long ol arapela man, na ol man i save pulim samting bilong ol arapela man, olgeta dispela kain man bai i no inap i go insait long kingdom bilong God. Na bipo sampela bilong yupela i stap kain man olsem. Tasol God i wasim yupela pinis na . . . yupela i kamap stretpela manmeri long ai bilong en.’

“Bihain kot i tok mi mas kalabus inap 20 yia, long wanem, mi kilim i dai wanpela man. Long 1971 ol i salim mi i go long bikpela haus kalabus, na mi kirap stadi gen. Pasin bilong mi i senis olgeta. Long dispela nupela haus kalabus ol i givim sampela wok long mi bilong lukautim, na ol i larim mi i go ausait long haus kalabus inap sotpela taim na bihain mi save kam bek. Wanpela taim mi askim Witnes mi stap wantaim em olsem: ‘Wanem samting i pasim mi long kisim baptais?’ Em i askim ol elda long kongrigesen, na bihain em i tokim mi, ‘I no gat samting i pasim yu long kisim baptais.’ Long 1973 mi kisim baptais long raunwara i stap long wanpela fam. Taim mi laik go insait long wara mi beten, long wanem, mi tingim Jisas i bin mekim olsem taim Jon Bilong Baptais i laik baptaisim em.

“Mi kamap strong hariap long samting bilong spirit, na mi insait long Skul Bilong Wok Autim Tok. Taim mi gat wanpela tok long Skul, mi no inap lusim haus kalabus, olsem na mi putim tok long kaset na salim i go long kongrigesen na ol brata sista i ken harim. Bihain brata i lukautim Skul em i salim sampela tok bilong stretim mi long rot bilong kaset, na dispela inap helpim mi long mekim gut tok long narapela taim. Mipela i gat miting long olgeta wik long haus kalabus na ol narapela kalabusman inap kam tu sapos ol i laik.

“Long dispela taim mi wok yet long putim planti tok bilong Baibel long tingting. I olsem mi lusim ples nogut i gat graun malumalum na mi kirap bihainim gutpela rot. Nau mi pilim tru tok aposel Pol i mekim long Kolosi 3:​9, 10. Em i tok: ‘Yupela i rausim pinis olgeta pasin bilong olpela bel, na yupela i kamap nupela man pinis. God i bin mekim yupela i kamap nupela man, na oltaim em i save givim planti gutpela save long yupela, . . . na yupela i kamap wankain olsem em yet.’

“Tupela taim mi askim lain bilong bosim kalabus long larim mi i lusim kalabus hariap. Namba 3 taim mi askim ol, olsem long 1978, ol i orait long mekim miting bilong skelim olsem mi ken lusim kalabus hariap o nogat. Tasol paslain long taim miting i laik kamap, ol Witnes na ol narapela man tu i salim 300 pas long toksave olsem i stret mi bin senisim tru pasin bilong mi.

“Nau i olsem lain bilong bosim kalabus bai larim mi i go, olsem na mi tingting long marit. Arlynn em wanpela meri Witnes, em man bilong em i dai pinis, na em i save salim pas i kam long mi, na em wantaim tupela pikinini man bilong em, ol i save kam lukim mi long haus kalabus. Em i laikim mi na mi laikim em tu. Ol bos bilong kalabus i orait long mi lusim kalabus long Februeri 1, 1978. Mitupela i marit long Februeri 25, 1978. Nau, 13 yia i go pinis, na mipela i amamas yet na i stap gut wantaim. Wanpela pikinini man bilong mipela i marit na em i wok strong long mekim wok bilong Jehova. Narapela i wok oltaim long namba wan ofis bilong ol Witnes Bilong Jehova long Bruklin, Nu Yok.

“God i harim beten bilong mi na em i helpim mi. Mi laik tok tenkyu long ol brata sista em ol i bin helpim mi tru. Bikpela amamas mi kisim long nau i kam long rot bilong God Jehova, na mi laik tok tenkyu long em, em i as bilong amamas.​—1 Timoti 1:11.

“Tasol mi hevi tru long ol pasin nogut mi mekim bipo. Taim mi tingim bek ol samting mi bin mekim, mi no laik tru long tingim. Mi beten planti taim na askim Jehova long lusim tingting long ol rong mi bin mekim, na mi pilim olsem Em i mekim pinis. Mi sori tru long ol pasin nogut mi mekim long ol man bipo, na mi askim ol tu long lusim rong bilong mi. Na mi wetim dispela taim Jehova bai kirapim bek dispela man mi bin kilim i dai, na em tu inap kisim laip i stap oltaim long Paradais bilong God long graun. Dispela bai givim bikpela amamas tru long mi!”

Ples kalabus i no inap senisim pasin bilong man, tasol tok i tru bilong Baibel inap mekim. Em i helpim Ron Pryor long lusim pasin raskol na kamapim nupela pasin Kristen. Bilong wanem i olsem? Long wanem “tok bilong God em i gat laip, na em i wok strong i stap,” na em i gat strong bilong senisim pasin bilong ol man.​—Hibru 4:12.

[Rait long pes 15]

Trak mi bin stilim em bilong Jas Jenkins tasol!

[Rait long pes 16]

I gat Baibel i stap long rum. Mi kirap long kaunim

[Rait long pes 16]

Kot i tok mi mas kalabus inap 20 yia, long wanem mi kilim man i dai

[Piksa long pes 17]

Em Ron Pryor na meri bilong em Arlynn